Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/191

This page has not been proofread.


ciamò
156



gad. ciamó mar. ćiamó Badia ćiamò fas. amò caz. amò bra. amò LD ciamò MdR ćiamò
avv.
1 indica continuità di un’azione, di un fatto o di una condizione (gad. B 1763; A 1879; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ ancora Ⓓ noch ◇ a) Y al á tut ca, y s’un é gnü da so pere. Y canch’al fô ciamó dalunc, l’ál odü so pere E al ha tut ca, e s’ n é gnü da so père. E canch’al fóa tgiamò da lunsch, l’halle odü so pére HallerJTh, FigliolProdigoBAD1832:139 (Badia); b) Ći àn pa raprejentè inier? / An à raprejentè na tragedia; chilò él ćiamò la zetola. Çhi haǹ pa rapreŝentè inier? Aǹ ha rapreŝentè ‘na tragédia; quilò él çhiamò la zettola. DeRüM, OnurReverì1833-1995:234 (MdR); c) Ves avëise divertì dërt bëin inier a le bal? / Bëin de bot. Iö sun ćiamò stanćia dal gran balè. Ves avëise divertì dërt bëiǹ inier a le bal? / Bëiǹ de bòt. Jeu suǹ çhiamò stançhia dal gran ballè. DeRüM, SignuresSorus1833-1995:236 (MdR); d) Sc’ Idî i dá ciamó tröc agn / á i ampezans n gran davagn S’ Iddì i dà giamo trots agn / Ha i Ampëzzain ën gran vadagn PescostaC, SonëtCoratBadia1852:4 (Badia); e) Cincant’agn ciamó viede / Düc compagns aldedaincö Ceincant’ angn’ ciamò viede / Duttg’ compag’ns al dè da incoù DeclaraJM, MëssaGrossrubatscher1865:1 (Badia); f) Vèrda cotanta bela fortaes, che n’é amò chiò Verda kotanta bela fortaes, ke n’è amò kiò BrunelG, Cianbolpin1866:22 (caz.) ☟ encora
2 senza attendere ulteriormente (gad.) Ⓘ ancora Ⓓ noch ◇ c) Al á dunca comané ch’al vëgnes aresté ciamó en chëra nöt El à dunca comanè ch’el vegne arrestè ciamò in chella noutt DeclaraJM, SantaGenofefa1878:86 (Badia)
3 di nuovo, un’altra volta, per indicare il ripetersi di una cosa o di un’azione (gad. B 1763; A 1879; Ma 1950; P/P 1966, fas.) Ⓘ ancora, di nuovo Ⓓ nochmals, wiederum ◇ a) Le creature. Bon viac segnor. Ma vegnide pa amò Le creature. Bong viatsch Segnor! Ma vegnide pa a mò GiulianiGB, Gespräch1812-2014:59 (bra.); b) dopo che l’ëis lita na ota, la liarëise ciamó cënc otes dopo che l’ais litta naota, la liareise ciamò ceìng ŏtes DeclaraJM, SantaGenofefa1878:V (Badia); c) Straverdete da vigni aziun, che te fajess vergogna dan da Idî y tü geniturs. Ciamó na ota, mantëgnete prossa, y döt jará bun Straverdete da vigne aziung, che tè fajess’ vergogna dang da Iddì e tu genitori. Ciamò naota, mantegnete prossa, e dutt jarà bung DeclaraJM, SantaGenofefa1878:4 (Badia)
4 in aggiunta (gad., fas.) Ⓘ ancora Ⓓ noch ◇ a) Oho ades amò viva al preve de Sepon Oho adess amo viva al preve de Sepon PollamV, VivaSagraMoena1856-2008:263 (bra.); b) Ne fossel morvëia, sce Chël Bel Dî en paraisc / menass l’Orco o ciamó valch deplü / a castié n te gran piciadú? Ne fóssel mervöia, sce Chël Bel Dî in paraîsc / menessa l’Orco o ćiamò valch de più / a ćiastié n te’ gran pićiadu? PescostaC, OrcoIocl1858-1994:235 (Badia); c) Che ciamó na eterna noza / Deboriada orunse fá Chè ciamò na eterna nozza / Deburiada urungse fa DeclaraJM, MëssaFreinademez1875:1 (Badia); d) Sce Patriarca Giacobe incö ciarass pro, / "Oh veramënter, dijessel ciamó, / Chiló él la porta dl Cil, la ciasa de Dî" Se Patriarca Giacobbe incö tgiaress prò, / "Oh veramáintr, dis̄essl tgiamò, / Chilò elle la porta del Ciel, la tgiasa de Die" PescostaC, MëssaPescosta1879:4 (Badia) ☟ encora
5 oltre a ciò, per di più (gad., fas. DLS 2002, MdR) Ⓘ per di più, inoltre Ⓓ zudem, außerdem ◇ a) Cognon jir co le crapele; e amò l’é perìcol de se rompir le giame. Cognon schir colle carpelle: e a mò l e pericol de se rompir le giame. GiulianiGB, Gespräch1812-2014:59 (bra.); b) mëss codie ćiarè, ch’ël se ciafe n lüch por se podëi con ćiamò plü de gran bria ch’ël à inte so regimënt mëss cò die çhiarè, ch’ël se ćiaffe ‘ǹ lüc por se podëi coǹ çhiamò plü [de] graǹ brìa ch’ël ha inte sò Regimënt DeRüM, AldìNiaSignurCurat1833-1995:262 (MdR); c) la l’à menà te n’autra cambra delaìte che la era amò n toch più bela che la pruma. la l a menà te un autra kambra de la ite, ke l era amò un tok più bela ke la pruma. BrunelG, Cianbolpin1866:6 (caz.); d) Siur Bacher á dé ala stampa atri bi libri en bel talian saurí da intëne, […] na gramatica ladina nes ál ciamó lascé a man scrita. Sior Bacher a dè alla stampa atri bi libri in bell taliang saurì da intenne, […] na grammatica ladina nes à le ciamò lascè a mang scritta. DeclaraJM, SantaGenofefa1878:IV (Badia); e) Al menâ n’aria dala doman frëida y taiënta, ala fin ál ciamó metü man a plovëi y novëi dër dassënn. El m’nā ‘ngn’ aria dalla dumang freida e taianta, alla fing āle ciamò m’tù mang a plouei e nevei der da senn. DeclaraJM, SantaGenofefa1878:32 (Badia)
ciamò deplù (gad.) Ⓘ ancora di più Ⓓ noch mehr ◇ a) Iö l’ami, y dess cun ligrëza por ël mia vita, mo Os, o mi bun Idî, l’amëis ciamó deplü Jou l’ame, e dess’ cung ligrezza pur el mia vīta, mo, Os, o mi bung Iddì, l’amais ciamò de plou DeclaraJM, SantaGenofefa1878:19 (Badia) ◆ ciamò

