Toast Ćišinskeho
při swjedźenju 20lětneho wobstaća "Towařstwa serbskich burow" w Małym Wjelkowje 11. oktobra 1908.
Česćeni přitomni,
lubi serbscy hospodarjo, lube serbske hospozy!
Mi je so wot česćeneho predsydstwa "Towařstwa serbskich burow" dowěrił rjany nadawk, was w tutej sali dźensa z přiměrjenym toastom postrowić. Dokelž sće dźensa, štož je porědko takle mužowje a žony zhromadźeni, sym sebi wotmyslił, wulkotnu wažnosć serbskeje hospodaŕskeje swójby za naš lud a kraj wuzběhnyć a wosławić.
Wo swójbje chcu porěčeć, po tajkim wo serbskim hospodarju, wo serbskej hospozy a wo serbskich dźěćoch. -
Naležnje prošu, přikhilće ini lubosćiwje wucho a wutrobu!
Wo swójbje rěču, wo serbskej hospodaŕskej swójbje rěču:
Muž dyrbi měć jasne woko, wótru wolu a worclowy rjap.
Žona dyrbi měć we wutrobje lubosć, we swójbje sćeřpnosć a w domjacym dźěle wutrajnosć.
Muž je knjez na polach a dyrbi swoju hordosć pytać w dobrym dźěłanju rolow.
Žona je knjeni we domje a dyrbi swoju česć hladać w porjadnosći doma a hródźow.
Muž dyrbi być kruty stołp, wokoło kotrehož so wjerći žiwjenje cyłeho kubła, cyłeho statoka.
Žona dyrbi być pěstońča, ke kotrejž cyły dwór a dom so z lubosću a z dowěru tłóči.
Hdyž muž dyrbi być kruty z ludźimi w dźele a na polach a hdyž so druhdy hrabnyć da wot nahłosće, to žona dyrbi doma zaso narunać z lubym wóčkom a přećelnym słowom, zo cyły dom wostanje w přezjednosći a spokojnosći.
Spokojna přezjednosć mjenujcy dyrbi być to, štož je dźěćom kolebka, w kotrejž kóždemu so dóstawa wotpočnjenja a pokoja, noweje lubosće a čerstweho lóšta do dźěła.
Dźěći su a dyrbja być wjesołosć staršich, jich najdróžši pokład, jich najrjeńša nadźěja za přichod, jich słódki tróšt na wuměnku a jich lubosćiwa pomoc na khorołožu.
Kaž su starši a dźěći jedneje krwje, tak dyrbja tež być jedneje mysle, jednoho přeswědčenja; dźěći dyrbja być po staršich. Nan a mać a dźěći tworja swójbu, tworja ćělny a duchowny cyłk, tworja kóždemu ludej žórło žiwjenja a stołp narodneho byća.
Tu maće a tu widźiće wulku, haj wulkotnu wažnosć swójby; z toho póznawaće pak tež wulku zamołwitosć nana a maćerje napřećo dźećom, wulku swjatu zamołwitosć dźěći napřećo nanej a maćeri.
Starši, budźće sprawni a krući we wotćehnjenju dźěći: wy sće serbscy, tež dźěći dyrbja być a dyrbja wostać serbske. Tuž hladajće na to, zo waše dźeći njecinja nihdy na nihdy žadne cuze wopičenje, žadne kołwrotne kekleŕstwo, žadnu hłupu nadutosć a žadne pojacojte brojenje z pjenjezami. Budźće krući napřećo dźěćom, hewak potom w jich rukach traš pojědźe kubleško a na kruchi budźe waša swójba, waša swójba, kotraž je lětstotki dołho stała z česću, so žiwiła po sprawnosći a hajiła serbsku krew´ a serbsku rěč, serbski raz a serbske mieno. Starši, serbscy lubi starši, budźće krući, železnje krući napřećo dźěćom! Čas je strašny, naš čas je zatrašnje śtrašny! - A nas Serbow je tak mało! -
Kóždy serbski dwór dyrbi być škitaŕ a zakhowaŕ serbskeje zemje; kóždy serbski dom dyrbi być lubozna kapałka čestneho a křesćanskeho serbskeho žiwjenja, kóžda serbska hospodařska swójba dyrbi być studnja, njezaprahnita studnja serbskeho byća a tyća -
Haj, lubi serbscy hospodarjo, lube serbske hospozy, tajki dyrbi być serbski hospodaŕ, dobry rólnik wonka. Tajka dyrbi być serbska burowka, dobra hospoza doma. Tajki dyrbi być serbski dwór a serbski dom. Tajka dyrbi być serbska hospodaŕska swójba. Za cyłu swójbu a cyły dwór pak njech płaći přez cyłe lěto: Spěwaj a dźěłaj! Bóh dał, zo by kóžda serbska hospodarska swójba była -tajka! - Potom móžemy z wěstosću wočakować, zo Bóh budźe dale z nami, z našimi polemi, dworami, domami a swójbami, potom budźe na wěki trać a rosć a kćěć nam serbska zemja luba! Potom budźe čestna, pilna, solidna a bohabojazna hospodarska swójba nam dale dźeržeć serbsku zemju, serbsku krew´, serbsku rěč, serbsku česć a serbsku hordosć -
Tule nadźěju pak mam, hdyž nětko hladam po tutej přepjelnjenej sali, hdyž widźu pychu našich serbskich hospodaŕskich swójbow. Hišće rosće pak moja radosć, hišće bóle so zběha moja nadźěja do přichoda, hdyž widźu, zo je so k nam přitowařšiło telko knjezow a mužow ze serbskeje inteligency. A moja móc so rozšěrja, moja krew´ so zapala a woči a křidła zběhaju so z mocu horje k swětłu a k swobodźe -
W tutym zmysłu, lubi a cesćeni hosjpodarjo a hospozy a hosćo z intelligency, zběham swoju škleńcu a z cyłej lubosću serbskeje wutroby a z cyłym wohnjom serbskeje krwje wam zawyskam: Njech wěčnje traje, rosće, kćěje serbska hospodaŕska swójba. Tohodla was w lubosći prošu, stańće a přimńće so swojeje škleńcy a zahrimajće ze mnu:
Swěrnej serbskej hospodaŕskej swójbje: Sława!
- Author: Jakub Bart-Ćišinski (public domain)
- Source: http://citanka.cz/pata/sc1-26.html
- Note: Stary prawopis