Wann d'Lige fléie kënnten,
Di Renert du erduecht:
'T géif däischter ëm de Mëtteg
Als wi ëm Hallefnuecht.
E sot: De grousse Sigfrid
Vu Lëtzebreg, de Grof,
Deen hat e Geldspill, heescht et,
Vu kengem Gläich erof.
En hat et kritt vum Däiwel,
Deem hat en sech verschwuer.
Mäi Papp, als wi de Sigfrid,
Goung duerch dat Geld verluer.
Et loug enzwou begruewen,
Schuns iwer dausend Jar,
Em d'Uelzecht an de Fielsen,
Ech weess di Plaz net klar.
Och wéi mäi Papp et fond hat,
Dat gouf ech net gewuer;
Genuch, e musst et fond hunn
An du verstoppt enzwuer.
Drop huet en eeschtlech Plangen
Sech an de Kapp gesat,
Vu Republik a Fräiheet,
Etcetra, blous geschwat.
E gouf ersierklech houfreg,
D'ganz Welt war him ze kleng;
Ze go mat Albekannten
Dat war em zou gemeng.
De Bier, den Dachs, de Wollef,
Dat waren du seng Frënn,
A wat déi véier plangten,
Verlauschtert ech geschwënn.
Se sollten iech ermuerden,
Kee Kinnek sollt méi sinn;
Mäi Papp dee war mat Dubblen
Fir d'Käschte gutt versinn.
Se hate fir hiirt Feier
Sech d'Reiser stëll gebrach
A véier Zeitongsschreiwer
Mat schwéirem Geld bestach.
Mäi Papp sollt heemlech dangen
Zaldoten iwerall,
Em d'Ouschtre sollt et lassgon
Op eemol Knall a Fall.
Dat hunn se nuets kalennert
Um alen Hiergerschlass:
Den Hingerdéif an d'Échel
Déi wëssen, wou dat ass.
Ech hat vun allem eppes
Sou halwer schuns mam Läpp
An duecht: Ech kommen awer
Dach hnner iech al Däpp.
Du krute mer en Ierwen,
An 't foul mer an eng Fax:
Wien huelen ech fir Pätter?
Ech holt mäi Nëwéi Dachs.
Ech duecht, do muss dee Quëtschert
Jo stellen all den Dronk;
Mä well en och muss blechen,
Da säift e wi eng Onk.
Ech wielt em eng Gefuedesch,
Di soss seng Freiesch war,
An 't war bei Hand eng Hämmchen
A Kéis eng dichteg Bar.
De Kanddaf gouf gehalen,
An 't war eng lëschteg Uucht;
Am Stëbs war gläich de Pätter,
Do hate mer eng Fuucht.
Och d'Moume gouwe spaasseg,
Se man de Schwäizerdanz
An haten dach hir Gellecht
Mam Dächsche sengem Schwanz.
Ech schwat em an ech fléift em,
Ech holt en op eng Säit:
Du gouf en da granaten --
Ech duecht: Nun ass et Zäit.
Ech fänken un ze frécklen
An dunn, als wësst ech d'Saach:
An hien, e seet mer alles,
A bis op Stonn an Dag.
Ho, duecht ech, ho, dir Hären,
Do rennt dir op e Stack:
Nu, Renert, weis däi Spirit,
A féier s'an de Strack!
De Léiw bleift eise Kinnek,
Dir Häre gët erwëscht,
Gët uecht, dir Kinneksmierder:
Ech krauchen ich an d'Këscht!
Mäi Papp gung heemlech Weën;
Ech duecht: Deen do leeft kromm,
Den Alen ass keen Topert --
De Jongen och net domm.
Ech schlabbert allenennen
Dem Ale luusseg no,
An dack, ech son, Här Kinnek:
Hie war iech net sou do.
Ech loug ees an de Blieder
Net wäit vu sengem Wee,
Du kroch e stëll a fuusseg
Aus enger hueler Lee.
E kuckt emol rondëm sech,
Stoppt d'Lach geheeschlech zou,
Dir hätt geschwuer, Här Kinnek,
De Schloff wir soss enzwou.
Ech duecht: Gesäi den Alen!
Läit do säi gëlde Kallef?
