Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa/Šetulo ya 6

←

Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa (1996)

Šetulo ya 6: Dithulaganyo tša Phetelo

→

291691Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa — Šetulo ya 6: Dithulaganyo tša Phetelo1996

[Šetulo ya 6 e tšeetšwe legato ke karolwana ya 3 ya Molaophetošwa wa Mathomo wa Molaotheo wa 1997, ka karolwana ya 5 ya Molaophetošwa wa Bobedi wa Molaotheo wa 1998, le karolo ya 20 ya Molaophetošwa wa Botshela wa Molaotheo wa 2001.]

1. Ditlhalošo
Mo šetulong ye, ka ntle le ge seo se sa sepelelane le dikagare -
“nagalegae” e ra karolo ya Repabliki yeo pele ga ge Molaotheo wa go feta o thoma go šoma, yeo e lekodišišitšwego ka go molao wa Afrika Borwa bjalo ka lefelo leo le ipušago goba naga ye e ikemetšego ka boyona;

“Molaotheo wo mofsa” o ra Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa, wa 1996;

“melao ya nako ya kgale” e ra melao yeo e dirilwego pele ga go šoma ga Molaotheo wa peleng;

“Molaotheo wa peleng” o ra Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa, wa 1993 (Molao wa 200 wa 1993).

2. Tšwetšopele ya melao yeo e lego gona
1. Melao ka moka yeo e bego e šoma pele ga go thoma go šoma ga Molaotheo wo mofsa, e tšwelapele ka go šoma, fela go swanetše go elwa hloko-
a. go fetolwa goba go phumolwa go go itšego; le
b. go sepelelana le Molaotheo wo mofsa.
2. Melao ya nako ya kgale yeo e tšwelago pele go šoma go ya ka karolwana ya (1)-
a. ga e na le tirišo ye e nabilego, nageng goba ka tsela ye nngwe, go feta ka moo e bego e le ka gona pele ga ge Molaotheo wa peleng o thoma go šoma, ge e se fela ge o ile wa fetolwa ka morago ga gore o tle o šome ka bophara; le
b. go tšwelapele ka go dirišwa ke bolaodi bjo bo bego bo o šomiša ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, ka taolo ya Molaotheo o mofsa.

3. Tlhathollo ya melao yeo e lego gona
1. Ka ntle le ge o sa sepelelane le dikagare goba o tloga o sa swanela, kukamo ka go molao ofe goba ofe woo o bego o le gona ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma-
a. go Repabliki ya Afrika Borwa goba nagalegae (ka ntle le ge go bolelwa ka ga naga), e swanetše go hlathollwa bjalo ka kukamo ya Repabliki ya Afrika Borwa ka fase ga Molaotheo wo mofsa;
b. go Palamenteng, Sebokeng sa Maloko a Palamente goba go Senate, e swanetše go hlathollwa bjalo ka kukamo ya Palamente, Seboka sa Maloko a Palamente goba Khansele ya Setšhaba ya Diprofense ka tlase ga Molaotheo wo mofsa;
c. go Mopresidente, Motlatšamopresidente wa phethišo, Tona, Motlatšatona goba Kabinete e swanetše go hlathollwa bjalo ka Mopresidente, Motlatšamopresidente wa Phethišo, Tona, Motlatšatona goba Kabinete ka tlase ga Molaotheo wo mofsa, ka taolo ya temana ya 9 ya Šetulo ye;
d. go Mopresidente wa Senate, e swanetše go hlathollwa bjalo ka kukamo ya Modulasetulo wa Khansele ya Setšhaba ya Diprofense;
e. go lekgotlapeamelao la profense, e swanetše go hlathollwa bjalo ka kukamo ya lekgotlapeamelao la profense, tonakgolo, khuduthamaga goba leloko la khuduthamaga ka tlase ga Molaotheo wo mofsa, ka taolo ya temana ya 12 ya Šetulo ye; goba
f. go leleme goba maleme a semmušo, e swanetše go hlathollwa bjalo ka leleme lefe goba lefe la semmušo go ya ka Molaotheo wo mofsa.
2. Ka ntle le ge seo se sa sepelelane le dikagare goba se sa swanelago, kukamo mo melaong ye e šetšego ya nako ya kgale -
a. go Palamente, Ngwako wa Palamente goba Kopano ya lekgotlapeamelao goba ya setho sa Repabliki goba nagalegae, e swanetše go hlathollwa bjalo ka kukamo go -
i. Palamente ka fase ga Molaotheo wo mofsa, ge e le gore tshepedišo ya molao wo e abetšwe goba e filwe go ya ka dipeelano tša Molaotheo wa peleng goba go ya ka Šetulo ye go khuduthamaga ya setšhaba; goba
ii. lekgotlapeamelao la profense, ge e le gore tshepedišo ya molao woo e abetšwe goba e filwe go ya ka dipeelano tša Molaotheo wa peleng goba Šetulo ye go khuduthamaga ya profense; goba
b. go Mopresidente wa Naga, Tonakgolo, Molaodi goba mohlankedimogolophetiši o mongwe o mogolo, Kabinete, Khansele ya ditona goba khuduthamaga ya Repabliki goba nagalegae, e swanetše go hlathollwa bjalo kukamo go -
i. Mopresidente ka tlase ga Molaotheo wo mofsa ge e le gore tshepedišo ya molao woo e filwe goba e fološeditšwe go mmušo wa naga go ya ka Molaotheo wa peleng goba Šetulo ye go khuduthamaga ya setšhaba; goba
ii. Tonakgolo ya profense ka tlase ga Molaotheo wo mofsa, ge taolo ya molao woo e gafetšwe goba e filwe go ya ka mabaka a Molaotheo wa peleng goba Šetulo ye go khuduthamaga ya profense

