Progreso/Triesma Yaro/Numero 28/Komuna vorti propozita

TRIESMA YARO
PROGRESO No28
Junio 1910
Komuna vorti propozita
Linguala questioni
346488TRIESMA YARO
PROGRESO No28
Junio 1910Komuna vorti propozita
Linguala questioni
[ 198 ]
Komuna vorti propozita[1].

Akordeono [DEFIS] D. Akkordion, Zieh­harmo­nika ; E. accordeon ; F. accordéon ; I. accordeon, fisarmonica ; S. acordeon.

Aplastar [S] D. zerdrücken, zermalmen, zerquetschen, zertreten ; E. crush ; F. écraser ; I. schiacciare, stacciare ; S. aplastar. — Dro Casares rimarkas, ke aplastar tute ne esas presegar : on povas presegar stala bulo sen aplastar ol, dum ke on aplastas argila bulo sen presegar ol. Ni propozas la vorto S. aplastar, qua semblas max konvenanta e pluse memorigas la F. aplatir (platigar).

Asumar [EFIS] D. übernehmen, auf sich nehmen ; E. assume ; F. assumer, se charger de ; I. assumere ; S. reasumir, cargar sobre si. — Ica vorto semblas utila, e ne povas sempre vicesar da la perifrazo « prenar sur su » : Asumar rolo, funciono, responsiveso.

Bernar [F] D. prellen, schnellen ; E. toss in a blanket ; F. berner, passer à la couverte ; I. far balzare in aria ; S. mantear ; Port. mantear.

Bideto [DEFIRS] D. Bidet ; E. bidet ; F. bidet (meuble de toilette) ; I. bidetto ; R. bidé ; S. bidé.

Bidono [FIS] D. Kanne ; E. cán ; F. bidon ; I. bidone ; S. lata, bidon. — Ladovazo klozita por oleo, petrolo, benzino, e c. Kontenas de 1 til 10 litri.

Bosho [DEI] Busch, Strauch, Buschwerk, Gesträuch ; E. bush, spinny, brushwood, underwood ; F. buisson, broussaille ; I. buscione, macchia, prunaia, boscaglia ; S. breña, zarzal, maleza.— La radiko bush esas certe plu internaciona, sed ni ne povas prenar ol, pro busho. Forsan on povus chanjar ica vorto ad boko, qua esus plu internaciona [IS] e plu etimologia (buccal) ? On ne povas prenar buko, pro buketo, qua divenus dusenca.

Bruo [F] D. grüne Nusschale ; E. walnut nusk ; F. brou (de noix) ; I. mallo ; S. drupa, pericarpio. — Def. : verda shelo (generale, di nuxo). — Simpla, mallonga radiko esas necesa por la kompozaji : bru-liquoro, bru-koloro, bru-kolorizar. [ 199 ]Bulteno [EFIS] D. Bericht ; E. bulletin ; F. bulletin ; I. bolletlino ; S. boletin. — Def : Malgranda jurnalo, revuo o periodala raporto. La cetera senci di la nacionala homonimi esos exkluzita.

Celebrar [EFIS] D. feiern, feierlich begehen ; E. celebrate ; F. célébrer ; I. celebrare ; S. celebrar. — Ica vorto semblas necesa en quaze teknikal senco ; ceremonyar, solenigar ne semblas vicar ol. Ex. : celebrar mariajo, funero, aniversaryo ; celebrar venko, jubileo, e c. Ta vorto havas en nia lingui altra senco quan on devas tradukar per : laudegar, famizar. F. célèbre esas nulo altra kam famoza ; célébrité famo o famozo.

Cercelo [FS] D. Krickente ; E. teal ; F. sarcelle ; I. (L.) querquedula ; S. serceta.

Cerfolyo [EFI] D. Kerbel ; E. chervil ; F. cerfeuil ; I. cerfoglio ; S. perifollo ; L. scandix cerefolium.

Charioto [F] Wagen, Fuhrwerk ; E. waggon ; F. chariot (à 4 roues) ; I. S. carro. — On savas ya, ke ni ne povas prenar karo. Cetere, la formo propozata distingesas plu bone de kareto.

Chopo [DF] D. Schoppen ; E. pint ; F. chope, chopine ; I. mezzo litro ; S. media pinta, cuartillo.

Cirkumspekta [EFIS] D. vorsichtig, behutsam, bedächtig ; E. circumspect, cautious ; F. circonspect ; I. circospetto ; S. circunspecto, cuerdo. — To ne esas simple prudenta, sed prudenteso malfidema, qua « rigardas cirke su », konsideras omna lateri od elementi ante decidar od agar.— Cirkumspekt-eso.

