Progreso/Triesma Yaro/Numero 26/Esperanto linguo sekreta !

[ 112 ]

Esperanto linguo sekreta !

Sub la titolo : Esperanto en hospitala praktiko, la Vocho de kuracistoj raportas pri nuva e tre kurioza aplikado di Esperanto en « malsanulejo » (rimarkez : malsanulejo e hospitalo, distanta per 2 linei : yen la duopla linguo, quan promisas la « natural evoluco » !) La direktisto di la hospitalo (en Simbirsk, Rusio) imaginis (« ek-pensis ») uzar Esperanto kun sa helpanti, por ke sua preskripti ne esez komprenata da la malsani e ne mal­quie­tigez li^[1]. Bone ! sed to supozas ke (quale on asertas explicite) la malsani ne komprenas Esperanto ! Or altrafoye on laudis Esperanto, tute kontre, pro ke ol permisis a la medicinisti di hospitalo inter­kom­prenar kun malsano o vundito !^[2] Oportus selektar inter ta du aplikadi tute kontrala : od Esperanto esas L.I. por omni e « komunhoma », quale dicas D^ro Zamenhof, od ol esas linguo sekreta por kelka iniciati ; sed ol ne povas samtempe esar la du ! Tamen, on ne timas prizentar ica fakto quale nuva pruvo di l’utileso di Esperanto ! On do tute oblyvis l’interna ideo di l’Espe­ran­tismo ; e, quo esas max kurioza, en la sama momento on memorigas ol, citante la famoza versi : « la popoloj, komprenante unu la alian, faros en konsento unu grandan rondon familian ». Sed, malgre to, semblas a ni, ke ta injenioza doktoro trovis la vera utileso e la futura uzado di Esperanto : kande linguo plu bona, plu klara, plu inter­naciona unvorte, esos universale adoptita, Esperanto povos certe facar granda servi quale linguo sekreta di ta quaza sekto o nuva framasonaro, qua nomesas superbe la « populo espe­ran­tista ». Ol esos komparebla, per sa misteryoza stranjeso ed oportuna obskureso, a l’argoto di l’urbala banditi, o, plu modeste, a la « javanatra » jargono di la lerneyani !^[3]

[ 113 ]

1. Texte : « por ke tio chi ech en cheesto de malsanuloj ne elvoku impreson sur ilin ». Apud tio, on uzas la latinaji ordinatoro e ordinacio. Quanta harmonio !
2. On rakontis tala fakto, malvere, pri la hospitalo di Caen ; sed ol povas ya eventir… altrube !
3. Aludo a la sekreta jargono di franca lerneyani, qui deformas la vorti ed igas li nekom­pre­nebla, inter­mixante la silabo ‑av‑ inter omna, silabi. Simile, Esperanto povos tre facile deduktesar de la vera L. I., adjuntante multa finali aj, oj, ajn, ojn, ed inter­mixante multa chia, chiu, chio,…