Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Dyrwiany
[ 257 ]Dyrwiany 1.), dobra w pow. szawelskim, par. rawdziańskiej, gm. kurszańskiej, 2 okr. adm., od st. poczt. w Kurszanach 10 w., od st. kolei libawskiej 2 m., przy trakcie handlowym z Telsz, Szawel i pruskiej granicy na libawską kolej w Kurszanach. Starożytna siedziba pańska, otoczona ślicznym ogrod., nad jez. Neludą. Dobra nie zmieniały często właścicieli, lecz utrzymując się przez kilka wieków w jednym rodzie Nagórskich, doszły do dzisiejszego właściciela Lucyusza Nagórskiego w ilości włók 160 z folwar. Józefowem i wsiami zasiedlonemi przez szlachtę dzierżawców: Medrogi, Rudziany, Repszy, Pojeziory, Kientrojcie, Kiemersy i t. d. Niegdyś dobra te stanowiły część magnackiej fortuny Kurtowian, od XVI w. w ręku rodziny Nagórskich. Lecz gdy Kajetan Nagórski, żonaty z włoszką de Neri, secundo voto księżną Ogińską, umarł w Wiedniu 1802 r. bezpotomny, wtedy zapisał testamentem siostrom rodzonym dobra, a część kapitału stryjecznemu bratu Dominikowi, dziedzicowi dóbr Ukropiszek i Chorążyszek w pow. oszmiańskim. Ten zrobił cesyą, przyjąwszy od rodzeństwa Dyrwiany wielkie, wówczas jeszcze z majątkiem Szylanami, Swirbuciami i t. d. włók 400. Następnie brat Dominika marszałka pow. szawelskiego, Józef fundował kościół murowany z kamienia na folw. Józefowie, który dokończony był przez syna Jana, ojca obecnego dziedzica. Wielkie Dyrwiany były miastem powiatowem w księstwie żmujdzkiem.
2.) D., dobra, pow. szawelski, 1 okr. adm., par. Łukniki, o 3 w. od Łuknik, przy bitej drodze handlowej z Kurszan na Telsze ku granicy pruskiej. W początkach b. wieku D. były nabyte przez wygasłą na Żmujdzi rodzinę Kownackich a po matce Kownackiej przeszły na Ludwikę Piłsudzką. Po uwłaszczeniu włościan zostało 60 włók wzorowo zagospodarowanych. Obecny właściciel Jan Hinita Piłsudzki. Do D. należą folwarki: Matajcie, Sosławki, Lesiki, Lengojle, Grytki i Poupiny.
3.) D.-Nowiki, dobra, pow. szawelski, 1 okr. adm., par. Łukniki, o 5 w. od Łuknik. W wieku zeszłym stanowiły one p. n. Małe Dyrwiany powiat księstwa żmujdzkiego; Nowiki zaś osobno były okolicą szlachecką, własnością Korsaków i Pietkiewiczów, zanim okolica ta przeszła w ręce Gużewskich, posiadaczy D. Małych. Obecnie dobra te zajmują włók 25 z folwarkami: Nowiki i Poterele, a należą do Zygm. Gużewskiegu.
Dyrwiany albo Neluda, jez. w pow. szawelskim, między Upiną i Kurszanami, daje początek Okmianie, która do Żyżmy uchodzi.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|