Civismo [EFIS] D. Bürger-sinn, tugend ; E. civism ; F. civisme ; I. S. civismo.

Darnar [E] flicken, ausbessern ; E. to darn (up) ; F. repriser ; I. rimendare, rammagliare ; S. reparar, zurcir. — Specala modo di rapecar stofi, vesti, ne pozante peco, sed imitante la texuro.

Debila [EFIS] D. kraftlos ; E. debile, feeble, weak ; F. débile, chétif ; I. debole, fievole ; S. débil, flerco. — Debil-eso, ‑igar.

Disho [E] Gericht, Schüssel ; E. dish, mess ; F. plat, mets ; I. piatto ; S. la vianda contenida en los platos. — Pro manko di internaciona vorto ni prenas la vorto E. klara e komoda, qua pluse memorigas D. Tisch (la du venas de L. discus).

Disimular (v. a. e n.) [EFIS] D. verhehlen, verborgen ; E. dissemble, conceal ; F. dissimuler ; I. dissimulare ; S. disimular. — Celar sua pensi, opinioni, sentimenti, o fingar altri.

Divagar [FIS] D. abschweifen ; E. to ramble (fig.) ; F. divaguer ; I. vagolare, divagare ; S. divagar. — To ne esas digresar, sed vagar en sa parolado o mem en sa pensado, sen ordino nek raciono.

Dueno [DEFS] D. Duenna ; E. duenna, governess ; F. duègne, chaperon (fig.) ; I. governante ; S. dueña.

Edifico [EFIS] D. Bauwerk, Gebäude ; E. F. edifice ; I. S. edi- [ 200 ]ficio. — Ica vorto esas necesa apud konstrukturo : 1e pro ke on bezonas dicar exemple : « la konstrukto di edifico ; edifico di solida konstrukteso » ; 2e pro ke on bezonas vorto, qua expresez ulo plu generala kam domo, kastelo, palaco ; edifico esas quaze meza inter ta tri vorti.

Emundar [FIS] D. ausästen, ausputzen (Bäume) ; E. prune, trim ; F. émonder ; I. potare, rimondare ; S. podar, escamondar. — La verbo L. (e) mundare aparas en D. en altra senco : (e) mundieren. Pro to ni ne propozas mundar. La verbi I. potare, S. podar venas de la sama radiko kam nia amputar. Semblas neposibla uzar amputar ; ed on propozis altra senco por la radiko put (No 25, p. 10).

Eskrokar (ulu, od ulo) [FI] D. ablisten, ergaunern ; E. swindle ; F. escroquer ; I. scroccare, truffare ; S. estafar. — Ta verbo esas necesa por indikar (adminime kun teknikal, legala precizeso) speco de furto per trompo o ruzo. — Eskroko (ago), eskrok-anto o ‑isto (persono).

Extorsar (ulo de ulu) [EFI] D. abdringen, erpressen, erzwingen ; E. extort ; F. extorquer ; I. estorcere ; S. arrancar. — Tone esas raptar, t. e. furtar per materyala violento, sed forcar ulu cedar ulo (generale mon-sumo) per minaco, per morala violento (F. modern e vulgara : faire chanter).

Extorso D. Erpressung ; E. extortion ; F. extorsion, chantage ; I. estorcere ; S. arrancar.

Flegar [D] D. pflegen ; E. to nurse ; F. soigner (un malade, un enfant…) ; I. aver cura, curare ; S. cuidar de. — Radiko Esperantala, quin ni propozas pos konstatir sa utileso. Zorgar ne povas vicar ta verbo, ol havas altra senco ; on zorgas laboro, tasko, ne persono.

Fleg-isto D. Kranken­wärter ; E. (sick-) nurse ; F. infirmier ; I. infermiere ; S. enfermero. — Logike on ne povas derivar ica vorto de infirma, malgre l’exemplo di plura lingui, nam flegisto flegas ne nur infirmi, sed malsani, foli, e c.

Frajila [EFIS] D. zerbrechlich ; E. F. I. fragile ; S. fragil. — On devas rimarkar, ke ne omna obyekto rompebla esas frajila : bastono esas rompebla, vitro (maldika) esas frajila. — Frajil-eso.

Gamelo [FIS] D. Soldaten­schüssel ; E. porringer, platter ; F. gamelle ; I. gamella, gavetta ; S. gamella, plato.

