သိမ်မျိုးစုံမဟာဋီကာ/ပကတိဂါမသိမ်ကို ပြဆိုခန်း
| ←၄။ သိမ်အပြားကို ပြဆိုခန်း | သိမ်မျိုးစုံမဟာဋီကာကျမ်း by ၅။ ပကတိဂါမသိမ်ကို ပြဆိုခန်း |
၆။ ပကတိဂါမသိမ် အဓိပ္ပာယ် ပြဆိုခန်း→ |
ဂါမသိမ်အရကို -
အသမ္မတာယ ဘိက္ခဝေ သီမာယ အဋ္ဌပိတာယ ယံ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ ယာ တဿ ဂါမဿ ဝါ ဂါမသီမာ၊ နိဂမဿ ဝါ နိဂမသီမာ၊ အယံ တတ္ထ သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာ။ (ဝိနည်းမဟာဝါ ပါဠိတော်၊ ၁၅ဝ။ )
အဋ္ဌပိတာယာတိ အပရိစ္ဆိန္နာယ။
(ဝိနည်းမဟာဝါအဋ္ဌကထာ၊ ၃၃၃။)
တတ္ထ ဂါမပရိစ္ဆေဒေါ၊ ဂါမသီမာတိ ဝုစ္စတိ ဟူသော
(ဝိနယ ဝိနိစ္ဆယအဋ္ဌကထာ၊ ၂၄၆။)
ယာဝတာ ဧကံ ဂါမခေတ္တံ, အယံ ဂါမသီမာ နာမ, ဂါမဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ နဂရမ္ပိ နိဂမမ္ပိ ဂဟိတမေဝ ဟောတိ။
(ဝိနယသင်္ဂဟအဋ္ဌကထာ၊ ၁၉၄။ ကင်္ခါအဋ္ဌကထာ၊ ၉ဝ။)
ဂါမဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ နဂရမ္ပိ ဂဟိတမေဝ ဟောတိ။
(ဝိနည်းမဟာဝါ အဋ္ဌကထာ၊ ၃၃၃။)
၎င်းသာဓကပါဌ်တို့တွင် ရဟန်းတို့ ဥတ္တိဒုတိယ ကမ္မဝါစာဖြင့် သံဃာသည် မသမုတ်သေးမီ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ကဲ့သို့ မပိုင်းခြားအပ်သေးမီ၊ အကြင်ဂါမခေတ်တစ်ခုဟု ဆိုအပ်သော ရွာကိုလည်းကောင်း၊ အကြင် တစ်ခုသောနိဂမခေတ်ဟု ဆိုအပ်သော နိဂုံးကိုလည်းကောင်း၊ ရဟန်းသည် လျောင်း, ထိုင်, ရပ်, သွား လေးပါးသော ဣရိယာပုတ်ဖြင့် အမှီတကဲသဟဲပြု၍နေ၏။ တစ်ခုသော ဂါမခေတ်ဟု ဆိုအပ်သော ထိုရွာ၏ လည်းကောင်း၊ တစ်ခုသော နိဂမခေတ်ဟု ဆိုအပ်သော ထိုနိဂုံး၏လည်းကောင်း၊ ရွာနိဂုံးတစ်ပါးတို့နှင့် မရောမယှက် တစ်ခုသော ဂါမခေတ်ဟု ဆိုအပ်သော အကြင် ရွာနယ်နိမိတ် အပိုင်းအခြားသည်လည်းကောင်း၊ တစ်ခုသော နိဂမခေတ်ဟု ဆိုအပ်သော အကြင်နိဂုံး နယ်နိမိတ် အပိုင်းအခြားသည်လည်းကောင်း ရှိ၏။ ထိုရွာအပိုင်းအခြား နိဂုံးအပိုင်းအခြားသည် ထိုဂါမခေတ်တစ်ခုလုံးဟု ဆိုအပ်သော ဂါမ၊ နိဂမခေတ် တစ်ခုလုံးဟု ဆိုအပ်သော နိဂမတို့၌ တူသောကံကြီးကံငယ် တူသော ပေါင်းဖော်ရာရှိသော တူသော ဥပုသ်ပြုရာရှိသော သိမ်မည်သည် ဖြစ်၏။ (ဤကား ပါဠိတော်အနက်)
