دیوانا مەلایێ جزیری/ە

by مەلایێ جزیری

ژ ڕەمزا دلبەرێ دیسا، ل من باتن ڤەژین دەردە

ژ ڕەمزا دلبەرێ دیسا، ل من باتن ڤەژین دەردە	د لبسێ تارییێ ئیسا، خویا بوو ئەو سیەهـ چەردە
د لبسێ تاری و نوورێ، پەری ڕەنگێ سفەت حوورێ	ژ وادی ئەیمەنا توورێ، موقەددەس کر ل من عەردە
ژ نار و نوورێ تەقدیسێ، تەجەللا کر ل من دیسێ	ل سەر تەختێ خوە بەلقیسێ، هلانین بێ حجاب پەردە
حجاب و پەردە ئاڤێهتن، سەبا ڕەیحان هلاڤێهتن	ژ بورجان تیر پوڕ رێهتن، گهان من ڕاست و چەپ جەردە
کرم ئامانجێ مزراقان، د دل دا تیر چوون فاقان	ب جەللادێ خوە ئەو خاقان، دبێژت: هێژ تو خەنجەر دە
ب دەربێن خەنجەران کوشتین، ب خوونا سوهر لێ مشتین	د چینا سونبولێن قشتین، مە دل پوڕ مسک و ماوەردە
گولێن هەر مسکێ ئەزفەر لێ، عەبیر و عەنبەرێ تەڕ لێ	سەمایا سووسنان هەر لێ، ب زولفان ما تو ماوەر دە
ب سەر وان سونبولێن تاری، ب هەڤڕا بازی و یاری	ب جۆ دا خوون ببت جاری، ژ قەوسان گەزمەیان بەردە
ئەزم ئامانجێ وان تیران، ژ پەیکانان و سەرتیران	بوویم پوولاد ل بەر شیران، سەراسەر تێک مام گەردە
کو دلبەر هاتە ڤێ یۆلێ، ژ بەر پوڕ هن کەتن چۆلێ	ژ قەنجان گۆ ڕەڤا هۆلێ، ژ مەحبووبان برن نەردە
ژ قەدد و بەژن و بالایێ، ژ ڕەنگ و دێم و سیمایێ	تو ڕەنگی قەت خەبەر نایێ، د حوسنێ جەوهەرەک فەردە
ب خەمل و ڕەنگ و ڕەعنایی، ب مەحبووبی، ب زیبایی	ب ئەو حوسنا خودێ دایی، ژ گول ڕەنگان گولا زەردە
نەبات و شەککەرا لێڤێ، نەسیمێ وێ گول و سێڤێ	هلینت پەردەیا شێڤێ، شفایا هندەکی دەردە
ژ نەقش و سونعێ جەبباری، موتەررا توررەیا تاری	ل نوورێ مسکێ تاتاری، ل سەر وان خەمرییان بەردە
ل بەر ڕۆژێ ببت خێلی، بنێرم قامەتا عێلی	قەدیف و زەرکەشێ تێلی، زوباد و مسک و عەنبەر دە
ب سیماڤێ ب زێراڤێ، تو ڕۆژێ نەقشەکێ باڤێ	کو دا ئەرژەنگ ژ وێ ناڤێ، ل بەر ڕۆژێ نەبت پەردە
ئەگەر بەرقەک ژ وێ ڕۆژێ، ژ شەوقا عقد و بشکۆژێ	بدت قەلبی وەکی دۆژێ، ل بەر دۆژەهـ دبت بەردە
د مەیدانێ شرین غەنجان، بچەرخن مسلی شەترەنجان	تورابا بەر پییێ قەنجان، زوباد و عەنبەرین گەردە
دبت بێژن وی سولتانی، ب هەفت ئایاتێ فورقانی	ل مەحبووبان تو خاقانی، وەرە دەربێ ل قەیسەر دە
مەلا زانم ژ مەجزووبان، تنێ ناژی تو بێ خووبان	دەما دل دی ب مەحبووبان، ب شۆخ و شەنگ و ئەسمەر دە
دەما جەللاد بێن بازی، ب شیر و خەنجەرێن تازی	ل دەرگەهـ دا نەکی گازی، دەلال و نازپەروەردە
ئەمانەت دا ژ بێ هووشی، دوڕێن ناسوفتە نەفرووشی	مەلا زانم ژ مەدهووشی، تە دل بێ خواب و بێ خوەردە