Glinar [EF] D. Aehren lesen, auflesen ; E. glean ; F. glaner ; I. spigolare ; S. espigar, rebuscar. — Glin esas la sono E. ; cetere glan havas ja altra senco. — Ca vorto esas necesa aparte por la figurala senco : spik-rikoltar signifikus plu juste F. moissonner, D. ernten, e c.

Hojopojo [E] D. Mischgericht, Potpourri ; E. hotchpotch ; F. pot-pourri, centon ; I. manicaretto composto, mescolanza ; S. olla podrida. [ 201 ] Hundo-grazo (hundo-herbo ?) D. Quecke ; E. couch-grass ; F. chiendent ; I. gramigna ; S. grama ; L. triticum repens. — Se on ne aceptas ta kompozajo vulgara, on povus propozar queko.

Infirma, ‑o [EFIS] D. gebrechlich, siech ; E. infirm ; F. infirme ; I. infermo ; S. enfermo, enfermizo. — Ca vorto esas necesa, nam ol havas altra senco kam malsana. Invalida devas rezervesar, segun l’internaciona uzado, a la ex-militisti pensionata, qui eventuale esas nek malsana nek infirma. — La stando di infirmo (o la kauzo di ta stando) nomesus infirm-eso.

Inter-venar [DEFIS] D. dazwischen kommen, intervenieren ; E. intervene ; F. intervenir ; I. intervenire ; S. intervenir. — Ica vorto esas tre internaciona (anke intervention), ed ol semblas kompozebla per inter e venar, nam to esas la propra e primitiva senco. Se ne, on devus adoptar intervencar, ‑o (nam inter-vento esus dusenca).

Jinjivo [FI] D. Zahnfleisch ; E. gum ; F. gencive ; I. gengiva ; S. encia. — Ni preferas jinjivo a gingivo, por sequar la pronunco di la moderna lingui qui posedar ta vorto. Ta substituco di j a g « dolca » esas cetere generala en nia linguo.

Jud ‑o, ‑a [DEFIRS] D. Jude ; jüdisch ; E. Jew, jewish ; F. Juif ; I. giudeo ; R. yudey, yudeyskiy ; S. judio. — Vorto oblivyita en nia vortolibri. Sed ni havas ja Izraelido. Kad la du vorti ne esas exakte sinonima ? — On povus hezitar inter jud e yud. Sed ni havas ja Judeo, judaismo.

Kalva [DFIS] D. kahl ; E. bald ; F. chauve ; I. S. calvo. Kalv-eso D. Kahl­köpfig­keit ; E. baldness ; F. calvitie ; I. calvizie, calvezza ; S. calvicie. — N. B. : Kalveso ne esas kompleta senhareso.

Kalz-ego D. Trikot ; E. ballet-dancer’s drawers ; F. maillot ; I. maglia ; S. pantalon de carnes. — To esas kozo analoga a kalzi, sed plu longa (povas eventuale kovrar la tuta korpo) ; to esas do la kazo aplikar la sufixo ‑eg.

Kalz-umo D. Socke ; E. sock ; F. chausson ; I. calzetta, pedule ; S. escarpin. — Pro ke ta obyekto esas quaze meza inter kalzeto e shuo, e pro ke soko esos ja okupata, ni propozas kalzumo, qua indikas ulo analoga a kalz(et)o.

Kantiko [DEFIS] D. Lobgesang ; E. cantiche, hymn ; F. cantique ; I. S. cantico. — Precipue religyala kantajo.

Kapac-a, ‑eso [DEFIS] D. fassend ; Inhalt, Kapazität ; E. holding ; capacity ; F. capable (qui a la capacité de…), capacité ; I. capace, capacità ; S. capaz, capacidad.

Kapelino [FIRS] Sonnenhut ; E. hood ; F. capeline ; I. cappello da donna (?) ; R. kapor ; S. capelina. — La vortoludo kapel-ino ne esas timenda.

Karduno [EFIS] D. wilde Artischocke ; E. cardoon ; F. cardon ; I. cardo, cardone ; S. cardo ; L. cynara cardunculus.

Kareto [DEFIS] D. (zweirädriger) Karren ; E. cart ; F. char- [ 202 ]rette ; I. carretta ; S. carreta. — Nula dusenceso esas timenda kun kar-et-a. La formo propozata esas la max internaciona.

Kasiso [DFIS] D. schwarze Johannis­beere ; E. black-currant ; F. cassis (fruit) ; I. cacis, cassis ; S. casis.

Kasis-yero (arbusto) ; kasis-liquoro : D. Kassis ; F. I. S. simila.

Kastanyeto [DEFIS] D. Kastagnette, Tanzklapper ; E. castanet ; F. castagnette ; I. castagnetta ; S. castañeta.