4. Seboka sa Maloko a Palamente
1. Motho mang le mang yoo e bego e le setho goba mohlankedi wa Seboka sa Maloko a Palamente ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, e ba leloko goba mohlankedi wa Seboka sa Maloko a Palamente ka tlase ga Molaotheo wo mofsa, mme o tšea maemo a gagwe bjalo ka leloko goba mohlankedi go ya ka mabaka a Molaotheo wo mofsa.
2. Seboka sa Maloko a Palamente bjalo ka ge e hlamilwe go ya ka karolwana ya (1) se swanetše go tšewa bjalo ka ge se kgethilwe ka tlase ga Molaotheo wo mofsa wa pakatiro ye e felelago ka la 30 Aprele, 1999.
3. Seboka sa Maloko a Palamente se bopilwe ka maloko a 400 lebaka ka moka la pakatiro ya yona le le felelago ka la 30 Aprele, 1999 ka taolo ya karolo ya 49(4) ya Molaotheo wo mofsa.
4. Melawana le ditaelo tša Seboka sa Maloko a Palamente tše di bego di šoma ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, di tšwelapele ka go šoma, ka taolo ya phetogo efe goba efe goba phumolo.

5. Modiro wo o sa phethwago wa Palamente
1. Modiro ofe goba ofe wo o sego wa phethwa Sebokeng sa Maloko a Palamente pele ga ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, o swanetše go tšwetšwa pele go ya ka dipeelano tša Molaotheo wo mofsa.
2. Modiro ofe goba ofe wa Senate wo o sego wa fela ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, o swanetše go gafelwa go Khansele ya Setšhaba ya Diprofense, mme Khansele e swanetše go tšwelapele ka modiro wo go ya ka Molaotheo wo mofsa.

6. Dikgetho tša Seboka sa Maloko a Palamente
1. Ga go dikgetho tša Seboka sa Maloko a Palamente tšeo di ka swarwago pele ga 30 Aprele 1999, ka ntle le fela ge Seboka sa Maloko a Palamente se phatlaladitšwe go ya ka karolo ya 50(2) morago ga tšhišinyo ya go hloka kholofelo go Mopresidente go ya ka karolo ya 102(2) ya Molaotheo wo mofsa.
2. Karolo ya 50(1) ya Molaotheo wo mofsa e fegilwe go fihla ka 30 Aprele 1999.
3. Le ge Molaotheo wa pele o phumotšwe, Šetulo ya 2 ya Molaotheo woo bjalo ka ge e fetošitšwe ke Koketšo ya A ya Šetulo ye, e šoma–
a. godimo ga kgetho ya mathomo ya Seboka sa Maloko ka tlase ga Molaotheo o mofsa;
b. godimo ga go lahlegelwa ke boleloko bja Seboka sa Maloko a Palamente mabakeng ao e sego ao a beilwe go karolong ya 47(3) ya Molaotheo wo mofsa; le
c. godimo ga go tlatšwa ga dikgala ka go Seboka sa Maloko a Palamente, le go tlaleletšo, tekolo le tirišo ya mananeo a diphathi mo go tlatšweng ga dikgala, go fihla go kgetho ya bobedi ya Seboka sa Maloko a Palamente ka tlase ga Molaotheo wo mofsa.
4. Karolo ya 47(4) ya Molaotheo wo mofsa e fegilwe go fihla go eba le kgetho ya bobedi ya Seboka sa Maloko a Palamente ka tlase ga Molaotheo wo mofsa.

7. Khansele ya Setšhaba ya Diprofense
1. Mo lebakeng leo le felago pejana ga tulo ya mathomo ya lekgotlapeamelao la profense ye e swerwego morago ga kgetho ya yona ya mathomo ka tlase ga Molaotheo wo -
a. tekanyetšo ya boemedi bja diphathi mo boemeding bja profense go Khansele ya Setšhaba ya Diprofense, e swanetše go swana le tekanyetšo yeo basenatoro ba 10 ba profense ba kgethilwego go ya ka karolo ya 48 ya Molaotheo wa peleng; le
b. kabelo ya baemedi ba go ya go ile le baemedi bao e sego ba mehleng go diphathi tšeo di emetšwego go lekgotlapeamelao la profense, e ka tsela ye e latelago:

Profense	Baemedi ba go ya go ile	Baemedi bao e sego ba mehleng
1. Kapa-Bohlabela	ANC 5, NP 1	ANC 4
2. Freistata	ANC 4, FF 1, NP 1	ANC 4
3. Gauteng	ANC 3, DP 1, FF 1, NP 1	ANC 3, NP 1
4. KwaZulu-Natala	ANC 1, DP 1, IFP 3, NP 1	ANC 2, IFP 2
5. Mpumalanga	ANC 4, FF 1, NP 1	ANC 4
6. Kapa-Leboa	ANC 3, FF 1, NP 2	ANC 2, NP 2
7. Limpopo	ANC 6	ANC 4
8. Leboa-Bodikela	ANC 4, FF 1, NP 1	ANC 4
9. Kapa-Bodikela	ANC 2, DP 1, NP 3	ANC 1, NP 3

