Progreso/Triesma Yaro/Numero 28/Ekstrabladet

TRIESMA YARO
PROGRESO No28
Junio 1910
Ekstrabladet
Jurnali
348566TRIESMA YARO
PROGRESO No28
Junio 1910Ekstrabladet
Jurnali

[ 251 ]Ekstra­bladet (Kopenhago, 2o aprilo) citinte peco de l’artiklo da So Skeel-Gïorling, nia samideano So Jönsson sendis a ta jurnalo respondo (27 aprilo) : il astonesas, ke So S.‑G. « ne pudoris uzar tam puerala milit-moyeni kam ita frazo : Min tante kande tale Ido », qua signifikas en dana : « Mea onklino ne povas parolar Ido », sed… nulo en Ido ; e citis quale malbela ica frazo : « Ti qui vendas pipi esas vendisti di pipi », quale se la equivalanta Esp. frazo : « tiuj kiuj vendas pipojn estas vendistoj de pipoj » ne esus multe plu malbelsona ! « Ni shamus sequar So S.‑G. en diskuto sur tante basa nivelo. » On alegas la 22-yara vivo di Esp. : a quo ol utilesas, se on ne emendas la difekti montrita da la sperienco ? « Ido esas precize la frukto di la teknikala sperienci, quin la max kompetenta e fervoroza Espe­ran­tisti facis dum ta praktiko de 22 yari ». Frapanta respondo ! Pose nia amiko tradukas dana texto en Esp. ed Ido ; ni citez nur la lasta frazo :

Mi ne povas nomseriigi chiujn tiujn brilajn verkojn, kiujn la kolekto enhavas, kaj kiuj prezentas bukedojn, chasajhon, konfi­tajhojn, skulp­tajhojn, chizitajn ajhojn kaj aliajn delikatajn kaj multe­kostajn aferojn kaj komer­cajhojn. Mi ne povas enumerar omna ta brilanta verki, quin la kolekturo kontenas, e qui prizentas buketi, vildo, konfituri, skulturi, cizelita obyekti ed altra delikata e precoza kozi et vari.
[ 252 ]— A ta bonega artiklo respondis So Hinrichsen (29 aprilo), penante defensar la sensprita argumenti di So S.‑G. Il konfesas, ke la supercitita texto esas plu hororigiva en Esp. kam en Ido, sed atribuas to a l’ortografio per h. Il asertas nur, ke Esp. esas plu praktikala kam Ido, pro ke ol havas nun plu multa adepti.

So Jönsson replikis (1a mayo), montrante ke la frazo « Min tante… » esas nur stupida joko, nam ol havas nula senco en Ido ipsa, kontre ke omna nia Esperantala texti havas naturala senco, e promisante « 1.000 spesmilojn » a ta qua malkovros ula senco en ta frazo. Il montras, ke la malbela fonetiko di Esp. naskas necese de l’uzo di j ed n quale finali en la sub­stan­tivi ed adjektivi, e citas ica nuva texto komparenda, quan ni ne povas abstenar repetar hike :

Sed kelkain semajnojn poste mi vidis la najbarajn knabojn metantajn grandajn rughajn makulojn kaj longajn bluajn striojn en chiujn miajn belajn novajn esperantajn lernajn librojn, kiujn valorajn kaj utilajn verkojn tiuj chi malbonegaj friponoj tuj jhetis, au sur miajn malplenajn malaltajn fojnejojn, au en siajn proprajn malsekajn kaj malpurajn krachujojn. Ma kelka semani pose me vidis la vicena pueri pozar granda reda makuli e longa blua strii en omna mea bela nuva esperantala lernolibri, qua valoroza ed utila verkin ica abjekta friponi quik jetis, sive sur mea vakua basa feneyi, sive en sua propra humida e sordida sputovazi.

(Pos tala komparo, la proceso esas ya judikita !) Pri la remedyacho di la h, So Jönsson respondas, ke ol esas la sola admisita da la Maestro ipsa, en manko di la supersigni, qui existas en preske nula imprimeyo di la mondo. Cetere, se irgu trovas en Ido ula difekto, lu povas libere kritikar ol e facar propozi a l’ « Akademio demokratale elektita », dum ke tala libera diskutado esas exkluzita de Esperantuyo. « A la vigilanta kritiko ed a la progreso, Esperanto opozas nur la suverena Maestro, la blinda kulto e la stagnado ».