Kastono [DFI] D. Ring-kasten ; E. bezel ; F. chaton (de bague) ; I. castone ; S. engarce.

Kataklismo [EFIS] D. Umsturz ; E. cataclysm ; F. cataclysme ; I. S. cataclismo. — Kataklismo ne esas diluvyo, sed inundo pro duktata da terala subverso.

Kindo [DE] D. Kind ; E. child ; F. enfant ; I. S. nino, hijo. — Def. : filyo o filyino, relate patro o patrino (dum ke infanto indikas l’evo). « Dum nia tuta vivo ni esas la kindi di nia gepatri » (L. de Beaufront, Méthode graduée, Corr. du thème VIII). « Nia kindi ne esas sempre infanti », — « La kindi semblas sempre infanti a sua parenti ».

Kiromancio [DEFIS] D. Chiromantie ; E. palmistry, chiromancy ; F. chiromancie ; I. chiromanzia ; S. quiromancia.

Klakar [EF] D. knallen, schnalzen ; E. to clack, smack ; F. claquer, clapper ; I. scoppiettare ; S. castanetear, chasquear ; restallar. Klako F. claque. — Ta vorto indikus altra bruiso kam krakar : klako esas bruiso di shoko (momentala) di du surfaci plu o min plata : krako esas bruiso (qua povas durar) di ulo qua rompesas, frakasesas.

Klerko [EF] D. Schreiber, Kanzlist ; E. clerk ; F. clerc (de notaire, etc.) ; I. scrivano, copista ; S. pasante, oficial, escribiente.

Klifo [E] D. steil abfallende Felsenküste ; E. cliff ; F. falaise ; I. costa dirupata ; S. acantilado. — Kad ica vorto ne konfliktus poke kun klipo, propozata sube ?

Klipo [D] D. Klippe ; E. sunken rock ; F. brisant (à fleur d’eau) ; I. scoglio a fior de acqua ; S. rompiente. — O forsan rompo-rifo (segun la metaforo F. S. : rifo sur qua la ondi rompesas) ?

Kondicendar [EFIS] D. nachgeben, willfahren ; E. condescend ; F. condescendre ; I. condiscendere ; S. condescender. — Termino poke specala : donar per indulgo o favoro to quon on havas yuro rifuzar. Implikas supera situeso di sua subyekto. — Kondicend ‑o, ‑ema.

Konforko [R] D. Kohlenbecken, Wärmepfanne ; E. chafing-dish ; F. réchaud ; I. scaldavivante, scaldino ; R. konforka ; S. escalfador, estufilla. — Nula perifrazo povas definar sat precize e mallonge ta obyekto. Pro manko di vorto internaciona, ni propozas la vorto R.

Konjedar [FI] D. verabschieden, abdanken ; E. dismiss, discharge ; F. congédier, renvoyer (domestique, employé, visiteur) ; I. congedare, mandar via ; S. licenciar, despedir. [ 203 ]Konsomeo [DEFIS] D. Kraftbrühe, Konsommé ; E. consommé ; F. consommé (bouillon) ; I. consumato, brodo stretto ; S. consumado.

Konsputar [F] D. verunglimpfen, verhöhnen ; E. spurn, scout ; F. conspuer, honnir ; I. dileggiare, disprezzare ; S. despreciar, escarnecer. — To esar nek malestimar, nek abominar, sed expresar extere, per paroli, gesti, agi, la malestimo od abomino (etimologie : kovrar per sputaji. Pro to esas oportuna, ke on retrovas la radiko sput hike).

Kontradanso [DEFIS] D. Kontretanz ; E. countrydance ; F. contredanse ; I. contraddanza ; S. contradanza.

Korpulenta [DEFIS] D. korpulent ; E. stout, corpulent ; F. corpulent ; I. corpulento ; R. S. corpulento. — Plu klara e plu justa kam korpoza ; cetere internaciona.

Korso [DFI] D. Korso ; E. public walk ; F. cours ; I. corso ; S. paseo publico. — Speco de promeneyo en urbo.

Krapulo [FIS] D. Schwelgerei ; E. debauchery ; F. crapule (conduite) ; I. crapula ; S. crapula. — On departus de la verbo krapular, de qua derivus krapulant-a, ‑o ; krapulem-a, ‑o ; e c.

Kraso [FS] D. Schmutz ; E. dirt, filth ; F. crasse ; I. sucidume ; S. mugre, grasa, sucidad. — Malpurajo di la pelo, ed, analoge, sur la surfaco di ula kozi. Ne sinonima di graso. Pro manko di internaciona vorto e pro la malkomodeso di la vorti D. et E. ni propozas la vorto F. — Kras-oza, ‑izar.