دلبەرێ سەردارێ خووبان ئەز نزام ئاگەهـ هەیە

دلبەرێ سەردارێ خووبان ئەز نزام ئاگەهـ هەیە	د حەبس و زندانێ ئەسیر و گرتییێ دەرماندەیە؟
گرتییم ماییم د حەبسێ کی گەلۆ مەهدەر بکت؟	جارەکێ ناڤێ مە بینت پوڕ سەوابەک زێدەیە
محنەتێ حالێ ئەسیران کی ل میران عەرزە کت	دێ بتن پورسێ ل من لەو پوڕ ب ڕەحم و شەفقەیە
گەر بپورست جارەکێ خاتوون ل حالێ سوختەیی	قوفل و زنجیر دێ ڤەبن بێ ئسم و دەست و مفتەیە
بەند و زنجیر دێ ڤەبن جەرحێن د کول دێ خوەش بکت	لەو کو ناڤێ دلبەرێ دەرمانێ دەردێ بەندەیە
هەر چ بیڤێرێ کو ناڤێ دلبەرێ بێتن ل سەر	خوەش دبت هادر د گاڤێ بێ گومان و شوبهەیە
بێ گومان خاکا ڕییا وێ تووتیا و دانەیە	گەر د چەهڤێن کۆر ڤە ئینن خوەش دبن پێ دیدەیە
مەییتێ سەد سالە ژی وێ ڕێ ڤ بەر قەبری کەڤت	دێ ڤەژی ڕووح بێتە سەر ساتا خوە بێتن زندەیە
مەییتان ئەو ڕادکت یەکسەر دلان یەغما دکت	ئسمێ ئەعزەم ما دزانت یا مەسیحا ئەو ب خوەیە؟
ئەز دبێم عیسایە ئەو، یا بووعەلی سینایە ئەو	لەو ب ڕەمز و عشوەیان پوڕ موعجزات و شیوەیە
شیوە و ڕەمزێن د وێ تەشبیهی بەرقێ لامعن	کووهێ قاف بت گەر دکت ساتا خویا بت پەردەیە
پەردەیا مەحبووب د نێڤ قەلبان کو دێ کەرکەر بکت	قەت د پەردێ خەف دبن خورشید و ماهـ و زوهرەیە!
زوهرە و خورشید و مەهـ من دین د قەوسێ هەمقران	سوڕڕێ دا دل عەقرەبان چەرخ و سەما و هەی هەیە
عەقرەب و قەوس و قوزەح ڤێڕا موقابل موشتەری	ڕۆژ و شەڤ نوور وێ دڕێژن بەرقێ دایە سپێدەیە
ئەو حەمی ڤێکرا مە دین تێکل د چەرخێ جارەکێ	هەر ژ وان بێ حالم ئەز ئەحوال و عشق و جەزبەیە
حال ژ وێ ڕەمزێ گها من مەستێ وێ ڕەمزێمە هێژ	سەرخوەشم حەتتا ئەبەد بێ جام و نەقل و بادەیە
سەرخوەشم بێ جام و مەی ڕەمزا نهین ئەبتەر کرم	ناگەهان تیر دانە دل لەو کوشت هادر سوختەیە
کوشتییان خوون دی ل قالب لەو ب وی دێ خوەش بتن	هیڤییان قەت نابڕم مەقسوود مە دیدارا تەیە
هیڤییان قەت نابڕم جارەک تو بێیی شەفقەکی	عەقدێ ئحرامێ دێ بینم هادری بم سەجدەیە
سەجدەیا بەر ئەسوەدان نادم ب سەد حەج ئەکبەران	سووند دخوم ب وان زولف و خالان هەچوەکی بێژم وەیە!
سووند ب وێ زولفا سیاهـ ئەز عابدێ حوسنا تەمە!	خەف دنووشم ڤێ شەرابێ خوەش شەراب و قەهوەیە
عومرەکە دسوژم ب خەف چەهڤەنێرێ یەک پورسەک تەمە	دا بەیان کم شەرحێ حالێ دل ب حەرف و نوکتەیە
سەد هەزار بار شاکرم ئەز کو ژ بەلقیسا پەری	هودهودێ شیرین زەبان ئیرۆ خەبەردارێ مەیە
ئسم و ناڤێ تەی شەریف خوەش کر ل من قەلبێ مری	لەو د مەدحێ تە و سەنایێ بووییمە چەنگ و نەیە
شوبهەتی چەنگێ دنالم هێژ ژ دەست داغا قەدیم	هەر وەکی مەشعەل دسوژم دۆست نزام ئاگەهـ هەیە؟!
من دڤێ سەر ل ئاستانێ هەر وەکی توولان نهم	بەلکی جارەک کەیل بپورست ئەڤ چ مەحرووم توولەیە؟
گەر ب ناڤێ توولەیان جارەک ڤەخوونت بەندەیی	ب مەلێ خوەشتر ژ مال و گەوهەر و گەنجینەیە
گەوهەر و گەنجێن مەلێ حوسن و جەمالا دلبەرە	سەد «تعالی الله تبارك» ئەڤ چ حوسن و جلوەیە؟!

