Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Byków
[ 504 ]Byków, wś i dobra w pow. rzeżyckim, własność księżnej Heleny Radziwiłłowej, wraz z folwarkami Cimoty i Stary dwór 5776 dzies. obszaru mające, o wiorst 30 od pow. m. Rzeżycy i stacyi kolei żel. P. Warsz. tejże nazwy położone, w okolicy znacznego jeziora Łuban, którego część wielka do bykowskiego obrębu należy. Dobra te, niegdyś zwane Dyrwany, znajdowały się r. 1590 w posiadaniu Margarity Testius, córki ryskiego obywatela Neckera, następnie zaś dekretami kontumacyjnemi i komisyjnemi z lat 1593 i 1599 przysądzone zostały Suchodolskim, ówczesnym posiadaczom królewszczyzny Maryenhauskiej. Po wojnach szwedzkich Dyrwany przeszły we władanie Sapiehów i w ich dziedzictwie od 1671–1776 roku pozostawały, w którym to roku wielki kanclerz lit. Aleksander Sapieha oddał je pisarzowi wielkiego ks. lit. Ignacemu Łopacińskiemu, prawem darowo-wieczystem. W krótce potem, r. 1777 Judyta z Prozorów Łopacińska sprzedaje tę całą majętność Römerom. Józef Römer r. 1780 w obrębie Dyrwan zakłada nową wieś Byków, wznosi w niej obszerny dom mieszkalny murowany, przy nim takąż kaplicę, a w r. 1790 w tymże samym dworze eryguje kościół parafialny, który tylko do czasu miał pozostać drewnianym. Odtąd dawne Dyrwany stają się folwarkiem nowozałożonego Bykowa i miano Starego Dworu nosić [ 505 ]poczynają. Wszakże po 44 leciech (r. 1821) piękna ta majętność prawem kupna przechodzi do Benisławskich, którzy już w r. 1825 z legacyjnego zapisu Römerów wznoszą tu nowy kościół murowany, w ciągu następnych lat kilkudziesięciu kilkakrotnie z wielkiem staraniem prerabiany, a w połowie wieku bieżącego ozdabiają i rozszerzają znacznie tę swoją ulubioną siedzibę. W r. 1879 Teofil Benisławski majętnością Bykowem i jego folwarkami wyposażył swą córkę księżnę Helenę Radziwiłłową. Dobra Byków mają dostatek lasu i łąk, ziemię gliniastą urodzajną, odznaczającą się tem, że na niej nigdzie nie daje się znaleść kamieni. Te na użytek budowlany w zimie z dóbr sąsiednich bywają tu zwożone. Lud tutejszy czysto łotewski i katolicki. Parafia bykowska należy do dekanatu rzeżycko-nadłubańskiego i liczy 2009 wiernych. Zarząd gminny w samym Bykowie, zarząd policyjny w Rzeżycy. Drogi komunikacyjne i handlowe prowadzą z Birż inflanckich przez Byków i Drycany do m. i stacyi kolei Rzeżycy, a przez Byków i Rykowo do miasteczek Wielony i Warklany w tymże powiecie położonych. Do granic Bykowa przytyka spławna Wiskuła, ustalająca wodną komunikacyą z Rygą. G. M.
Byków, wieś, pow. wieliski, dobra rodziny Bykowskich.
Byków, 1.) wieś, pow. przemyski, leży o 1 i pół mili na południowy wschód od Przemyśla, o 1 milę na północ od Hussakowa, o pół mili na południe od Szehyni, o ¾ mili na południe od stacyi kolei żelaznej Medyki. Przestrzeń posiadłości większej: roli ornej 134, łąk i ogrodów 116, pastwisk 10, lasu 233; posiadłość mniejsza: roli ornej 748, łąk i ogr. 229, pastwisk 117, lasu 1 morg. Ludności rz. kat. 6, gr. kat. 554, izraelitów 52: razem 612. Należy do rz. kat. parafii w Hussakowie; gr. kat. parafią ma w miejscu, do której należy wieś Pleszewice z 283 duszami gr. kat. obrządku. Parafia ta należy do dekanatu mościckiego.
2.) B., wś, pow. samborski, o 6 kil. od Łąki. Przestrzeń posiadłości większej: roli ornej 3, łąk i ogrodów 1; posiadłość mniejsza: roli ornej 1069, łąk i ogrodów 305, pastwisk 346 m. Ludności rz. kat. 4, gr. kat. 465, izraelitów 27: razem 496. Należy do rzym. kat. parafii w Dublanach; grec. kat. parafią ma w miejscu, do której należą wsie: Ortynice i Glinna z Toszowem; w Glinnie jest kaplica postawiona kosztem Daniła Hryńków, wieśniaka z Glinny. Byków posiada szkołę filialną. B. R.
Byków, ob. Krnow.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|