Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/888

This page has not been proofread.


schivé
853


a) E canche te sarès pa famèda / E ence polit stracèda / E ju per la tia bassa schena / śiran i poies, che remena. Ö chan chö ti saräs pô famäda / Ö entschö polit stratschäda / Ö super la tô bazza scäna / Schiran i poies, chö römöna. ZacchiaGB, CianzonValDeSora1858*-1995:167 (caz.) ◆ en

schena (fas. R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DILF 2013) Ⓘ supino Ⓓ auf dem Rücken ◇ a) Se i retorna par Gardena / I pelacrisć da Mazin / I ge peta dal manarin / E i beches co na tusciada i li trasc en schena. Se i ritorna per Gardena / I pelachristg da Mazzin / I je peta dal manarin / E i bekes con na tusada i li tras in schena. PollamV, VivaSagraMoena1856-2008:268 (bra.).

schena (fas., caz., bra., moe., amp., LD) ↦ schena.

schëna (fod.) ↦ schena.

scheo Ⓔ nordit. scheo ‹  dt. Scheidemünze (EWD 6, 104) 6 1844 schèo (DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:116)
gad. scheo Badia scheo grd. scheo fas. scheo fod. scheo amp. scheo
s.m. Ⓜ schei
moneta di valore minimo (gad. A 1879; Ma 1950; P/P 1966, grd. L 1933; Ma 1953, fas. R 1914/99, fod. Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; Ms 2005, amp. Mj 1929; C 1986; Q/K/F 1988) Ⓘ soldo Ⓓ Geldstück ◇ a) O ch’el disc, che ‘l non à un scheo, / o ch’el à da baratà O ch’el disc, che ‘l non a un schèo, / o ch’el a da baratà DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:116 (amp.).

scheo (gad., Badia, grd., fas., fod., amp.) ↦ scheo.

scherpin (caz.) ↦ screpin.

schers Ⓔ nordit. ścarśo ‹ *EXCARPSUS (EWD 6, 88) 6 1844 scarsi (DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:113)
gad. scarscio Badia scarscio grd. schers fas. schèrs bra. scars moe. scars fod. schers col. scars amp. scarso LD schers
agg. Ⓜ schersc, schersa, scherses
1 manchevole, insufficiente, inadeguato (gad. Ma 1950; P/P 1966; DLS 2002, grd. L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ scarso, insufficiente Ⓓ knapp, ungenügend
2 fig. riferito a persona, e specificato da compl. di limitazione, manchevole, carente, limitato (gad., grd., fas., fod., amp., LD) Ⓘ scarso fig.Ⓓ ungeeignet ◇ a) Cortejani, cardeo fursi, / che noi semo tanto scarsi? Cortegiani, cardeo fursi, / che noi semo tanto scarsi? DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:113 (amp.).

schers (grd., fod., LD) ↦ schers.

schèrs (fas.) ↦ schers.

schertura (fas., caz.) ↦ scritura.

scherzà (col., amp.) ↦ scherzé.

scherzar (bra.) ↦ scherzé.

scherzé (fod.) ↦ scarzé.

scherzé Ⓔ it. scherzare (EWD 6, 105) 6 1873 scherzà (Anonim, Monumento1873:1)
gad. scherzé Badia scherzè fas. sgherzèr bra. scherzar, sgherzar fod. scherzé col. scherzà amp. scherzà
v.intr. Ⓜ scherza
agire, parlare senza serietà, senza impegno, solo per divertimento, per prendersi gioco di qualcuno o qualcosa (gad. P/P 1966, fas. R 1914/99; DILF 2013, fod. Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; Ms 2005, amp.) Ⓘ scherzare Ⓓ scherzen ◇ a) No n é robes mia da ride, / Ne gnanche da scherzà No n’é robes mia da ride, / Ne gnanche da scherzá Anonim, Monumento1873:1 (amp.) ☝

damat.

scherzé (gad., fod.) ↦ scherzé.

scherzè (Badia) ↦ scherzé.

schià (amp.) ↦ schivé.

schiap (fas.) ↦ sclap.

schiara (bra., moe.) ↦ sclara.