فەلەکا ئەتلەسێ سەرگەشتە د جاما مە حەبابە

فەلەکا ئەتلەسێ سەرگەشتە د جاما مە حەبابە	مەوج ددت قولزومێ عشقێ مە ل سەر دەست غورابە
دل کەمەربەستەیێ عشقە و ب خوە زوننار پەرەستین	مەی و مەعشووقە دوعایێ مە و سەججادە قبابە
ژ حجابێ وەرە دەر نازک و مەستانە بمەش تو	تە جەهان زیر و زەبەر کر ب خودێ ئەڤ چ حجابە!؟
دەستێ جبریل هلاڤێت ژ بەژنا تە نقاب	ب یەقین قافە ل ڕۆژێ وەرە دەر سینە نقابە
مە ب ئشراقی سوئالەک ژ لەبێ غونچەگوشا کر	گۆ ب ئلهامێ دزانی د سوئالا مە جەوابە
تو بنێ ساز ب ئاوازی چ ڕەنگی مە دخوازن	«الله، الله» ب خودێ قەت دبهی ئەڤ چ ختابە؟
گوهدە نایێ ژ لەبێ لەعلێ ب قانوونێ حکایەت	دێ چ شەهدە ب دەفێ ڕا بدرت شەهدە ڕەبابە
تە دڤێتن ب مەڕا شوست و شووا چهرەیێ دل کەی	مە تەهوور ئاتەشێ سەییالە و جاما مەیێ نابە
خوەش پەریشان سفەت و مەجمەعەیێ سوورەتێ حالین	پیرێ عشقین و جوان تەبع و دلی عەهدێ شەبابە
دوورەدەستین ژ خەیالان مە دڤێ یەک ژ خودێ ڕا	خەف د بەحسا مە ژ دل بێت و برت عەینی سەوابە
مە موشەررەف کە دو چەشمێن مە بساتا قەدەمی کە	پوڕ ل نک من هەیە مەی، مێزەکە من سینە کەبابە
کەسک و سۆران تو بنێ چەرخ ل دۆرا دو هلالان	دو قران مانە بەرابەر شەفەقێ پەردە عسابە
عەرعەران تا د شەپالن وەرەقان جەزبەیە ڤێڕا	نێرگزان سەر د گرانن ل بەنەفشان خەم و تابە
چیچەکێن قەوس قوزەح ڕەنگ هەزار ڕەنگ سەمایە	سونبولان گرتی خوناڤ و ل گولان تازە گولابە
مەست و هشیار هەمی کەج کولەهن ڕەقس و سەما تێن	ئەز نزانم چ نەسەق کەیفە نزانم چ شەرابە؟
خاکێ پایێن تە د ڕێزا سەک و توولان خوە دناسین	مە نە سووج و نە گوناهـ و نە خەتا ئەڤ چ عتابە؟
ژ وسالا خوە زەکاتێ بدە مسکین و فەقیران	کو جەمالا تەیە کامل د کەمالا خوە نسابە
عاشقێ مەسئەلە خواهی وەرە ئەم موفتییێ عشقین	دەستەکێ سوننەتە تێدا د یەکێ نەسسێ کتابە
دل بشۆ تو ژ نفاقێ کو بدت سینە بەراقێ	ب سەفا هەمڕەهێ ئەربابێ دل و ئەهلێ سەفا بە
نەزەرا عەینێ عنایەت ب مە دا شاهێ ولایەت	ژ عنایەت نەزەرێ دل مە تەژی علمێ عوبابە
لەبێ لەعلێن تە د بێ هەر ب یەکی نوقتەیێ علمن	ب خەتێ حەرفێ ئەلف جەزمە شوبی حەلقەیێ بابە
خەت و خالێن تە ب مووموو ژ مە ڕا مەسئەلە گۆیین	مە ژ وان حاشیەیان سینە تەژی شەرحێ لوبابە
ئابێ حەیوان تە دڤێ ڕاست بنووشی شەبێ قەدر	دەست بەر گەردەنێ پوڕ پێچ و خەمێ زولفێ دوتا بە
مە ژ بسکێن تەی گرهدار ژ بەختێ خوە گرینە	مە ژ زولفێن ب خەم و تاب د دل دا خەم و تابە
تە دڤێ بەرق و برووسکان بڕەشینی تو نەزەر دە	تە دڤێ ڕۆژ خویا بت ژ شوباکێ تو خویا بە
تە دڤێ زیر و زەبەر کی مە دو زولفان بدە بەر با	تە دڤێ قەنج قیامەت ل مە ڕابت ب خوە ڕابە
بەس ل من ناز و عتابێ بکە ئەی نازکە تەبعێ	تە ل من سینە کەباب کر و ل دل عەهدێ شەبابە
قەسدێ سەرچەشمەیێ حەیوان حەقیقەت کە نشانی	ب جەهانێ مەبە مەغروور کو جەهان عەینی سەرابە
سەرکەشی شیوەیێ ئەربابێ وەفا نینە، ڕحێ من	تە ژ دل سوهت مەلا بەس ب مەلێ ڕا ب جەفا بە

