Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Babin

by Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski

[ 71 ]Babin, 1.) wś i fol., nad rz. Bychawką, pow. lubelski, gm. Bełżyce, o 2½ m. od Lublina, na [ 72 ]drodze do Bełżyc. Wspominany w Lib. Ben. Długosza (II 540). Należał wtedy do par. w Krężnicy Jarej i składał się z dwóch dziedzin: Piotrowa i Marcinowa. W XVI w. dziedzicem B. był Stanisław Pszonka, sędzia lubelski, założyciel sławnej rzeczypospolitej babińskiej. W 1827 r. B. liczył 64 domy i 485 mieszk.

2.) B, wś i folw., nad rz. Przyłęk, pow. kozienicki, gm. Grabów nad Wisłą, par. Janowiec; w 1827 liczył 62 domy, 475 mieszk.

Babin 1.) duża wś, pow. lipowiecki, nad rzeką, Swinarką, wpadającą do Sobu, o 8 wiorst od miasta Lińce, o 28 wiorst od Lipowca. Mieszk. prawosł. 918 i 64 katol. Cerkiew parafialna zbudowana w 1775 r. (Wizyty lipowieckiego dekanatu za r. 1776). B. był niegdyś ufortyfikowanem miastem, dwa razy niszczonem: przez tatarów w r. 1561 (Stryjkowski t. II) i przez Czarnieckiego, podczas wojen kozackich w r. 1664. (Ks. Dymitr Krajewski: „Życiorys Stefana Czarnieckiego“, Warszawa 1787 r.). Dawniej własność Sanguszków, od których drogą kupna przeszedł do Jaroszyńskich, do których i teraz należy. Zbudowano tu 1862 gorzelnię i fabrykę mączki cukrowej, predukującą rocznie 116000 pud. Wyborny czarnoziem, 1560 dzies. Zarząd policyjny i gminny w m. Lińcach. Kl. Przed.

2.) B., wś i dobra ziemskie, pow. bobrujski, niedaleko od traktu pocztowego z Bobrujska do Rohaczewa. Od r. 1874 dobra te są własnością Mielnikowa i mają obszaru przeszło 2,030 morg. w glebie piaszczystej; lasu tu jest dużo.

3.) B., wś, pow. lityński, dusz męz. 357. Ziemi wlośc. 987 dzies., dworskiej 944 dzies. Należała do Bukarów, dziś Lubomirskich. Dr. M.

4.) B. Enc. Org. wspomina jeszcze o jakimś B. „niedaleko Gródka na Podolu, dawne mocne miasto z zamkiem, przy zbiegu czterech rzeczek“ (?).

5.) B., wieś, pow. nowogradwołyński, gm. korecka, włościan dusz 81, ziemi włośc. 250 dz. Własność Małyńskich, należy do dóbr Zabaro-Koreckich. L. R.

Babin, 1.) wieś, pow. kałuski, nad rzeką górską Łomnicą, w ładnem położeniu, przy gościńcu rządowym idącym ze Lwowa na Przemyślany, Rohatyn, Bursztyn, Wojniłów do Kałusza, pod którem to miasteczkiem we wsi Podhorki łączy się z gościńcem rządowym idącym ze Lwowa na Stryj, Dolinę, Bolechów, Kałusz do Stanisławowa; oddalona jest o 1 milę od Kałusza, o 1½ od Wojniłowa, o 4 mile od Stanisławowa. Dwór posiada ról ornych 371 morg, łąk i ogrodów 129 morg, pastwisk 360 morg, lasu 769 morg. Włościanie posiadają: ról ornych 764 morg, łąk i ogrodów 219 morg, pastwisk 135 morg. Ludności ma 1172 dusz, z tych rzym. katol. 14, należących do rz. kat. parafii w Wojniłowie; gr. kat. 1101, należących do gr. katol. parafii w Studziance (o ćwierć mili), która w B. ma swoją filią; izraelitów 57. Posiada szkołę filialną 1-no klasową. W tem miejscu dolina Łomnicy jest około 1½ mili szeroka, role są mokre i nizkie, grunt sprzyja krzewieniu się traw; sławne też są pastwiska dla wołów nad Łomnicą; włościanie trudnią się głównie wypasaniem wołów, do czego jarmarki w sąsiednich miasteczkach Kałuszu i Wojniłowie wielkiem są ułatwieniem; od początku maja do końca września, wzdłuż brzegów Łomnicy, pasą się stada wołów w trawach wysokich i gęstych, a na jarmarkach w Kałuszu i Wojniłowie bywa po kilkanaście tysięcy sztuk bydła. Sama wieś dzieli się na 3 części; z tych dwie leżą nad obydwoma brzegami Łomnicy, trzecia, zwana Kudłatówką, leży w stronie północnej, pod pasmem gór, stanowiących granicę doliny Łonmicy; południowa część wsi dotyka również podnóża pasma gór, stanowiących taką samą goanicę od południa; szczyty i boki obudwu tych pasów, pokryte są lasem, a z samych szczytów odkrywa się piękny widok na kilkomilową przestrzeń doliny Łomnicy. Nagłe wezbrania Łomnicy zrządzają tu wielkie szkody. B. jest własnością Bartłomieja Rozwadowskiego.

