Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Czarkowy
[ 735 ]Czarkowy, Czarków, Czarkowa, wś nad Nidą z prawego, brzegu śród formacyi 3-rzędowej, pow. pińczowski, gm. Czarkowy, par. Korczyn stary, leży przy drodze z Wiślicy do Korczyna. Posiada urząd gminny, szkołę gminną, kopalnię siarki. W 1827 r. było tu 71 dm. i 632 mk. Siarka dobywa się tu pomięszana z marglem i przechodzi na miejscu proces oczyszczania w odpowiednio urządzonym zakładzie. W 1873 r. działała tu jedna parowa kotły i dwa aparaty destylacyjne. Pud oczyszczonej siarki na miejscu sprzedawano po 1 rs. 20 kop. Średnio rocznie wytapiają tu siarki za 40,000 rs. i zatrudniają 120 robotników; zbyt główny do Warszawy. J. U. Niemcewicz tak opisuje Cz.: „piękny i porządny dom Cz. leży na wzgórku, w najprzyjemniejszem położeniu. Otwarta przestrzeń na mil cztery, wokoło zielone pola, niwy bujnemi plony okryte, rozrzucone gaje, trzydzieści wsi, starożytne miasta Wiślica i Korczyn, wzbijające się w powietrze wieże kościołów, w pośrodku obrazu tego rz. Nida, wijąca się w tysiącznych zagięciach, raz okazuje swe nurty, drugi raz je chowa w zielone trawy, znowu srebrnem połyskuje pasmem: taki jest z Cz. widok około domu. Wśród cienistych i rosłych lip wznoszą się mogiły dawnych aryanów“ (Podróże po ziem. polskich). Cz. były własnością Czartoryskich, Radziwiłłów, generała Kniaziewicza, obecnie zaś należą do hr. Pusłowskich. W Cz. żyli głośni z nauki aryanie bracia Moskorzewscy. Gmina Cz. należy do s. gm. okr. III w os. Opatowiec, st. p. w Nowym Korczynie. Ludn. 5000. Dobra Cz. Wielkie składają się z fol. C. Wielkie i Szczytniki Czarkowskie tudzież wsi Cz. i Szczytniki, od Kielc w. 56, od Pińczowa w. 22, od Wiślicy w. 5, od Korczyna w. 7. Rozl. wynosi m. 1030, a mianowicie: folw. Czarkowy wielkie grunta orne i ogrody m. 405, łąk m. 21, pastw. m. 41, razem m. 508. Płodozmian 10-polowy. Bud. mur. 12, drew. 2. Folw. Szczytniki Czarkowskie grunta orne i ogrody m. 272, łąk m. 231, nieużytki i place m. 19: razem m. 523, płodozmian 6-polowy. Bud. mur. 2, drewn. 2. Piękna owczarnia. Wieś Cz. osad 138, gruntu m. 881; wś Szczytniki osad 72, gruntu m. 636. Czyt. Bełza J. „O wodach mineralnych w Kr. Polskiem. Wiadomość wyjęta z raportu, który w języku franc. złożył r. 1837 rządowi ś. p. prof. Kitajewski“. Bibl. Warsz. 1841 r. Rost. i Br. Ch.
Czarkowy grąd, niem. Czarkengrunt, wś, pow. szczycieński.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|