Nowy Zakoń (1896)/Swjate evangelium Jězusa Khrystusa po Mateju

nadpis	Swjate evangelium Jězusa Khrystusa po Mateju
přełožowar	Michał Hórnik, Jurij Łusčanski
lěto	1896
žórło	archive.org
licenca	public domain
Wikipedija	ewangelij po Mateju

Staw I.

Wot kotrych prjedownikow je Jĕzus po mjasu rodźeny. Jandźel powuči Józefa, zo jo jeho slubjena, Marija, podjała a koho porodźi.

Kniha naroda^{[NZ 1]} Jĕzusa Khrystusa, syna Davidoweho, syna Abrahamoweho.
Abraham spłodži Isaaka. Isaak pak spłodźi Jakuba. Jakub pak splodži Judasa a jeho bratrow. (1.Mójz. 21,2.)
Judas pak spłodźi Faresa, a Zaru z Thamary. Fares pak spłodźi Esrona. Esron pak spłodźi Arama. (1.Mójz. 38,29.)
Aram pak spłodźi Aminadaba. Aminadab pak spłodźi Naassona. Naasson pak spłodźi Salmona. (3.Mójz. 7,12.)
Salmon pak spłodźi Booza z Rahaby. Booz pak spłodźi Obeda z Ruthy. Obed pak spłodźi Jessea. Jesse pak spłodźi Davida krala. (Ruth 4,21.)
Kral David pak spłodźi Salomona z teje, kotraž běše Uriasowa. (2.Kral. 12,24.)
Salomon pak spłodźi Roboama. Roboam pak spłodźi Abiasa. Abias pak spłodźi Asu.(3. Kral. 11, 43)
Asa pak spłodźi Josafata. Josafat pak spłodźi Jorama. Joram pak spłodźi Oziasa.
Ozias pak spłodźi Joathama. Joatham pak spłodźi Achaza. Achaz pak spłodźi Ezechiasa. (2.Paral. 26,24)
Ezechias pak spłodźi Manassesa. Manasses pak spłodźi Amona. Amon pak spłodźi Josiasa. (2.Paral. 32,33)
Josias pak spłodźi Jechoniasa a jeho bratrow we babylonskim přesydlenju.
A po babylonskim přesydlenju Jechonias spłodźi Salathiela. Salathiel pak spłodźi Zorobabela.
Zorobabel pak spłodźi Abiuda. Abiud pak spłodźi Eliakima. Eliakim pak spłodźi Azora.
Azor pak spłodźi Sadoka. Sadok pak spłodźi Achima. Achim pak spłodźi Eliuda
Eliud pak spłodźi Eleazara. Eleazar pak spłodźi Mathana. Mathan pak spłodźi Jakuba.
Jakub pak spłodźi Józefa^{[NZ 2]}, muža Marije, z kotrejež so narodźi Jězus, kiž rěka Khrystus.
Wšěch narodow potajkim wot Abrahama hač k Davidej (bě) štyrnaće narodow; a wot Davida hač k babylonskemu přesydlenju štyrnaće narodow; a wot babylonskeho přesydelnja hač do Khrystusa štyrnaće narodow.
Khrystusowy narod pak sta so takle: Hdyž bě jeho mać Marija z Józefom slubjena^{[NZ 3]}, prjedy hač so zeńdźeštej, by namakana, zo ma w žiwoće wot Ducha swjateho.
Józef pak, jeje muž, kiž běše sprawny a nochcyše ju hańbje wustajić, chcyše ju skradźu wot so pušćić.
Hdyž pak na to mysleše, hlej, zjewi so jemu jandźel Knjeza we snje, prajo: Józefje, syno Dawidowy, njebój so Mariju, swoju mandźelsku, k sebi wzać; Přetož štož je we njej rodźene, je wot Ducha swjateho.
Porodźi pak syna a narjeknješ jeho mjeno Jězus; přetož wód wumóže swój lud wot jich hrěchow.^{[NZ 4]}
To wšitko pak je so stało, zo by so dopjelniło, štož je prajene wot Knjeza přez profetu, kiž praji:
„Hlej, knježna podejmje a porodźi syna, a jeho mjeno budźa rěkać Emmanuel, štož je přełožene: Z nami Bóh.”(Is. 7,14.)
Wotućiwši pak Józef ze spanja sčini, kaž bě jemu jandźel Knjeza přikazał, a wza swoju mandźelsku k sebi.
A njepózna ju, hač porodźi swojeho prěnjorodźeneho syna, a narjekny jeho mjeno Jězus.^{[NZ 5]}

Staw II.

Kak su mudri ke Khrystusej, hdyž so narodźi, z darami přišli. Wo Herodesowej surowosći přećiwo dźěćatkam, wo Jězusowym ćeknjenju do Egiptowskeje a wo jeho wróćenju do israelskeho kraja.