Kreveto [F] D. Krabbe, Flohkrebs ; E. shrimp ; F. crevette ; I. granchiolino ; S. langostin. — La dusenceso di krev-et-o ne semblas timinda.

Krevisar [EFI] D. aufreissen ; E. to split, crack ; F. crevasser, fendiller, craqueler, gercer ; I. crepare, screpolare ; S. resquebrajar. Krevis ‑uro D. Riss, Spalt ; E. crevice, fissure ; F. crevasse, craquelure, gerçure ; I. crepaccia, crepatura ; S. grieta. — Ta vorto esas necesa por expresar surfacala fendeto, qua eventas ex, en la sulo, en la muri, en la glacyo, en la pelo, e c. To esas altro kam fendeto : nam ex. vazo krevisita (F. craquelé) nule esas fendita o fendetita (F. fêlé).

Kribl-eto D. Seiher, Durchschlag ; E. cullender, strainer ; F. passoire ; I. colatoio ; S. pasador, colador.

Krino [FIS] D. Hals-, Ross-haar ; E. (horse-) hair ; F. crin ; I. crine ; S. crin.

Krin-aro D. Mähne ; E. mane ; F. crinière ; I. criniera ; chioma ; S. crines, melena.

Kroasar [EFIS] D. quaken, krächzen ; E. croak, caw ; F. coasser (grenouille), croassser (corbeau) ; I. gracidare, crocidare ; S. croar, graznar. — Esus forsan bona rezervar la radiko quak por la F. couac (falio di kanto).

Kron-umo D. Krone, Kranz ; E. crowning (arch.) ; F. cou [ 204 ]ronnement (d’un édifice, etc.) ; I. corona, sommità ; S. coronamiento.

Lakuno [EFIS] D. Lücke ; E. gap, lacuna ; F. lacune ; I. lacuna ; S. laguna. — Mi-teknikala vorto uzata en diversa faki : indikas generale manko o vakuajo en loko, qua devus esar normale plena (lakuno di texto ; lakuno en ula organal texuri).

Livida [EFIS] D. bleifarben ; E. livid ; F. livide ; I. livido ; S. livido, cardeno. — Palega tute ne esas exakta : livida esas plu juste plombokolora. — Livid-eso, livid-ijar.

Lumbo-peco (di bovo) D. Lende (-nstück) ; E. sirloin ; F. aloyau ; I. lombo, lombata ; S. lomo.

Lup-homo D. Werwolf ; E. were-wolf ; F. loup-garou ; I. orco, stregone ; S. duende. — Fablatra ento ; ne intermixenda kun ogro.

Malsan-eyo D. Krankenstube ; E. infirmary ; F. infirmerie ; I. infermeria ; S. enfermeria. — Ta vorto indikas la loko, en lerneyo, kazerno, navo, e c. en qua on kuracas e flegas la malsani. Ol distingesas do klare de hospitalo. Ol ne povas derivar logike de infirma, malgre l’exemplo di kelka lingui, nam ol ne esas propre ed exkluzive infirmeyo.

Mantenar [EFIS] unterhalten, in Stand halten ; E. maintain ; F. maintenir (un état), entretenir (un mouvement) ; I. mantenere ; S. mantener. — N. B. : nula intermixo posibla kun manu-tenar.

Marmito [FIS] D. Fleisch-, Koch-topf ; E. porridge-pot, boiler ; F. marmite ; I. pentola, pignatta, marmitta ; S. olla, marmita.

Matamoro [FIS] D. Eisenfresser, Renommist ; Aufschneider, Maulheld ; E. hector, bully, rodomont ; F. matamore, capitan, rodomont, fier-à-bras ; I. rodomonte, spaccamonti, matamoro, spaccone ; S. fanfarron, matamoros, matasiete. — Def. : fanfaronemo pri milital agi ; falsa bravo. — Rodomonto semblas plu internaciona [EFI]. On ne devas intermixar matamoro kun matadoro (mortigisto di tauri en spektaklo).

Mecenato [DEFIRS] D. Mäzen ; E. Maecenas ; F. Mécène (un) ; I. Mecenate ; R. Mecenat ; S. Mecenas. — La radiko latina esas Maecenat, konservita en I. e R. To esas propra nomo diveninta komuna nomo.

Morilyo [S] D. Feuer-, Brenn-bock ; E. fire-dog, andiron ; F. chenet, landier ; I. alari ; S. morillo.

