Râ-pun vya (Tolstoi)
Kleva nu krisi dumas
Pa melun Zar aun Berendey ka del d’ipas. Mu ili hu g’ipas aul Ivan.
Zar del naki frupa dukì dwima ki vel gu jabas meki, teti bameki dumas su rula krisa. I deni flego nu krisi dumas. Ni taki omi ada ebel du frupa i klevel nes. Sovi Zar glai.
Igi e tien keke nedas se tu frupa ni mi neda ganen nine klepa.
Zar, u migga, stoken kre i mon mui mui glai.
G’ipas enen nute ne su ke:
- - Lubi mapa, mi ga glaes! Oy imi per neda tu frupa.
Mu mam’ipa ken:
- - Sovasi yo stafa: o ler nuye frupa yu klepa.
Esi muy’ipa len. Am’imala e su sen mèa, ga plapen ku ladi frua i ga planyen.
Ivasa ixi Zar epen en:
- - Igi, a mi ve goi vosa? A sen klepa?
- - Mi, lubi mapa, lu dai mala o mi planen i mi vanen neas, ni sen mèa.
Mala ixi ja ipa len pe neda. Ei e planen dai mala in ivasa ixi ken mi sen klepa.
Katun ku dwima Râ-pun Vya.
Esi stafa nu mu luk’iy’alen, Ivan, yopala. Ivan len nuye mapan frupa i zavel bis kate i ga plape. E mi gen ga planye. Ami plan’alen e ga gosen su fruan flifa in esi naen ne yu neas. Ami ramala dai frupa masivun u mami fa. Katun ku dwima Râ-pun Vya trulel krisi dumas.
Ivan ŝai ga nenen tu fita i dripen Vya yu svisa. Ni Râ-pun Vya ga himen i lelen nai, su pure pli gin svisa kila du kiras nu Ivan.
Am’ivasa e len mapa.
- - Igi, yo lub’Ivan, ei a sen mia?- mapa epen en.
- - Balubi mapa, o mi ganen klape ka gake yon frupa ni twi helen zulas. Sai, o kapen an klepan tayta. Si kila, mapa, stome tu Râ-pun Vya.
Zar klapen kila i yu t’ika luanden kre i gle. Ni pi vasa biten bila hensi Râ-pun Vya i aen ipas i ken ens:
- Yo lub’ipas, potres goi letras i boles lu dai rava, lu emi luti upa i les lene Râ-pun Vya.
Letran mimya i kipa nu kuvi hova
Lukis huen mapa, potren goi letras in anden fela: mu mami len yuta, iri tu mita in Ivan tu dya.
Mimi bai pa, mimi loi, Ivan lellen. Hafan vasa in Ivan, milmi, uyen u letra, puren ne himi frue didi e ga plapel plane. Maki pa melen? Bai ri loi? Mi lumo.
Zazi Ivan haken ga i boli lenen letra… niten, niten, ni gi lali letra mimyun. Igi anden lene i su felen ganen nine pli ye dorpi. Ivan ga glaim: i sopi upi le misu letra du esi nai fema?
«Vani» tien «sai ako pe bata: mi tu pe mita».
I anden fele su takas. E su felen meden ga bamilmi.
Sovi ga plapen ku ladi frua, glai i minutun. Zazi, mi lumo yu upi, kuvi hova hebi alen.
- - Vid’Ivan a kate glai i garyi su kopa hu kiras? – hova epen en.
- - In a gu ma’ mi glai, yo lubi hova? O lonen misu yo goi letra.
- - Deni o, Ivan, kren ya letra!… O bai migge! On kes, vidi a le esi nai? Ki ridda ya fela de?
- - Yo mapa keken no tele lu dai rava vu lene Râ-pun Vya…
- - En’ixi di milas a mail hege su ya letra upi Râ-pun Vya. O pli lume upi e same. O su kren ya letra kiper i yoti ader na. Ompes ku yo tava i kyes ga dri!
Vyan klempa i kleva nu krisi koska
Ivan ga paten ku hovan tava ki ga dryen relle: šargas i šâs mimyen u neas.
Mi lumo ai ixi vri ri mivi tela, ey hegen huni drapa.
Sai kuvi hova ken:
- - Ivan lapyes no i taytes: henes ku tonka i mi zaves: asa yegi i emi neda plane. Du tepas nu venas a ser vatala ku kin qata krisi koska dukì Râ-pun Vya. Klapes Vya in omes du kana. Ni goi deli mi pame koska!