موحبەتێ محنەت د زۆرن، حوب دبێم بێ شەک بەلایە

موحبەتێ محنەت د زۆرن، حوب دبێم بێ شەک بەلایە	عومر و ژی خوەش پێ دبۆرن، سۆتن و دەرد و جەفایە
سۆتن و دەردێ ئەڤینێ، عللەتێ داغ و برینێ	خوەش دبن ما ئەو ب دینێ؟ شەربەتا لێڤان مفایە!
هەر دلێ سوهتی ب ئولفێ، یار نە دەرمان کت ب زولفێ	تا ئەبەد ئەو بەندێ قولفێ، عشق دەردەک بێ دەوایە
عشق دەردەک بێ تەبیبە، لێ موفا وەسلا حەبیبە	کوشتمە جەورا ڕەقیبە، پوڕ لەعینێ ڕووسیایە
داغ و کەی من لێ هەزارن، گول د دەست شەوکێن ب خارن	سوڕپەری دێو وێ ل کنارن، ئەهرمەن خاتەم ڕەڤایە
تەبع دێوان دەست گەهشتێ، حوور و ولدانێن بهشتێ	عاشقێ دلبەندێ قشتێ، جان بدت یەکجار ڕەوایە
محنەت و جەورا حەبیبی، قەهر و ئازارا ڕەقیبی	حەق تنێ دا من غەریبی، لێ شوکور باخۆی وە دایە
ڕوهنییا وێ شەوق و تاڤێ، شەربەتا قەند و گولاڤێ	کەس نەهن مەحرووم ژ ناڤێ، لێ تنێ بۆ من غەلایە
بێ نەسیب من دی ژ جامێ، دوور دوور مەحرووم ژ ڕامێ	گرتییێ وێ قەید و دامێ، ئەڤ غەریبێ جانفدایە
دوورەدەستم بێ نەسیبم، دلبەرم خانم حەبیبم	پوڕ ژ دینا تەی غەریبم، رووح و راحەت من لقایە
پوڕ مولازم تێم لقایێ، مامە حەتتا مولتەقایێ	من ڕحێ شیرین ددایێ، هودهود ئەر مزگین بدایە
هودهودێ رزوانێ غەیبێ، سەد خەبەر شیرین ژ جەیبێ	دا دلێ من موردە حەی بێ، گوهـ ل ڕێ من وەک سەبایە
چەهڤەنێرم گوهـ ل ڕێمە، لێ سەبا ڕوو دایە پێ مە	عەرزحالا موحبەتێ مە، بەندەیەک سادق مەلایە
جانفدایێ من د ڕێ دا، فورقەتێ دەربەک وە لێ دا	قالبەک بێ ڕووحە وێ دا، کوشت دبێم بێ من ڕەوایە
دەم ب دەم ئەو چەهڤەنێرە، بێتە نیشانەک مە ژێڕە	دا ببت ئەو زندە ڤێڕە، یارێ سادق بێ بوهایە
عاشقێن سادق د کێمن، یار دبێ: سەد جان فدێ من	زانم ئەو ناژیتە بێ من، عاشق و پوڕ موبتەلایە
عالمین ئەم ڤێ دزانین، جسمە ئەو، ئەم ڕووح و جانین	قەت ژ هەڤ باتن خویانین، گەر چ زاهر ئەو جودایە
هودهودێ وێ ڕەمز و ڕازێ، با بوو ئەو چوو گوفت و سازێ	قسسە بر بەحسا مەجازێ، قاسدێ خوەش تەبع بایە
با دەمێ وەقتێ مەجال دا، چوو کو ئەو یارە بپالدا	قسسەیا حالی ب حال دا، گوهـ ددێرت یارێ بایە
موحبەتا مەحبووب و لاتان، پوڕ ڤەکر زیوەر سفاتان	دایە قەلب و ڕووح و زاتان، ڕۆژ د مرئاتێ خویایە
موحبەتا سووری دو قسمە، قوفل و مفتاح و تلسمە	هن ژ ڕووحن هن ژ جسمە، نار و نوورە هن هەوایە
حوببێ جسمانی دو ڕۆژن، گەر چ دل پوڕ پێ دسۆژن	خەف جەگەر پەیکان د نۆژن، مسلێ نەقشێ بێ بەقایە
گول حەتا سوهرن ب تێ ڤە، بێن تەبەسسوم پێڤە پێڤە	بولبولێ سەرخوەش د نێڤە، نەغمە و نال و نەوایە
هەر چ جلوا بوو ژ ناڤێ، نوو گولەک دی گرت خوناڤێ	وی ژ دل چوو موحبەتا ڤێ، ئەو ب یا دی ڕا تەبایە
هەر کەسێ موحبەت ژ ڕووحە، موبتەلای نوورا سوبووحە	وی د دل دا سەد جورووحە، جەزبە و لەرزین و تایە
هەردو ڕووح یەک نوورێ تاڤن، چەرخەک و دو ستێر ل ناڤن	هەردو دانە مورغ و داڤن، ئسمێ حەی دام لێ ڤەدایە
نوورە پوڕ نادر ووجوودە، گەر چ ئەووەل نار و دوودە	بەرقێ لامع دێ ل کوو دە؟ حوب د قەلبان کیمیایە
عارفێ جەوهەرشناسی، ئێ ب ڤی وەسف و لباسی	دێ قەدر بهتر بناسی، مەقعەدێ سدقێ جەزایە
دوور نەکی دا وی ژ دەرێ خوە، وەرنەگێری وی ژ بەرێ خوە	بۆرییە ئەو د سەرێ خوە، سەر د ناڤا ڕێ نهایە
