[ 55 ] Science (No 786, 21 januaro) insertis artiklo : International Language, da Prof. O. Jespersen. — Nia prezidanto montras unesme, ke la proyekti di LI. konvergas sempre plu a definita tipo ; Esperanto konservis ankore formi artifical ed arbitriala simila a Volapük : sed la Komitato di la Delegitaro « trovis en la verki di Liptay, Beerman, Molenaar, Peano ed altri, sed precipue en ti di l’Akademio qua kreis Idiom Neutral, amaso de prizenda sugesti, omni tendencanta proxime a la sama direciono, nome, a la direciono di ta elementi di Esperanto, qui esis nultempe kritikata. Altralatere ol trovis preske unanima kritiko di Esp., sive da l’amiki di irga LI., sive da linguisti (Brugmann e Leskien) e. « la punti kritikita en Esp. esis en omna kazi proxime sama, nome, ti en qui Zamenhof kreis ulo arbitriale vice extraktar to quo esas ja la max internaciona expresuro ». Sequas expozo di la principi di Ido, e komparo kun Esp. Ja multa bona Esperantisti agnoskis la supereso di la « nuva linguo ». Sed altri penis « mortigar Ido, unesme per konspirado pri silenco, pose per misriprezento di fakti e di personi ». L’autoro esas obligata, kontrevole, [ 56 ]refutar du letri publikigita en Science (10 decembro), quankam en tala questiono, ne la personi importas, sed la esencala traiti di la linguo. « La taktiko di l’Esperantisti esis, ne examenar la linguo ipsa, sed senkreditigar ol rakontante, ke ca o ta membro di la Delegitaral Komitato demisis kun despito ». Ton on dicis pri Si Ostwald e Jespersen ; nun on asertas to pri Prof. Ad. Schmidt… qua nultempe esis membro di la Komitato ! On dicas, ke l’Idisti nule konkordas pri la strukturo di sua linguo ; ke ol chanjas singla monato, e c. So Jespersen refutas humuroze ta malveraji, e citas kelka linei ek Progreso (No 22, p. 582), por definar nia metodo e samtempe donar specimeno di nia linguo. « En omna punti ni substitucas ciencala metodi e procedi a hazardal ed arbitriala vortifuri ed a blinda juro ye la vorti di la “ majstro ” Zamenhof ». — Esperanto havas du ortografii, la du malbela e malkomoda (hhemio, monahh-hhoro !) Nul altra moderna LI. havas supersigni. So Jespersen refutas kun sa specal autoritato kelka kritiki di ula « fidelo », nome : ke Ido donas a j « malmola Anglo-Saxona pronunco » (« ol esas nek malmola nek Anglo-Saxona ! » ; cetere, nia joyo Esp. ghojo). Esperanto esas plu logikal e plu vere internaciona kam Ido (!). Il havas quale patroni 17 eminenta ciencisti : « sed ta patroneso esas pure platonala », ta ciencisti nultempe uzis Esp., « e donis sa aprobo ante la nasko di Ido, tale ke ol signifikas nur aprobo di la general ideo di LI. » La sola linguisto, B. de Courtenay, di qua l’Esperantisti explotas la nomo (e falsigis l’opinioni), deklaris ke Esp. bezonas multa plubonigi, e ke Ido esas plu bona kam Esp. en multa relati. L’autoro kredas, ke l’Esperantisti balde cesigos sua nuna taktiko, e admisos « loyala diskutado ». « Nula granda inventuro o ciencala malkovro aparis ultempe tute plumizita[1] en la mondo ; omni postulis la pacienta kunlaborado di multa spiriti ». E dum ke on konsideras quale sakrilejo dicar, ke la verko di Zamenhof bezonas ula plubonigi, nia linguo, ja multe plu bona e plu internaciona, ne pretendas esar « perfekta, sed sempre perfektigebla ». — Ni analizis detaloze ca artiklo, pro ke ol esas modelo di pledo por Ido, quan nia amiki certe volos difuzar ed imitar maxime posible.
- ↑ Anglo qua ne sequus la logikal reguli di la derivado tradukus fledged per plumita, e Franco komprenus… senplumigita ! Yen la sistemo di derivado di Esperanto !