2. Phathi ye e emetšwego mo go lekgotlapeamelao la profense-
a. e swanetše go kgetha baemedi ba yona ba go ya go ile go tšwa go batho bao e bego e le basenatoro ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma mme ba ikgafela go šoma bjalo ka baemedi ba go ya go ile; gomme
b. ba ka no kgetha batho ba bangwe bjalo ka baemedi ba go ya go ile ge fela go se na le o tee goba palo e sa lekane ya bao e bego e le basenatoro ba yona.
3. Lekgotlapeamelao la profense le swanetše go bea baemedi ba lona ba go ya go ile go ya ka dikgetho tša diphathi.
4. Dikarolwana tša (2) le (3) di šoma fela go peo ya mathomo ya baemedi ba go ya go ile go Khansele ya Setšhaba ya Diprofense.
5. Karolo ya 62 (1) ya Molaotheo wo mofsa ga e šome go kgetho le peo ya basenatoro ba peleng bjalo ka baemedi ba go ya go ile go ya ka temaneng ye.
6. Melawana le ditaelo tša Senate tšeo di bego di šoma ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, di swanetše go dirišwa mabapi le mediro ya Khansele ya Setšhaba ya Diprofense go fihla moo di ka šomišwago, ka taolo ya phethošo goba phumolo efe goba efe.

8. Basenatoro ba peleng
1. Mosenatoro wa pele yo a sa kgethwago go ba leloko la go ya go ile la Khansele ya Setšhaba ya Diprofense o na le tshwanelo ya go ba leloko la go felela, la go ba le bouto ka lekgotlapeamelaong ya profense yeo motho yoo a kgethilwego go yona bjalo ka mosenatoro go ya ka karolo ya 48 ya Molaotheo wa peleng.
2. Ge mosenatoro wa pele a ikgethela go se be leloko la lekgotlapeamelao ya profense gona o tšewa bjalo ka motho yo a lebogilego modiro letšatši pele ga ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma.
3. Moputso, diputseletšo le dikholo tša mosenatoro wa pele yo a beilwego go ba moemedi wa go ya go ile goba leloko la lekgotlapeamelao ya profense ga a swanela go fokotšwa ka lebaka fela la peo yeo.

9. Khuduthamaga ya setšhaba
1. Mang le mang yoo e bego e le Mopresidente, Motlatšamopresidente wa Phethišo, Tona goba Motlatšatona ka tlase ga Molaotheo wa peleng ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, o tšwelapele ka mošomo wo go ya ka Molaotheo wo mofsa, fela go šetšwa seka-temana ya (2).
2. Go fihlela ka la 30 Aprele 1999, dikarolwana tša 84, 89, 90, 91, 93 le 96 tša Molaotheo wo mofsa di swanetše go tšewa bjalo ka ge go beakantšwe go Koketšo ya B ya Šetulo ye.
3. Karolwana ya (2) ga e ganetše Tona yoo e bego e le mosenatoro ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, go tšwelapele bjalo ka Tona ye e ukangwego mo karolong ya 91(1)(a) ya Molaotheo wo mofsa bjalo ka ge karolo yeo e balega go Koketšo ya B.

10. Makgotlapeamelao a diprofense
1. Mang le mang yo e bego e le mohlankedi wa lekgotlapeamelao la profense ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, e ba leloko goba mohlankedi wa lekgotlapeamelao ya profense yeo ka tlase ga Molaotheo wo mofsa, mme o dula modirong wa gagwe bjalo ka leloko goba mohlankedi go ya ka mabaka a Molaotheo wo mofsa le molaotheo ofe goba ofe wa profense wo o ka dirwago.
2. Lekgotlapeamelao la profense bjalo ka ge e hlamilwe go ya ka dipeelano tša karolwana ya (1), e swanetše go tšewa bjalo ka ge e kgethilwe ka tlase ga Molaotheo wo mofsa pakatirong yeo e felago ka la 30 Aprele 1999.
3. Lebakeng ka moka la pakatiro ya yona yeo e felago ka la 30 Aprele 1999, ka taolo ya karolo ya 108(4), lekgotlapeamelao la profense le bopša ke palo yeo e bewago ke lekgotlapeamelao ka tlase ga Molaotheo wa pele le palo ya basenatoro ba pele bao e bilego maloko a lekgotlapeamelao go ya ka dipeelano tša karolwana ya 8 ya Šetulo ye.
4. Melawana le ditaelo tša lekgotlapeamelao ya profense tšeo di bego di šoma ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, di tšwelapele ka go šoma, ka taolo ya phetošo goba phumolo efe goba efe.

11. Dikgetho tša makgotlapeamelao a diprofense
1. Le ge go phumotšwe Molaotheo wa pele, Šetulo ya 2 ya Molaotheo woo, bjalo ka ge e fetošitšwe ke Koketšo ya A ya Šetulo ye, e a šoma –
a. go kgetho ya mathomo ya lekgotlapeamelao ka tlase ga Molaotheo wo mofsa;
b. go tahlegelo ya boleloko bja lekgotlapeamelao mabakeng a itšego ka ntle le ao a beakanyeditšwego mo go karolo ya 106(3) ya Molaotheo wo mofsa; le
c. mo go tlatšweng ga dikgala ka go lekgotlapeamelao, le tlaleletšo, tekolo le tirišo ya mananeo a diphathi a go tlatša dikgala, go fihla mo go bago le kgetho ya bobedi ya lekgotlapeamelao ka tlase ga Molaotheo wo mofsa.
2. Karolo ya 106 (4) ya Molaotheo wo mofsa e fegilwe malebana le lekgotlapeamelao la profense go fihla kgethong ya bobedi ya lekgotlapeamelao ka tlase ga Molaotheo wo mofsa.

