Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom II/Dobre

by Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski

←Dóbrcz

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich Tom II Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski Dobre

Dobremiasto→

[ 68 ]Dobre, wieś i folwark, pow. radzymiński, gm. Rudzienko, par. Dobre. Pozycya płaska, ziemia zytnia I i II kl. Folwark należał przed [ 69 ]paru laty do dóbr Rudzienka. Przed nową regulacyą Dobre było miasteczkiem, należało do ziemi Liwskiej. (Starożytna Polska Balińskiegu, Tom I, str. 549). Zbudowane z drzewa w czworobok. Kościół nowy, staraniem parafian w r. 1875 wzniesiony, w stylu gotyckim, według planu budowniczego Podczaszyńskiego. Kościół jest pod wezwaniem S-go Mikołaja, założył go 1530 r. Jan Dobrzyniecki i Mateusz z Brzozowicy; parafia liczy 3,500 ludności. R. 1827 było tu 38 dm., 384 mk; r. 1860 liczyło 462 mk. Było to gniazdo rodu Dobrzyneckich, z których Jan podstoli zakroczymski otrzymał od Zygmunta I przywilej na założenie miasta na prawie niemieckiem w swych dobrach Ossówno. Później należalo do Massalskich, a od 1785 r. do Szydłowskich. Ludność trudni się rolnictwem. Dobra D. i Rudzienko razem składały się z folwarków D., Rudzienko, Rudno i Poręby, attynencyj osad młynarskich Rakowiec, Osęczyzna i Ołdakowizna, tudzież wsi; Rudzienko, Poręby, Ołdakowizna, Osęczyzna, Rakowiec Nowy, Rakowiec Stary, Antonia Walentów, osada Budki, osada Zdrojówka, Dobre, kolonia Dobre, kolomina Antonin; od Warszawy w. 49, od Radzynia w. 35, od Mińska w. 14, od rzeki Bugu w. 30. Rozl. dworska wynosiła m. 6,427 a mianowicie: folw. D. grunta orne i ogrody m. 439, łąk m. 148, pastwisk m. 15, lasu m. 69, nieużytki i place m. 20, razem m. 691. Płodozmian zaprowadzony 11-polowy. Bud. mur. 6, drewn. 28. Folw. Rudzienko, grunta orne i ogrody m. 572, łąk m. 113, pastwisk m. 68, lasu m. 3,707, nieużytki i place m. 55, razem m. 4,515. Płodozmian zaprowadzony 11-polowy. Bud. mur. 15, drewn. 19. Folw. Rudno grunta orne i ogrody m. 374, łąki m. 65, pastwisk m. 41, nieużytki i place m. 11, razem m. 491. Płodozmian zaprowadzony 8-polowy, Bud. drewn. 15. Folw. Poręba grunta orne i ogrody m. 326, łąk m. 107, pastwisk m. 75, lasu m. 44, nieużytki i place m. 11, razem m. 563. Płodozmian zaprowadzony 8-polowy, Bud. mur. 1, drewn. 14. Atttynencye osad młynarskich: Rakowiec, Osęczyzna i Ołdakowwizna, razem rozległość wynosi m. 167, bud. drewn. 21, Gorzelnia, browar, 3 cegielnie. Rzeka Rządza przepływa terrytorymu dóbr, tworzy trzy stawy, na których sa urządzone trzy młyny i tartak. Wieś Rudzienko osad 45, gruntu m. 584; wś Poręby, osad 12, gruntu m. 250, ws Ołdakowizna; osad 10, gruntu m. 261; wś Osęczyzna, osad 8, gruntu m. 57: wś Rakowiec Nowy, osad 19, gruntu m. 331; Rakowiec Stary, osad 6, gruntu m. 96; kolonia Antonia Walentów, osad 13, gruntu m. 167; wś osada Budki, osad 8, gruntu m. 28; wś osada Zdrujówka, osad 8, gruntu m. 127; wś Dobre, osad 21, gruntu m. 171; kolonia Dobre, osad 17, gruntu m. 254; kolonia Antonin, osad 21, gruntu m. 147. W r. 1879 od dóbr tych odłączoną została attynencya osada młynarska Ołdakowizna z przestrzenią m. 69.

2.) D., wś nad jeziorem, pow. nieszawski, gm. Sędzin, par. Krzywosądz. R 1827 było tu 32 dm., 200 mk. Dobra D. składają: Podgaj, Przysiek, i Popowiec i mają 2,099 morg. obszaru; folw. D. lub Szczebletowo z wsią Szczebletowo, od Warszawy w. 168, od Nieszawy w. 21, od Radziejowa w. 5, od Inowrocławia w. 7, od rzeki Wisły w. 21. Rozl. folw. wynosi m. 486 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 436, łąk m. 37, nieużytki i place m. 13. Bud. mur. 10, drewn. 3; są pokłady marglu. Wieś Szczebletowo osad 17, gruntu m. 15.