Hdyž pak bě so Jězus narodźil w Bethlehemje Judowym we dnjach krala Herodesa, hlej, přińdźechu mudri z ranja^{[NZ 6]} do Jeruzalema,
Prajicy: Hdźe je, kiž je so narodźil kral Židow? Přetož smy widźeli jeho hwězdu w ranju^{[NZ 7]} a smy přišli k njemu so modlić.
Wułyšawši pak kral Herodes stróži so^{[NZ 8]} a cyły Jeruzalem z nim.
A zhromadźiwši wšitkich wyššich měšnikow a pismawučenych ludu, wuprašowaše so jich, hdźe by so Khrystus narodźil.
Woni pak prajachu jemu: We Bethlehemje Judowym; přetož tak je pisane přez profetu:
„A ty Bethlehemje w kraju Judowym njejsy wšak najmjeńše mjez wjeŕchami Judy; přetož z tebje wuńdźe wójwoda, kiž by wodźil mój lud Israel.“(Mich. 5,5.)
Tuž Herodes skradźu mudrych powoła, a pilnje wuprašowaše so jich čas hwězdy, kotraž bě jim so zjewiła.^{[NZ 9]}
A pósławši jich do Bethlehema rjekny: Dźiće a prašejće so pilnje za dźěćatkom, a hdyž je namakaće, powězće mi, zo bych tež ja přišedši k njemu so modlił.
Woni pak, hdyž běchu krala słyšeli, woteńdźechu. A hlej, hwězda, kotruž běchu w ranju widźeli, dźěše před nimi, hač přišedši zasta nad městnom, hdźež běše dźěćatko.
Wuhladawši pak hwězdu zwjeselichu so z jara wulkej wjesołosću.
A zastupiwši do domu namakachu dźěćatko z Mariju jeho maćerju a poklaknywši modlachu so k njemu^{[NZ 10]}; a wotewriwši swoje pokłady, woprowachu jemu dary, złoto, kadźidło a myru.
A hdyž bě so jim we snje zjewiło, zo bychu k Herodesej nješli, wróćichu so po druhim puću do swojeho kraja.
Hdyž běchu woni wotešli, hlej, zjewi so jandźel Knjeza we snje Józefej, prajo: Wstań, wzmi dźěćo a jeho mać a ćekń do Egiptowskeje, a budź tam, hač ći powěm; přetož Herodes budźe dźěćatko pytać, zo by je morił.
Wón wstanywši wza dźěćatko a jeho mać w nocy a woteńdźe do Egiptowskeje.
A wosta tam hač do Herodesoweje smjerće, zo by so dopjelniło, štož je prajene wot Knjeza přez profetu, kiž praji: Z Egiptowskeje powołach swojeho syna.(Os. 11,1)
Tuž Herodes spózna, zo je zjebany wot mudrych, rozhněwa so jara, a wupósławši da morć wšitke hólčatka, kotrež běchu w Bethlehemje a wšěch jeho pomjezach, dwělětne a młódše, po času, kotryž bě so doprašał wot mudrych.
Tehdy dopjelni so, štož je prajene přez profetu Jeremiasa, kiž praji:
„Hłós bu słyšany w Ramje, płač a wulka žałosć. Rachel płaka pře swojich synow, a nochcyše so změrować, dokelž njejsu.“^{[NZ 11]} (Jer. 31, 15.)
Hdyž bě Herodes wumrěł, hlej, zjewi so jandźel Knjeza we snje Józefej w Egiptowskej,
Prajo: Wstanywši wzmi dźěćo a jeho mać a ćehń do kraja israelskeho; přetož wumrěli su, kotřiž dźěsću za žiwjenjom dźěchu.
Wstanywši wza wón dźěćo a jeho mać přińdźe do kraja israelskeho.
Wusłyšawši pak, zo Archelaus we Judeji kraluje město swojeho nana Herodesa, boješe so tam hić a we snje napominany, woteńdźe do krajiny Galileje.^{[NZ 12]}
A přišedši bydleše we měsće, kotrež rěka Nazareth, zo by so dopjelniło, štož je prajene přez profetow: wón budźe Nazarenski rěkać.^{[NZ 13]}

Staw III.

Jan křćenik prěduje pokutu w pusćinje, kaž je Isaias wěšćił; před ludom při nim zhromadźenym porokuje farisejam a saducejam a wuči, zo bychu hódne płody pokuty přinjesli a kak so jeho křćeńca wot Jězusoweje rozeznawa. Na Khrystusa wot Jana křćeneho přińdźe Duch swjaty, a Wótcowy hłós je z njebjes słyšeć.

We wonych dnjach^{[NZ 14]} pak přińdźe Jan křćenik a prědowaše w pusćinje judejskej.
A praji: Čińće pokutu, přetož přibližiło je so njebjeske kralestwo.^{[NZ 15]}
Přetož tutón je, kotryž je mjenovany přez profetu Isaisa, kiž praji: „Hłós wołaceho we pusćinje: přihotujće Knjezowy puć, runajće jeho šćežki.“ (Mark 1, 3; Luk. 3,4.)
Jan sam pak nošeše drastu z kamelowych kosmow, a kožany pas wokoło swojich bjedrow; jeho jědź pak běchu skóčki a lěsny měd.
Tehdy wukhadźeše k njemu Jeruzalem a cyła Judeja a cyła krajina wokoło Jordana.(Mark 1, 5.)
A dachu so wot njeho křćić we Jordanje wuznawajcy swoje hrěchi.
Hdyž pak wjele farisejow a saducejow^{[NZ 16]} k swojej krćeńcy přikhadźeć widźeše, praji jim: Ješćerči splaho, štó je wam pokazał ćeknyć přichodnemu hněwej?(Lu. 3,7.)
Tohodla čińće hódne płody pokuty.
Njechajće rjec sami při sebi: Abrahama mamy za wótca; přetož praju wam: Bóh móže z tutych kamjeni Abrahamej dźěći zbudźić. (Jan. 8, 39)
Přetož hižo je sekera korjenjej štomow přiłožena Kóždy štom pak, kiž dobreho płodu njenjese, budźe wurubany a do wohnja ćisnjeny.
Ja drje křću was z wodu k pokuće^{[NZ 17]}; kotryž pak po mni přińdźe, je mócniši dyžli ja, kotrehož wobuće nosyć hódny njejsym; tón samy budźe was křćić z Duchom swjatym a z wohnjom.(Mark 1, 8; Luk. 8,16; Jan. 1,26.)
Wón ma wějawku we swojej rucy, a wučisći swoje huno, a zhromadźi swoju pšeńcu do bróžnje, pluwy pak spali z njewuhlasiwym wohnjom.
Tehdy přińdźe Jězus z Galileje při Jordanje k Janej, zo by so křćić dał wot njeho. (Mark 1, 9.)
Jan pak wobaraše jemu prajo: Mi je trjeba, zo bych wot tebje křćeny byl, a ty dźeš ke mni?
Wotmolwjejo pak rjekny jemu Jězus: Dopušćjeno, přetož tak so nam sluša dopjelnić wšitku sprawnosć. Tuž dopušći jemu.
Jězus pak wukřćeny wustupi hnydom z wody, a hlej, njebjesa wotewrichu so jemu a wón wuhlada Ducha Božeho jako holbja zestupowaceho a nad njeho přikhadźaceho. (Luk. 3,22; 9,35; 2. Pětr. 1,17.)
A hlej, hłós z njebjes praji: Tutón je mój lubowany Syn, na kotrymž mam swoje spodobanje.^{[NZ 18]}

Staw IV.

Jězus předoby po štyrcećidnjowskim posće djabołske spytowanja a po Janowym zajeću zdali so do Kafarnauma a prěduje pokutu. Rybakow Pětra a Handrija, Jakuba a Jana k sebi powoła, tež Galilejskim evangelium wozjewjejo, hoji wšelake khorosće, wot ludu přewodźany.

