Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/56

This page has been validated.


42
TI PILIBUSTERISMO

Iso daydi ti San Diego, ti ili na, ngem sadiay awan man la ti uray maysa a kabagyan na. . .

Ti kakaisuna a balay a kasla naragsak iti panangipagarop na, iso ti balay ni Kapitan Basilio. Dagiti manmanok agkikiakda a kas da pangdaniw ken patay, ket mapakuyugan iti panekpek ti agtadtad iti landet ken iti pay rissiik ti manteka a pumudot ili pariok. Iti daydi a balay, adda daya ket dumanon iti lansangan ti pul-oy a kuyugen ti angot dagiti nahnas a sidsida ken dadduma pay a sagsagana.

Ni Basilio nakitana ni Sinang iti entresuelo, pandak a kas met la idi damo a maam-ammo dagiti agbasbasa itoy, nupay limmukmeg ket bimmukel bassit nanipod idi nakiasawa. Ket iti dakkel a siddaaw na, nakitana iti uneg a makisarsarita ken Kapitan Basilio, iti kura ken iti alperes dagiti sibil, ni joyero Simoun, a di ket sabali, sikakabil ti antiukos na a balbag ket dina maidian ti gagangay na a kasla awan umabbeng ken kuana nga uray ania.

—Ala wen. apo Simoun,—kunkuna ni Kapitan Basilio;— umaykamto idiay Tiani, a kumita kadagiti al-alajas yo.

—Umayak kuma met,—kinuna ti alperes, ta masapulko ti maysa a singdan ti relos, ngem ado unay ti pakakumikumak. . . No mayat kuma ni Kapitan Basilio a pagbilinan. . .

Ni Kapitan Basilio naayat unay a pagbilinan, ket gapo ta kayatna a gayyemen daydi soldado, tapno dina singsingaen dagiti tattao na, saan na a kinayat a inawat ti kuarta nga ipilpilit ti alperes nga aunen iti bulsa na.

— !Iso ti ipaaginaldok iti Paskua!

—!Diak ipalubos, Kapitan, diak ipalubos!

—!Ala wen, ala wen! jAgsaritatayto no kua!—kunkuna ni Kapitan Basilio a nakatartaraki ti gunay na.

Ti kura kayatna met ti gumatang iti sangaparis nga arttos ti babai ket inbilinna iti Kapitan a igatanganna.

—Dagitay nasayaat ti kayat ko, wen. !Agsarita tayto, no kua!

—Dikay madanagan, Padre kura, — kunkuna daydi naimbag a tao, a kayatna met a sikakapia laeng iti Simbaan.

Maysa a dakes a informe ti kura mabalin a makapadakes unay ken mamagbusbos kenkuana iti mamindua nga ad-ado: dagidi nga ar-aritos, regalo da a mapilpilit. Ni Simoun inna met ipaspasindayag dagiti nadumaduma a laklako na nga al-alajas.

—!Nakabutbuteng toy a tao!—nakuna daydi agad-adal,— iti amin a yan, mangala iti pirak. . . Ket no patien ti sao ti maysa, kadagiti pakairegaluan dagiti al-alajas a lako na, inna met la gatangen iti kagudua ti pateg da, sana man sublien