12. Dikhuduthamaga tša diprofense
1. Mang le mang yo e bego e le Tonakgolo goba leloko la Khuduthamaga ya profense ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, o tšwela pele le go ba maemong a gagwe go ya ka dipeelano tša Molaotheo wo mofsa le molaotheo wo mongwe le wo mongwe wa profense wo o ka dirwago, fela ka taolo ya karolwana ya (2).
2. Go fihla ge Tonakgolo a thoma modiro morago ga kgetho ya mathomo ya lekgotlapeamelao la profense ka tlase ga Molaotheo wo mofsa, goba profense e dira molaotheo wa yona, seo se tlago pele ga tšona, karolo ya 132 le 136 tša Molaotheo wo mofsa di swanetše go tšewa bjalo ka ge di beakantšwe mo go Koketšo ya C ya Šetulo ye.

13. Melaotheo ya diprofense
Molaotheo wa profense woo o amogetšwego pele ga ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma o swanetše go kwana le karolo ya 143 ya Molaotheo wo mofsa.

14. Kabo ya melao ya diprofense
1. Molao mabapi le taba yeo e welago ka go lekalatirišwa leo le lego lenaneong la Šetulo ya 4 goba 5 go Molaotheo wo mofsa, woo, ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, o bego o dirišwa ke bolaodi bjoo bo lego, ka gare ga khuduthamaga ya setšhaba, o ka gafelwa ke Mopresidente, ka kgoeletšo, go bolaodi bjo bo welago ka fase ga khuduthamaga ya profense ka taelo ya Khuduthamaga ya Khansele ya profense.
2. Go fihla moo e lego gore go bohlokwa mo kabong ya molao ka fase ga karolwana ya (1) gore o šomišwe ka tshwanelo, Mopresidente, ka kgoeletšo, a ka -
a. a ka fetola goba a amantšha molao woo go laola tlhathollo goba tirišo goba taolo ya wona;
b. ge kabo e sa šome molaong ka moka goba karolong ya wona, phumolo le tirišolefsa, ka goba ka ntle le phetošo goba kamantšho ye e ukangwego go temana ya (a), dipeakanyetšo tšeo kabo e šomago go tšona, goba bokgole bjoo kabo e šomago go fihla go tšona; goba
c. a ka laola taba efe goba efe yeo e nyakegago ka baka la kabo yeo, go akaretšwa tšhutišo goba kadimo ya badiredi, goba tšhutišo ya dithoto, dikoloto, ditokelo le ditlamego, go ya go goba go tšwa go khuduthamaga ya setšhaba goba ya profense goba kgoro ye nngwe le ye nngwe ya mmušo, taolo, tirelotšhireletšo goba sehlongwa se sengwe.
3. a. Khopi ya kgoeletšo ye nngwe le ye nngwe ye e tšwelego go ya ka dipeelano tša karolwana ya (1) goba (2) e swanetše go neelwa Seboka sa Maloko a Palamente le Khansele ya Setšhaba ya Diprofense mo matšatšing a 10 morago ga go phatlalatšwa ga kgoeletšo.
b. Ge Seboka sa Maloko a Palamente le Khansele ya Setšhaba, ka bobedi go ya ka sephetho, di ka gana kgoeletšo goba peakanyetšo ya yona, kgoeletšo goba peakanyetšo yeo e a fela, eupša ka ntle ga go ama –
i. kgonthe ya se sengwe le se sengwe seo se dirilwego go ya ka kgoeletšo goba peakanyetšo pele e fela; goba
ii. tokelo goba tshwanelo ye e hweditšwego goba tshwanelo goba tlamego ye e ikhweleditšego yona pele ga go fela.
4. Ge molao o abilwe go ya ka karolwana ya (1), kukamo efe goba efe ka molaong go bolaodi bjoo bo o šomišago, e swanetše go hlalošwa bjalo ka kukamo ya bolaodi bjoo bo abetšwego molao woo.
5. Kabo efe le efe ya molao ka fase ga karolo ya 235 (8) ya Molaotheo wa peleng, go akaretšwa phetošo efe goba efe, kamantšho goba phumolo le tirišolefsa ya molao ofe goba ofe le kgato efe goba efe yeo e tšewago ka tlase ga karolo ye, go tšewa gore e dirilwe ka fase ga temana ye.

15. Melao yeo e lego gona ka ntle ga maatla a go dira melao ya Palamente
1. Bolaodi bjo bo lego ka gare ga khuduthamaga ya setšhaba bjoo bo laolago molao ofe goba ofe wo o welago ka ntle ga maatla a go dira melao a Palamente, ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, ba fela ba na le maatla a go laola melao yeo go fihla ge e abetšwe bolaodi bjo lego ka fase ga khuduthamaga ya profense go ya ka karolo ya 14 ya Šetulo ye.
2. Karolwana ya (1) e fela mengwaga ye mebedi morago ga go thoma go šoma ga Molaotheo wo mofsa.