Tehdy bu Jězus wot Ducha^{[NZ 19]} do pusćiny wjedźeny, zo by wot djaboła spytowany byl.
A hdyž bě štyrceći dnjow a štyrceći nocow^{[NZ 20]} so posćił, potom bu hłódny.
A přistupiwši spytowaŕ^{[NZ 21]} k njemu a rjekny: Sy-li syn Boži, praj, zo bychu tute kamjenje khlěby byłe.
Wotmołwjejo pak wón rjekny: Pisane je, wot samoho khlěba njeje čłowjek žiwy, ale wot kóždeho słowa, kotrež wukhadźa z Božeho rta. (Luk. 4,4.)
Tuž wza jeho djaboł do swjateho města a staji jeho na wjeŕch templa.
A rjekny jemu: Sy-li syn Boži, pušć so dele; přetož je pisane: Swojim jandźelam je tebje dla poručił, a budźa će na rukomaj nosyć, zo trjebaj njeby twoju nohu wo kamjeń stročił. (Ps. 90, 9 a dr.)
Jězus praji jemu: Zaso je pisane: Njedyrbiš spytować Boha swojeho Knjeza. (5. Mójz. 6,16.)
Z nowa wza jeho djaboł na jara wysoku horu, a pokaza jemu wšitke krajestwa swěta a jich krasnosć.
A rjekny jemu: To wšitko tebi dam, jelizo poklaknywši ke mni so modliš.
Tuž praji jemu Jězus: Dźi wote mnje, satanje! přetož je pisane: Ke Knjezej, swojemu Bohu, dyrbiš so modlić a jemu samomu słužić.(5. Mójz. 6,13.)
Tuž wopušći jeho djaboł a hlej, jandźelowje přistupichu a słužachu jemu.
Hdyž pak bě Jězus słyšał, zo je Jan zajaty^{[NZ 22]}, woteńdźe do Galileje.(Mark 1, 14; Luk. 4,14; Jan 4,43.)
A wopušćiwši město Nazareth přińdźe a bydleše we Kafarnaumje při morju na pomjezach Zabulon a Neftalim.
Zo by so dopjelniło, štož je prajene přez profetu Isaiasa:
„Kraj Zabulon a kraj Neftalim, puć při morju za Jordanom, pohanska Galileja.
Lud, kiž we ćmě sedźeše, wuhlada wulke swětło, a sedźacym w krajinje smjertneho khłódka je swětło zeskhadźało.“ (Is. 9, 1.2.)
Wot toho časa poča Jězus prědować a prajić: Čińće pokutu, přetož njebjeske kralestwo je so přibližiło.(Mark. 1, 14—21; Luk. 5, 2—11)
Khodźo pak při galilejskim morju wuhlada Jězus dweju bratrow, Symana, kiž Pětr rěka, a Handrija jeho bratra, kotrajž syć do morja pušćeštaj; přetož běštaj rybakaj.
A rjekny k nimaj: Pójtaj za mnu, a sčinju z waju rybakow ludźi.
Wonaj pak hnydom wostajiwši syće, jeho sćěhowaštaj.
A hdyž wottudy dźěše, wuhlada dweju druheju bratrow, Jakuba syna Zebedeja a Jana jeho bratra we łódźi, kotrajž ze Zebedejom, swojim nanom, swoje syće porjedźeštaj, a powoła jeju.
Wonaj pak hnydom wostajiwši syće a nana, jeho sćěhowaštaj.
A Jězus khodźeše po cyłej Galileji, wučo we jich synagogach a prědujo wjesołe powěstwo wo kralestwje a hoješe wšitku khorosć a wšitku słabosć we ludźe.
A powěsć wo nim rozeńdźe so po cyłej Syriji, a přinjesechu k njemu wšitkich khorych, na wšelake słabosće a čwěle ćeŕpjacych, a kotřiž mějachu djabliska, a naměsačnych a wićiwych, a wón wustrowi wšitkich.
A jeho sćěhowachu wulke črjódy z Galileje, a z krajiny Dźesać městow^{[NZ 23]} a z Jeruzalema a z Judeje a z druheje strony Jordana. (Mark 3, 7; Luk. 6,17.)

Staw V.

Jĕzus wuči wósm zbóžnosći, mjenuje japoštołow sól zemje a swĕtło swĕta; zo njeje přišoł, zo by zakoń abo profetow zbĕhnył, ale dopjelnił; napomina, zo so nimamy na bratra hnĕwać; ale so z nim wujednać; zo žónska so pozadać njesmĕ, zo ma so pohóršowacy staw wotrubnyć, zo so mandźelska nima pušćić, khiba dla mandźelstwałamanja; nimamy ani přisahać ani złemu so přećiwić. Njepřećelow dyrbimy lubować.

