Tub ko el ‚Amontillado‛
Sagodis viodöl plu milis valikis hiela ‚Fortunato‛ isufälob mögiküno, ab ven äkünom ad nofön e lenofön obi, äyulob ad vinditön obi ome. Ols - kels sevols so gudiko binäli lana obik - vo esuemols, das no äleadob lilön tädi balik bal. Seimna püvinditoböd! Ab füm, ko kel älonob sludi obik, äproibon obe vali, kel ökanonöv riskädükön desini obik. Negit no püpönonöv, if vinditan pödrefonöv dub bläf demü vinditadun oka; leigo negit no püpönonöv, if vinditan no öplöponöv ad jonön oki viktime as soman.
Mutob sagön büo, das o[1] ägevob ele ‚Fortunato‛, ni dub vöds ni dub duns, kodi anik ad dotön dö benomeug oba. Äfovob ad binön löföfik kol om, e no äküpom, das smilil obik nu ätefon tiki ad päridükön omi.
Alabom döfüli bal, el ‚Fortunato‛ at - do äbinom votatefo man stümik äd igo dalestümabik. Äpleidülom, das äbinom vinisevan. L.....ans te nemödiks labons lekanäli veratik. Lanälons mödadilo te pro din balik bal: sevabo pro käfods cütik kol balionans Linglänik e Lösteräniks. Tefü cöd magavadinas e nobainas el ‚Fortunato‛ äbinom, leigoäsä kelomänans oka, pleidülan nesevik; tefü vins bäldik ye älabom cödi snatik ä fümiki. In din at i ob it töbo änepluob lä om; äsevob gudiko vinis Litaliyänik, ed äremob mödi atas, sosuvä benopöt pro atos ädabinon.
Äbinos ün karnavalatim ledrolik, ven äkolkömob ün soar lulitik fleni oba. Äglidom obi ko ladöfäl tuik, ibä idrinom mödiko. Man pimaskarom. Älenükom klotemi nabalenik, lafo stripiki, e su kap omik fopanakapütül kounafomik älöon. Äfredob so vemo ad logön omi, das leno äkanob finikön ad lemufükön nami oma.
Äsagob ome: „O ‚Fortunato‛ löfik oba! fredob ad tuvön oli. Kiomagifiko logotol! binos vo plödakomunik! Ab lilolös! egetob tubi bal ko vin, kel ma lesag binon-la vin: ‚Amontillado‛, ab ob dotob boso dö leg ona“.
„Kio-li?“ äsagom, „vini-li: ‚Amontillado‛? tubi bal-li? kio mögos-li? ed atos-li ün zänod karnavala?“
„Labob doti tefü on,“ ägesagob. „Ed äbinob so fopik, ad pelön suämi lölik pro el „Amontillado“ pilonöli, nes konsälidön büo oli. Ol no äbinol tuvovik, ed ob ädredob, das dub zög tedot at no öplöponöv.“
„O ‚Amontillado‛!“
„Labob doti tefü at.“
„O ‚Amontillado‛!“
„E mutob moükön doti at.“
„O ‚Amontillado‛!“
„Bi binol jäfik, ovisitob hieli ‚Luchesi‛. If spikobsöv dö ek labü cöd krütik, tän om binom soman. Osagom obe......“
„El ‚Luchesi‛ no fägom ad distidön eli ‚Amontillado‛ de el ‚Sherry‛.“
„E ga hifopans semik anik lesagoms, das vinisev oma ti leigon leigodü ut ola.“
„Gö! golobsös!“
„Kitopio-li?“
„Ini vinakavs olik.“
„Nö! o flen oba! no vilob frutidön gudaladäli olik. Logob: binol jäfik. El ‚Luchesi‛......“
„No binob jäfik. Gö!“
„O flen löfik! nö! Vo no binos te demü kod, das ädesinol bosi votik; ol binol i vemo koldätik. Kavabobots binons nesufoviko luimöfiks. Elabikons salpetakruti.“
„Golobsöd too! Koldät no binon bos veütik. O ‚Amontillado‛! Vö! ecütoy oli: ed el ‚Luchesi‛ - om no fägom ad distidön eli ‚Sherry‛ de el ‚Amontillado‛.“
Ko vöds at el ‚Fortunato‛ älägom oki ini brad oba. Älenükob maskkari sadinik blägik foi logod, ävilupob obi nabiko ko mäned obik, ed äletob, das flen oba ädugädom spidiko obi lü el ‚palazzo‛ oba.