ထိုပါဠိရပ်၌ အသမ္မတာယဖြင့် သံဃာသည် ဥတ္တိဒုတိယ ကမ္မဝါစာဖြင့် မဖွဲ့ အပ်သော အဗဒ္ဓသိမ်၏ အဖြစ်ကိုပြသည်။ အဋ္ဌပိတာယဖြင့် ဗဒ္ဓသိမ်သည် ယုတ်သော အပိုင်းအခြားအားဖြင့် နှစ်ကျိပ်တစ်ယောက် စည်းဝေးလောက်မှ သိမ်မြောက်သည်။ လွန်သော အပိုင်းအခြားအားဖြင့် သုံးယူဇနာတိတိ သုံးယူဇနာအောက် မြောက်သည်၊ လွန်လျှင်မမြောက်။ ဂါမသိမ် စသည်တို့ကား ရေမြေကို အစိုးရသော မင်း၏အလိုအားဖြင့် ဖြစ်ရကား နှစ်ကျိပ်တစ်ယောက် မစည်းဝေးလောက်သည်ဖြစ်စေ၊ သုံးယူဇနာထက် လွန်သည်ဖြစ်စေ၊ ဂါမသိမ်စသည် ဖြစ်ကြောင်း ပြတော်မူသည်။
ဂါမ-သဒ္ဒါဖြင့် တံတိုင်း,ဈေးနှစ်ပါးစုံရှိသော
မြို့ကိုလည်းယူ၊ ပါရာဇိက ( ဋ္ဌ၊ဒု၊ ၂၀၉။)
အပါကာရပရိက္ခပေါ သအာပဏော နိဂမောတိ
ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပါရာဇိက ( ဋ္ဌ၊ ဒု၊ ၂၀၉။)
ဂါမသဒ္ဒါဖြင့် ဈေးသာရှိ၍ တံတိုင်းမရှိ၊ တံတိုင်းသာရှိ၍ ဈေး မရှိသော နိဂုံးကိုလည်းကောင်း၊ တံတိုင်း ဈေးနှစ်ပါးစုံရှိသော မြို့ကို လည်းကောင်း ယူ။
(ကင်္ခါအဋ္ဌကထာ၊ ၁၄၃။ ဝိနယ သင်္ဂဟ အဋ္ဌကထာ၊ ၁၈၅။)
ပိဏ္ဍတ္ထ - ရွာသီးနယ်သီး ပြုလုပ်နိုင်သော အာဏာ ဌာနန္တရကို ရသော မှူးမတ်တို့နှင့် တကွ ရေမြေကို အစိုးရ သော ဘုရင်မင်းတို့ ပိုင်းခြားအပ်သော ထိုထိုတိုင်းပြည်အတွင်း၌ သူကြီးတစ်ယောက်၊ သူကြီးတစ်ယောက် အုပ်စိုးရာဖြစ်သော အသီးအသီး သော ဂါမခေတ်, နိဂမခေတ်, နဂရခေတ် တစ်ခုစီ တစ်ခုစီသည် တစ်ခုတစ်ခုသော ဂါမခေတ် ရွာနယ်၊ နိဂမခေတ် နိဂုံးနယ်၊ နဂရခေတ် မြို့နယ်၌ သံဃာ့ကံ ပြုလိုသော် ထိုဂါမခေတ် နိဂမခေတ် နဂရခေတ်အတွင်း၌ ရှိသော သံဃာကိုသာ သိမ်း၍ မည်သည့်နေရာမဆို ဉတ္တိဒုတိယကံ ဉတ္တိစတုတ္ထကံ ဟုဆိုအပ်သော ကံကြီး၊ အပလောကနကံ, ဉတ္တိကံဟု ဆိုအပ်သော ကံငယ်တို့ကို ပြုအပ်၏။ (ဤကား ပါဠိ အဋ္ဌကထာ ဋီကာစုံလာ ပိဏ္ဍတ္ထအဓိပ္ပာယ် )