Wuhladawši pak Jězus črjódy, woteńdźe na horu^{[NZ 24]}, a hdyž bě so synył, přistupichu k njemu jeho wučownicy.
A wotewriwši swój rot wučeše jich prajo:
Zbóžni^{[NZ 25]} su khudźi po duchu, dokelž jich je njebjeske kralestwo. (Luk. 6,20)
Zbóžni su ćichomyslni, dokelž woni budźa zemju wobsedźeć. (Ps. 36,11.)
Zbóžni su, kotřiž so rudźa, dokelž woni budźa změrnjowani. (Is. 61,13.)
Zbóžni su, kotřiž su hłódni a lačni po sprawnosći, dokelž woni budźa nasyćeni.
Zbóžni su miłosćiwi, dokelž woni miłosć dóstanu.
Zbóžni, kotřiž su čisteje wutroby, dokelž woni budźa Boha widźeć. (Ps 23,4.)
Zbóžni su měrniwi, dokelž budźa dźěći Bože rěkać.
Zbóžni su, kotřiž přesćěhanjo ćeŕpja, sprawnosće dla, dokelž jich je njebjeske kralestwo. (1. Pětr. 2,19.)
Zbóžni sće, hdyž budźa wa hanić přesćěhać a wšitko złe na was rěčeć łhajcy, mje dla;
Wjselće a radujće so, dokelž waše myto je wulke w njebjesach. Přetož tak přesćěhachu profetow, kotřiž prjedy was běchu.
Wy sće sól^{[NZ 26]} zemje. Zestuchnje-li sól, z čim budźe so selić? k ničomu so wjacy njehodźi, khiba zo so won wusypnje a wot ludźi roztepce.(Mark 9, 49; Luk 14,34)
Wy sće swětło swěta^{[NZ 27]}. Město, kotrež na horje leži, njemóže skhowane wostać.
Tež njezaswěćeja swěcu, zo bychu ju pod sudowjo stajili, ale na swěčnik, zo by swěčiła wšitkim, kotřiž su w domje (Mark 4, 21; Luk. 8,16; 11, 33.)
Tak njech so swěći waše swětło před čłowjekami, zo bychu widźeli waše dobre skutki, a khwalili wašeho Wótca, kiž je w njebjesach.(1. Pětr. 2,12)
Njemyslće sebi, zo sym přišol zběhnyć zakoń abo profetow; njejsym přišoł zběhnyć, ale dopjelnić.
Přetož zawěrno praju wam: doniž njezańdźe njebjo a zemja, njeminje so ani pismik ani dypk ze zakonja, hač so wšitko stanje.(Luk 16,17)
Štóž by tohodla jenu z tutych najmjeńšich^{[NZ 28]} přikazni zběhnył a ludźi tak wučił, budźe najmjeńši mjenowany w njebjeskim kralestwje; štóž pak by je činił a wučił, budźe wulki mjenowany w njebjeskim kralestwje. (Jak. 2,10.)
Přetož praju wam, njebudźe-li waša sprawnosć dospołniša, dyžli pismawučenych a farisejow, njepřińdźeće do njebjeskeho kralestwa. (Luk. 11,39.)
Słyšeli sće, zo bu starym^{[NZ 29]} prajene: Njedyrbiš mordować; štóž pak by morił, budźe sudu winowaty. (2. Mójz. 20,13.)
Ja pak wam praju, zo budźe kóždy, kiž so na swojeho bratra hněwa, sudu winowaty. Štóž pak swojemu bratrej rjeknje: raka, budźe (wysokeje) rady winowaty. Štóž pak rjeknje: Błaznje, budźe helskeho wohnja winowaty.
Hdyž tohodla swój dar k wałtarjej přinjeseš a tam so dopomniš, zo ma twój bratr něšto přećiwo tebi,
Wostaj tam swój dar před wołtarjom a dźi najprjedy so zjednać ze swojim bratrom a potom přišedši wopruj swój dar.
Zjednaj so ze swojim přećiwnikom ruče, doniž sy z nim na puću, zo by trjebaj přećiwnik će njepodał sudnikej a sudnik će njepodał słužownikej, a ty do jastwa ćisnjeny njebył. (Luk. 12,58.)
Zawěrno praju tebi, wottam njewuńdźeš, hač zapłaćiš najposledniši pjenježk.
Słyšeli sće, zo bu starym prajene: Njedyrbiš mandźelstwo łamać.^{[NZ 30]} (2. Mójz. 20,14.)
Ja pak praju wam, zo kóždy, kiž by na žónsku pohladal z požadosću za njej, hižo z njej mandźelstwo zlamał we swojej wutrobje.
Hdyž će twoje prawe woki pohóršuje, wutorhń je a ćisń je wot so; přetož lěpje je tebi, zo jedyn twojich stawow zahinje, dyžli zo by cyłe twoje ćěło do hele ćisnjene było. (Niže 18,9; Mark 9, 48.)
A hdyž će twoja prawa ruka pohóršuje, wotrězń ju a ćisń ju wot so; přetož lěpje je tebi, zo jedyn twojich stawow zahinje, hač zo cyłe twoje ćěło do hele přińdźe.
Tež bu prajene: zo by, štóžkuli swoju mandźelsku wot so pušći, jej dal rozdźěleński list.^{[NZ 31]} (5. Mójz. 24,1.)
Ja pak praju wam, zo kóždy, kotryž by swoju mandźelsku wot so pušćił, khiba mandźelstałamanja dla, ju zawjedźe do mandźelstwałamanja a kotryž sebi pušćenu wozmje, łama mandźelstwo.
Tež sće słyšeli, zo bu starym prajene: Njedyrbiš njeprawje přisahać; dyrbiš pak Knjezej swoje přisahi dźeržeć. ( 2. Mój. 20,7; 3. Mójz. 19,12; 5. Mójz. 5,11)
Ja pak praju wam, zo byšće z cyła njepřisahali, ani na njebjo, dokelž je trón Boži,
Ani na zemju, dokelž je podnožk jeho nohow; ani na Jeruzalem, dokelž je město wulkeho krala;(Jak. 5,12.)
Ani na swoju hłowu njedyrbiš přisahać, dokelž njemóžeš ani jedyn włósk bělły sčinić abo čorny.
Budź pak waša rěč: haj, haj; ně, ně; štož je wjacy dyžli to, je wot złeho.^{[NZ 32]}
Słyšeli sće, zo bu prajene: Woko za woko, a zub za zub. (2. Mójz. 24,20.)
Ja pak praju wam, zo byšće so njepřećiwili złemu^{[NZ 33]}; ale jelizo će štó dyri na praw lico, poskić jemu tež druhe. (Luk. 6,29.)
A tomu, kiž chce z tobu prawować a twoju suknju wzać, wostaj jemu tež płašć.
A nući-li će něchtó jenu milu, dźi hišće z nim dwě druhej.(1. Kor. 6,7.)
Štóž će prosy, tomu daj; a wot toho, kiž chce požčić wot tebje, so njewotwobroć
Słyšeli sće, zo bu starym prajene: Dyrbiš lubować swojeho bližšeho a hidźić swojeho njepřećela.
Ja pak praju wam: Lubujće swojich njepřećelow, čińće dobrotu tym, kotřiž was hidźa a prošće za tych, kotřiž was přesćěhaju a zlě rěča wo was, (Luk. 6,27.; Romsk. 12,20; Luk. 23,34; Jap. sk. 7,59.)
Zo bysće dźěći byli swojeho Wótca w njebjesach, kiž swojemu słóncu skhadźeć dawa na dobrych a na złych, a dešćik sćele na sprawnych a njesprawnych.
Přetož lubujeće-li tych, kotřiž was lubuja, kajke změjeće myto? nječinja tež clownicy?
A budźeće-li jenož swojich bratrow postrowjeć, što wjacy činiće? nječinja to tež pohani?
Budźće tohodla dospolni, jako tež waš njebjeski Wótc dospolny je.