Düdanef no äbinon in dom; karnaval iplödiobäton oni. Isagob menes, das no ögekömob bü göd nilikün, ed iproibob ones seväriko ad lüvön domi. Äsevob, das atos äsaidon, das valans öplödiogolonsöv, sosus öleadoböv, logön bäki oba.
Äsumob flamotis tel se lins len völ, ägivob ele ‚Fortunato‛ bali onas, ed ädugädob omi plütiko da keds anik cemas ini bobotaluyal, kel äzugon lä bobots. Ädoniostepob ve tridem krugik lunik, ed äbegob ome ad sökön prüdiko obi. Fino älükömobs dono ed ästanobs kobo in diböp datekumas ela ‚Montresor‛.
Gol flena obik äbinon nefümik, e kloküls len kapütül okik ätonilons pö step alik oka.
„Tubi!“ äsagom.
„At binon fagikumo pödik,“ ägespikob. „Logol-li dinis vietik, kels nidons züo de kavamöns?“
Äflegom oki lü ob ed älogom obi in logs. Logs oma äbinons luimöfiks dub snöf e briet.
„Salpet-li?“ äsäkom fino.
„Salpet“, ägesagob. Kilunüpo labol-li ya kögi at?
Äkögom, äkögom, äkögom. Flen pidabik oba dü minuts no äkanom gespikön.
„Binos nos veütik“, ägesagom täno.
„Gö!“ äsagob vemo fümiko, „ogüflekobs; saun ola binon jerabik. Binol liegik, pastümol, pastunidol, palöfol; binol läbik, soäsä ob äbinob seimna. Posbinükolöv gäpi. Dead oba no so dämonöv. Güflekobsös! Voto ovedolöv malädik, ed atosi no kanob gidükön. Zuo ga el ‚Luchesi‛ kanom......“
„Saidö!“ äsagom. „Kög binon go neveütik; dub on no odeadob. No äpäridikob sekü kög obik“.
„Veratos - veratos,“ ägesagob. „Jenöfö! no ädesinob ad netakedükön oli - ab no sötolös nedemön prüdi! Drinod ela ‚Medoc‛ ojelon obis ta vobed lüvapas.“
Sagölo vödis at äsütirob fladi se fladaked lunik, kel ve mön äseaton su glun, ed ädeflapob slenädi ona.
„Drinolös!“ äsagob, ed älofob ome vini. Äblinom oni lü lips oka. Ätakädom pülilo, ed änutom komunöfiko lü ob; kloküls omik ätonilons.
„Drinob,“ äsagom, „benü deadans, kels is takädons“.
„Ed ob benü lif lunik ola.“
Äsumom dönu bradi obik, ed ävegobs fagikumo.
„Bobots at“, äsagom, „binons stääniks.“
„Elans ‚Montresor‛“, ägesagob, „äbinons famül gretik ä mödik.“
„Eglömob däsinoti sköta olik.“
„Fut goldik gianagretik in feled blövik; fut deitridon sneki tadunöl, kela tuts stegons in hil ona“.
„E spiked-li?“
„ ‚Nemo me impune lacessit‛. “ (Nek tädon obi nenpöniko).
„Gudos“, äsagom.
Logam omik äbinon nefümik dub vin, e kloküls ätonilons. I pö ob el ‚Medoc‛ ädölükon kapi. Ibeivegobs ve ked gretik bomemas e tubas pikumölas jü in dil fagikün katekumas. Ästopob dönu, ed atna äkünob ad joikön eli ‚Fortunato‛ pö brad oka.