Ivan ofen tonka, eben du tepas nu venas i sen ku vata krisi koska dukì Râ-pun Vya. Klapen Vya in omen du kana. Ni mi ganel zibe nita yu koska.
Sula tokel dri.
- - Ah taba nu krisi koska! I maki livyi! Gu mi klape ne?
Esi tyesen hovan blas. Ni lomi pamen koska, du dai drapa svona lapon: pwepas pripen, voddas svaven, nedas ga haken i klapen Ivan i kapen tu Zar Afron. Zar Afron, su se ne, safen in epen en:
- - Kan a ipa? Yu upi ale?
- - O ipa nu Zar Berendey: Ivan, yopala.
- - Ah saka! Ipa nu Zar k’ale kleve!
- - In igi vidi ya Vya su lele alel gake yon frupa?
- - Ni a akel ale tunò in epe vu trala Vya; esi o vel an vu hensa nya mapa, Zar Berendey. Sopi lu dai mara o bolaper riyi bala ya… Ni mi, gimi a mante hadya gai o abyer na. Du yoka nu Zar Kusman letra su krisi nikya. On kapes ne in o ver an Râ-pun Vya.
Kleva nu letra su krisi nikya i nye snimas
Dai glai, Ivan lwalen tu kuvi hova. Hova su se ken en:
- - O ken an mi pame koska! Vidi a mi lapyen yo blas!
- - Iti, abyes no, yo lubi hova!
- - Ah!.. Ah! O abye na! – hova chupen. – Goi. Oyes kunò. Fui muka pun i ako twi yunto drelas.
I luli hova su Ivan ku anden relle.
Mi lumo ixi maki pa ey hegen drapa upi letra su krisi nikya.
- - Henes ku ti tonka, Ivan – hova ken.
- - Nedas plane; les du letrupa, klapes letra, ni ses tu mi pame snimas!
Ivan ofen tonka: emi neda planel. Esi, misu sukra, len letrupa i klapen letra su krisi nikya. Ni mami gomel ei de snimas. Ey krisi, su livyi teklas plubun: pli letra su krisi nikya mail kape nes.
Ivan pamen snimas: mati svona lapon du dai drapa. Pwepas pripen, voddas svaven, nedas u ti vona ga haken i klapen Ivan i gamen tu Zar Kusman.
- - Yu upi a ale i ka?
- - O Ivan, yopala.
- - Ni nites bu ki mikopi latela a g’adyen! Kleve letra! Sa mi labun vu efi doryi. Mi vizi, o purer na himi, Ivan, ai a per si hadya. Zar Dalmata de iva aun Balali Elena. Klupes va i game tunò: igi o ver an gu tya letra su krisi nikya su snimas.
Su lene Balali Elena
Mui glai, Ivan lwalen plopi tu kuvi hova.
- - O ken an mi pame snimas! A mi lapyen yo lika i…
- - Iti, abyes no, abyes no, ah lub’i yoti kuvi hova!
- - Ah!.. Ah! O abye na… goi, oyes ku yo tava!
Kuvi hova zai elnen su relle sui Ivan.
Esi ey hegen Zar Dalmata. Ebi drapa, du frupa, Balali Elena vulel su gi venyalas i va-ampis.
Igi kuvi hova ken:
- - Si la o mi pure a le, o imi ler. In a, Ivan, ga pates ku lwalan fela: o mati yater na!
Ivan len lwalan fela i kuvi hova ompen moi tonka i pu du frupa. Ga omen bu frafa i lonen nite: Balali Elena hebun su gi venyalas.
Va vulel, vulel, ni lomi lonen bu venyalas, kuvi hova dripen Balali Elena i pelen nai.
Es’Ivan su fele lu lwalan fela, zazi hova su Balali Elena ku, yaten ne.
Ivan sumen ni kuvi hova ken en:
- - Mati, oyes zai ku yo tava, oy maer hello!
Su Balali Elena ku tava nu kuvi hova
Kuvi hova elnen zai su relle lu lwalan fela: kugà Ivan i Balali Elena.
Lu bai ri loi pa ey pelen, tis hegen Zar Kusman.
Kuvi hova ken:
- - Vidi lub’Ivan a heye? Vidi mon esi glai?
- - I gu masi mi glai, yo lubi kuvi hova? O gu ma’ga nane yu si lala? Gu ma’hete Balali Elena su letra?
Kuvi hova buken en:
- - O per a mi ake ga nane yu si lala. Oy omes va du aski upa in o ga biter du Balali Elena in a kaper no tu Zar.