ما دبت ئەو دوورەدەست بت، وێ ژ فنجانا تە مەست بت	جام ژ شەهکاسێ ب دەست بت، ئەبتەران ئەو مەی دەوایە
یار پوڕ حوسنەک ل بال بوو، دلبەرەک غایەت جەمال بوو	ئەو ژ حال ئاگەهـ ب حال بوو، شوبهی وێ شەفقە و عەتایە
مەهدەرا وێ خێرخوازێ، نوکتەیەک وێ ڕەمز و ڕازێ	وێ ب دل سەح کر ژ سازێ، موغنی و قانوون و نایە
یووسفێ دەورێ زەمانی، گۆ نەسیم: هان ڤی نشانی	لێ ژ بۆ نەکهێ دەهانی، نەخوەشان ئەو لێ شفایە
ماوەرا بەلگێن گولێ بوو، بهن و بوویا کاکولێ بوو	داروویێ قەلبێ مەلێ بوو، لەو ب چەهڤێن من جەلایە
با نەسیم دێ چی لەزینی، ساغ و سالم ما تو بینی	ڤی کومەیدی لێ گەهینی، دا سوار بت لێ پەیایە
غەفلەتێ بایێ نەسیم هات، خەف ژ بال یارێ کەریم هات	پوڕ ب ئحسانەک عەزیم هات، قاسدێ شاهێ گەدایە
دل نەفەس دیسا ب بەر هات، لەو حەکیم لوقمان ب سەر هات	نافعێ دەردێ جەگەر هات، تالعێ کەوکەب نومایە
من کو ئەو نیشان گهەشتێ، ئەڤ دلێ سەد داغێ ڕەش تێ	زەررەیەک خوەش لێ نەهەشت تێ، ئسمێ ئەعزەم پێ گەهایە
چوومە سەر پشتا کومەیدی، من ژێ پوڕ ئەو ژان و کەی دی	بەحر و بەڕ مە ل بەر خوە تەی دی، دەشت و چۆل و کەربەلایە
مە و نەسیم خوەش پەنجە تێکڕا، وێ دچین وەک تەیر ڤێکڕا	بەحسێ زولفا یارێ پێکڕا، بۆرێ عشقێ پوڕ فڕایە
گونبەدا نوورین خویا بوو، سپێدەیا سادق نوما بوو	یەک ب یەک شەوقێ ڤەدا بوو، قەسر و ئەیوان و سەرایە
قومری و بولبول دخوینن، لێ عەجەب ئەو خوەش دمینن	هەر سەحەر مەحبووب دبینن، عەندەلیب ڤێڕا تەبایە
بوغچەیا سۆرگول د گەش تێ، چیچەک و رەیحانێ ڕەش تێ	دلبەرێ سەیران و گەشت تێ، سونبولان تا تا سەمایە
سەبزەیان شەبنەم گولاڤ لێ، سۆر عەقیقان دوڕ خوناڤ لێ	دلبەران سەیران و ڕاڤ لێ، عەرعەران سیتاب دایە
بووم شەریف ئەز ب ئاستانێ، شاهدێن وێ گولستانێ	ساقییان جام جام ددانێ، کەوکەبان سەیوان ڤەدایە
چەندەکی چەمەن حەرەم بوو، لێ مەدام وەک سوبحدەم بوو	من بهشت باغێ ئرەم بوو، لێ سەبا گۆ من سەبایە
سەف ب سەف ولدان پەری بوون، بەندێ زولفا عەنبەری بوون	تێک ل دێمی موشتەری بوون، ڕەقس و گۆڤەند و سەفایە
پوڕ عومر من چوو ب سەختی، لێ شوکورخوازم ژ بەختی	زوهرەیەک بوو ئەو ل تەختی، بەلکوو بێم «شمس الضحی»یە
پەردەیا خەلوێ کو هلدا، یەنگییەک من دی د مل دا	گەزمەیا ژەهرێ ل دل دا، قەت نەگۆ قەتل و خەتایە
هادری چووم سەجدە ژێڕا، لێ نیەت ئحرام نە ڤێڕا	عاشقێ ئەڤ گەزمە تێڕا، هەر چ تاعەت کت ڕەوایە
چووم زیارەت پێ و دەستی، لێ نەهشت ئەووەل ب قەستی	دا بسۆژت ڕووح و هەستی، عاشقان سۆتن جەزایە
شەربەتا وەسلا خوە نادەت، یار هەنن عاشق جەزا دەت	دلبەران ئەڤ ڕەنگە عادەت، مەهڕووان کەمتر وەفایە
پیشە مەحبووب غەنج و نازە، وەسفەتێ عاشق نیازە	یار ل بەر زازان ئجازە، شەربەتا شیرین مفایە
چووم تەوافا پێ و دەستان، شوبهەتی سەکران و مەستان	ئەهلێ حال و خووب پەرەستان، وان ژ عومر ئەڤ موددەعایە
تللییێن نازک شەمالین، من ل سەر چەهڤێن خوە مالین	تالبێ وەردێن ب خالین، دل د ڤێ فکرێ تەبایە
چوو عومر مە د ڤێ خەیالێ، ما شەڤەک عیدان د سالێ	بێم زیارەت زولف و خالێ، ڕۆژ و شەڤ من ئەڤ دوعایە
چەرخ دترسم کت شتابێ، زوو ئەجەل پێ دت رکابێ	جان برت مە د ڤێ عەزابێ، ئەڤ سیاهـ ڕەنگ ئەژدەهایە
چەندەکی سادق جەما بن، ئەر ببێژی جانفدا بن	وەک مەلێ لازم تو نابن، وی ژ دل جانێ خوە دایە