Ech mengen, 't léiert lafen;
Ech traut alt nëmmen hallef.
E goung no etlech Degen,
E sot, et wär fir laang.
Ech wonsch em G1éck an duecht alt:
Ier Saach ass gutt am Gaang.
E goung mam Pelzemantel
Als wi de räichsten Här,
Als wär e Präsident schuns.
(Ech wosst, e wir dat gär.)
En Här, die wëllt an d'Schamber
Vu Baure wëllt genannt,
Die stécht an d'Täsch seng Dubblen
A reest eraus op d'Land.
Keen Duerf ass him ze dreckeg,
Kee Bauer him ze domm;
Kee Wirtshaus him ze niddreg:
E seet: Mäin Äle, komm!
Hei huele mir eng Schappen;
Wat mécht dann ier Madamm?
Wi geet et iere Joffren,
An ierer braver Mamm?
Do sëtzen hirer Honnert,
Den Här sëtzt an der Mëtt:
Di Baure luewen alles
Wat hien e seet a gët.
'T gët Bordeaux a Champagner,
An Zigar'n, Ham a Wuuscht;
A géif en d'Box zum Beschten
E läscht net hiren Duuscht.
Gott Vater lieft net besser
Als wi di Bauren do,
A spréng den Här an d'Feier:
Di Kierle spréngen no.
Do schmit en nei Gesetzer --
An d'Schätzéng muss eraf!
E schwätzt ëm elef Auer
Géint dLompeklack se daf.
E plangt di schéinste Stroossen,
Duerch d'Duerf geet d'Eisebunn,
All Dierfche kitt eng Haltplaz,
An zwou, di schons eng hunn.
E mécht och d'Lieder wuelfeel,
Ma deier mécht en d'Lou,
Späert d'Grenz och, wéi se wëllen,
Bal op an och bal zou.
Mäi Papp war bei de Walen
Dack heemlech bäigekroch;
En hat dat all geléiert,
A léie konnt en och.
E litt a gët zum Beschten,
Huet Geld a béiden Hänn:
Zaldote kitt e moltom
Mat Schniewlen a mat Zänn.
Se hunn sech ënnerschriwen
Op wäisse Pergament.
Wat soll de Kinnek denken,
Wann ech hir Nimm hei nennt?
Et stin deer grousser Hären,
Här Kinnek, ëm den Troun,
Se géiwen iech verroden
Och fir eng Gaardeboun. --
Wi du mäi Papp ereem koum
('T war an der Faaschtenzäit),
Du louf en huerteg kucken
Wou d'gëlde Källef läit.
O Jerom! wat gesouch en?
Säi Källef war entlaf,
Säi Gott war operstanen,
A liedeg fond en d'Graf.
Ech hät mat grousser Aarbecht
Néng Deeg laang dru geschleeft;
Do louge gëlde Saachen,
'T ass keen och, deen et gleeft.
Här Kinnek, wann se hei wir,
Meng Fra, déi kënnt et son:
Se huet mer dru gehollef,
Ech hätt mech dout gedron.
Mäi Päpp deen hat Koräkter,
Säi Wuert och hät e ginn:
Nu konnt en dat net hälen,
Wät musst ech du gesin?
E goung sech drop erhänken --
Ech holt en aus dem Sträck --
Wann ech - duerun denken --
Da kräischen ech -- näch dack.
Sou hunn ech iech, Här Kinnek,
Iert Liewen do gerett:
Mäi Päpp wir wuel gestuerwen
Ouns dat op sengem Bett.
De Kinnek zoug de Fiisschen
E wéineg op eng Säit
Ä sot: Mä weist mer, Renert,
Iert Gold, a wou et läit.
Wät géif et mer och helfen,
Sot Renert du zum Léiw,
Wann ech dem Kinnek alles,
Mäi Geld a Gutt och géif?
E gleeft den Déif a Mierder,
En dreift mech an den Doud,
E léisst meng Frä ä Kanner
Am Leed an an der Nout
Mä wëllt dir mir verzeien,
A gët dir mech hei lass:
Da son ech iech äll Zeechen,
Wou 't läit ä wou et ass.
