دیوانا مەلایێ جزیری/و

by مەلایێ جزیری

مە لەو فنجان ل سەر دەستە کو مەهتابا هلال ئەبروو

مە لەو فنجان ل سەر دەستە کو مەهتابا هلال ئەبروو	نوماین من د مرئاتێ مەیا سافا زەلال ئەبروو
ب شیرینی ب زیبایی ب ڕەفتاری ب بالایی	بنێ نوونێن د توغرایی ل بالا هەردو خال ئەبروو
بلا بێت «صائم الدهر» و بلا ئفتار جارەک بت	کەسێ زانی ژ دلبەر وێ خویا بن هەر دو سال ئەبروو
مەشی مەستانە ڕەیحانی دلێ من دی د ئامانجێ	ڕەشاندی سینەیێ تیران ب قەوسێ هەر دو مال ئەبروو
سەحەرگەهـ زوهرەسیمایا مە چوو گولشەن ب سەیرانی	ب سەر چەهڤێن نشانی دا خرامی ئەو هلال ئەبروو
د بێن: خاوەرپەرەستی تو! نزانن من د کەشفێ دا	نوماین من د شەرقێ نازکا گەردەن شەمال ئەبروو
تنێ ما هەر تەرازوونە د بابێ حوسنێ کێشایی	هلالێ خاتەمێ حوسنن ل وی دێمێ ب خال ئەبروو
مە جەوهەر عونسرەک خامس نوما ئیرۆ د تالع دا	د ڤێ تەقویمێ ئنسانی ل تالع بوونە فال ئەبروو
ب زوننارا د دێرێ دا ل هنداڤا چەلیپایێ	ب محرابێ مە بر سەجدە بەلێ ئەمما خەیال ئەبروو
د مابەینا دو ئەبروویان دبینم قابەقەوسەینێ	ددت من «طرفه العين»ێ جەوابا سەد سوئال ئەبروو
د باتن سەجدەگاها من ژ بۆ وێ هەردو ئەبروونە	ب عەینی تاقێ محرابن د علمێ ئەهلێ حال ئەبروو
ئەگەر دەعوایێ مووسایی د عشقێ دا بکم جائز	مەلا دائم تەجەللایە ژ وێ تەرحا شەلال ئەبروو
ب شیرینی ب زیبایی، چ کاتب بوو وە کێشایی؟!	«تعالی الله» نشان دانە وە شیرین ئەڤ مسال ئەبروو
نە شیرینا ل دەربەندێ نە مەحبووبێ سەمەرقەندێ	نە کێشاین ب ڤی ڕەنگی ل نەقشێ بێ زەوال ئەبروو
نشانا قابەقەوسەینێ کو قەوس ئاڤێهتە ئەبساران	د تەقویما تەجەللایێ ب سەر لێ بوون هلال ئەبروو