16. Dikgorotsheko
1. Kgorotsheko e nngwe le e nngwe, go akaretšwa dikgorotsheko tša baetapele ba setšo, tše di bego di le gona ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, di sa tšwelapele ka go šoma le go phethagatša toka go ya ka molao tšeo di šomago go tšona, mme mang le mang yo a šomago bjalo ka mohlankedi wa toka o tšwela pele ka go ba modirong wa gagwe go ya ka dipeelano tša molao woo o dirišwago maemong ao, go hlokometšwe-
a. phetošo goba phumolo efe goba efe ya molao woo; le
b. go sepelelana le Molaotheo wo mofsa.
2. a. Kgorotsheko ya Molaotheo yeo e hlomilwego ke Molaotheo wa peleng e fetoga Kgorotsheko ya Molaotheo ka tlase ga Molaotheo wo mofsa.
b. ……

[Karolwana ya (b) e ntšhitšwe ke karolwana ya 20 (a) ya Molaophetošo wa Botshela wa Molaotheo wa 2001.]

3. a. Karolo ya Boipiletšo ya Kgorokgolo ya Tsheko ya Afrika Borwa, e ba Kgorokgolo ya Tsheko ya Boipiletšo ka tlase ga Molaotheo wo mofsa.
b. ……

[Karolwana ya (b) e ntšhitšwe ke karolwana ya 20 (a) ya Molaophetošo wa Botshela wa Molaotheo wa 2001.]

4. a. Karolo ya profense goba ya tikologo ya Kgorokgolo ya Tsheko ya Afrika Borwa goba kgorokgolo ya tsheko ya nagalegae goba karolokakaretšo ya kgoro ye bjalo, e ba Kgorokgolo ya Tsheko ka tlase ga Molaotheo wo mofsa go sa dirwe diphetogo dife goba dife tša bodirelo bja yona bja toka, ka taolo ya phokotšo yeo e ukangwago mo karolwaneng ya (6).
b. Mang le mang yo a lego maemong goba go akanywa gore o maemong a Moahlodimopresidente, Motlatšamoahlodimopresidente goba moahlodi wa kgorotsheko ye e ukangwego mo temaneng ya (a) ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, e ba Moahlodimopresidente, Motlatšamoahlodimopresidente goba moahlodi wa kgoro ye bjalo ka tlase ga Molaotheo wo mofsa, ka taolo ya phokotšo yeo e ukangwago mo karolwaneng ya (6).
5. Ka ntle le ge e sa sepelelane le dikagare goba e tloga e sa swanela, kukamo mo molaong ofe goba ofe goba tshepetšo go –
a. Kgorotsheko ya Molaotheo ka tlase ga Molaotheo wa peleng, e swanetše go hlalošwa bjalo ka kukamo ya Kgorotsheko ya Molaotheo ka tlase ga Molaotheo wo mofsa;
b. Karolo ya Boipiletšo ya Kgorokgolo ya Tsheko ya Afrika-Borwa, e swanetše go hlalošwa bjalo ka kukamo go Kgorokgolo ya Tsheko ya Boipiletšo; le
c. Karolo ya profense goba ya tikologo ya Kgorokgolo ya Tsheko ya Afrika Borwa goba Kgorokgolo ya Tsheko ya nagalegae goba karolokakaretšo ya kgorotsheko yeo, e swanetše go hlalošwa bjalo ka kukamo go Kgorokgolo ya Tsheko.
6. a. Ka pelapela ka moo go kgonegago ka morago ga ge Molaotheo wo mofsa o seno thoma go šoma, go akaretšwa le dibopego, tlhamo, go šoma le maatlataolotoka le melao ka moka ya maleba, di swanetše go fokotšwa ka nepo ya go hloma lenaneo la toka leo le kwanago le dinyakwa tša Molaotheo wo mofsa.
b. Leloko la Kabinete le le rwelego maikarabelo a taolo ya toka, morago ga ditherišano le Khomišene ya Tirelo ya Toka, le swanetše go laola phokotšo yeo e ukangwago mo go temana ya (a).
7. a. Mang le mang yo a lego mošomong, ge Molaotheo wa Molao wa Phetošo wa Repabliki ya Afrika Borwa, wa 2001, o thoma go šoma, bjalo ka ge-
i. Mopresidente wa Kgorotsheko ya Molaotheo, e ba Moahlodimogolo bjale ka ke go ukangwa karolong ya 167 (1) ya Molaotheo wo mofsa;
ii. Motlatšamopresidente wa Kgorotsheko ya Molaotheo, e ba Motlatšamoahlodimogolo bjale ka ge go ukangwa karolong ya 167 (1) ya Molaotheo o mofsa;
iii. Moahlodimogolo, e ba Mopresidente wa Kgorokgolo ya Tsheko ya Boipiletšo ka ge go ukangwa karolong ya 168 (1) ya Molaotheo o mofsa; le
iv. Motlatšamoahlodimogolo, e ba Motlatšamopresidente wa Kgorokgolo ya Tsheko ya Boipiletšo ka ge go ukangwa karolong ya 168 (1) ya Molaotheo o mofsa.
b. Melawana ka moka, melao goba ditaelo tšeo di dirilwego ke Mopresidente wa Kgorotsheko goba Moahlodimogolo di šoma ka pele ga ge Molao wa Phetošo ya Molaotheo wa Afrika Borwa, wa 2001, o šoma, o tšwelapele go šoma go fihlela ge o phumolwa goba o fetošwa.
c. Ka ntle le ge e sa sepelelane le dikagare goba e tloga e sa swanela, kukamo mo molaong ofe goba ofe goba tshepetšo go Moahlodimogolo goba go Mopresidente wa Kgorotsheko ya Molaotheo, o swanetšwe go hlathollwa bjalo ka kukamo go Moahlodimogolo ka ge go ukangwe karolong ya 167 (1) ya Molaotheo wo mofsa.

