KGD/Pronunco dil vokali
Pronunco dil vokali.
edit2. — En Ido, la vokali havas meza sonoduro, quale en l'Italiana. On pronuncas li :
a ne tro apertita, nam ol havus graveso desagreabla; ne tro klozita, nam ol esus ne sat bone dicernebla. On atencez precipue, ke la dezinenco a dil adjektivi esez nultempe pronuncata quale ä Germana, è o é Franca. Ol sonez a tre pure, quale en l'Italiana.
e, o, apertita o klozita, se nur on audigas li en maniero donanta dicernebleso senduba. — Notez bone, ke la vokalo e nultempe esas muta, quale en Franca linguo
(1).
u sempre devas pronuncata quale u Italiana o Germana; nultempe quale u Franca o û Germana. Ol sonas quale la Franca grupo ou.
Kande u sequas nemediate a o e, ol formacas kun ici diftongo, qua esas pronuncata unsilabe. La sono u devas audesar quik pos a, e quaze sen intertempo, ma a e recevas la chefa esforco di la voco : Australia, Europa, laute, neutra.
Ma, se la renkontro di a, e kun u rezultas de prefixo o sufixo adjuntita a radiko, quale en neutila (ne-utila), kreuro(kre-uro), lore au, eu ne plus facas diftongo, e singla vokalo apartenas a silabo partikulara. Konseque singla esas aparte pronuncata, quale indikesas per (ne-utila e kre-uro) supere.
Sequanta q o g, la litero u = w (2) avan vokalo. Ol do sonas quale u en la duesma silabo di aquatic Angla, aquatiqueFranca, acquatico Italiana, acuatico Hispana. Exemple : qua, quar, quo, qui, guidar, linguo, lingue, linguala = qwa,qwar, qwo, qwi, gwidar, lingwo, lingwe, lingwala.
Du sama vokali sucedanta (ii, ee, oo) devas ne ligesar konfuze, ma pronuncesar separite : alopatiisto, antee, heroo.To esas explicite fixigita dal decidi akademiala 815 e 816 (Progreso, V, 723).
(1) Por obtenar plu granda fixeso en la pronunco di ta du vokali, on darfas sequar la yena indiko, qua esas ne regulo ma konsilo utila por preventar hezito :
« On klozas la vokali e, o en silabo apertita (finanta per vokalo). Ex. : mé, bôné, dômô.
On apertas la vokali e, o en silabo klozita (finanta per konsonanto). Ex. : sèmpré, fénèstrô, pordô, omna, mèntô. »
Tale la pronunco esas plu fixa ed eufonioza. Ma co esas nur konsilo e nule regulo obliganta. Nur importas, ma tre importas, la klara pronunco di ta vokali e lia rispektiva dicernebleso de la ceteri (Segun Progreso, VII, 400).
(2) Videz plu fore, ye w, « Pronunco dil konsonanti e digrami ».