من دی سەحەر شاهێ مەجەر، لبسێ د بەر مەخموور بوو

من دی سەحەر شاهێ مەجەر، لبسێ د بەر مەخموور بوو	ئەو دێم زەری سوڕ موشتەری، یا رەب پەری یا حوور بوو
حووری وەشە شیرین مەشە، کاکول ڕەشە خال حەبەشە	خالێن د قەر مسکێ تەتەر، نازک بەشەر کافوور بوو
نازک لەتیف گەردەن زەریف، لبسێ شەریف کەمخە و قەدیف	من دی ب وەخت ئەو نیک بەخت، ئیرۆ ل تەخت فەغفوور بوو
فەغفوور سوڕە سیما دوڕە، هەیبەت پوڕە، دل کر گوڕە	ئەو هاتە مەش من چوونە هەش، دل من ژ عەشقێ فوور بوو
دل بوو کەری زایا بەری، لازم هەڕی دێ ئەو زەری	من دی گەلەک ئەو سوڕ مەلەک، وەک مەشعەلەک پوڕ نوور بوو
دێم فەنەرە خال عەنبەرە، بوو ماوەرە لەب شەککەرە	ئەو مەی پەرەست مەشها و مەست، جاما د دەست فەرفوور بوو
مەی بەرکەفێ مەشها سەفێ، سووزا دەفێ دا قەرقەفێ	حوسنا ل دێم وەسفان نەشێم، هەر چ دبێم ژێ دوور بوو
دا من سورووش وەر مەی بنووش، زەوق و خورووش لەو چووم ژ هووش	ژ وێ عشوەیا یار بوو خوەیا، ئەو نە ژ مەیا ئەنگوور بوو
من دی ب خواب ئەو ماهتاب، دا دل کولاب جوهتێ غوراب	دل شەووشاند خوێ لێ ڕەشاند، خوەش هەررشاند تێک هوور بوو
هوور کر جەسەد قەوسێ سەمەد، تیر دان کەبەد داد و مەدەد	جەرحان ژ نەو خوون دایە کەو، عشقا مە لەو مەشهوور بوو
لەو یەک نەسەق من تێن سەبەق، نوورا یەقەق دا دل شەفەق	شیرین لەبێ دێم کەوکەبێ، لێ بەندە بێ دەستوور بوو
دلبەر نەزەر دا من سەحەر، خەجلیم ژ بەر لێ ئەو قەدەر	زانم گووا ئەو ماهڕووا، وەک لوئلووا مەنسوور بوو
پاش فورقەتێ زۆر موحبەتێ، م ژ تەلعەتێ چووم حەزرەتێ	وەسلا حەبیب من بوو نەسیب، مەلعوون ڕەقیب ڕەنجوور بوو
جاما زەلال خەمرا حەلال، یارێ شەپال دا من ب حال	عشقا غەدار سوهتی ستار، نێڤ مە و یار سەد سوور بوو
شاهێ جەڤین غەم ژێ ڕەڤین، مارێ شەڤین ئیساند ئەڤین	دەرد و بەلا وێن چوون هەلا، عومرەک مەلا مەهجوور بوو
پوڕ من زەجر دیتن هەجر، ما بوو ئەجر سوبح و فەجر	شەمعا مە هل بوو سەد عەمەل، مننەت مە دل مەسروور بوو
ئحرام مە بەست ئەسوەد ب قەست، یار هاتە مەست ئەز چوومە دەست	جوهتێ حەبەش تیردان ب وەش، حەججا مە خوەش مەبروور بوو
یار وەعدە دا ب لەعلێن خوە دا، وەر با مە دا چین پەردە دا	د سپێدەیێ چووم وەعدەیێ، کو ژ بادەیێ مەخموور بوو
وێ کاکولێ چینێن د لێ، قەلبێ مەلێ داڤ دانە لێ	داڤا دلان نێڤ سونبولان، سەر سۆرگولان مەنقوور بوو

د دەست دا یەنگییەک نووبار من دی ئەو کەمان ئەبروو

د دەست دا یەنگییەک نووبار من دی ئەو کەمان ئەبروو	ل بالا جەدوەلەک جەبباری تێدا هەمقران ئەبروو
کو حەق ئەڤ حەرف و خەت کێشان ل تالایێ مە دەروێشان	دو قەوسان گۆشە لێ بادان وە سەر پەیوەستە مان ئەبروو
تە دیداری تە ڕەفتاری، تە ئەلماسێن شەکەرباری	ب عەینی ڕێ ل سەر صادان دو نوون ڕەیحان نومان ئەبروو
«بحمد الله» ب فیرووزی ل وەجهێ دلبەرێ من دی	کو ماهێ نەو نشان من دان ل تاقێ ئاسمان ئەبروو
«تعالی الله» نشان دانە ب حوسنێ ئەڤ نەسەق دانە	ژ نەقش و سەنعەتێ حەق ئەڤ نشان چەشم ئەڤ نشان ئەبروو
ژ ڕەعنا نێرگزێن شەهلا مەجالێ هەمقران بینم	هەزار ڕەمز و ئشاراتن ژ وان قەوسێن چەڤان ئەبروو
مەلا دل تێک تە پەیکانن ژ مەحبووبان مە نیشانن	کەماندارێن د غەددارن د بورجا ئەسمەران ئەبروو