Ne-glata D. matt, unpoliert ; E. matt, unpolished, unburnished ; F. dépoli, mat ; I. greggio, non polito ; S. apagado, mate.

Nokto-lampo D. Nachtlampe ; E. night-lamp ; F. veilleuse ; I. lampada da notte ; S. mariposa.

Notico [DEFIS] D. Notiz ; E. notice ; F. notice ; I. notizia, sunto, ragguaglio ; S. noticia, extracto. — Def. : Nelonga skribajo instruktiva od informiva pri aparta temo od obyekto (ex. en muzeo). Ne intermixenda kun avizo, qua koncernas generale preskripto od interdikto.

Nugato [EF] D. Mandelkuchen ; E. F. nougat ; I. torrone ; S. turron. [ 205 ]Pasabl-a, ‑e [FIS] D. ziemlich ; E. tolerable ; F. passable ; I. passabile, tolerabile ; S. pasadero, mediano. — Termino indikanta grado o valoro meza, la minim alta, quan on povas aceptar o tolerar.

Peloto [FS] D. Knäuel ; E. ball (of thread) ; F. pelote ; I. gomitolo ; S. pelota. — Bulo ek filo volvita. Rimarko : Por tradukar D. Nadelkissen ; E. pin-cushion ; F. pelote, on povus dicar « pinglo-kuseno ». — Derivajo : pelot-igar.

Perpetu ‑a, ‑eso [EFIS] D. unaufhörlich, fortwährend, Fortdauer (auf ewig) ; E. perpetual, perpetuity ; F. perpétuel, perpétuité ; I. perpetuo, perpetuità ; S. perpetuo, perpetuidad. — Perpetu-igar, ‑igo korespondas anke a vorti E. F. I. S. To ne esas exakte la sama senco kam eterna (qua esas propre exter la tempo) e kam permananta (qua duras nur dum kelka tempo).

Perversa [EFIS] D. verderbt ; E. perverse ; I. perverso ; F. pervers ; S. perverso. — Derivajo : Pervers-eso. — Def. : Qua havas ne normala o kontremorala tendenci (o gusto).

Piastro [DEFIRS] D. Piaster ; E. piaster ; F. piastre ; I. piastra ; R. piastr ; S. peso, piastra.

Plago [DEFS] D. (Land-) Plage, Geissel ; E. scourge, plague ; F. fléau, plaie (publique) ; I. flagello ; S. plaga. — N. B. : plago esas, nek kalamito, nek malfortuno, nek malsaneso o kontagio ; ex. : « l’alkoholo esas plago di la publika saneso ; Attila nomizis su la plago di Deo. »

Poltro [DIS] D. Polster ; E. cushion, pad (in upholstering) ; F. capiton, rembourrage ; I. cuscino, capitone ; S. pitón. — Poltrizita E. padded ; F. capitonné. — Poltro-sejo D. Klubsessel ; E. easy chair ; F. bergère (siège) ; I. poltrona ; R. berjerka (rara) ; S. silla poltrona[2].

Poltrono [EFI] D. feige Memme ; E. coward, dastard, poltroon ; F. couard, poltron ; I. codardo, poltrone ; S. cobarde. — Poltron-a, ‑eso, ‑ajo.

Polyeno [R] D. Scheit, Kloben ; E. log, billet, block ; F. bûche ; I. legna ; R. polyeno ; S. leno. — Pro manko di internaciona vorto, e pro ke la E. vorti ne havas aceptebla formo, ni propozas la vorto R.

Precipiso [EFIS] D. Abgrund ; E. precipice ; F. précipice ; I. precipizio ; S. precipicio.

Pultro [E] D. Geflügel, Federvieh ; E. poultry, fowls ; F. volaille, oiseaux de basse-cour ; I. pollame ; S. ave de corral. — Lor pultr ‑eyo esus F. basse-cour, poulailler.

Quaresimo [FIS] D. Fastenzeit ; E. Lent ; F. carême ; I. quaresima ; S. cuaresma. — On komprenas pro quo ni ne propozas quar-esmo.

Rako [E] D. Raufe ; E. rack ; F. râtelier ; I. rastrelliera ; [ 206 ]S. astillero. — On ja propozis rakar en altra senco [No 26]. Forsan on povus propozar fuzuro di F. I. S., quale rastelero?

Raqueto [DEFIRS] D. Rakete, Ballnetz ; E. racket ; F. raquette ; I. racchetta ; R. raketa ; S. raqueta. — Ta radiko esas tute internaciona en la senco di ludilo ; forsan on povus anke, quale en F extensar la senco ad ula niv-shuo. La formo raketo esas neposibla, pro ke ni havas ja ol por « fusée » ; kad ne esus preferinda modifikar la nuna raketo ?