دلبەرێ سەردارێ خووبان، ئەز نزام ئاگەهـ هەیە

دلبەرێ سەردارێ خووبان، ئەز نزام ئاگەهـ هەیە	عارفە ب حالێ قولووبان، عالمە ب حالێ مەیە
عالمە ب داغێن فوئادان، گەزمەیێن وان نوون و صادان	چوونە دل حەتتا ب ڕادان، یەنگییێ ڕەش گۆشەیە
گەزمەیێن وان صاد و نوونان، ئاوڕێن ئەسوەد عویوونان	ڕادکن ئەو قەتل و خوونان، من دییە و دل شەهدەیە
لازمە ل سولتان و میران، پورسکرن ل حالێ ئەسیران	ئەم کرین ئامانجێ تیران، سوختەیێن دەرماندەیە
هێژ نزانم میر د بیرین، زانت ئەم سی سال ئەسیرین	چەهڤەنێر پوڕسەک ئەمیرین، لەو ب ڕەحم و شەفقەیە
پوڕ دبێم شەفقە ل بالە، عارف و ساحب کەمالە	جارنان بێینە خەیالە، پورس بکت چ لێ هەیە
شەفقە کت جارجار نهینی، توولەیێ ئاستان ڤەخوینی	دا ڤەکم داغان ببینی، نار و پێت و شوعلەیە
دا بزانت پێت و نارم، کوشتییێ جوهتێ خومارم	موحبەتێ سوهتم بووارم، لازم ئەو زانت وەیە
عالمە ب دەرد و برینێ، ما دەما دیدار و دینێ	خەف دبت ڕەمزا ئەڤینێ، ڤێ بزان بێ شوبهەیە
هەر دەما دلبەر دیار بت، جان و دل تێک تارومار بت	دێ چ ڕەنگ موحبەت ستار بت، خەفکرن بێ فەیدەیە
هەر دەما مەحبووب زوهوور بت، زێدە مەزهەر بێ قوسوور بت	دێ تەجەللایەک ل توور بت، بەرقێ لامع جەزبەیە
جەزبەیێ دل ژ ووجوود بر، خەف ژ بەر عەینێ حەسوود بر	من ب محرابێ سوجوود بر، لێ حەجەر نیشانەیە
سەجدەیا بەر نوون و دالان، من تەوافا زولف و خالان	ئەو بەسە ژ ساحب جەمالان، دا بچین لێ عومرەیە
ئێ یەکی سادق حەبینی، بێ حجاب گەر ئەو ببینی	ما ل هشیاری دمینی، سەرخوەشێ بێ بادەیە
عشقە توغرایا نهینی، هەر دەما مەحبووب دبینی	دێ ب دل لازم بخوینی، ئەڤ چ ئسم و نوسخەیە؟
لامعا وێ حوسن و نوورێ، گەر چ تێ دل شوبهی توورێ	باتنە نایێ زوهوورێ، لێ حجاب و پەردەیە
عارفن مەعنا شناسن، ئەو ب سەد سوورەت لباسن	غەیرێ مەحبووب وان نەناسن، خەف ژ وان زانی مەیە
ئێ ل من یەنگی کشاندی، سەد خەدەنگ ڤێڕا ڕەشاندی	دل ژ دەربێ هەررشاندی، ئەز کری ئەختەرمەیە
لازم ئەو زانت ب حالی، دلبەر و یارێ مووالی	گەزمەیێن قەوسێ هلالی، دەرب ل نیڤا سینەیە
هێژ دبێم مەحبووب نزانی، من ئەوە ڕووحێ کیانی	پورس نەکر بیرا خوە نانی، ئەڤ چڕا پەرکەندەیە؟
پورس نەکر شاهێ جەهانی، یووسفێ دەور و زەمانی	ئەڤ چ خاکە ل ئاستانی، بەل ئەسیرەک ژێن مەیە
بوومە خاک ئەز لەو ژ ڕێڤە، دا دەما یار بێ ژ وێڤە	دامەنێ بگرم ژ پێڤە، چەندەکێ من جەهدەیە
چەندەکێ تاقەت ددێرم، بم غوبار بەدرێ ڤەشێرم	گەر ژ چەهڤان ئەز بوێرم، من زەنەخدان تەلبەیە
دا بنووشم مەی ژ لێڤێ، ماوەرا ڕەیحان و سێڤێ	لوئلوئێن شەککەر د نێڤێ، ئابێ حەیوان چەشمەیە
چەشمەیا ئاڤا حەیاتێ، شەربەتا قەند و نەباتێ	من ل داغان ئەو مفا تێ، جان ژ بۆ شوکرانەیە
لەو وەکوو سەودا و دینم، هەر دەما دێمی دبینم	دین دبم حەیران دمینم، موشتەری یا زوهرەیە؟
شەمس د نێڤ بورجا شەرەف دا، سەد کەواکب چار تەرەف دا	موشتەری هاتی ب ڕەف دا، ئستوا چوو قبلەیە
ئافتابێ د ئستوائێ، ئەز ژ بەر زەرب و جەفایێ	جانفدا تێمە لقایێ، شوبهەتی پەروانەیە
من تویی مەقسوود ژ ژینێ، من ژ بەر مەوجا ئەڤینێ	سەد دکەم دیدار و دینێ، مەزهەرە بەس زێدەیە
روهنییا چەهڤێن نەبینان، مورشدێ مەجزووب و دینان	داروویێ دەرد و برینان، من تەلەب دینا تەیە
بینە پێ نازک موبارەک، دەینە سەر چەهڤێن م بارەک	من جورووح خوەش بن ب جارەک، ڕوهن ببن پێ دیدەیە
بین کەفا نازک ژ نوورێ، تللییێن جاما تەهوورێ	بهن ژ ماوەرد و بخوورێ، من زیارەت تەوقەیە
دا ل سەر چەهڤان بمالم، بولبولێ وەردێن ب خالم	جارەکێ رەحمێ کە زالم، شەفقە خۆ حەققێ وەیە
ئەر نەکی رەحمێ تو میرۆ، دێ چ بت حالێ مە ئیرۆ	قەت نە جارەک بێی ئەسیرۆ، گرتییێ سی سالەیە
شوونجهێ پەیکان و نەسلێ، ژ تللییێن یاقووت و فەسلێ	ئەر نەکی دەرمان ب وەسلێ، ژ دەرب و تیر و گەزمەیە
گەزمەیێن یارێ کو باڤێ، نە ژ مەی و قەند و گولاڤێ	بێت دەوا کت وان د گاڤێ، ما حەیاتەک لێ هەیە؟
نە تنێ قەند و نەباتی، مەزهەرێ ڕووح و حەیاتی	هەم بوت و عوززا و لاتی، لەو مە دل بوتخانەیە
خوندێ لاتێ ئازەری تو، بێ چ شیرین دلبەری تو	هەر جهێ لێ بێوەری تو، بێ خلاف ئەو کەعبەیە!
ما دبت بێ حەق خلافێ، سەر دەتێ ما ڤێ نسافێ	ئەر بکی بێمە تەوافێ، من ب ئەسوەد سەجدەیە
دا زیارەت کم نشانی، بەر زوحەل بێتن قرانی	توولەیم سەر ل ئاستانی، چەهڤەنێرێ مووچەیە
ما ب زەهرێ شەککەرینی، مووچە دی دا خەف بخوینی	دا ڕەقیب مەلعوون نەبینی، پوڕ «عليه اللعنه»یە
گەر ببەخشی دل مورادێ، ژ وێ حەیات و خەمر و بادێ	دێ بکم گللەهـ و دادێ، داد مە دیسا بەر تەیە
گوهـ بدە بەر گلهـ و دادان، حاکمێ شەهر و بیلادان	دێ تو داخواز و مورادان، دی کەسێ بێچارەیە
دێ تو دیسا شەفقەتێ کی، ب ئەو نشانا جەبهەتێ کی	مە ژ حەریمێن خدمەتێ کی، مەحرەمێن بێ پەردەیە
بێ نشانێن مە نشان کی، ماهـ و خورشیدێ قران کی	بەندە کەلبێ ئاستان کی، دوور نەکی خوەش توولەیە
دا دەما سوحبەت ب جووش بی، جام ب خوە ژ لەعلان بنووش بی	مە ژ حەبیب سەد دەنگ سورووش بی، دینبەر و پوڕ عشوەیە
شەربەتا وێ جام و تاسێ، یار کو تێ بێت ئنعکاسێ	بێت مە ژی فەیزەک ژ کاسێ، ئابێ حەیوان ئەو ب خوەیە
ئێ ژ ڤێ زەرفێ ڤەخواری، خوەندی ئەو خەتتێ غوباری	مەستییا چەهڤێن خوماری، قەنج دبێ ئەو زێدەیە
من ل دل تیرەک موغل دی، تێک ژ بەر خوونێ قزل دی	لێ دبێم دەردێ کو دل دی، هێژ ژ چەهڤێن شەهلەیە
ڕوهنیا چەهڤێن مەلایی، خالقێ حوسنا تە دایی	حوب تنێ دا من گەدایی، حوسن و حوب یەک چەشنەیە
دیتییە نوورا یەقەق مە، سەد نەسەق لەو تێن سەبەق مە	پوڕ نە بی ئەرزان ل حەق مە، لێ مەلا خوەش بەندەیە

