Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Bezradycze
[ 163 ]Bezradycze, Bezradzicze, stare i nowe, łączne prawie z sobą, wś, pow. kijowski, po lewej stronie rz. Stuhny. W Starych B. na górze dość wyniosłej i stromej znajduje się prastare horodyszcze, od ludu Torcz nazywane, od którego w niewielkiej odległości na dwóch przeciwnych krańcach wsi wznoszą sie jeszcze dwa inne horodyszcza. U nowych zaś B., w blizkości brodu na rz. Stuhnie, mnóstwo znajduje się mogił. Horodyszcze nazwane Torcz zajmuje do 3 dziesięcin ziemi, opasane wałem dwa sążnie wysokim, mieści w swoim obrębie ślady zarzuconej głębokiej studni. Byłto prawdopodobnie znany z kroniki Nestora gród Torczesk. [ 164 ]Z grodem tym się wiąże następujące wspomnienie. Gdy w 1043 r. umarł w. ks. kijowski Wsiewołod a Światopełk po nim w Kijowie objął wielkoksiążęce rządy, Połowcy, dowiedziawszy się o śmierci Wsiewołoda i przyciągnąwszy ze stepów, oblegli (mówi kronikarz) gród Torczesk. Mieszkali w nim Torkowie, lud stepowy tak jak i Połowcy, ale który, porzuciwszy życie koczownicze, hołdował Rusi, osiadłszy na jej krańcach wzdłuż rz. Stuhny i Rosi. W. ks. Światopełk kijowski, z Włodzimierzem Czernihowskim i Rościsławem Perejasławskim wyprawili się tedy dla dania odsieczy Torczeskowi. Tymczasem, przeszedłszy rz. Stuhnę, zostali przez Połowców rozbici u Trypola, tak że Swiętopełk z Włodzimierzem ucieczką ratowali życie a Rościsław utonął w rz. Stuhnie. Po tem zwycięztwie tem przeważniej jeszcze Połowcy zaczęli oblegać Torczesk. Oblężenie ciągnęło się przez 9 tygodni, aż w końcu Torkowie, zmorzeni głodem, poddali gród, który Połowcy spalili ogniem, ludzi rozdzielili, wiedli do swoich koszów, do swoich krewnych i swoich pobratymów. Z pewnością że gród ten zniszczony już więcej nie powstał, zostawując w horodyszczu bezradyckiem swego dawnego istnienia jedyną pamiątkę. Kiedy B. osiedliły się na posadzie zburzonego Torczeska, niewiadomo. Położenie atoli wsi tej u samego brodu na rz. Stuhnie, którędy tak później Tatarzy jak dawniej Połowcy zawsze łatwy mogli mieć wstęp do kraju, nie dawało z pewnością przez długi czas osiedlić się mieszkańcom, pomimo aż trzech obronnych horodyszcz i boru w blizkości. Dopiero pod rokiem 1632 dowiadujemy się z akt, że B. należały do monasteru kijowsko- pieczarskiego. Jeszcze w 17 wieku wielkie bory tu zalegały; biegiem Stuhny od strony Dniepru nieprzystępne błota (bezradyckie, bezrodzickie zwane i według Fundukleja mające 7 w. dł., 1 w. szer.) a przed Stuhną stepy. Bród tutejszy na Stuhnie był dla najezdników jedynem w tej stronie możliwem przejściem. Mieszkańców w Nowych B. jest 425, w starych 766. W Nowych B. jest cerkiew z r. 1727, mająca 101 dzies. gruntu. E. R.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|