Raskalo [E] D. Schurke, Schuft, Spitzbube, Hundsfott, Schelm ; E. rogue, rascal, knave, scoundrel ; F. coquin, gredin ; I. briccone, furfante, mariuolo, birbo, manigoldo ; S. picaro, bribon. — On propozis anke shurko [D].

Rekapitular [DEFIS] D. rekapitulieren, zusammenfassen ; E. recapitulate ; F. récapituler ; I. ricapitolare, riepilogare ; S. recapitular. — To esas nek rezumar, nek abrejar, nek enumerar : to esas rezumar, mallonge repetar o rememorigar per enumero preciza e kompleta di omna punti, parti o chapitri (l’etimologio esas chapitro). La nuna kapitular devus divenar kapitulacar.

Repudiar [EFIS] D. verstossen, verwerfen ; E. to repudiate ; F. répudier ; I. ripudiare ; S. repudiar. — Propre, forsendar spozino, a « malspozinigar » el segun legala formi. Figure, rinegar opiniono, kredo. La repudio diferas de la divorco per ke ol ne bezonas ago di judikisto o di extera autoritato.

Reverbero [FIS] D. Strassenlaterne ; E. street lamp ; F. réverbère ; I. riverbero ; S. reverbero. — Strado-lanterno semblas tro longa por tante vulgara obyekto.

Reverso [DEFIS] D. Rückseite, Kehrseite, Revers ; E. reverse, back side ; F. revers, envers ; I. rovescio ; S. revés, envés. — Dorsa latero di stofo, moneto, medalyo : opozesas a facyo. Specale, la parto aparanta di la reverso di frako, di redingoto, di boto, e c.

Rikursar [DEFIS] D. seine Zuflucht nehmen ; E. to have recourse, to appeal ; F. recourir, avoir recours ; I. aver ricorso ; S. recurrir. — On « rikursas » a helpo o helpanto, a moyeno, a metodo, a procedo… On vidas, ke rikursar ne esas helpar su, nek anke refujar. Specala vorto semblas do necesa.

Rikurso D. Zuflucht, Rückanspruch, Rekurs ; E. recourse ; F. recours ; I. ricorso ; S. recurso. — Quale on vidas, la substantivo esas anke D. Pluse, ol havas en la yurocienco teknikal senco, qua esas nur extensuro od aplikuro di sa generala senco. Rikursar (pri judiko) ne esas apelar, sed F. se pourvoir.

Rododendro [DEFIRS] D. Alpenrose, Rhododendron ; E. rhododendron, rose-bay ; F. rhododendron ; I. rododendro ; R. rododendron ; S. rododendro.

Rogo [IL] D. Scheiterhaufen ; E. pile of faggots ; F. bûcher ; I. rogo ; S. pira. – On bezonas specala vorto por : « lign-amaso por brular ulu od ulo ». Ne irga lign-amaso esas rogo. Pro ke ta vorto [ 207 ]esas quaze teknikal en historyo, on povas adoptar la latina vorto.

Safrano [DEFIRS] D. Safran, Krokus ; E. saffron ; F. safran ; I. zafferano ; R. shafran ; S. azafran.

Sedentarya [EFIS] D. sitzend, bleibend ; E. sedentary ; F. sédentaire ; I. sedentario ; S. sedentario. — Qua restas konstante sidanta, pro mestiero ; per extenso, la mestiero anke dicesas sedentarya. La sama vorto uzesas anke pri la mestieri, qui obligas sua praktikanti restar dome (en hemo od en fabrikeyo, sen movar) o mem en la sama loko (lor opozesas a migranta).

Semolo [EFIS] D. Nudelgries ; E. semolina ; F. semoule ; I. semola, semolino ; S. semola. — On propozis anke semolino, segun E. e I., por plu bona acentizo (semôlo esus shokanta por I.). Sed ta vorto esus plu longa, e havus falsa aspekto di feminalo, quan on devas evitar, kande l’internacioneso ne impozas ol ed igas ol samtempe sendanjera (gelatino e c.).

Sezar [EF] D. ergreifen, fassen, packen ; E. seize, take up ; F. saisir, attraper, empoigner ; I. prendere, pigliare ; S agarrar, asir, coger.

Shiniono [DEF] D. Nackenzopf, Chignon ; E. chignon ; F. chignon ; I. acconciatura dei capelli ? S. mono. — O chiniono, se on preferas konservar l’aspekto di la vorto.