توررەیا تابدار عەنبەر کە

توررەیا تابدار عەنبەر کە	خەمرییێن شەنگ مسک ئەزفەر کە
ل گولان مسک و عەنبەرێ بڕەشین	ژ گولاڤێ جنەسرییان تەڕ کە
کەسک و سۆرێن ژ ڕەنگێ قەوس قوزەح	ژ سەراپا گولاڤ و ماوەر کە
سورمە پووشین سوڕێ ب سەر کل دە	عاقلان لێ خەراب و ئەبتەر کە
هەر سەحەر دەستەکێ ژ نوو وەرگر	عەرعەرێ تێکدا سەراسەر کە
قەد و قاما شرین و نازک و تەڕ	لێ سەراسەر بفەسلین و کەرکەر کە
نێرگزێن سەرگران هلین جارەک	دو قرانان ل یەک بەرابەر کە
تو بمەش کۆک ل سەر دەرێ قەسرێ	ب خوە کۆکی ل شاهـ و قەیسەر کە
وەرە وەک ڕۆژ ب سەر دەرێ کەلهێ	عالەمێ تێکدا مونەووەر کە
وەک گولا زەر ژ بۆ سەروا تە مرم	مە ب قوربانی خوە وەک گولا زەر کە
وەک گولا زەر د بوغچەیا تەمە ئەز	تو مە تێکل خوە وەک گولا زەر کە
زاهدێ هشک تەبع سەودایە	ب دو جامان تەبیعەتی تەڕ کە
وەرە جارەک تو دەرێ لوتفێ ڤەکە	مە ب قوربانی تێک خەنجەر کە
ڤەکە جارەک ب خەندە شەککەرێ تەنگ	تێک مسرا مە قەند و شەککەر کە
پێ ل سەر دیدەیێن مەلێ دایین	خەلوەیا سووفییان مونەووەر کە
خەت و خالان نشانی نشانی دە	مە ژ ناڤێ خوە ڕا ب دەفتەر کە

گەر چ بولبول جەوهەرێ زاتێ گولە

گەر چ بولبول جەوهەرێ زاتێ گولە	لێ گولێ ڕەونەق ژ عشقا بولبولە
گوهـ دە زکرێ حال و جووشا بادەیێ	وێ ب بولبول ڕا دخوونت بولبولە
سووسنان سەد ڕەنگ ئاڤێهتن کەمەند	وان نەگۆ دل بەندێ تایەک سونبولە
سونبولان سەیوان ل دێمی تازە کر	ئافتاب ئیرۆ د بورجا سونبولە
قەت ڤەڕێکی ڤی دەمی حازر دبت	قسسەیا فەسلێ نە کارێ سونبولە
عەرعەرا ڕەنگین ژ تایێ سۆر و زەر	قومرییان سەد ڕەنگی شیرین غولغولە
ڕەمزەیا عشقێ ژ بالا هاتە خوار	قودسییان ئاڤێهتە چەرخێ غولغولە
من ژ دل ناسوورەکی دا هەستییان	«لاجرم» هێژ نەشئەیا داغا کولە
بولبول و پەروانە و فەسل و دەمن	جنسێ عشقا من تنێ دەردێ کولە
نێرگزا نازک قەدا و شەهلایا مەست	دین کرم ئەز بولبولان سەودا گولە
تەبعێ لامع وەش ژ مننەت بولحەسەن	من د دەست دا «ذو الفقار» و دولدولە
عەشقەرێ بەد فعلێ چی هیکر عەجەب	«بارك الله» خوەش بەزی هەسپێ قولە
زولف و بسکان پوڕ ژ من دل بر بەلێ	ڕشتەیا جانێ مەلێ ئەو کاکولە