Staw VI.

Jězus wuči, kak mamy jahmožnu dawać, so modlić. a bližšemu wodać; tohorunja, kak mamy so posćić; zo nimamy za zemju pokłady hromadźić, ale za njebjo; wóčko dyrbi wěrnosćiwe być. dwěmaj knjezomaj njemóže so słužić; tež zakazuje Jězus starosćiwosć wo jědź, drastu a wo jutřiši dźeń.

Kedźbujće, zo byšće swoju sprawnosć nječinili před čłowjekami, tak zo byšće wot nich widźeni byli; hewak myta njezmějeće pola swojeho Wótca, kiž je w njebjesach.
Hdyž tohodla jałmožnu dawaš, njedaj z trubu^{[NZ 34]} před sobu trubić, jako tajency činja we synagogach a na drohach, zo bychu česćeni byli wot čłowjekow; zawěrno praju wam, su swoje myto dóstali.
Hdyž pak ty jalmožnu dawaš, njech twoja lěwica njewě, što twoja prawica čini,
Zo by twoja jałmožna w potajnym była, a twój Wótc, kiž do potajneho widźi, zapłaći tebi.
A hdyž so modliće, njebudźće kaž tajency, kotřiž radźi we synagogach a na róžkach drohow stojicy so modla, zo bychu widźeni byli wot čłowjekow; zawěrno praju wam, su swoje myto dóstali.^{[NZ 35]}
Hdyž pak ty so modliš, zańdź do swojeje komorki, a zamknywši durje, modl so k swojemu Wótcej w potajnym, a twój Wótc, kiž do potajneho widźi, zapłaći tebi.
Modlicy pak so nječińće wjele słowow, jako pohani, přetož sebi mysla, zo budźa wusłyšeni, hdyž wjele rěča.^{[NZ 36]}
Tohodla njerunajće so jim; přetož Wótc wě, čoho sće potrěbni, prjedy hač jeho prosyće.
Wy budźeće tohodla takle so modlić: Wótče naš, kiž sy w njebjesach. Swjatosćene budź twoje mjeno. (Luk. 11,2.)
Přińdź k nam twoje kralestwo; twoja wola so stań, jako na njebju, tak tež na zemi.
Naš wšědny khlěb daj nam dźens.
A wodaj nam naše winy, jako tež my wadawamy našim winikam.
A njewjedź nas do spytowanja; ale wumóž nas wot złeho. Amen.
Přetož wodaće-li čłowjekam jich hrěchi, woda tež wam waš njebjeski Wótc waše hrěchi.(Niže: 18,35; Mak. 11,25.)
Hdyž pak so posćiće njebudźće zrudni, jako tajency, přetož wohidźeja swoje wobliča, zo by ludźom zjawne było, zo so posća; zawěrno praju wam, woni su swoje myto dóstali.
Ty pak, hdyž so posćiš, žałbuj swoju hłowu, a myj swoje wobličo,
Zo by čłowjekam njezjewił, zo so posćiš, ale swojemu Wótcej, kiž je w potajnym; a twój Wótc, kiž do potajneho widźi, zapłaći tebi.
Njehromadźće sebi pokłady na zemi, hdźež je zerzawizna a mola žerje a hdźež je paduši wukopaju a kradnu.
Hromadźće pak sebi pokłady w njebjesach, hdźež je paduši njewukopuja ani njekradnu.(Luk. 12,33; 1. Tim. 6,19.)
Přetož hdźež je twój pokład, tam je tež twoja wutroba.^{[NZ 37]}
Swěca twojeho ćěła je twoje woko.^{[NZ 38]} Budźe-li twoje woko jasne, budźe cyłe twoje ćěło swětłe. (Luk. 11,34.)
Budźe-li pak twoje woko złe, budźe cyłe twoje ćěło ćěmne. Je-li potajkim swětło, kotrež je we tebi, ćma, kak wulka budźe ćma sama?
Nichtó njemóže dwěmaj knjezomaj služić; přetož pak budźe jenoho hidźić a druheho lubować; abo jenoho znjese a druheho zacpěje. Njemóžeće Bohu služić a mamonej.(Luk. 16,13.)
Tohodla praju wam: Njebudźće starosćiwi wo swoje žiwjenje, što byšće jědli, ani wo swoje ćěło, z čim byšće so woblekali. Njeje žiwjenje wjacy dyžli jědź a ćěło wjacy dyžli drasta? (Ps. 54,23; Luk. 12, 22; Filip. 4,6; 1. Tim 6,7.)
Pohladajće na ptaki pod njebjom! njesyja a nježnjeja, ani njehromadźa do bróžnjow, a waš njebjeski Wótc je žiwi. Njejsće wy wjele wjacy, dyžli wone?
Štó pak wot was móže z přemyslenjom swojej dołhosći jedyn łóhć přidać?
A što sće wo drastu starosćiwi? Wohladajće lilije na polu, kak rostu; njedźěłaju ani njepřadu.
Praju pak wam, zo njebě ani Salomon we wšej swojej krasnosći tak wuhotowany, kaž jena z nich.
Jelizo pak Bóh trawu na polu, kotraž dźensa je a jutře so do pjecy ćisnje, tak drasći, čim wjacy was, malowěriwi?
Njebudźće tohodla starosćiwi, prajicy: Što budźemy jěsć abo što budźemy pić, abo z čim budźemy so woblekać?
Pretož to wštiko pohani pytaju. Waš njebjeski Wótc wšak wě, zo wšitko to trjebaće.
Pytajće pak najprjedy kralestwo Bože a jeho sprawnosć a to wštiko budźe wam přidate.
Njebudźće tohodla staroćiwi wo jutřisi dźeń. Přetož jutřiši dźen budźe so sam za so starać; dosć ma dźeń na swojej wobćežnosći.^{[NZ 39]}

Staw VII.

