Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/46

This page has been validated.


32
TI PILIBUSTERISMO


iti umok a matayda, awan duadua, no maikkat iti akem na: ket ti kabassitan, ti kabassitan iti taraknen, adda asawa na nga adda iti adayo, adayo unay, iso a, no saan a makaawat iti binulan, nalabit a marigatan unay. . . Ket a'min dagidi nga uk-ukom, a tattao da nga addaan kararua iti kaadduan da, ket ti kinasingpet da nakadaldalos, inpapanda a naara midda aminen ti mabalin da iti panangipatigmaan da ken Kabesang Tales a makisurot, a daytay bayadannan ti abang a dawatenda. Ngem ni Tales, a kas kadagiti amin a tattao a ti kararua da saan pay a nadadael, no makitanan ti nalinteg, iso ti turungennan. Dawatenna ti pakakitaan, sinurat, papel, titulo, ket dagiti praile awan met maidatagda ket isuna la a pagbatayan da ti nalabes a yaannamong na.

Ngem ni Kabesang Tales kastoy ti insungbatna:

—No inaldaw a ikkak ti maysa nga agpalpalama tapno mailisiak iti inna panningsinga, esi asino ti mangipapilit kaniak a kanayunek a ikkan no agpalalo metten iti kinaimbag ko?

Ket iti daydi, awan makaakkal kenkuanan, ket awan ames a umanay a pagbutnganna. Ur-uray ti ipapan ni Gobernardor M—a timmalantan kenkuana, tapno inna la kasao ken butbutngen; iso, awan sabali a sungbat na, no di daytoy:

—Mabalinyo nga aramiden ti kayat yo, apo Gobernador, siak maysaak nga awan ammo na ken awan pigsa na. Ngem dinalusak dagita a dagdaga, daydi asawak ken daydi anakko a babai natay a nangtultulong kaniak a nanggagaik, ket diak ited ida no saan a iti ad-ado pay ti maaramidna kadakuada ngem ti inaramid ko Umuna pay a sibuganna iti dara na ket ikalima pay kadakuada ti asawa ken ti anak na!

Rimsua iti daytoy a kinatangken a dagiti naidayawan a uk-ukom intedda ti kalintegan kadagiti praile ket isuda amin inda kinatkatawaan a kunkunada a no kalintegan laeng ti igam, saan ka a mangabak iti ringgor. Ngem kumamang iti nangatngato nga ukom, ikkanna iti bala ti paltog na ket likmutenna nga agin-inayad ti talon na. Iti daytoy a kanito, ti biag na kas la ar-arapaap. Ni anak na a Tano, lalaki a natayag a kas ken ama na, ket naimbag a kas ti daydi kabsat na, naala a soldado; iso binay-anna a napan, a dina ket inggatangan iti sukat na.

—Agbayadak iti abogado,—kinunana iti balasang na nga agsangsangit piman;—no abakek ti ringgor, ammukto ti mangpasubli kenkuana, ket no maabakak, diak masapsapol ti anak.

Daydi baro na naipanaw ket awan damag nan no di ti inda panagpukis kenkuana ken ti inna panagturog iti sirok