Page:Tulu Patero 2017bmr.pdf/117

ಬರ್ಪಿನವೇ ಯಣ್ ಸಂಧಿ ಇವೆ‌. ಉದಾ: ಜಾತಿ+ಅತೀತ=ಜಾತ್ಯಾತೀತ, ಪ್ರತಿ+ಉತ್ತರ= ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರ, ಮನು+ ಅ = ಮಾವಿ, ಮನು+ ಅಂತರ್= ಮನ್ವಂತರ ಇತ್ಯಾದಿ. ವ್ಯಂಜನ ಸಂಧಿಲು ವ್ಯಂಜನ ಸಂಧಿಲೆಡ್ (೧)ಜಶ್ವ (೨)ಶ್ಚುತ್ವ (೩)ಅನುನಾಸಿಕ ಇಪ್ಪ ಮೂಜಿ ವಿಧಲು. (೧) ಜ ಜ ಕಾರ ಆದೇಶವಾಪಿನ ಕ್ರಮನೆ ಜಶ್ವ ಅಂಡಾ ಇಂದ್‌ ಮಾತಾ ಪರುಷ ವ್ಯಂಜನಲೆಡ್ ಆಯಾಯ ವರ್ಗದ ಮೂಜನೇ ಧ್ವನಿಮೆ ಆದೇಶವಾಪುಂಡು, ಚಕಾರಾಂತ ಪದೊಕು ಯೆವೊಂಜಿ ವರ್ಣ ಪರವಾಂಡ ಜಕಾರ 'ಕಕಾರ ಅಂಡ, ಟಕಾರಾಂತ, ತಕಾರಾಂತ, ಸಕಾರಾಂತಲೆಗ್ ಎವೊಂಜಿ ವರ್ಣ ಪರವಾನಗ ಗಡ.ದ.ಬ, ಆದೇಶ ವಾಪಿನವು ಸಂಭದ ಲಕ್ಷಣ. ಉದಾ: ಅಚ್+ಅಂತ=ಅಜಂತ, ವಾಕ್+ದೇವಿ= ವಾಗ್ಲೆವಿ, ಷಡ್+ಆನನ= ಷಡಾನನ, ಸತ್+ ಆನಂದ = ಸದಾನಂದ, ಅಪ್+ಛಿ=ಅಚ್ಛಿ ಇತ್ಯಾದಿ. ಉಂಡು. ಉದಾ: (9) ಶುತ್ವ ಶಕಾರ, ಚಕಾರಲು ಶುತ್ವ ಚಕಾರೊಡು ಚವರ್ಗ ಪೂರ್ತಿ ಮನಸ್ + ಶುದ್ಧಿ- ಮನಶುದ್ಧಿ, ಯಶಸ್+ಚಂದ್ರ- ಯಶಶ್ಚಂದ್ರ, ಬೃಹತ್+ ಛತ್ರ= ಬೃಹತೃತ್ರ ಇತ್ಯಾದಿ. (೩) ಅನುನಾಸಿಕ: ಅನುನಾಸಿಕ ಇನ್ನಗ ನಾಸಿಕೊಚ್ಚಾರ, ಮೂಂಕುಡು ಪಿದಡುವ ಧ್ವನಿಮೆಲು. ಪರಪದತ ಆವಿಡ್ ಅನುನಾಸಿಕ ವಿತ್ತದ್, ನನಒಂಜಿ ಅನುನಾಸಿಕ (ಪೂರ್ವಪದಾಂತದ ವರ್ಗದ) ಆದೇಶವಾಪಿನವು ಈ ಸಂಧಿದ ಗುಣ. ಉದಾ: ವಾಕ್+ಮಯ=ವಾಯ (ಕವರ್ಗದ ಅನುನಾಸಿಕ ಜ) ಸತ್+ಮಾನ=ಸನ್ಯಾನ (ತವರ್ಗದ ಅನುನಾಸಿಕ ನ) ಷಟ್+ಮಾಸ=ಷಣ್ಮಾಸ (ಟವರ್ಗದ ಅನುನಾಸಿಕ ಣ) ಇತ್ಯಾದಿ. (೪) ವಿಸರ್ಗ ಸಂಧಿ: ವಿಸರ್ಗ) ಪೂರ್ವಪದತ ಅಂತೊಡು ಇತ್ತ್ ದ್, ವ್ಯಂಜನಾದಿ ಪದ ಪರವನಗ ವಿಸರ್ಗ ಮಾಜುನವೇ ವಿಸರ್ಗ ಸಂಧಿದ ಲಕ್ಷಣ. ಉದಾ: ಮನಃ+ವಿಕಾರ=ಮನೋವಿಕಾರ, ದುಃ-ಕರ್ಮ-ದುಷ್ಕರ್ಮ ಇತ್ಯಾದಿ. 5.30, ತುಳುಟು ಸಂಭಿಲು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಕನ್ನಡದ ಅಂತಿಡೊ ಉಳ್ಳ (೧) ಲೋಪ (೨)ಆಗಮ (೩) ಆದೇಶ ಇಪ್ಪ ಮೂಜಿ ವಿದಲು. (೧). ಲೋಪ ಸಂಧಿ(elision); ಅರ್ಥ ಕೆಡಂಬಿನ ಲೆಕ್ಕೊ ಒಂಜಿ ಧ್ವನಿಮೆ ಲೋಪವಾಸಿನವು. ಉದಾ ಪತ್ತೆ+ಇಜಿ- ಪತ್ತುಜಿ. ಪಾತೆರೊ+ಒಂಜಿ= ಪಾತೆರೊಂಜಿ ಇತ್ಯಾದಿ. ಹಳು ಪಾಪರೂ 116