Khrystus wuči, zo nikoho sudźić njesměmy; wo třěscy a wo hrjadźe; swjate nima so psam podawać; kóždy, kiž prosy, pyta a kłapa, so wot Boha wusłyši; druhim mamy činić, štož chcemy, zo by so nam stalo; z wuzkimi wrotami mamy k žiwjenju hić; kak so falšni profetowje rozeznawaju a dobry štom wot złeho. Přirunanje wo tom, kotryž Khrystusowe słowa słyši a po nich skutkuje a wo tom, kiž po nich njeskutkuje.

Njesudjźće, zo byšće sudźeni njebyli.(Luk. 6,37; Romsk. 2,1.)
Přetož z kajkimž sudom sudźiće, z tym budźeće sudźeni; a z kajkejž měru měriće, budźe wam zaso měrjene.(Mark 4, 24.)
Što pak widźiš trěsku we woku swojeho bratra; a hrjadu we swojim woku njewidźiš?
Abo kak prajiš k swojemu bratrej: Njech wućahnu trěsku z twojeho woka a hlej, hrjada je we twojim woku?
Tajenco! wućehń najprjedy hrjadu ze swojeho woka a potom pohladaj, kak by třěsku wućahnyl z woka swojeho bratra.^{[NZ 40]}
Njedawajće swjate psam, ani njemjetajće swoje parle před swinje, zo bychu je trjebaj njepoteptale ze swojimi nohami a so wobroćiwši was njeroztorhale.^{[NZ 41]}
Prošće, a wam budźe date; pytajće a namakaće; kłapajće a wam budźe wotewrjene.(Niže: 21,22; Mark 11, 24; Luk. 11,9; Jan. 14,13; Jak. 1,6.)
Přetož kóždy, kiž prosy, dóstanje; a štóž pyta, namaka; a kłapacemu so wotewri.
Abo kotry čłowjek je mjez wami, kotryž swojemu synej, kiž by jeho wo khlěb prosył, kamjeń poda? (Luk. 11,11.)
Abo by-li jeho wo rybu prosyl, jemu hada poda?
jelizo tohodla wy, kotřiž sće zli, wěsće dobre dary dawać swojim dźěćom, čim wjacy budźe waš Wótc, kiž je w njebjesach, dobre dawać tym, kotřiž jeho proša?
Tuž wšitko, štožkuli chceće, zo bychu wam ludźo činili, tež wy čińće jim. Přetož to je zakoń a profetowje.^{[NZ 42]}(Luk. 6,31.)
Dźiće nutř z wuzkimi wrotami, dokelž šěroke su wrota a rozšěrjeny je puć, kotryž wjedźe k zahinjenju, a wjele je tych, kotřiž po nim nutř du.^{[NZ 43]} ^{[NZ 44]}
Kak wuzke su wrota a kak zwuženy je puć, kotryž wjedźe k žiwjenju; a mało je tych, kotřiž jón namakaju.

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw VIII.

Wustrowjeneho wusadneho sćele Khrystus k měšnikam; wustrowja stotnikoweho słužownika, kotrhehož wěru khwali; tohorunja zymničnu Pětrowu přichodnu mać a wjele druhich khorych; ze słowom wuhonja złe duchi; pismawučeneho, kiž chce jeho sćěhować, wotpokaza, druhemu pak poruči, zo by jeho sćěhował, tež před nanowym pohrjebom. Na čołmje, kotryž so wot žołmow tam a sem mjetaše, wot wučownikow wubudźeny, změruje morjo. Wumóže dweju wot djaboła wobsynjeneju pola Gerasenow; djabołam dowoli, zo smědźa do swini zajěć, štož widźiwši, Gerasenowje proša, zo by so z jich pomjezow zdalił.