یارێ مە پوڕ نیشان و سوڕ، سیما ژ دوڕ دێم کەوکەبە

یارێ مە پوڕ نیشان و سوڕ، سیما ژ دوڕ دێم کەوکەبە	ئەو لەب شەکەر نازک بەشەر، جەبهەت سەحەر کاکول شەبە
شەب کاکولە خال فلفلە، چین سونبولە داڤا دلە	من غەفلەتێ دی قبلەتێ، وەک ماهـ د تیسا غەبغەبە
من دی ب خەف سوحبەت ب دەف، شاهێ ب خەف فنجان د کەف	نوونێن ژ یەنگ بەردان خەدەنگ، وێ پوڕ ژ تەنگ شیرین لەبە
دئانی زوهوور دێمێ ب نوور، خالێن د هوور جاما تەهوور	ساقی وەرین جاما زەرین، ئەو سوڕ شرین جام مەشرەبە
خال و خەتێ شۆخ قامەتێ، مە ژ ڤێ کتێب و دەستخەتێ	هەردەم ژ نەو دل فەیزە ئەو، ئەڤ عشق و سەودا مەزهەبە
من بێ قەدار ئەڤ سڕ ڤەشار، عشقا غەدار سوهتی ستار	مهرا بوتان خال و خەتان، سەندووقە جان و مەقلەبە
دێمێ ب خال ئەو نوون و دال، ئسمێ جەلال بەژنا شەپال	یەکتا ئەلف نایێ وەسف، من عەقلێ تفلێ مەزهەبە
حەتتا نەمام سالک تەمام، شیرین کەلام ما دا مە جام	بێ جەهد قەت تێن ئەمر و خەت، هەر چ کو مەتلەب مەنسەبە
دەرماندەییم حەیران تەییم، پیرانەییم خوەش بەندەییم	زازا ب سڕ دل ژێم ڤەکر، دەرحەق مە پڕ ئەرزان مەبە
بەرگێن گولێ ئەو مسکە لێ، هوور هوور وەلێ دەرحەق مەلێ	بێ پەردە و خوەش مەعدە و، یەک وەعدە و پوڕ شەفقە بە

ئیرۆ ژ مورادا تە دلێ من ب برینە

ئیرۆ ژ مورادا تە دلێ من ب برینە	«الله» چ حەبیبی چ تەبیبی ڤەکەوینە
جارەک تو نەزەر دە ل مە مسکین و غەریبان	بەردە تو ژ حەبسێ و ژ زندانێ دەرینە
دائم ژ خەیالا تە مە سەد نالە د دل دا	لەورا ژ مسالا تە چو سۆرگول مە نەدینە
مسلێ تە نە ئادەم وە نە ئبراهیم و نووحە	یووسف ب تە مەحبووب و ل یەعقووبی شرینە
معراجێ تە کر کەس دی نەکر سەدرێ رسالەت	قاسد ژ خودێ ڕا بۆ تە جبریلێ ئەمینە
غەیری تە نەهن دەر سەدەفێ بەحرێ ووجوودێ	لەو لازمە ئەم قەسدێ بکین ڕاهێ مەدینە
زالم ڤەشری کوفر نەما قەت د دنێ دا	جەننەت بوو موزەییەن خەملین حوور و پەرینە
بووبەکر و عومەر هەر دو ژ حوببا تە دنالن	مەقتوول ژ فراقا تە چ عوسمان و عەلینە
شەمس و قەمەران شوعلە ژ ڕوویێ تە ڤەدابوو	یەلمووم ژ تە بوو مۆم و شەمال ژێ ئەیسینە
گاڤا کو تو هاتی بوویە ڕۆناهی ل هەر جا	ئێدی مە نە دی زولم و خرابی ڤەشرینە
ئسمێ تەیە مەکتووب د گەل ئسمێ خودایی	چەند موزنب و عاسی ب وی ناڤی غەفرینە
عەکسێ ژ روخێ تە شەب و رووزان وە دخوازن	هندی کو هەنە جوملەتێ مرئات و ئەیینە
گەر دێ تو نەبوویا نەدبوو چەرخێ ب دائر	سەرگەشتە ژ شەوقێ نە تنێ نەهـ فەلەکینە
فەهما منە قاسر وە نەشێم وەسفێ ئەدا کم	مەدداح ژ تە ڕا خالق و هندی مەلەکینە
جارەک تو شەفاعەت کە ب ناڤێ خوە ژ بۆ من	لەورا کو مەلێ غەیری تە ئمداد تو نینە

ژ نەشئا بادەیا ساقی دلێ مەجرووحێ شەیدایە

ژ نەشئا بادەیا ساقی دلێ مەجرووحێ شەیدایە	ژ شەوقا دیتنا ساقی «ضمير» و دا موجەللایە
وەرە سووفی موسلمان بە ب ساقی سەجدەئێ بینە	کو سوورەت مەزهەرێ زات و سفاتێ حەق تەعالایە
دلۆ ئەر تێ مەکە گازی جەوابا «لن ترانی» دا	ژ بەر فکرێ د مووسایی دلێ من توورێ سینایە
بخوازە گەوهەرا عشقێ ب تەرکا ئەمرێ نەفسانی	ئەگەر جوزئەک ژ مە مایە یەقین نەقشێ هەیوولایە
سەحەر هەر ڕوو ل مەیدانێ خەراب و مەست و سەرخوەش تێن	مەلا عوزرێ تە مەقبوولە کو دلبەر ماهێ سیمایە