Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Gajgałowo
[ 442 ]Gajgałowo, po łotewsku Gajgałowa, folw. znaczny, niegdyś polską nazwę Potrzeby noszący, w Inflantach polskich, w zachodnio-północnej części powiatu rzeżyckiego, pomiędzy ujściem rzek Rzeżycy i Małty do jeziora Łubanu, w okolicy nizkiej i płaskiej położony, stanowi obecnie własność licznych sukcesorów Teodora Nabela, do którego przeszedł prawem kupna w r. 1817, a który go w r. 1830 znacznie większył przez nabycie uroczyska Czymszany od braci Aleksandra i Antoniego Ryków, już od roku 1805 w tymże powiecie osiadłych. Obszerne jezioro Łuban zaledwie o ¼ mili od Gajgałowa jest oddalone. Przez grunta gajgałowskie przepływają uchodzące do Łubanu dwie wyżej wspomniane rzeki Małta i Rzeżyca (ta ostatnia po łotewsku nazywa się Rejzeknie) i ułatwiają spławianie lasu przez Łuban, Ewiksztę (patrz wyżej art. Ewikszta) i Dźwinę do Rygi. Gajgałowo, wraz z uroczyskiem Czymszany, posiada obecnie ziemi uprawnej dziesięcin 395, lasu dz. 773, nieużytków przeważnie błotnistych dzies. 966 i cząstkę jeziora Łubanu, obejmującą 765 dziesięcin; ogółem przeto zajmuje przestrzeń znaczną 2899 dzies. O przeszłości Gajgałowa liczne zawiera dokumenta archiwum familijne polsko-inflanckiej gałęzi Manteufflów, gdyż zaledwie w więku bieżącym folwark ten został sprzedanym Antoniemu Rykowi przez ojca i stryja Maryi z Ryków Manteufflowej, Jana i Felicyana Ryków drycańskich, dziedziców dóbr Drycany, Pilcyny, Strużany, Rykowo, Wielony z attynencyami Radopolem, Gajgałowem i t. d. Jednym z ciekawszych dokumentów jest mapa szczegółowa i cały obszar gajgałowski dokładnie okréślająca a nosząca starannie wykony napis: „Polna karta, wyrażająca dukty graniczne, okazane w czasie kommissyi króla jmci między starostwem rzeżyckiem z jednej, a między dobrami Wieloną J. W. Ryka z drugiej strony, tudzież między Ciskadem królewskim Rzeżyckim y Ciskadem Szlacheckim Sokołowskiego, tak jako obwodnica pp. kommisarzów królewskich anno D-ni 1753-tio opisuje, z pilnością narysowana“ (Vide: Archiwum Manteufflów Lit. M. M. dział V, N. 6-ty). W roku 1805 dnia 9 czerwca, dziedzic Wielon Jan Ryk sprzedaje imiennikowi swemu podkomorzemu Antoniemu Rykowi folwark Potrzeby alias Gajgałowo, którą to majętność ten znowu prawem przedażnem z dnia 20 kwietnia roku 1817 ustępuje Teodorowi Nabelowi. Gajgałowo należy do parfii wielońskiej dekanatu rzeżycko-nadłubańskiego i posiada osobny kościół filial. Ludność tu czysto łotewska rzymsko-katolickiego wyznania. Doroczne uroczystości kościoła gajgałowskiego przypadają w dzień św. Jerzego 23 kwietnia i w dzień św. Jana Chrzciciela 24 czerwca. Zarząd gm. w Bykowie, policyjny w Wielonach. G M.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|