„Ekö! salpet!“ äsagob. „Logolös! kio aiplu vedon mödikum. Lagon äs musk de nufeds. Binobs is dis lestab flumeda. Flumot tofon da bomems. Gö! ogüflekobs, büä binos tu latik. Kög ola......“
„No binon veütik,“ äsagom; „laivegobsös! Büo ye ... nog drinodi bal ela ‚Medoc‛“.
Ädeflapob slenädi flada labü el ‚De Grave‛ ed älütenükob oni ome. Ävagükom balo oni. In logs omik lit sovadik äflamülon. Äsmilom ed äjedom fladi me jästam seledik lü nufed; jäst kela sinif no äsevob.
Älülogob stuniko omi. Ädönuom jästi bisarik.
„No suemol-li osi?“ äsäkom.
„Vero leno,“ ägespikob.
„Ekö! no dutol lü svistef.“ (svistef lelivamasonik).
„Lio?“
„No binol masonan.“
„Si! si!“ äsagob. „Lesi! si!“
„Ol-li? No binos mögik! Masonan-li?“
„Masonan“, ägespikob.
„Mali!“ äsagom.
„Ekö! is labob oni,“ ägespikob, sütirölo masonaspuni se plifäds mäneda obik.
„Cogol“, ävokädom ed ägeyilom de ob. „Ab laivegobsös lü el ‚Amontillado‛!“
„Gudos kluo“, äsagob; äblinob masonaspuni dönu disi mäned, ed älofob ome bradi. Ästutom vetiko su on. Äfovobs vegami obsik. Ägolobs da bobotaluyals lövik, ägolobs donio, löpio e dönu donio ed äbestepobs lesepüli, in kel lut äbinon so dufik, das flamots obsik no plu äflamons, ab te nog äsmolons.
Pö fin fagikün lesepüla, lesepül votik, smalikum äpubon. Len völs onik menaboms pikumons jü len nufed, leigoäsä in katekums gretik di ‚Paris‛. Flans kil sepüalcema ninikün at nog nu pidekons so. De folid boms pimodumons; äseatons zi su glun, e su top bal pikumons ad kum bal. In zänod möna so pisätegöla äküpobs nog kevi lätik. Älabon diboti piedas ze folas, vidoti piedas kil e geiloti piedas mäl u velas. No äjinon pemekön demü desin patik seimik, ab äbinon teiko vüspad vü kils stütakölümas nämädik, kels äpolons nufedi katekumas; pödavöl ona päfumon dub bal granoinamönas masifik.
Nensekiko el ‚Fortunato‛ ätovom flamoti ti kväniki oka ad lükön ini dib keva. Lit fibik no äfägükon omi ad logön pödavöli.
„Gololös fagikumo,“ äsagob. „Is in at el ‚Amontillado‛ binon. Reto el ‚Luchesi‛ ökanomöv......“
„Om binom stupan“, flen oba äropom sagi obik, du äföfiostepom nefümiko; äsökob nilo omi. Pos tim pülik irivom finoti keva; bluviko ästanom fo mön, kel ästöpon omi. E pos tim pülik äsököl ijänädob omi len granoin. Len mön in löpot leigik ed in fagot mö pieds tel de od lekläms tel ädabinons; len bal onas jän brefik älagon, e len votik lagalök. Äjedob jäni zü koap ela ‚Fortunato‛ ed äfimükob oni me lök. Dun lölik äflagon sekunis te nemödikis. Äbinom tu bluvik ad tadunön bosi. Äsetirob kiki ed ägestepob se nik.
„Luröbolös ko nam ve mön!“ äsagob. „Osenol salpeti. Vö! binos nino dodiko luimöfik. Nog balna: lebegob vemo ole ad güflekön. Nö! Täno mutob lüvön oli. Ab büo mutob jolülön ole plütotis smalik valik, kelis fägob ad dunön.“
„El ‚Amontillado‛!“ ävokädom flen oba, kel no nog isästunom de stun oka.