وەی سپێدە ژ بورجێ قەوس ئەبروو نوماندن ماهێ نەو

وەی سپێدە ژ بورجێ قەوس ئەبروو نوماندن ماهێ نەو	خوەش ژ قەوسێ ئەبرووان ڤێڕا کشاندن ماهێ نەو
گۆشەیێن نوونان ب سەر بادان ژ قەوسێ بێ وەتەر	مسلی ئەنگوشتا نەبی سەد سەر بەیاندن ماهێ نەو
کەششفی بەدرا تەمام ئەحسەن ژ بالا تەلعەتێ	ژ ئستوا دا گەزمەیان چەرخێ ڕەشاندن ماهێ نەو
وێ ل وەجهێ ئافتابێ گاهێ کفش و گاهێ خەف	عارفێن ساحب بەسارەت حەییراندن ماهێ نەو
مل دزانم دانە بەر قەوسێ هلالی گۆشەزەر	لەو ژ بالا گۆشەیێن نوونان لڤاندن ماهێ نەو
ئەز دبێژم دێ ل من دیسا جەگەر سەدپارە کن	وێ ب میزان هەردوو شیرازی چەڤاندن ماهێ نەو
داخلی مەجلس بوویی ئیشەڤ نشانی لەو کو خەف	جامێ ڕووحانی ل ئەهلێ دل نشاندن ماهێ نەو

هێ د بەر «قالوا: بلی»یێ بەلکوو ئەڤ عالەم نەبوو

هێ د بەر «قالوا: بلی»یێ بەلکوو ئەڤ عالەم نەبوو	چەرخێ دەوران دەورێ گەردوون گونبەدێ مینا نەبوو
عەرش و کورسی هێژ د مەخفی بوون د کەنزا قودرەتێ	حوسنێ حەق بوو د ئستوائێ لامعا عشقێ هەبوو
نەهتبوو حوکمێ سفاتان ئەو ژ زاتێ «لم يزل»	عاشق و مەعشووق یەک بوون شەمع و هەم پەروانە بوو
حوسن و حوب زاتێ قەدیمن لێ جودا بوون ئەو ژ یەک	لێ نها ئسمێ حودووسێ حکمەت و تەفسیل وە بوو
یەک د زاتێ سوڕشرینان بوو جەمال و حوسن و سوڕ	یەک د قەلبێ ئەهلێ دل نار و جەلال و جەزبە بوو
حوسنێ حوب ئانی زوهوورێ عشقە ئەسلێ عالەمێ	ئەسلێ ئەشیا دا بزانی وان چ ئەسل و ماددە بوو
عاشق و مەعشووقێ ئەلحەق هەردو مرئاتێ یەکن	بوو د عەینی جەمعێدا ئەسلێ قەدیم ئایینە بوو
جەزبە و سەیرا سولووکێ بێ مەحەببەت نابتن	جەهدەیا بێ عشق و حوب چەندی کو کر بێ فەیدە بوو
سالکێن عشقێ یەکایەک حەوجە نینن ئەز ببێم	جامەیا پیرێ تەریقێ سەر ژ نک شەهزادە بوو
ڕەنگ و ڕەنگ ئەهلێ مەقاماتێ تەریقێ چوونە سەیر	هن جەلال و هن جەمال و سەرمەیان ئەڤ بادە بوو
ئێ بری عەینی بەقایێ بادەنووشێ عشقێ بوو	ئێ بوویی مەحوێ فەنایێ عاشقێ بێچارە بوو
ئێک ژ وان پەروانە بوو سوهت و فەغانەک ژێ نەهات	ئێک ژ وان تەشبیهی گۆیینێ ب ئاهـ و نالە بوو
ئاوڕێن ئەسوەد عویوونان عاقلان سەودا دکن	گەزمەیا عاشق ڤ دل کەفتی ژ چەهڤێن شەهلە بوو
عاشق و مەعشووق دا واسل ب یەک بن بێ حجاب	مەحوو بوو «بالذات» عاشق لەو د عشقێ پەردە بوو
لەو د عشقێ دا فەنا بوو دا ببت باقی ب دۆست	عاشقێ فانی نەبوو واسل حەتا باقی نەبوو
نوقتە و علم و سەوادێ حەرف و نەقشێ عالەمێ	سەر ددن مەعنایەکێ ئەسلێ سەوادێ نوقتە بوو
هەر یەکە و دێ یەک بمینت ئەووەل و ئاخر یەکە	«لاجرم» نابت دو بن، ئێ دێ بمینت هەر هەبوو
هەر چ دەعوایێ د عشقێ دا مەلێ سابت کری	عەینی دەعوایێ د «نفس الأمر» دیسا شەهدە بوو