[Karolwana ya (7) e okeditšwe ke karolwana ya 20 (b) ya Molaophetošwa wa Botshela wa Molaotheo wa 2001.]

17. Melato ka moka yeo e bego e sa tlo tlišwa go kgorotsheko
Ditshekišo ka moka tšeo di bego di sa tlo tlišwa go kgorotsheko ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, di swanetše go fetšwa bjalo ka ge nke Molaotheo wo mofsa ga se wa be wa dirwa, ge e se fela ge kgahlego ya toka e tsoma ka tsela ye nngwe.

18. Bolaodi bja botšhotšhisi
1. Karolo ya 108 ya Molaotheo wa pele e dula e na le maatla go fihla ge Molao wa Palamente wo o ukangwago karolong ya 179 wa Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma. Karolwana ye ga e ame peo ya Molaodikakaretšo wa Botšhotšhisi bja Setšhaba go ya ka dipeelano tša karolo ya 179.
2. Mosekiši yo a bego a le maemong ao ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, o tšwela pele ka modiro wa gagwe go ya ka dipeelano tša molao tše di šomago kantorong yeo, ka taolo ya karolwana ya (1).

19. Dikano le maitlamo
Motho yoo a tšwelago pele ka modiro wa gagwe go ya ka dipeelano tša Šetulo ye mme a tšerego kano ya modiro goba a dirile boitlamo bja mmakgonthe ka tlase ga Molaotheo wa pele, ga a tlamega go boeletša kano ya modiro goba boitlamo ka tlase ga Molaotheo wo mofsa.

20. Dihlongwa tše dingwe tša molaotheo
1. Mo karolong ye ‘sehlongwa sa molaotheo’ e ra gore -
a. Mošireletši wa Setšhaba;
b. Khomišene ya Ditokelo tša Botho ya Afrika Borwa;

[Temana ya (b) e fetošitšwe ke karolwana ya 4 Molaophetošwa wa Bobedi wa Molaotheo wa 1998.]

c. Khomišene ya Tekatekano ya Bong;
d. Mohlakišikakaretšo;
e. Panka ya Resefe ya Afrika Borwa;
f. Khomišene ya Ditšhelete le Metšhelo;
g. Khomišene ya Tirelo ya Toka; goba
h. Boto ya Maleme ka Moka a Afrika Borwa.
2. Sehlongwa sa Molaotheo seo se hlomilwego go ya ka dipeelano tša Molaotheo wa pele se tšwela pele ka go šoma go ya ka molao wo o šomago go sona, mme mang la mang yo a nago le modiro moo bjalo ka setho sa khomišene, setho sa boto ya Panka ya Resefe goba Boto ya Maleme ka Moka a Afrika Borwa, Mošireletši wa Setšhaba goba Mohlakišikakaretšo ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, o tšwelapele ka go šoma go ya ka molao woo o dirišwago maemong ao, ka taolo ya –
a. phetošo efe goba efe goba phumolo ya molao woo; le
b. tshepelelano le Molaotheo wo mofsa.
3. Dikarolo tša 199 (1), 200(1), (3) le 5 go fihla go (11) le 201 go fihla go 206 tša Molaotheo wa pele di tšwelapele ka go šoma go fihlela ge di phumotšwe ke Molao wa Palamente wo o dirilwego go ya ka karolo ya 75 ya Molaotheo wo mofsa.
4. Maloko a Khomišene ya Tirelo ya Toka ao a ukangwego karolong ya 105 (1)(h) a Molaotheo wa pele a emiša go ba maloko a Khomišene ge maloko ao a ukangwego mo karolong ya 178 (1)(i) ya Molaotheo o mofsa a beilwe.
5. a. Khansele ya Volkstaat yeo e theilwego go ya ka dipeelano tša Molaotheo wa pele e tšwela pele ka go šoma go ya ka molao wo o šomago go yona, mme mang le mang yo a šomago go yona bjalo ka setho sa Khansele ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, o tšwela pele ka maemo a gagwe go ya ka dipeelano tša molao wo o šomago maemong ao, fela ka taolo ya –
i. phetošo efe goba efe goba phumolo ya molao woo; le
ii. tshepelelano le Molaotheo wo mofsa.
b. Dikarolo tša 184A le 184B (1)(a), (b) le (d) tša Molaotheo wa pele, di tšwela pele ka go šoma go fihlela ge di phumotšwe ke Molao wa Palamente wo o dirilwego go ya ka karolo ya 75 ya Molaotheo wo mofsa.