3.) D., wś. i folw., pow. nowo-aleksandryjski, gm. Rogów, par. Wilków. R. 1827 było tu 46 dm. i 342 mk. Dobra D. składają się z folw. Dobre, Dąbrówka i Podgórz, tudzież wsi: Podgórz, Kosiarów, Menćmierz, Żmijowiska i Dobre; od Lublina w. 42, od Nowej-Aleksandryi w. 21, od Kazimierza w. 7, od Końskowoli w. 24. Rzeka Wisła stanowi granicę zachodnią. Rozl. dóbr wynosi m. 1,160, a mianowicie: folw. Dobre grunta orne i ogrody m. 164, łąk m. 44, pastwisk m. 1, nieużytki i place m. 9, razem m. 219. Płodozmian zaprowadzony 8-polowy, bud. drewn. 5. Folw. Dąbrówka grunta orne i ogrody m. 324, pastwisk m. 15, lasu m. 23, nieużytki i place m. 11, razem m. 373. Płodozmian zaprowadzony 10-polowy, Bud. mur. 2, drewn. 7, folw. Podgórz, grunta orne i ogrody m. 454, pastwisk m. 8, lasu m. 6, nieużytki i place m. 100, razem m. 568. Płodozmian 8, 10, i 12-polowy. Bud. mur. 4, drewn. 7; pokłady marglu i kamienia wapiennego, wiatrak. Wieś Podgórz osad 26, gruntu m. 279; wś Kosiarow osad 14, gruntu m. 107; wś Menćmierz osad 11, gruntu m. 44; wś Żmijowiska osad 25, gruntu m. 395; wś Dobre osad 71, gruntu m. 790.

4.) D., wś i folw., pow. rypiński. gm. Płonne, par. Trąbin. W 1827 r. było tu 19 dm. i 170 mk, obecnie liczy 33 dm. i 212 mk. Do dóbr pryw. należą folw. Szczutowo i Dobre, liczą 41 mieszk., 11 domów, z tych 3 murowane, powierzchni 1644 morgów w tej liczbie 1332 mor. gruntu ornego, do dóbr należy cegielnia, karczma, wiatrak i dwie kuźnie. Folw. D. z wsią t. n. od Płocka w. 63, od Rypina w. 10, od Włocławka w. 35, od rzeki Wisly w. 35, od Drwęcy w. 10 Rozl. wynosi m. 976, a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 775, łąk m. 116, pastwisk m. 20, wody m. 1, lssu m. 19, zarośli m. 5, nieużytki i place m. 38. Osada młynarska m. 2, gospodarstwo 4-polowe. Bud. mur. 5, drewn. 15, wiatrak, w niektórych miejscowościach pokłady torfu, Wieś Dobre osad 33, gruntu m. 68.

Dobre, 1.) folw. w pow. bobrujskim, [ 70 ]dziedzictwo Terechowiczów, obszar 198 mor.

2.) D., zaścianek szlachecki w pow. czerykowskim; tu w 1708 r. stoczono walną bitwę, Piotra W. z Karolem XII.

Dobre, 1.) niem. Daber, folw., pow. wałecki, leży między kilku jeziorami, przyłączony do gminy w Kłażewie (Klausdorf, Kętrz. Klaudynów), par. i poczta Wałcz (Deut. Krone), szkoła Neugolz. Budynków 13, domów mieszk. 4; katol. 1, ewang. 50.

2.) D., niem. Daber, posiadł. z młynem, należy do Zbyczna (Stabitz), pow. wałecki. Parafia Sypniewo (Zippnow), poczta Schoenthal, szkoła Zbyczno; 2 domy; 1 katol., 4 ewang.

3.) D., niem. Doberau, król. podleśn., należące do nadleśn. Przewodnik (Bühlowsheide), pow. świecki, par. i poczt. Nowe. Budynków 6, ewang. 5.

4.) D., niem. Daber, miasto w reg. szczecińskiej, 2190 mk., st. poczt.

Dobre, jezioro, pow. wejherowski, na północ 1 i pół mili od Wejherowa, zaledwie ćwierć mili długie, otoczone leśnymi naokoło brzegami, bardzo głębokie: ludzie mówią, że nie ma gruntu. W pobliżu znajdują się wioski: Tułowo, Lubocin, Swiecin i Dąbrowa. Jezioro D. należało do dóbr klasztoru pp. benedyktynek w Żarnowcu, zachodzi pod nazwą Dobra, Dobre, w początkach XIII wieku.

[ 70 ]Dobre pole, tam gdzie dziś wieś Wahlstadt (ob.), o 1 milę od Lignicy ku Wrocławiowi. Tu 9 kwietnia 1241 Henryk Pobożny stoczył bitwę z Tatarami.