کەس نەدییە سەحەرگەهـ کو چ نازک وەرەسی تو

کەس نەدییە سەحەرگەهـ کو چ نازک وەرەسی تو	مە ژ بەلگێ گول و نێرگزێ سەرمەست بەسی تو
زانم نە تنێ کو یەدێ بەیزا تو ددیری	وەر خوەش کە شەهیدێن خوە کو عیسا نەفەسی تو
رووحی و نە جسمی ژ جەمالێ ب چ ئسمی	ڕەنگ ڕەنگ دبی کەشف و شوهوودێ چ کەسی تو؟
ڕۆژی تو ل شەرقی ب جەمالا خوە و بەرقی	«بالله» نە ژ سەرچەشمەیێ ئەقدەس قەبەسی تو؟!
«بالله» ژ چ نووری و تەجەللا ل چ تووری؟	گەهـ گەهـ ل سەراپەردەیێ جان مولتەمەسی تو
شەمسا فەلەکی؟ یا مەلەکی؟ هێژ نزانم!	حووری و پەری؟ یا ب خوە «روح القدس»ی تو
جانا! جەرەس و ڕەهبەرێ عشقا تە ئەزم قەت	ئاگەهـ ب فەغان و حەرەکاتێ جەرەسی تو!
ما یەک نەفەسەک من دبتن بێ تو ووجوودەک؟	دێ بێ تە چ بم؟ هەم تو ڕوحی هەم نەفەسی تو!
عشقا تە مەگەر زێڕ سفەت زەر دکرین، گۆ:	ئکسیرە ئەڤینا مە ب عەینی و مەسی تو
من گۆ: ژ نگاران تو گولی بەس ب شوکووهـ بە	زانم نە موحب هەر نە کەس و خار و خەسی تو
وەی حوورسرشتێ ل مە خوەش میوە تە بەر کر	جەنناتە د وەسلا تە و ئاتەشپەرەسی تو
من گۆ: د شەڤان شوبهی نوجوومان ب تەوافین	گۆ: عشوە دزانن ب چ قەست و هەوەسی تو
من گۆ: مە ب تیغان ڤەدی ناکن ژ دەرێ تە	گۆ: ئەم ژ نەباتین وە ل تەبعێ مەگەسی تو
من گۆ: ژ کەمەندا سەرێ زولفا تە ڤەڕەستم	پەروازێ لەبێ لەعلێ مە، گۆ: گەر ڤەڕەسی تو!
یەک دەم ڤەنەهشتین تە د هاموونێ فراقێ	بێ هەمدەمێ دەردان کو چ فەریادرەسی تو؟
من گۆ: ژ مە دل شوبهی بخوور خوەش تە بکەر کر	کەر کر! ب دو لەعلێن خوە شەکەر گۆ: عەدەسی تو!
من گۆ: ل روخانین نەکو کەجرەو وەکوو فەرزین	شاهـ گۆتە مە: کش مات! ل بازێ فەرەسی تو
من گۆ: تە دڤێ سەر ژ ڕەقیبی ببڕم ئەز	گۆ: من دییە زانم دبڕی ژێ مەقەسی تو
تا چەند ب خەف بادە بنووشی وە نەفەس دا	ئیجا ب دەف و نەی وەرە میرێ عەسەسی تو
من گۆ: ژ قەدیم ئەم مەیێ عشقا تە دنووشین	گۆ: من ژ عوشاقان نە تنێ مەی پەڕەسی تو
من گۆ: د شەڤان شوبهی شەمالان وە دسوژین	پەروانە سفەت جا هەڕە بێ سەوت و حەسی تو
من گۆ: بەسەر و قوووەتێ سەمعا مە تویی، گۆ:	زانین تە ئەمین ڕووح و موجەررەد قەفەسی تو
من گۆ: دل و جانێ خوە ژ زولفا تە ڕەها کم	خوەش گۆ: چ نەزانی و مەلا گەر برەسی تو
تە ژ زولفێ بوتان سەفحە مەلا ڕەشترە تالع	یارێ تە سەحەر بێت و برەت پێ نەحەسی تو