Hdyž z hory dele dźěše, sćěhowachu jaho wulke črjódy.
A hlej, wusadny^{[NZ 45]} přišedši modleše so k njemu prajo: Knježe, chceš-li, móžeš mje wučisćić.(Mark 1, 40.)
A wupřestrěwši ruku dótkny so^{[NZ 46]} jeho Jězus prajo: Chcu, budź wučisćeny! A hnydom bu jeho wusad wučisćeny.
A Jězus dźeše k njemu: Hladaj, zo nikomu njepowěš; ale dźi, pokaž so měšnikej a wopruj dar, kotryž je Mójzes přikazał, jim na swědčenje.^{[NZ 47]}
Hdyž pak bě Jězus do Kafarnauma přišoł, přistupi k njemu stotnik,^{[NZ 48]} prošeše jeho.
A praji: Knježe, mój słužownik, leži doma wićiwy, a ćeŕpi wjele.
A jězus dźeše k njemu: Ja přińdu a wustrowju jeho.
A wotmołwjejo rjekny stotnik: Knježe! njesym hódny, zo by nutř šoł pod moju třěchu, ale praj jeno słowo, a mój słužownik budźe wustrowjeny.(Luk. 7,6.)
Přetož tež ja sym čłowjek, pod wyšnosć stajeny, a mam pod sobu wojakow, a praju-li tomu: Dźi, a wón dźe; a druhemu: Přińdź, a wón přińdźe; a swojemu słužownikej: Čiń to, a wón čini.
Jězus pak to wusłyšawši so spodźiwaše a rjekny tym, kotřiž jeho sćěhowachu: Zawěrno praju wam, tajkeje wěry njesym namakał we Israelu.
Praju pak wam, zo mnozy wot ranja a wječora přińdu, a zo budźa z Abrahamom a Isaakom a Jakubom k blidu sedźeć w njebjeskim kralestwje;^{[NZ 49]} (Mal. 1,11.)
Dźěći kralestwa pak budźa wustorčene do wonkowneje ćmy; tam budźe płač a křipjenje zubow.
A Jězus rjekny k stotnikej: Dźi, a kaž sy wěrił, stań so tebi. A słužownik bu wustrowjeny w tej samej hodźinje.
A hdyž bě Jězus do Pětroweho domu přišoł, widźeše jeho přichodnu mać na zymnicu khoru ležacu.
A dótkny so jeje ruki, a zymnica ju wopušći, a wona wstany a słužeše jim.
Hdyž pak bu wječor, přiwjedźechu k njemu mnohich, kotřiž mějachu djabliska, a wón wuhonješe duchi ze słowom, a wuhoji wšitkich khorych;(Mark 1, 32)
Zo by so dopjelniło, štož bu prajene přez profetu Isaiasa, kiž praji: Wón wza naše słabosće na so a znjese naše khorosće. (Is. 53,4; 1. Pětr. 2,24.)
Hdyž pak Jězus wulke črjódy wokoło sebje widźeše, poruči přez jězor přejěć.
A jedyn pismawučeny přistupiwši dźeše k njemu: Mištrje, póńdu za tobu, hdźežkuli póńdźeš.^{[NZ 50]}
A Jězus praji jemu: Liški maju jamy, a ptaki pod njebjom hnězda; Syn čłowjeka pak nima, hdźe by hłowu połožił.(Luk. 9,58)
A druhi z jeho wučownikow^{[NZ 51]} dźeše k njemu: Knježe, dowol, zo bych prjedy šoł a pohrjebał swojeho nana.
Jězus pak dźeše k njemu: Sćěhuj mje, a njech mortwi^{[NZ 52]} pohrjebaju swojich mortwych.
A hdyž wón do čołmika stupi, dźěchu jeho wučownicy za nim. (Mark 4, 36; Luk. 8,22.)
A hlej, wulki wichow nasta na morju, tak zo bu čołmik ze zmohami přikrywany; wón pak spaše.
A jeho wučownicy přistupichu k njemu a wubudźichu jeho prajicy: Knježe, wumóž nas, hinjemy!
A Jězus praji jim: Što sće bojazni, małowěrimi? Tuž wstanywši poruči wětram a morju, a sta so wulka ćišina.
Ludźo pak so dźiwachu, prajicy: Štó je tón, zo jemu wětry a morjo posłuchaju?
A hdyž bě přez jězor do krajiny Gerasenow^{[NZ 53]} přišoł, přiběžeštaj jemu dwaj wot djabliskow wobsynjenaj^{[NZ 54]} napřećiwo, kotrajž z rowow^{[NZ 55]} wuńdźeštaj, jara dźiwjej, tak zo nichtó njemóžeše po tamnym puću nimo khodźić.(Mark 5, 1; Luk. 8,26.)
A hlej, wołaštaj prajicy: Što je namaj a tebi, Jězuso, syno Boži? Sy ty sem přišoł do časa naju čwělować?
Běše pak njedaloko wot njeju wulke stadło swini na pastwje. (Mark 5, 11; Luk. 8,32.)
Duchi pak jeho prošachu prajicy: Jalizo nas wottudy wućěriš, pósćel mas do stadła swini.
A wón dźeše k nim: Dźiće.^{[NZ 56]} Wone pak wujěwši woteńdźechu do swini, a hlej, nahle wali so cyłe stadło do morja a zahiny we wodach.
Pastyrjo pak ćeknychu: a ducy do města powědachu wšitko, tež wo tymaj, kotrajž běštaj djabliska měłoj.
A hlej, cyłe město wuńdźe Jězusej napřećiwo a jeho wohladawši prošachu, zo by wot jich mjezow wotešoł.(Mark 5, 17; Luk. 8,37.)

Staw IX.

Wićiweho Khrystus wustrowi; pismawučeni pak morkotaju, dokelž bě jemu prajił, zo su jeho hrěchi wodate; powoła cłownika Mateja, a wotmołwja morkotacym farisejam, zo z cłownikami jě, a zo so jeho wučownicy njeposća; krewjećečnu žónsku wustrowi; mortwu předstojnikowu dźowku wubudźi; dwěmaj slepymaj widźenje wróćiwši wustrowi němeho wobsynjeneho; a wšudźom prěduje a hoji wšě khorosće a praji, zo su žně wulke, ale zo je dźěłaćeri mało.

