Progreso/Unesma Yaro/Numero 10/Pri la propozata radiko must

UNESMA YARO
PROGRESO No10
Decembro 1908
Pri la propozata radiko must
da Paul Desdemaines HugonLinguala Questioni
183343UNESMA YARO
PROGRESO No10
Decembro 1908Pri la propozata radiko must
da Paul Desdemaines HugonLinguala Questioni
//////

[ 570 ]

Pri la propozata radiko must.

Por tradukar la helpa verbo E. must, D. müssen, kelka samideani propozas la radiko must. Me kredas ol nekonvenanta, pro la sequanta motivi :

[ 571 ]
  1. 1esme. Ta radiko must ipsa, en angla mem, havas tri altra senci : (a) nefermentita vino, jus lasinta la presilo (Ido : mosto) ; (b) okaziona stando di danjeroza frenezio en elefanti adulta masla ; (c) en musty, mustiness (Ido : moldoza, moldo, molduro).
  2. 2esme. Un altra angla vorto to muster (kunvokar) similesas la propozata formo ; anke la germana mustern, kun sama senco.
  3. 3esme. La germana radiko Muster (modelo) anke esas tre konocata, e produktus konfuzo.
  4. 4esme. Quankam ta radiko trovesas en omnagermanal lingui, olsa formi tro diferas l’uni de l’altri, ex. Holande : moeten, Dane : maatte.
  5. 5esme. Ta radiko, angle ad-minime, esas uzata nur por un tempo, la prezenta. En la preterito on dicas : I have to ; en la futuro : I shall have to.
  6. 6esme (e precipue), ni ja havas sat multa vorti por tradukar ol, quale montros kelka exempli :
  1. (a) I must write a letter,
    oportas ke me skribas (‑os, ‑ez) letro.
  2. (b) It must be done,
    ol esas facenda.
  3. (c) That must be impossible,
    to sendube esas ne posibla.
  4. (d) You must do your duty,
    Esas necesa facar vua devo.
  5. (e) A judge must be just,
    Esas necesa ke judikisto esez justa.
  6. (f) You must eat in order to live,
    Esas necesa manjar por vivar.
  7. (g) You must not speak unkindly to him,
    Vu devas ne parolar malafable ad il.
  8. (h) It is late ; I must go.
    Esas tarda horo ; oportas ke me departez.
  9. (i) When you are at school, you must ( will have to) obey,
    Kande tu esos en lerneyo, tu obligesos obedyar.

Esas same pri la altra tempi, en qui on ne uzas must angle : I had to be quiet me obligesis silencar.

Me esus kontenta lektar artikleto favoroza ad must de un de olsa partiani, e komparar la motivi, ante konkluzar definitive.

P.-D. Hugon.