Verzeit dem Fuuss, Här Kinnek,
Sot lues du d'Kinnegin,
A mouch derbei dem Renert
Eng séier frëndlech Minn.
Verzeie? sot de Kinnek,
Ech glewen em kee Wuert;
Well kënnt vum Fuuss eng Wourécht,
Dann huet en se gestuert.
Bedenkt, sot si, Här Kinnek,
En huet säi Päpp geschännt;
Esou géif keen dach léien,
Deen een e Fiissche nennt.
An denkt dat Gold, déi Saachen
E sot och Iedelsteng;
Wat kënnt een dovu maachen!
An 't schingt, et ass eng Meng.
Du gouf et klor dem Kinnek,
An d'Saach di schéngt em ganz:
Fir engem gutt ze liichten,
Huet d'Gold de beschte Glanz.
E sot: Nun héiert, Renert,
Ech ginn iech nun nach frai,
Mä bessert mer iert Liewen,
Soss ass et dach verbai.
Gott wëll iech dat erstueden,
Sot Fuuss voll Freden du:
Sou räich ass um Äerdbuedem,
Wéi dir, kee Kinnek nu.
Dir kéift den Ierz an d'Minett
Vun Didléng bis no Grass,
Zéng Dunnen déif am Buedem,
Wat drop an drënner ass.
Da kënnt dir nach gutt bauen
D'ganz Giertelbunn eleng,
De Wëlzer an de Fielzer
Derniewent nach eng kleng.
Nu lauschtert hei, Här Kinnek:
Do uewen op der Heed
Bei Beler stinn zwou Biirken,
Keen Haus ass wäit a breet.
Do läit mäi Gold begruewen,
D'Plaz heescht: om kale Räis,
Ganz liicht och ass se fannen,
Well d'Biirke si schluetwäiss.
Just zwëschent den zwou Biirken
Do steet am Buedem d'Këscht:
Ech roden iech, gitt selwer,
'T ass besser, wéi dir wësst.
Drop rifft de Fuuss den Hieschen.
Dee kënnt -- de Renert seet:
Om kale Räis, wou ass dat?
Sot hei, de Kinnek freet.
Du sot den Hues an ziddert
Als wi en Espeblat,
Seng Béinercher, di foulen
Sou séier wéi e schwat.
Äm Éisselek bei Beler
Do heescht eng Plaz esou,
'T sti Biirken drop, a wäisser,
A beienän der zwou.
Se stin op engem Berreg,
'T ass wäit a brät keen Dorref,
All Kraider, déi do wuessen,
Déi gingen an ee Korref.
Do gouf ech dack geängschtegt
Vum Quääsche sengen Honn.
Vill Schnéi ass do am Wanter,
Am Summer winneg Sonn.
Nu gutt, sot drop de Kinnek,
Ma Renert, wéi et schéngt,
Ech fënd déi Plaz dach besser,
Wann dir och mat mer géingt.
Si Ligen opzefänken,
De Fiissche fängt s'am Flock.
Ouns d'Ouren och ze renken,
Sot hien dem Léiw eenzock:
Et ass mer leed, Här Kinnek,
Ech muss op Iechternach,
Well muergen ass Päischtdënsteg, --
Ech son iech dat och nach:
Hei gutt gesot, Här Kinnek,
Mäin Eelste fällt an d'Kränkt,
An 't ass een ëmmer ledeg,
Soubal een duerun denkt.
Well 't ass de léifste Fiisschen,
En huet déi schéinsten Zänn,
E bäisst als wéi en Alen,
E leeft a spréngt behenn.
Sou dack als wéi en owes
Eraus an d'Bëscher geet,
Da ka meng Fra net schlofen,
Dann ass s'an engem Leed!
E klëmmt iech och op Plazen,
Duer kléim deer aner keen;
A wann en do an d'Kränkt féil,
Da bréich en Hals a Been.
Här, d'Nout déi léiert bieden!
Ech hunn d'Gelibd gedon,
Als muer, sou laang ech liewen,
No Iechternach ze gon.
Ech hoffen, 't soll em helfen,
Ewell ech hu mech nach
Vun do no Iewescht-Klausen
An enger Rees versprach.
Ouns dat, da géing ech mat iech,
Ech rode, waart keen Dag,
Well 't hunn der vill gelaustert,
Den Hues huet scho Verschlag.
