ياد جانان/12
آخر 15 جنوري 1921ع تي لاڙڪاڻه مان ڪابل جي ارادي سان پشاور روانو ٿيو، 17 جنوريءَ تي وڃي پشاور ۾ پھتو. اڳتي وڌڻ لاءِ هن صوبه سرحد جي چيف ڪمشنر سان لکپڙهه ڪئي مگر اڏا ٽيڏا جواب ملندا رهيا. آخر جڏهن سرحد جي ڪمشنر کي روبرو وڃي ڏٺائين ته هن جواب ڏنو ته تون خلافت جو ميمبر آهين تنھنڪري توکي ڪابل وڃڻ جي اجازت ڪانه ڏني ويندي. گفتگو ۽ رد ڪدا ۾ رئيس المھاجرين کي برابر 20 ڏينھن گذري ويا، جڏهن هن کي بي قاعدي پشاور کان اڳتي وڃڻ کان روڪيو ويو ته اُن تي پشاور جي رهاڪن ۾ اچي جوش پيدا ٿيو. انهيءَ بي قاعدي حالت تي احتجاج بلند ڪرڻ لاءِ 8 فيبروري 1921ع پشاور ۾ هڪ زبردست جلسو ٿيو، جنھن ۾ اسان جي رئيس المھاجرين مرحوم هيٺ ڏيکاريل فارسي زبان ۾ هڪ تقرير ڪئي جنھن جو ترجمو حڪيم عبدالجليل ندوي عام ماڻهن کي اردو ۾ ٻڌايو، اها تقرير هيءَ آهي.