အင်္ဂုလိမာလတ္ထေရဝတ္ထုဂါထာ -၂
၂၆-ဗြာဟ္မဏဝဂ်
၃၉-အင်္ဂုလိမာလတ္ထေရဝတ္ထုပါဠိဂါထာ
အနေဇံ နှာတကံ ဗုဒ္ဓံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
ဥသဘံ၊ နွားလားဥသဘနှင့်တူသော။၁ ပဝရံ၊ မြတ်သော။ [ဝရိတဗ္ဗော ပတ္ထေတဗ္ဗောတိ ဝရော၊ ဝရော ဧဝ ပဝရော။ အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၁။] ဝီရံ၊ ရဲရင့်သော ဝီရိယရှိသော။ မဟေသိံ၊ သီလက္ခန္ဓ, စသည်ကျေးဇူး, ဂုဏ်အထူးကို, ဆည်းပူရှာမှီးတတ်သော။၂ ဝိဇိတာဝိနံ၊ အထူးအားဖြင့် မာရ်သုံးပါးကို အောင်ပြီးသော။ [ဝိသေသေန ကိလေသခန္ဓ၊ မာရာဒယော မာရေ ဇိတဝါတိ ဝိဇိတာဝီ။ အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၁။] အနေဇံ၊ တုန်လှုပ်တတ်သော တဏှာမရှိသော။ နှာတကံ၊ ကိလေသာတို့ကို ဆေးကြောသုတ်သင်ပြီးသော။ ဗုဒ္ဓံ၊ သစ္စာလေးပါးကို သိပြီးသော။ တံ အဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဗြူမိ။ (ပါ-၄၂၂)
၁။ဥသဘံ။ ။ ဥသတိ ပဋိပက္ခေ ဒဟတီတိ ဥသဘော၊[ဥသ+အဘ၊-မောဂ်-၇၊၁၂၆။] ဥဿာပေတိ ပစ္စနီကေတိ ဥသဘော(ဓာန်-ဋီ-၆၉၆)၊ ဥသဘော ဝိယာတိ ဥသဘော၊ အာသတိ အဘိမုခံ ဂစ္ဆတီတိ အာသဘော၊ [အာသ+အဘ၊] အာသဘော ဝိယာတိ ဥသဘော(အာသဘ မည်သော နွားလားနှင့်တူသူ)၊ “အာသဘ”ဟု ဆိုလိုလျက် အာကို ဥပြု၊-အပဋ္ဌ၊၂၊၉၁။
၂။မဟေသိံ ။ ။ မဟန္တံ သီလက္ခန္ဓာဒိကံ ဧသတိ ဂဝေသတီတိ မဟေသီ၊ [မဟန္တ+ ဧသ+ဏီ၊ ဤကာရန္တ၊-အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၁၊ ဣတိ၊ဋ္ဌ၊၈၁၊ မဏိဒီပ၊ ကင်္ခါယောဋီ၊၁၊၂၄။] မဟန္တေ သီလက္ခန္ဓာဒယော ဧသိ ဂဝေသီတိ မဟေသိ၊ [မဟန္တ+ ဧသ+ဏီ၊ သုတ်ကြီးဖြင့် ဤကို ရဿပြု (မူလဋီ၊၁၊၂၊ မဏိဒီပ)၊ (တစ်နည်း) မဟ+ဣသ+ဣ၊ ဣကာရန္တ၊-နီယော-၂။] မဟန္တော+ဤသော ဝိဘူတိ ဧတဿာတိ မဟေသိ-များမြတ်သော အစိုးရခြင်းရှိသူ၊ [မဟန္တ+ဤသ၊ ဤကို ဧပြု၊ သမာသ်အဆုံးကို ဣပြု၊-ဓာန်-ဋီ-၂။] မဟန္တေဟိ ဧသိတော ဧသိတဗ္ဗောတိ မဟေသိ(မြတ်သူတို့ ရှာမှီးအပ်သူ)၊ မဟန္တော ဣသီတိ ဝါ မဟေသိ-မြတ်သောရဟန်း၊ [မဟန္တ+ဣသိ၊-ကင်္ခါဋီသစ်- ၁၂၂၊ နီမဓု-၁၆။] မင်းခင်းနီဂံ-၉၊ ၁၀၊ ၁၁၌ အခြားဝိဂြိုဟ်အမျိုးမျိုးကို ပြသေး၏။
ကာရန် ၂မျိုး။ ။ ပြအပ်ခဲ့သောစကားအရ ဣကာရန္တ, ဤကာရန္တဟု ၂မျိုးရှိရာ ဆရာ တို့ကား ဣကာရန္တကိုသာ နှစ်သက်တော်မူ၏(နီဘာ၊၁၊၅)၊ “မဂ်ကိစ္စပြီးပြီးသော အရိယာကို ဟောလျှင် ဣကာရန္တ, မဂ်ကိစ္စမပြီးသေးသော ရသေ့စသော ပုထုဇဉ်, သေက္ခကိုဟောလျှင် ဤ ကာရန္တ”ဟုလည်း ယူကြ၏(မြို့နီဂံသစ်-၄-၅)။
အာချာတ်နှင့် သမာသ်စပ်ဝါဒ။ ။ အဟောသိကမ္မံကဲ့သို့ မဟန္တနှင့် ဧသိဟူသော အာ ချာတ်ပုဒ် သမာသ်စပ်၍ “မဟေသိ”ဖြစ်သည်ဟုလည်း ဆိုကြ၏၊ သို့သော် အာချာတ်ပုဒ်မှန်က အလိင်ဖြစ်၍ ယင်းနောင် နာမ်ဝိဘတ်မသက်ကောင်းရကား “မဟေသိနော”စသည်မရှိနိုင်သော ကြောင့် မသင့်ပါ။(မဏိဒီပ၊ ကင်္ခါ၊ ယောဋီ၊၂၅၊ မြို့နီဂံ-၄၊ ၅၊ ကျော်နီဂံ-၇)
အင်္ဂုလိမာလတ္ထေရဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။