21. Peo ya molao yeo e nyakwago ke Molaotheo wo mofsa
1. Moo Molaotheo wo mofsa o nyakago go beiwa ga molao wa naga goba wa profense, molao woo o swanetše go dirwa ke bolaodi bjo bo lebanego lebakeng le swanetšego go tloga tšatšikgweding leo Molaotheo wo mofsa o thomilego go šoma ka lona.
2. Karolo ya 198(b) ya Molaotheo wo mofsa e ka no se dirišwe go fihla ge molao woo o ukangwago karolong yeo o beilwe.
3. Karolo ya 199(3)(a) ya Molaotheo wo mofsa e ka no se dirišwe pele ga go fela ga dikgwedi tše tharo morago ga ge molao wo o ukangwago karolong yeo o beilwe.
4. Molao wa setšhaba wo o ukangwago mo karolong ya 217(3) ya Molaotheo wo mofsa o swanetše go bewa lebakeng la mengwaga ye meraro go tloga tšatšikgweding leo Molaotheo wo mofsa o thomilego go šoma, fela go se be gona ga molao wo nakong yeo ga go thibele tšhomišo ya morero wo o ukangwego mo go karolo ya 217(2.)
5. Go fihla ge Molao wa Palamente wo o umakilwego mo karolong ya 65(2) ya Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, lekgotla la profense ye nngwe le ye nngwe, le ka itlhamela ditshepetšo tša lona go ya ka mabaka ao e lego gore maatla a abelwa baemedi ba lona go ka dira bouto legatong la yona mo Khanseleng ya Bosetšhaba ya Diprofense.
6. Go fihla ge peomolao ye e ukangwego mo karolong ya 229(1)(b) ya Molaotheo wo mofsa e thoma go šoma, mmasepala o sa ntše o ka tšwelapele go lefiša lekgetho le lengwe le le lengwe, makgethwana le makgetho a dithoto ao o dumeletšwego go a lefiša ge Molaotheo o thoma go šoma.

22. Kopano ya setšhaba le poelano
1. Go sa lebelelwe ditlhagišo tše dingwe tša Molaotheo wo mofsa gape ntle phumolo ya Molaotheo wa peleng, ditlhagišo ka moka tšeo di amanago le tshwarelo yeo e lego ka Molaotheong wa pele ka tlase ga hlogo ya ‘Kopano ya Setšhaba le Poelano’ di tšewa gore ke karolwana ya Molaotheo wo mofsa maikemišetšong a Tšwetšopele ya Molao wa Kopano ya Setšhaba le Poelano, wa 1995 (Molao wa 34 wa 1995), bjalo ka ge di fetošitšwe, go akaretša le mohola wa maatla a tšona.
2. Mabakeng a karolwana ya (1), letšatšikgwedi la ‘6 Desemere 1993’ moo le tšwelelago ka tlhagišong ya Molaotheo wa peleng ka tlase ga hlogo ya ‘Kopano ya Setšhaba le Poelano’, e swanetše go balwa bjalo ka ‘11 Mei 1994’.

[Karolwana ya (2) e okeditšwe ke karolwana ya 3 Molao wa 35 wa 1997.]

23. Molao wa Ditokelo
1. Molao wa setšhaba wo o ukangwago mo go ya karolo ya 9(4), 32(2) le 33(3) ya Molaotheo wo mofsa o swanetše go bewa lebakeng la mengwaga ye meraro go tloga tšatšikgweding leo Molaotheo wo mofsa o thomilego go šoma.
2. Go fihla ge molao wo o ukangwago mo dikarolong tša 32 (2) le 33 (3) tša Molaotheo wo mofsa di bewa-
a. karolo ya 32 (1) e swanetše go tšewa gore e balega ka tsela ye:

“(1) motho yo mongwe le yo mongwe o na le tokelo ya go fihlelela tshedimošo ka moka ye e swerwego ke mmušo goba setho se sengwe le se sengwe lekaleng lefe goba lefe la mmušo ge e le gore tshedimošo yeo e nyakelwa tšhomišo goba tšhireletšo ya ye nngwe ya ditokelo tša bona.”; le

b. Karolo ya 33(1) le (2) di swanetše go tšewa gore di balega ka tsela ye:

“Motho mang le mang o na le tokelo go -
(a) kgata tema ya semolao moo ye nngwe le ye nngwe ya ditokelo goba dikgahlego tša bona di angwago goba di tšhošetšwago;
(b) kgatotaolo ye e sepedišwago thwii ka toka moo efe le efe ya ditokelo tša bona goba ditetelo tša mmakgonthe di angwago goba di tšhošetšwago;
(c) fiwa mabaka a a ngwadilwego mabapi le kgatotaolo yeo e amago efe goba le efe ya ditokelo tša bona goba dikgahlego ge e se fela ge mabaka a kgato yeo a tsebišitšwe phatlalatša; le
(d) kgatotaolo yeo e e swanetšego mabapi le mabaka ao a filwego go yona moo efe goba efe ya ditokelo tša bona e amegago goba e tšhošetšwago.”.

3. Dikarolo tše 32(2) le 33(3) tša Molaotheo wo mofsa di a fela ge molao woo o ukangwago mo dikarolong tše, ka go latelana, o sa bewe lebakeng la nywaga ye meraro go tloga tšatšikgweding leo Molaotheo wo mofsa o thomilego go šoma.