Esi ey omen Balali Elena bu frafa, du wafa.
Ixi kuvi hova pen ovoba i ga bilden du Balali Elena.
Ig’Ivan gamen ne tu Zar Kusman. Zar su sen sumen i vuben:
- - O vube na, Ivan, kapen yo vyevi. Des letra su krisi nikya su snimas!
Ivan oyen ku letra i len upi Balali Elena omun. Klapen va, paten ku letra i sui ey lulen lu lwalan fela.
I Zar vepen hova...
Epi Zar vepen i skrupen u ivasa tu imala. Ixi, imal’ami gamen Balali Elena du gi gadas e delen de hovan peba neni ari luki velva! Zar, dai zava, uyen u plapa i hova pelen nai.
Esi e yaten Ivan i epen:
- - Sopi ki a twite, Ivan?
- - I gu mi tie? Rayi ga nane yu sdi niza, yu letra su krisi nikya i hete su Râ-pun Vya.
- - Mi ga glaes, o kiper na!
Sai ey hegen Zar Afron. Hova ken:
- - Omes Balali Elena i letra, o ga biter du letra su krisi nikya in a kaper no tu Zar Afron.
Ey omen Balali Elena i letra su krisi nikya du wafa. Kuvi hova pen ovoba i ga bilden du letra su krisi nikya. Es’Ivan kapen ne tu Zar Afron. Zar sumen i ven en Râ-pun Vya su krisi koska.
Ivan lwalen su takas du wafa. Paten Balali Elena ku letra su krisi nikya, klapen krisi koska su Râ-pun Vya in ixi len lu lwalan fela, mandi tu gi grâ.
Epi Zar Afron stepen kap’en krisi letra, ni ami mel oyer ko… letra ga bilden du kuvi hova. Zar u zata wen ku tagya i kuvi hova deven nai. Mati e yaten Ivan i ken en:
- - Sopi o hue na, mi ma’le mui nai.
Ivan uyen u letra i di las wunen tis tagya i katomi vuben kuvi hova. Igi hova ken:
- - Mi toes ga nane sbari yunò, vidi o lwi hader na.
- Ivan tien dugà: «Vukì e lwi ma’hade no? Emi yo goma labon». E oyen ku letra i sui Balali Elena i Râ-pun Vya lwanden tela.
Lwala du grâ nu mapas i foda nu nipas
Esi ey hegen tis ufemi grâ: Ivan igi tayten ravasa me. Del kna sugà. Esi ey kren, glen irgan lâ in ixi blanen.
Ni lomi Ivan ga planyen, nipas alen. Ei ey lun lu minfi grâs su lene Râ-pun Vya, ni lwalen su smi kiras.
Ey su sen Ivan ninun emi, tien dugà:
- «Oy doryes yon nipa, esi dai kliva yon!».
Lomi baten, ey doryen Ivan. Ixi oyen ku letra su krisi nikya, klapen Râ-pun Vya, paten Balali Elena ku letra i stepen van:
- - Du mega kes mia!
Ivan lahel dori. Ši šatas blelel kuné. Zazi kuvi hova alen hebi i klapen šata su ye ili.
- - Ah šata, leles, - ken en, - klape saman i doran lâ. Kapes sam’i dori lâ in o puren ya ili himi.
Šata su mi ma’pe mita lelen nai i hova kyen ili gu traya. Mi lumo maki pa šata lelen, mimi vri, mimi mivi pa, ixi lwalen i kapen saman i doran lâ.
Igi kuvi hova floen vyanas nu Ivan su saman i doran lâ in Ivan lusamen, su ke:
- - Ah o planen dri.
- - A lwi planel dri, - hova buken en, - ai o mi mundi hakel na. Ya klakan nipas doryen na i klupen ya dai kliva. Oyes ku yo tava, mati.
Su pel’ey len helle i yaten ji nipas. Igi hova makren nes.
Ivan katomi huen kuvi hova i len sbari nai uné.
Ivan lwalen tu mega ku letra su krisi nikya, dapen Râ-pun Vya tu mapa i vugà kyen vyevi Balali Elena. Zar Berendey sumen i anden sdeke ipa.
Ivan blaken kuvi hova gu kipen ne luklape kliva, nipas gu doryen ne su plane i kuvi hova gu makren nes.
Zar Berendey ga glaen ni mati ga nuten. Ivan vepen Balali Elena, ey sui samen i basamen i lori luten rayas.