Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Dąbrówno
[ 944 ]Dąbrówno, niem. Gilgenburg, mylnie Gagenburg, miasto, pow. ostródzki Prus wschod., nad traktem bitym z Działdowa (Soldau) do Ostrody. Leży w obronnem z natury miejscu na wąskim przesmyku między dwoma jeziorami, wschodniem wielkiem dąbrowskiem jeziorem i małem zachodniem. Gród warowny istniał tu już od niepamiętnych czasów. Dzisiejsze miasto założyli krzyżacy r. 1326, obszaru ziemi przeznaczyli dla niego 60 włók. Od r. 1325 zasiadają na tutejszym zamku wójtowie (Vögte) krzyżaccy. Czynszu płaciło miasto krzyżakom 31 grzywien, młyn miejski dawał słodu korcy 400, zboża 200 korcy; drugi młyn zwany Kupfermühle dawał 66 korcy. W r. 1405 miasto pogorzało, jak podają żródła krzyżackie. Około pół mili ztąd na północ za jeziorem leży sławna wieś Tannenberg. 1410 Władysław Jagiełło, ciągnąc pod Tannenberg, miasto to zdobył i spalił. W r. 1520 w wojnie ponownie zrabowane. R. 1578 całe prawie zgorzało. Za szwedów do zupełnego niemal upadku doszło. Przeszedłszy pod panowanie pruskie dźwignęło się. Posiada zamek odnowiony, własność hrabiów Finkensteinów, szpital, znaczne fabryki płótna i przędzalnie wełny. Kościół luterski, dawniej katolicki, fundowany zapewne równocześnie z miastem. Katolicy tak miasta (w liczbie około 200) jako i całej obszernej okolicy pozostawali przez kilka wieków zgoła bez wszelkiej duchownej opieki. Dopiero w r. 1862 urządzono tu stacyą misyjną, którą zaraz następnego roku 1863 zamieniono na parafią. Dusz liczy obecnie par. dąbrowska około 2000, należy do dekanatu nowego pomezańskiego w dyecezyi chełmińskiej. Kościół tutejszy nowy i dosyć okazały fundował teraźniejszy biskup chełmiński Jan Nepomucen Marwicz, tytuł nosi św. Jana Nepomucena, prawo patronatu jest biskupie. Konsekrowany jest przez wspomnionego biskupa d. 10 września r. 1864. Szkółki prywatne katolickie istnieją dotąd trzy w parafii: w Dąbrównie, w Lewałdzie i Marcinkowie. Proboszcza i szkolę w Marcinkowie utrzymuje dyecezyalne stowarzyszenie św. Bonifacego i św. Wojciecha. W ostatnim czasie powstała myśl chwalebna ufundować w D. ze składek zakład dobroczynny dla dzieci uczęszczających z dalekich stron parafii na naukę do św. sakramentów, w którymby potrzebny i bezpłatny przytułek i pożywienie miały, przychodzą bowiem nieraz o kilka mil na naukę. Ma być oddany ten zakład pod opiekę św. Stanisława, który, jako pobożna wieść niesie, wspierał wojsko polskie w tej właśnie okolicy, w czasie tak ważnej bitwy pod Tannenbergiem. W D. jest stacya pocztowa i telegraficzna. Jarmarki odbywają się 4 do roku: na bydło, konie i kramne. Kś. F.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|