Nu je, sot de Kinnek,
Wann dat esou sech huet,
Da kann ech iech net ploen,
Da sid dir schlecht geguet.
Drop steet daan op de Kinnek,
A seet zum ganze Rot:
Dem Renert ass verziën;
En huet mer vill gesot,
Wat gutt ass fir ze wëssen;
A muenchen, deen hei steet,
Ka frou sinn, datt de Renert
Nu fort op d'Bittgäng geet.
Ech hu mech hannert villen
Ersierkelech versinn.
An dobai mécht de Kinnek
Dem Bier eng däischter Minn.
Du sollt de Wollef baschten,
De Kueder dréit sech ëm,
De Bier dee kacht vun Äifer;
Mä 't héiert ee keng Stëmm.
De Fiissche koum zum Ofscheed,
Wi alles nach do stung,
A sot: Mir feelt e Ranzel,
Mir feelen zwee Puer Schung.
Soss wär ech féx a fierdeg,
Da méich ech mech op d'Rees;
Mä 't geet een net gutt baarbes:
Do géif een huerteg hees.
An huet een net eng Täschchen,
Dann ass een iwwel drun:
De Bier, deen huet e Paltong,
Do géif e Ränzel vun!
Dat viischt Puer Schung vum Wollef,
Dat hënnescht vun der Fra,
Déi géiwe mech montéiren,
Se sti mer gutt an d'A.
Du räisst de Léiw dem Bier dann
Eng Fatz vum Réck erof
Dem Renert fir e Ranzel:
Et war eng Kinneks-Gof.
Dat viischt Puer Schong musst Wollef,
Seng Fra dat hënnescht ginn:
Et huet een um Äerdbuedem
Nach näischt esou gesin,
Wi do di Déier stongen
Mat wonte Réck a Féiss:
Den dräie war et batter,
Dem Fiissche war et séiss.
Dee stung do nei gestiwwelt,
Mam Ränzelchen um Réck:
D'Geschenker hëlt e mat sech,
Mä d'Lige léisst en zréck.
Den Hues an och de Widder,
Déi ginn e Stéckwees nach
Mam Renert, sot de Kinnek,
Dat hunn ech em versprach.
Du mécht mat Schelmentréinen
De Fuuss seng Aen naass.
En deet als déit e kräischen
A laacht am Häerz vu Spaass.
Drop sot en nach zum Kinnek:
Ech wënschen iech dat Best.
Haalt déi zwéi Verréider
Am stierkste Prisong fest!
Ech fierte fir iert Liewen,
Se briechten 't an d'Gefar,
Well trei huet Bier a Wollef
Um Leif keen eenzegt Har.
E gung mat denen zwéinen,
Gedam als wéi e Schof
Duerch Wisen an duerch Bëscher,
Duerch Feld biergop, biergof.
E schwat als wéi e Pater,
Exempelweis, behenn:
E wosst den Iwegiljem
Vun Ufank bis zum Enn.
A wéi se sollte scheden,
Du sot de Schellem nach:
O gitt, dir guttste Männer,
Bis heem nu mat mer dach!
Well géing der nu schuns hannescht,
Ech wësst net, wat ech méich:
'T gefällt mer ënnerweën
Sou gutt iert frummt Gespréich.
Se loussen sech berieden,
Se koume bei säi Schlass:
Kuckt, Bläckert, sot de Renert,
Wat do e Fudder ass!
Gring Gras a fuerweg Kraider,
Sou héich bis un de Knéi,
Besonnesch wäerde schmaachen
Iech d'Käpp vum wäisse Kléi.
Do kënnt Der iech ergätzen.
Den Hues geet mat eran.
Meng Fra muss mat em schwätzen,
En ass e kluge Mann;
Se huet en etlech Saachen,
Se freet e gär ëm Rot;
Se huet mech schuns ganz hefeg
No sou em Mann gefrot.
Se goungen drop an d'Festonk,
Do gët et dann eng Freed,
Wéi Renert vu Verzeionk,
An duerch seng Lige seet.
E sot och: Hei den Hieschen
Huet d'Kinnnegin geschéckt
Fir iech, dee sollt der iessen:
'Lo gët en dout gedréckt.
