Page:Tulu Patero 2017bmr.pdf/200

ಕ್ರಿಯಾಪದಲು "ದ" ಪ್ರತ್ಯಯ ಪತ್ತೊಂದುಳ್ಳ ಇಂದೆಕುಳು ಅಂಗವಚನ ಭೇಧದಾಂತೆ ವರ್ತಿಸುವಾ. ನನ, ಯಾನ್ ಅಯನ್ ತೂವರೆ ಬತ್ತೆ ಇನ್ನಿ ವಾಕ್ಯಲೆಡ್ "ಎರೆ", "ಅಂದೆ" ಇನ್ಸಿ ಪ್ರತ್ಯಯಲು ಅಂಗವಚನ ಛೇಧದಾಂತೆ ಉಳ್ಳ ಇಂದೆಟ್ ರಡ್ ಪರಿಂದ ವಿಪ್ಪುನವೆನ್ ತೆಲಿಯೊಂಜನ ಸಾಧು. Q (i) ಏಕ-ಕರ್ತೃಕ:- ಕರ್ತೃ ಒಲಿಯೇ ರಡ್ ಕೆಲಸೊನು ಏಕಕಾಲೊಡು ಮಾಲ್ಪುನಗ ಒಂಜಿ ಕೆಲಸ ಅಪೂರ್ಣ, ಬೊಕೊಂಜಿ ಪೂರ್ಣರೂಪ ತಾಳೊಡು. ಅಪೂರ್ಣ ಕ್ರಿಯಾಪದಲೆಗ್ ಸತ್ತುನ ಪ್ರತ್ಯಯ ಅವ್ಯಯ ರೂಪದವು. ಉದಾ:- ಆಯೆ ಪಾತೆರ್ ಪೋಯೆ, ಗಿಡಿ ರಾಪುದ್ ಪೊಂಡು (ಮುಗಿತಿನ ಕೆಲಸ). ಆಳ್ ತೂವೊಂದು ಪೊಪಾಳ್, ಈ ಹೂವೊಂದು ಬಲಾ (ಏಕಕಾಲೊಡು ನಡಪುನ ಕ್ರಮ) ಅಕುಳು ಬರಂದೆ ಪೊಯೆರ್/ಇಪ್ಪೆರ್/ಪೊವಯರ್, ಈ ಬರಂದೆ ಪೊವಡ, (ನಿಷೇಧ ರೂಪದ ಪ್ರತ್ಯಯ ಅವ್ಯಯ ಅಂದೆ. ಅಕುಳು ಪೊಣ್ಣು ತೂವರೆ ಬತ್ತೆರ್/ ಬರ್ಪೆರ್/ ಬರುವೆರ್ (ಪ್ರಯೋಜನಾರ್ಥ ವಾದ್) ಎರೆ ಪ್ರತ್ಯಯದ ಅವ್ಯಯ ಪತ್‌ನಿ. (ii) ಇನ್ನ ಕರ್ತೃಕ: ಇರ್ವೆರ್ ಮಾಳ್ಳುವ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಕ್ರಿಯೆಲು ಏಕಕಾಲೊಡು ನಡಪುನವು ಸಾಧ್ಯ ಅಥವಾ ಇನ್ನ ಕಾಲಲೆಡ್ ನಡಪುನ ಉಂಡು. ಅವ್ಯಯ ರೂಪದ ಕೃತ್-ಪ್ರತ್ಯಯಲು ಭೇದೊಡ್ಡಾವವೆರೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಪ, ಉದಾ:- (n) ಪೂರ್ವ(ಗತ) ಕಾಲದವು:-ಗುರು ಕಲ್ಲೆ.ಬರ್ಸೊ ಬತ್ತಿನದಾವರೆ ನಿಲ ತಂಪಾಂಡ್ ಕಾಲ ಕಲ್ಪಾನದಾವೆರೆ ಶಿಷ್ಯ (೨) ಏಕಕಾಲದವು- ಆಯೆ ಬತ್ತೊಂದು ಇಪ್ಪನಗ ಯಾನ್ ತೂಯೆ, ಆಯನ ತಡೆತಿನಪಗ ಪೆಟ್ಟಿ ಎಂಕ್ ತಾಗಂಡ್. (೩) ಅಪಗನೆ ನಡತ್ತಿನವು: ಯಾನ್ ಕೆಣಿನಪಲೆ ಆಯೆ ನೂದು ರೂಪಾಯಿ (೪) ಪಕ್ಷಾರ್ಥದವು: ಆಯೆ ಬತ್ತೆಡ ಯಾನ್ ಪೋಪೆ', ಈ ಸಂಡ್‌ಡ ಆಯೆ ಕೇಣುವೆ. (೫) ಭಾವಾರ್ಥದವು: ಆಯೆ ಆಳೆನ್ ಪೊರೆ(ಪೊವರೆ) ಪಣೆ. ಇಂಬೆನ್ ಬರ ಮಾಡ್ಕೊಂಡೆ.ಅಕುಳು ಕೇಣಿಗೆ ಬುಡಯರ್. (೭)ಅನುಸರ್ಗ ಅವ್ಯಯಲು:- ಹೊಲಕೆ, ವ್ಯತ್ಯಾಸ, ಮಾಳ್ಳುವ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆಪಿನ, ಅವಧಿ ತೋಜಾವುನ ಕ್ರಿಯೆಲೆನ್ ಸಂಬಂಧವಾದ್, ಅಂಚ, ಲೆಕ್ಕೊ, ನೆಸ್ಟ್, ಆನಟ (ಅನಟ), ಆಪಿನಟ (ಅವುನಟ), ಮುಟ್ಟ ಆತ್ರ ಓಸ್ಕರ, ಆದ್ ಇತ್ಯಾದಿ ಅವ್ಯಯ ಪ್ರತ್ಯಯಲು ವಿಭಕ್ತಿಲೆನಂಚ ನಾಮಪದಲೆಗ್ ಸತ್ತುವಾ. ಇಂದೆಕುಳೆಗ್ ಅನುಸರ್ಗ ಅವ್ಯಯ ಇನ್ನೆರ್, ಉದಾ: ಷಷ್ಠಿ ವಿಭಕ್ತಿರೂಪೊಡು : (೧) ಚಂದ್ರ+ನ ಅಂಚ. ಉಣಸಿಗ್ ಉಪ್ಪು+ದ ಲೆಕ್ಕೊ(ಹೋಅಕೆ) 199 ಬುಧಾನಂದ ಶಿವಳ್ಳಿ