Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Gąsiorowo

by Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski

[ 511 ]Gąsiorowo 1.) i Gąsiorówko, wsie, powiat pułtuski, gm. i par. Winnica. Jest tu kościół filialny, który do r. 1847 był parafialnym. Obecny kościół drew. wystawił 1792 r. biskup płocki Hilary Szembek. Przy G. leżą Gąsiorowskie budy.

2.) G., wieś, pow. pułtuski, gmina Zegrze, parafia Papowo. W 1827 roku było tu 22 domów, 205 mieszkańców.

3.) G., dobra, pow. ostrowski, gm. Zaręby kościelne, par. Zuzel, własnosć Konstantego i Anieli Apoznańskich. Wieś G. leży na prawym brzegu rz. Bug, w miejscowości dość znacznie wzniesionej nad jego poziomem, w pięknem położeniu. Od Małkini, stacyi drogi żelaznej petersbursko-warszawskiej, przecinającej w części terrytoryum, odległa wiorst 6, od os. Czyżewo wiorst 12, od os. Zaręby kościelne wiorst 4, od Zuzla w. 5. Majątek G. składa się: z folw. G. 740 m. i Obiecana 321 m. z prawej strony Buga położonych, oraz z lewej 120 m., wyłącznie samych łąk dwukośnych. W 1858 r. folw. G. łącznie z wsią t. n. należały do Karola Ołdakowskiego, lecz w moc ukazu z d. 2 marca 1864 r. ta ostatnia, której przestrzeń jest niżej podaną, przeszła w posiadanie włościan. Gospodarstwo, ze względu serwitutu dla włościan, trzypolowe. Propinacya i wiatrak. Obecnie G. zawiera przestrzeni wszystkiego razem 1181 m. miary nowopolskiej, mianowicie: pola ornego 376 m., łąk 132 m., pastwisk 31 m., lasów 568 m., wód 41 m., granice i drogi 22 m., ogrod. fruktowy i warzywny 10 m., pod zabudowaniami 2 m.; największa przestrzeń ziemi znajduje się pod lasami, w których prowadzi się gospodarstwo wysokopienne w kolei 90-letniej z podziałem na 30-letnie okresy. W tym celu lasy podzielone są na 3 okręgi nierównej wielkości, stosownie do położenia, wieku drzewostanów i urodzajności gruntu, mającego wpływ na wydajność masy drzewnej. W celu dochowania się w przyszłych cięciach prędzej starodrzewu sosnowego, pozostawia się przy wycięciu poręby około 10 sztuk na morgu drzewa sosnowego, średniego wieku, o prostych strzałach, zdatnego na przyszły grubszy budulec; drzewa te rozmieszczają się w równych odległościach i służą jeszcze jako nasienniki do zadrzewienia wyciętej poręby. Spuszczanie drzewa odbywa się za pomocą karczowania czyli rudowania. Ziemia pod lasem jest przeważnie zadarnioną, obsiew naturalnym sposobem z trudnością mógłby nastąpić; cała przeto przestrzeń po wyciętej porębie idzie pod rolny użytek na 2 lata, po upływie zaś tego czasu na wiosnę zaraz się zagaja, przeważnie sosną zwyczajną, w zmięszaniu w odpowiednich miejscowościach z brzozą i modrzewiem, w wilgotnych miejscach jesionem i olszą. Zagajenia robią się przeważnie sztucznie t. j. sadzeniem młodych roślinek, otrzymanych z urządzonej w tym celu szkółki. Po zaspokojeniu domowych potrzeb folw. Gąsiorowo, jak również drugiego folw. tegoż właściciela Czyżewo-Ruś, o 12 wiorst odległego, lasy te przeważnie zasilają cegielnię w tym ostatnim znajdującą się; pozostała ilość cenniejszego drzewa, w rocznem cięciu przypadająca, sprzedaje się jako budulec okolicznym mieszkańcom. G. osad 17, gruntu mor. 202. Roku 1827 było tu 12 dm., 98 mk. Br. Ch i A. W.

Gąsiorowo, 1.) wieś, pow. średzki, 13 dm., 106 mk., wszyscy katol., 29 analf. Poczta w Nekli o 5 kil., stac. kol. żel. we Wrześni o 10 kil.

2.) G., folw. i kolon., pow. wrzesiński, należy do domin. Śmiełowa, blisko Warty, 5 dm., 111 mk. Poczta w Pogorzelicach o 3 kil., st. kol. żel. w Żerkowie o 9 kil. M. St.

Gąsiorowo 1.) niem. Ganshorn, dwie wsie, pow. ostródzki: 1) w płd. części, przy granicy pow. niborskiego, o pół mili od bitego traktu do Dąbrówna; 2) nad jeziorem przy trakcie bitym olsztyńsko-niborskim.

2.) G., niem. Gonschorowen, wś, pow. szczycieński, na pruskich Mazurach.

3.) G., niem. Gross-Gonschorowen, wś, pow. olecki, niedaleko pow. łeckiego i traktu bitego z Ełku do Margrabowy.