mai (gad.) Ⓘ ancora mai Ⓓ noch nie ◇ a) "Morí! (dijel) ci ól pa dí morí? I ne n’á ciamó mai aldí dijon chësta parora." "Morì! (disc’ el) ci ŏle pa dì morì? I ne n’à ciamō mai aldì dijang’ chesta parora." DeclaraJM, SantaGenofefa1878:62 (Badia) ◆ ciamò nia (gad.) Ⓘ non ancora Ⓓ immer noch nicht, noch nicht ◇ a) Golo scomenciâ a fá dassënn da patrun: […] Y ciamó nia contënt, mëtel man, soflé sö dala superbia, a maltraté i vedli soldas y servi fedei dl grof Golo scomenceā a fa dassenn da patrung: […] E ciamò nia cuntent, mett’ l mang, sofflè sou dalla superbia, a maltràttè i vedli soldàs e servi fedeli d’l grof DeclaraJM, SantaGenofefa1878:11 (Badia) ◆ mai ciamò (gad.) Ⓘ mai ancora Ⓓ noch nie ◇ a) mo mai ciamó ne n’ái odü val’ de mi pere söla tera mo mai ciamò nen ai udù val d’mi pere soulla terra DeclaraJM, SantaGenofefa1878:67 (Badia)
enciamò.

ciamò (LD) ↦ ciamò.

ćiamó (mar.) ↦ ciamò.

ćiamò (Badia, MdR) ↦ ciamò.

ciamp1 Ⓔ CAMPUS (EWD 2, 138) 6 1763 ciamp ‘ager’; patrogn del ciam e prè ‘dominus rusticus’ (Bartolomei1763-1976:73, 91)
gad. ciamp mar. ćiamp Badia ćiamp grd. ciamp fas. ciamp bra. ciamp fod. ciámp col. cemp amp. cianpo LD ciamp MdR ćiamp
s.m. Ⓜ ciamps
superficie agraria coltivata o coltivabile (gad. B 1763; A 1879; A 1895; G 1923; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; T 1934; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; Q/K/F 1982; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ campo Ⓓ Feld, Acker ◇ a) Si plu vedl fi eder fova te ciamp Sí plu vödl fí èdr fóa inte tschiamp HallerJTh, FigliolProdigoGRD1832:143 (grd.); b) Ma l eva so fi plu vegle nte ciámp Ma l’eva so fí plu vegle en te tgiamp HallerJTh, FigliolProdigoFOD1832:152 (fod.); c) E ël n’é degun ćiamp, che tra le bun formënt n’en abe inće de rie e de dezipé E ël n’é deguǹ çhiamp, che tra le buǹ formënt n’eǹ abbe inçhié de rie e de decipé DeRüM, AldìNiaSignurCurat1833-1995:264 (MdR); d) Tut é te mez de bie pré o ciampes. Tutt ö tömez dö biö prä o tschanpes. ZacchiaGB, DescrizionFascia1858*:5 (bra.); e) Sce duncue Idî cür le ciamp de n te bel mantel, ne fajarál mo chël tan ince por os Se dunque Iddì cūr ‘l ciamp deng n’te bell mantell, nè faralle mo chel tang incie pur os Decla-