Hei goungen d'Dronkenellen
Den aarme Lampert un:
Wär hie gewiescht dobaussen,
Wat wär en ausgezunn!
E wollt alt nach entwëschen.
De Renert spréngt an d'Dir.
E kritt e matt dem Strempel,
A werft en d'Hënnescht vir.
Den Hues foung un ze kräischen,
Du paakt de Fuuss e queesch,
A seet: Vill Jäizen
Verdierft äis nach däi Fleesch.
E räisst em vun de Schëllren
De Kapp mat engem Bass,
Säi Läif huet d'Fuussfamiljen
Op véier Delen zrass:
Fir d'Mamm a fir zwéi Jongen,
Déi véiert fir de Papp,
Dee stécht drop an de Ranzel
Mat Spaass den Doudekapp.
An deer Zäit koum de Widder:
O Bläckert, sid Der do?
Sot Fuuss, da gitt alt viraus,
Den Hues kënnt huerteg no.
Mäi jéngste Sonn huet d'Broscht wéi
Vun engem feele Spronk:
De Lampert kennt all Kraider,
E kacht em nach en Dronk.
Ech schrouf en etzlech Bréiwen,
'T sti wichteg Saachen dran.
Se stiechen hei am Ranzel,
Deen huelt dir mat Iech dann.
Versuergt se gutt, mai Léiwen,
Dir sid en treie Buet.
A maacht net lass de Rimmchen:
De Kinnek kennt mäi Knuet.
Mä wëllt der Iech de Männchen
Da maachen nach bei him,
Dann dutt, als wann dat Schreiwen
Vun iech nach haalwer kuimm.
Ech weess jo wuel, Här Bläckert,
Dir sid vu klugem Aart:
Ech brauch iech net ze wénke
Mat enger Scheierpaart.
De Widder goung voll Freden.
E koum beim Kinnek un;
Deen duecht: Wat gëlt, de Renert
Huet deem nees eng gezunn.
Ech brénge, sot de Bläckert,
E Bréif, dee Renert schrouf;
En huet esou geschriwen,
Wéi ech de Rot em gouf.
De Kinnek wénkt dem Schreiwer,
Du koum de Bock mam Brëll;
Den Hinz mécht op de Ranzel,
An d'Déieren all si stëll.
Do wor e Bréif am Ranzel!
De Kinnek ass erschlon,
An d'Kinnegin net manner,
Huet Renert dat gedon?
Fuuss, o falsche Judas?
Sou rifft mat haarder Stëmm
Voll Rei a Leed de Kinnek,
O hätt ech dech erëm!
Dai Gold ass lauter Ligen,
Du hues mech frech bedrunn.
Aarme Bier a Wollef,
Wär ech hannendrun!
Wat wëllt der lamentéiren?
De Feeler ass nun do,
Sot Réibock du zum Kinnek,
An d'Rei kënnt hannenno.
Dem Renert gouf verziën,
Dobäi war nëmmescht frou;
Dem Proun ass zrass de Pelz geen,
De Wollef koum ëm d'Schou.
Dach weess äich noach e Mëttel,
Dat son äich, wann der 't frot;
Den Träien gët de Widder,
Dee gouf zum Préif de Rot!
Du war de Léiw erliichtert,
Steet op vum Troun a seet:
Se sollen sech en delen,
Ech ginn en dee mat Freed.
De Widder a seng Kanner,
Sou laang main Troun besteet,
Déi sollen di drai friessen,
A bis an Éiwegkeet.
Se sollen sech se huelen
Am Dall an op dem Bireg,
Am Bësch an op dem Flouer,
Am Stall wi an der Pirech.
Dat gitt den Häre melden,
Sot hinnen och mai Grouss,
A sot, mer géiwe hewen
Wi sonst op guddem Fouss.
De Réibock dréit di Buetschëft;
Den Dräien deet et gutt:
Gefriess gouf gläich de Widder,
De Léiw krut neie Mutt.
Fir hinnen ze beweisen,
Wi gutt hien 't mat e mengt,
Gouf du den Dräi zu Éiren
Aacht Deeg nach d'Fest verlängt.