2.) B., wieś, pow. kossowski, o 4 kil. od Kossowa; obszar dworski posiada: pastwisk 4 m. austr., lasu 179 m. a.; włościanie posiadają: ról ornych 83 mor., łąk i ogrodów 932 m. a., pastwisk 692 m. a., lasu 180 m. a.; mieszk. ma 561, wyłącznie gr. kat. wyznania, należących do parafii w Sokołówce, która w B. ma swoją filią. Wieś to górska, całem jej bogactwem są pastwiska dla owiec i bydła. Własność rządowa. B. R.

3.) B., wś, z przysiołkiem Stefanówką, o 15 kil. od st. p. Horodenka, z parafią grecką nieunicką w miejscu.

4.) B. „Enc. Org.“ wspomina jeszcze o jakimś B., „dawne miasto z zamkiem, o 2 mile na zachód od Brodów“ (?).

Babin, wieś, hr. orawskie (Węg.), u podnóża Magury, kościół katolicki filialny, obszerne lasy, chów bydła, uprawa lnu, furmaństwo, 759 mieszk. H. M.

Babin, 1.) wieś, pow. wrzesiński, 14 dm., 110 mk., 20 ew.. 90 kat., 34 analf.

2.) B., domin., pow. wrzesiński, 1457 morg. rozl., 7 dom., 105 mk., 17 ew., 88 kat., 37 analf., stac. poczt. i gośc. Strzałkowo o 6 kil., st. kol. żel. Września o 22 kil., własność Skaławskich.

3.) B., olędry, pow. wrzesiński, 14 dm., 109 mk., 67 ew., 42 kat., 31 analf.

4.) B., wieś szl., pow. średzki, 3 miejsc.: 1) B., 2) Podgay folw., 3) Bojnice, 3397 morg. rozl., 24 dm., 291 mk., 10 ew., 281 kat., 96 analf., stac. poczt. i kol. żel. Sroda o 6 kil., gościniec o 1 kil.; wraz z Bagnowem i Jarosławiem (morg. 7239) własność hr. Zamojskiej.

5.) B., leśnictwo, pow. gnieźnieński, ob. Mieleszyn. M. St.

[ 73 ]Babin, 1.) potok górski, w obrębie gm. Babina w pow. kosowskim w Galicyi, wypływa z trzech źródłowisk na granicy wsi Babina z Rożnem małym, we wsch.-połud. stronie Babina. Zasilany mnogiemi dopływami górskiemi, staje się w czasie ulew i na wiosnę znacznym zbiornikiem wody dla rzeki Rybnicy (ob.), do której po krótkim trzyćwiercio milowym biegu kamienistem łożem uchodzi z prawego brzegu.

2.) B., potoczek w obrębie miasta Bochni, wypływający ze wzgórz Babic Trojeckich, po zachodniej stronie miasta, płynie ku północy, odgraniczając Bochnię od gminy Chodenic, poczem zwraca się ku północnemu wschodowi i po półmilowym biegu na przedmieściu bocheńskiem wpada do potoku Babicy.

3.) B., strumyk, zwany także Babinym wyrem, wypływa obszernych błoniach Babinwyrze, w obrębie miasta Jazłowca w pow. czortkowskim w Galicyi. Płynie na zachód przez las i wpada do Strypy z lewego brzegu. Br. G.