schiarir (fas.) ↦ sclarì.

schiavo (fas.) ↦ sclaf.

schiera Ⓔ it. schiera ‹ prov. esqueira / esquiera ‹ fränk. * skara (EWD 6, 107) 6 1878 schira (DeclaraJM, SantaGenofefa1878:106)
gad. schira mar. schira Badia schira grd. schiera fas. schiera LD schira
s.f. Ⓜ schieres
1 raggruppamento di animali della medesima specie (gad. A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. L 1933; Ma 1953; F 2002, fas. A 1879, LD DLS 2002) Ⓘ branco Ⓓ Schar
2 gruppo numeroso di persone, moltitudine, folla (gad.) Ⓘ schiera Ⓓ Schar ◇ a) i Mori gnüs a schires dala Spagna, á assalté la Francia i Mori gnūs a schires dalla Spagna, à assaltè la Francea DeclaraJM, SantaGenofefa1878:7 (Badia); b) Y i mituns da scizer cola bela bandira / Ai pé de soldá col stlop na schira. E i mittungs da Schitzer colla bella bandira / Ai pè de soldà col stlopp üna schira. PescostaC, MëssaPescosta1879:5 (Badia).

schiera (grd., fas.) ↦ schiera.

schièra (fas.) ↦ sclara.

schiet (fas., bra.) ↦ sclet.

schina (col.) ↦ schena.

schiop (fas.) ↦ sclop.

schiopetar (bra.) ↦ sclopeté.

schiopetèr (fas.) ↦ sclopeté.

schira (gad., mar., Badia, LD) ↦ schiera.

schivà (col.) ↦ schivé.

schivar (bra.) ↦ schivé.

schivé Ⓔ it. schivare (EWD 6, 110) 6 1813 me schkive 1 (RungaudieP, LaStacions1813-1878:88)
gad. schivé mar. schivé Badia schivé grd. schivé fas. schivèr bra. schivar fod. schivé col. schivà amp. schià LD schivé MdR schivé
v.tr. Ⓜ schiva
sottrarsi a qualcosa considerato dannoso o sgradevole; sfuggire qualcuno (gad. A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; Pe 1973; P/M 1985; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; C 1986; Q/K/F 1988; DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ schivare, scansare, evitare Ⓓ vermeiden, meiden, ausweichen ◇ a) Ël fugirà e schiverà inće tütes les ocajiuns, olà che les matades e i ri vic rëgna Ël fugirà e schiverà inçhié tüttes les occaŝiuǹs, olà che les mattades e i ri viẑ régna DeRüM, AldìNiaSignurCurat1833-1995:265 (MdR); b) e i racomana con na bona picera perdica la virtù e la moralité, e i amonësc a schivé le pićé e le vize e i raccomana coǹ ‘na bonna picćera perdica la virtù e la moralité, e i ammonësc a schivé le piçhié e le vize DeRüM, AldìNiaSignurCurat1833-1995:266 (MdR); c) Sce te ues blëita, finché te ies jëunn no schivé la fadia, / Segur l lëur te purterà bela pesc, no l no fé nia. Ŝë t’ uès blëita, fiŋchë t’ jës s̄oun no schivè la fadìa, / Segùr ‘l lour të purterà bölla pes̄, no ‘l no fè nìa. PerathonerJA, Nseniamënt1865*:1 (grd.); d) Schiva la baujia, chësta porta dann y nia de bon. Schiva la baus̄ìa, chësta pòrta dann y nía de bon. PerathonerJA, Nseniamënt1865*:1 (grd.); e) acioche te vëgnes n om da bëgn, te schives dagnora le picé acceocche t’ vegnes ‘ng om da bengn’, t’ schives dagnara ‘l picciè DeclaraJM, SantaGenofefa1878:79 (Badia)
se schivé (gad. DLS 2002, grd. F 2002; DLS 2002, fas. DLS 2002; DILF 2013, fod. DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ guardarsi da Ⓓ sich hüten ◇ a) y me tole fermamënter dant, cula vosta santa grazia de me schivé da duc i picëi i me tol-