Shoseo [DF] Chaussee, Dammweg ; E. road-way ; F. chaussée ; I. carreggiata ; S. calzada. — Forsan ston-voyo suficus ?

Sinekuro [DEFIS] D. Sinekure ; E. sinecure ; F. sinécure ; I. S. sinecura.

Sluzo-pordo D. Schutzbrett ; E. sluice-gate ; F. vanne ; I. chiusa ; S. compuerta, paradera.

Sozio [DFI] D. Sosius, Doppelgänger ; E. double (of a person) ; F. sosie ; I. sosio ; S. persona que se asemeja completamente à otra.

Spumo-kuliero D. Schaumlöffel ; E. skimmer ; F. écumoire ; I. schiumaruola ; S. espumadera.

Stan-folyo D. Staniol, Zinnfolie ; E. tin foil ; F. feuille d’étain ; I. stagnola ; S. hoja de estaño.

Subisar [FI] D. leiden, dulden ; E. undergo ; F. subir ; I. subire ; S. sufrir. — Malgre l’exemplo di kelka lingui, subisar esas nek sufrar, nek tolerar, nek suportar. To esas : ricevar force o kontre-vole : « Ica korpo subisis kompreso ». Por la formo di la radiko, ni sequas l’analogeso di furnisar, perisar, ravisar, e c.

Submersar [EFIS] D. ertrinken ; E. to submerge, to sink ; F. submerger ; I. sommergere ; S. sumergir. — Submers-ebla (navo ex.). Ne-submers-ebla : E. unsinkable.

Sur-nomo D. Beiname ; E. nickname ; F. surnom ; I. soprannome ; S. sobrenombre.

Susurar [FI] D. flüstern ; E. whisper ; F. chuchoter, susurrer ; I. bisbigliare, susurrare ; S. cuchichear.

Tepidaryo [I] D. Gewächshaus ; E. green-house, conservatory ; [ 208 ]F. serre (de jardin) ; I. tepidario, serre ; R. teplica ; S. estufa. — La fakto ke on devos kelkafoye uzar tepidaryo por tradukar L. tepidarium (chambro en l’antiqua balneyi) ne esas detrimento, nam la senco esas la sama : tepida loko.

Tizano [DFIS] D. Tisane, Arzneitrank, Thee ; E. decoction, herb-tea ; F. tisane ; I. tisana ; R. otvar ; S. tisana.

Toko [EFIS] D. Mütze ; E. F. toque ; I. tocco ; S. toca.

Toldo [S] D. (Wagen-) Verdeck ; E. (carriage) hood ; F. capote (de voiture) ; I. mantice ; S. toldo (de un carruaje). — O kad on povus uzar metafore tendo por veturo ?

Torsado [DF] D. Torsade, Spiralfranse ; E. twist, twisted fringe ; F. torsade ; I. passamano a spirale ; S. franja de cadeneta.

Turbo [FI] D. Menge (Menschen-) ; E. crowd ; F. foule (tourbe) ; I. folla, turba ; S. gentio. — Mankas a ni propra vorto por ta ideo, kune vulgara e preciza, quan amaso ne expresas sat exakte. La nuna turbo (nur L.) divenus exemple tupio (F.) ; on povus timar nula dusenceso kun turbano, turbino e turboto.

Verifikar [DEFIS] D. untersuchen, verifizieren ; E. to verify ; F. vérifier ; I. verificare ; S. verificar. — Def. : Kontrolar l’exakteso, justeso di kalkulo, di mezuro o mezurilo. Existas oficisti nomita « verifikisti di la mezurili ».

Vetrino [FI] D. Schaufenster ; E. show-case, glass case ; F. vitrine ; I. vetrina ; R. S. aparador de tienda, e c. — Specala vorto esas necesa : nam to ne esas (irga) expozeyo, e to ne esas anke simpla fenestro : en muzeo, exemple, to esas buxi o kesti ek vitro, armori o tabli klozita per vitroplaki, e c. L’ideo esencala esas ta di vitro ; ol sugestas do vetrino, kun malgrava chanjo di vokalo (segun I.) qua evitas vitr-ino.

Vit-rikolt-ar, ‑o D. ernten, lesen ; Weinlese ; E. gather (the grapes) ; vintage ; F. vendanger ; vendange ; I. vendemmiare ; vendemmia ; S. vendimiar ; vendimia.

Vitro-karelo D. Glas-, Fenster-scheibe ; E. window-pane ; F. vitre, carreau ; I. vetro, lastra di vetro ; S. vidrio.

  1. Kruco indikas vorto ja existanta o kompozita per radiki existanta.
  2. On propozis anke polstero (no 27, p. 162).