„Fümo!“ ägesagob, el ‚Amontillado‛.“
Sagölo vödis at, äprimob ad bejäfön bomakumi, dö kel espikob büiko. Äjedob flanio bomis ed äsätegob suniko numi bumastonas e kumili morta. Me maters at e gebölo masonaspuni äprimob ad fäimasonön spidiko nügolöpi nika.
Imekob töbo kedi balid masonavobota, ven ätüvob, das briet ela ‚Fortunato‛ iläsikon vemo. Maloti balid atosa ägevon obe vokäd plonik nelaodik, kel äkömon se dib keva. At no äbinon vokäd brietikana. Pos atos seil milaidik lunik äsökon.
Ämasonob kedi telid, e kilidi, e folidi; täno älilob joiki e lemufükami jäna legudiko pitenidüköla. Noid ädulon dü minuts ömik, ünü kels, ad kanön dalilön gudikumo, äropob vobi obik, ed äseitob obi sui bomakum. Ven fino noidül spidöfik ästopon, ägelipob dönu masonaspuni ed efimekob nenropo kedis lulid, mälid e velidi. Mön nu idageton ti geiloti nivodü blöt oba. Ästopob dönu, ätovob flamoti susi masanavobot, ed äjedob medü at stralis fibik anik lü maged ninik.
Tü timül at pejänädölan ävokädom süpo luvokädis sovadik: luvokäds lerorik laodik mödik, kels äkoedons gefalön obi. Dü timül äzogob, ädremob. Ägleipob deni ed ästeigob me on ini dag nika. Ab pos vätäl brefik ätakedikob dönu. Äseidob nami sui mön masifik katekumas ed äkotenob. Ästepob dönu lü mön oba. Ägeob rori vokädana. Äsümädob oni, älaodükumob oni, äpluvögob tefü on. Atosi ädunob dü brefüp ed[2] roran ästilikom.
Äbinos nu zeneit, e vobot oba änilikon fini oka.[3] Ifimekob kedis jölid, zülid, zülid e degidi. Ifimekob dili keda lätik degbalid: nog ston te bal ämuton panüseidön e masono pafimükön. Älabob töbi anik dub vet ona. Ätovob ed äblinob oni ini plad oka, ab no äkanob gevön one sunädo seati verätik oka. Tü timül at smil nelaodik äkömon se nik, kelos älenaudodon obi so vemo, das hers kapa obik älöikons. Pos atos vög lügik äspikon, keli ob te töbo äkanob dasevön as vög ela ‚Fortunato‛ nobik. Vög äsagon:
„Ha! ha! ha! ha! - ha! ha! - vö! cog gudik, osmilobs in el ‚Palazzo‛ nog suvo dö cog at, - ha! ha! ha! - dö vin obsik -ha! ha! ha!“
„Dö el ‚Amontillado‛!“ äsagob.
„Ha! ha! ha! - ha! ha! - si! dö el ‚Amontillado‛. Ab no binos-li ya latik? No ostebedons-li obis in el ‚Palazzo‛? Läd ‚Fortunato‛-li e votans? Golobsös!“
„Si!“, äsagob, „golobsös!“
„Nämätü löf Goda! ela ‚Montresor‛!“
„Si!“ äsagob, „nämätü löf Goda!“
Ab ad vöds at äspetob vaniko gespiki. Ävedob nesufädik, ed ävokob laodiko:
„O ‚Fortunato‛!“
Gespik nonik.
Ävokob dönu:
„O ‚Fortunato‛!“
Nog gespik nonik.
Äsumob flamoti omik, äjoikob oni da maifod, ed äleadob falön oni nino sui glun. As gespik te tonil klokülas äkömon. LAd obik ävedon töböfik - sekü lut dufik in katekums. Äspidob, ad finÜkön vobi obik. Äpedob stoni lätik ini plad verätik. Änümasonob oni. Ta masonavobot nulik äkumob bomis bomadaema vönädik. Sis tumyel lafik deadöfan no bal edoaton oni. ‚In pace requiescat!‛ (Takädomös in püd!).
NOETS. (Vükifonät)
Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef) 1962, Nüm: 5/6, Pads: 28-32.