24. Tshepedišo ya merero ya setšhaba le ditirelo tša tšhireletšo
1. Dikarolo tša 82 (4)(b), 215, 218(1), 219(1), 224 go fihla go 228, 236(1), (2), (3), (6), (7)(b) le (8), 237(1) le (2)(a) le 239(4) le(5) tša Molaotheo wa pele di tšwela pele ka go šoma bjalo ka ge nke Molaotheo wa pele ga se wa phumolwa, fela ka taolo ya –
a. diphetošo tša dikarolo tšeo bjalo ka ge go laeditšwe mo go Koketšo ya D;
b. phetošo efe le efe gape goba phumolo efe le efe ya dikarolo tšeo ke Molao wa Palamente wo o bewago go ya ka dipeelano tša karolo ya 75 ya Molaotheo wo mofsa; le
c. tshepelelano le Molaotheo o mofsa.
2. Khomišene ya Tirelo ya Setšhaba le Dikhomišene tša tirelo ya diprofense tše di ukangwego mo go Kgaolo ya 13 ya Molaotheo wa pele, di sa tšwela pele ka go šoma go ya ka dipeelano tša Kgaolo yeo le molao woo o di amago bjalo ka ge nke Kgaolo yeo ga se be ya phumolwa, go fihla ge Khomišene le dikhomišene tša tirelo ya diprofense di fedišwa go ya ka dipeelano tša karolo ya 75 ya Molaotheo wo mofsa.
3. Go phumolwa ga Molaotheo wa pele ga go ame kgoeletšo efe goba efe yeo e dirilwego ka tlase ga karolo ya 237(3), ya Molaotheo wa peleng gomme kgoeletšo efe goba efe ya mohuta woo e tšwelapele ka go šoma, fela e laolwa ke –
a. phetošo efe goba efe goba phumolo; le
b. tshepelelano le Molaotheo wo mofsa.

25. Dithibelo tše dingwe go makgotlapeamelao
1. Mang le mang yo, ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma, a bego a goga sekwebo mono Repabliking sa dikgwedi tša go feta tše 12 ka ntle le go fiwa kgetho ya faene, ga a swanela go kgethwa go ba leloko la Kopan ya Maloko a Palamente ka Moka goba lekgotlapeamelao la profense.
2. Thibelo ya motho go ya ka dipeelano tša karolwana ya (1) –
a. e a fela ge kotlo ye e beelwa ka thoko nakong ya boipiletšo, goba ge kotlo e fokoditšwe mo boipiletšong go ba kotlo yeo e sa thibelego motho yoo; gomme
b. e fela mengwaga ye mehlano morago ga ge kotlo e phethilwe.

26. Pušoselegae
1. Go sa šetšwe ditlhagišo tša dikarolo tša 151, 155, 156 le 157 tša Molaotheo wo mofsa –
a. ditlhagišo tša Molao wa Phetišetšo wa Pušoselegae, wa 1993 (Molao wa 209 wa 1993), bjalo ka ge o ka fetošwa nako le nako ke molao wa naga woo sepelelanago le Molaotheo wo mofsa, o fela o na le maatla go ya ka Khansele ya Mmasepala go fihlela ge Khansele ya Mmasepala yeo e ntšhago Khansele yeo e begilwego gore e kgethilwe ka morago ga dikgetho tša mathomo tša kakaretšo tša Dikhansele tša Bommasepala morago ga go thomago šoma ga Molaotheo wo mofsa; le

[Karolwana ya (a) e tšeetšwe legato ke karolwana ya 5 (a) ya Molaophetošo wa Bobedi wa Molaotheo wa 1998.]

b. moetapele wa setšo wa setšhaba seo se latelago lenaneo la melao ya setšo mme a dulago nageng ye e lego ka fase ga khansele ya tikologo ya phetišetšo goba khansele ya phetišetšo ya Tikologo goba khansele ya baemedi ba phetišetšo, tšeo di ukangwago mo go Molao wa Phetišetšo wa Pušoselegae wa 1993, mme a hlaotšwego mo go karolo ya 182 ya Molaotheo wa peleng, ka maemo a gagwe, o na le tokelo ya go ba leloko la khansele go fihlela ge Khansele ya Mmasepala yeo e ntšhago Khansele yeo e begilwego gore e kgethilwe ka morago ga dikgetho tša mathomo tša kakaretšo tša Dikhansele tša Bommasepala morago ga go thoma go šoma ga Molaotheo o mofsa.

[Karolwana ya (b) e tšeetšwe legato ke karolwana ya 5 (a) ya Molaophetošwa wa Bobedi wa Molaotheo wa 1998.]

2. Karolo wa 245 (4) ya Molaotheo wa pele e tšwela pele go šoma go fihlela ge tirišo ya karolo yeo e fela. Karolo ya 16(5) le (6) ya Molao wa Phetišetšo wa Pušoselegae, wa 1993, e ka no se phumolwe pele ga la 30 Aprele, 2000.

[Karolo ya (2) e fetošitšwe ke karolwana ya 5 (b) ya Molaophetošwa wa Bobedi wa Molaotheo wa 1998.]

27. Go lotwa ga Melao ya Palamente le Melao ya diprofense
Dikarolo tša 82 le 124 tša Molaotheo wo mofsa ga di ame go lotwa ga Melao ya Palamente goba Melao ya diprofense ye e beilwego pele ga ge Molaotheo wo mofsa o thoma go šoma.

28. Go ngwadiša ga thoto ye e sa šuthego yeo e lego ya mmušo
1. Ka go tšweletšwa ga lengwalo la bohlatse ke bolaodi bofe goba bofe bjo nago le maswanedi a gore thoto ye e sa šuthego e lego ya mmušo e beilwego taolong ya mmušo wo o itšego go ya ka karolo ya 239 ya Molaotheo wa peleng, mongwadiši wa dithoto o swanetše go ela hloko dingwadišo goba ditshaeno goba mongwadiši ofe goba ofe yo a nago le maswanedi, lengwalo la thoto goba dingwalo tše dingwe tša gore thoto yeo e sa šuthego e ngwadišwe ka leina la mmušo.
2. Ga go motšhelo, tefo goba tefišo ye nngwe ye e ntšhiwago mabapi le go ngwadišwa go ya ka karolwana ya (1).