A wón stupi do čołmika, přewjeze so, a přińdźe do swojeho města (Kafarnaum).
A hlej, přinjesechu wićiweho na łožu ležaceho. A Jězus jich wěru widźo rjekny
k wićiwemu: Dowěŕ so, syno, twoje hrěchi so ći wodawaju. (Mark 2, 3; Luk. 5,18.)
A hlej, někotři z pismawučenych prajachu při sebi: Tón Boha hani.^{[NZ 57]}
A hdyž Jězus jich mysle widźeše, rjekny: Čohodla mysliće złe w swojich wutrobach?
Što je łóže, prajić: Twoje hrěchi su ći wodate; abo prajić: wstań a khodź?^{[NZ 58]}
Zo pak byšće wědźeli, zo ma Sym čłowjeka móc na zemi hrěchi wodawać, tuž praji wićiwemu: Wstań, wzmi swoje łožo a dźi do swojeho domu.
A wstanywši woteńdźe do swojeho domu.
Črjódy pak to widźicy, nabojachu so, a khwalachu Boha, kiž je tajku móc čłowjekam dał.
A hdyž Jězus wottam woteńdźe, wuhlada čłøwjeka we cłownicy sedźaceho, Mateja^{[NZ 59]} z mjenom dźeše jemu: Sćěhuj mje. A wstanywši sćěhowaše jeho.(Mark 2, 14; Luk. 5,27.)
A sta so, hdyž wón w jeho domje za blidom sedźeše, hlej přińdźechu mnozy cłownicy a hrěšnicy a sedźachu za blidom z Jězusom a jeho wučownikami.
A farisejowje, to widźiwši prajachu jeho wučownikam: Přečo jě waš mištr z cłownikami a hrěšnikami?
Jězus pak, to wusłyšawši, dźeše: Strowi lěkarja njetrjebaju, ale khori.
Dźiće pak a wukńće, što rěka: Smilnosć chcu a nic wopor.^{[NZ 60]} Přetož njejsym přišoł, sprawnych powołać, ale hrěšnikow.(Os. 6,6; Niže: 12,7.)
Tedy přistupichu k njemu Janowi wučownicy prajicy: Přečo my a farisejowje často so posćimy,^{[NZ 61]} twoji wučownicy pak so njeposća?(Mark 2, 18; Luk. 5,33.)
A Jězus dźeše k nim: Móža drje so nawoženjowi^{[NZ 62]} towaŕšowje rudźić, doniž je nawoženja z nimi? Přińdu pak dny, hdźež so jim nawoženja wozmje, a tehdy budźa so posćić.
Nichtó pak njepřišiwa zapłatu^{[NZ 63]} z noweho płatu na staru drastu; přetož wona so cyła wot drasty wottorhnje, a dźěra bywa hórša.
Tež njelija młode wino do starych sudowjow; hewak so sudowja puknu, a wino so wulije a sudowja so skaža. Ale młode wino lija do nowych sudowjow, a woboje bywa zakhowane.
Hdyž wón to k nim rěčeše, hlej, přistupi jedyn předstojnik,^{[NZ 64]} a modleše so k njemu prajo: Knježe, moja dźowka je nětko wumrěła, ale pój, połož swoju ruku na nju a budźe žiwa.(Mark 5, 22; Luk. 8, 41.)
A wstanywši dźěše Jězus za nim, a jeho wučownicy.
A hlej žónska, kotraž na krewjećečenje dwanaće lět ćeŕpješe, přistupi wot zady a dótkny so wobruba jeho drasty.(Mark 5, 25; Luk. 8,43.)
Přetož praješe při sebi: Dótknu-li so jenož jeho drasty, budu wustrowjena.
Jězus pak so wobroćiwši a ju widźo rjekny: Dowěŕ so, dźowka, twoja wěra je će wustrowiła. A žónska bě strowa wot teje sameje hodźiny.
A hdyž bě Jězus do domu předstojnika přišoł, a piskarjow a harowacy lud^{[NZ 65]} widźał, praješe:
Wotstuṕće; přetož holčka njeje wumrěła, ale spi. A jemu so smějachu.
A hdyž bě lud wuhnaty, zastupi wón, a wza ju za ruku A holčka wstany.
A tuta powěsć rozeńdźe so po cyłej tamnej krajinje.
A hdyž Jězus wottudy dźěše, dźěštaj za nim dwaj slepaj, wołajcy a prajicy: Smil so nad namaj, syno Dawidowy!
Hdyž pak bě wón domoj^{[NZ 66]} přišoł, přistupištaj k njemu slepaj. A Jězus praji jimaj: Wěritaj, zo móžu wamaj to sčinić? Praještaj jemu: Haj, Knježe!
Tuž dótkny so jeju wočow prajo: Po waju wěrje stań so wamaj!
A jeju woči so wotewrištaj, a Jězus pohrozy jimaj prajo: Hladajtaj, zo to nichtó njezhoni.
Wonaj pak wuńdźeštaj a powědaštaj wo nim po tym cyłym kraju.
Hdyž pak běštaj wonaj wotešłoj, hlej, přiwjedźechu jemu němeho čłowjeka, kiž djablisko měješe. (Niže 12,22; Luk. 11,14.)
A hdyž bě djablisko wuhnate, rěčeše němy, a dźiwachu so črjódy prajicy: Ženje tajke njeje so widźało w Israelu.
Farisejowje pak prajachu: Přez wjeŕcha djabołow wuhonja wón djaboły.^{[NZ 67]}
A Jězus wobkhodźeše wšě města a městačka, wučo we jich synagogach a prědujo wjesołe powěstwo wo kralestwje (Božim), a hoješe wšitku khorosć a wšitku słabosć. (Mark 6, 6.)
Hdyž pak črjódy widźeše, běše jich jemu žel, dokelž běchu čwělowane a rozpjeršene, jako wowcy, kotrež pastyrja nimaju.^{[NZ 68]}
Tuž praji swojim wučownikam: Žně drje su wulke, ale dźěłaćeri je mało.
Prosće tohodla Knjeza žnjow, zo dźěłaćerjow pósćele na swoje žně.^{[NZ 69]}

Staw X.

Dwanaće japoštołow Khrystus wuči a sćele, zo bychu Židam evangelium prědowali a wobsynjenych a khorych hojili; japoštołowje su na jim hrožace přećiwnosće dopomnjeni a na nje přihotowani. Khrystus njeje přišoł, zo by pokoj přinjesł, ale mječ; wón ma so před čłowjekami wuznawać, a jeho lubosći njesmě so ničo do prědka stajeć; štóž druhich Khrystusa dla česći, česći Khrystusa a dóstanje tohodla myto.

A powoławši swojich dwanaće wučownikow, da jim móc nad nječistymi duchami, zo bychu je wuhonjeli a hojili wšitku khorosć a wšitku słabosć. (Mark 3, 13; Luk. 6,13; 9,1.)
Mjena dwanaće japoštołow pak su tute: Prěni^{[NZ 70]}: Syman, kiž rěka Pětr, a Handrij, jeho bratr;
Jakub, Zebedejowy syn, a Jan, jeho bratr; Filip a Bartroḿ; Domaš a Matej cłownik; Jakub, Alfejowy syn, a Tadej;
Syman Kananejski a Judaš Iskariot, kotryž je jeho potom přeradźil.
Tutych dwanaće wupósła Jězus, přikazujo jim, prajo: Njekhodźće na puć k pohanam a njezastuṕće do městow Samarijskich.^{[NZ 71]}
Ale dźiće radši k zhubjenym wowcam domu israelskeho.^{[NZ 72]} (Jap. sk. 13,46.)
Dźiće pak a prědujće prajicy: Přibližiło je so njebjeske kralestwo.
Khorych wustrowjejće, mortwych zbudźće, wusadnych wučisćejće, djabliska wuhońće; darmo sće dóstali, darmo dawajće.
Njemějće złoto, ani slěbro, ani pjenjezy we swojich pasach.^{[NZ 73]}(Luk. 9,3; 10,4.)
Ani wačok na puć, ani dwě sukni, ani črije, ani kij; přetož dźěłaćeŕ je swojeje jědźe hódny.
Do kotrehožkuli města abo městačka pak zastupiće, prašejće so, štó by w nim hódny był, a tam wostańće, hač woteńdźeće.
Zastupujcy pak do domu, postroẃće jón prajicy: Pokoj tomu domej!^{[NZ 74]}
A budźe-li tón dom hódny, přińdźe waš pokoj na njón; njebudźe-li pak hódny, wróći so waš pokoj k wam.
A štóžkuli by was njepřijał, ani waše słowa posłuchał, wuńdźće z tajkeho domu abo města won a wottřasće proch ze swojeju nohow.^{[NZ 75]}
Zawěrno praju wam: Łóže budźe zemi Sodomskej a Gomorrhskej na sudnym dnju, dyžli tomu městu.
Hlej ja sćelu was jako wowcy mjez wjelki; budźće tohodla mudri jako hady^{[NZ 76]}, a bjezfalšni jako hołbje. (Luk. 10,3.)
Hladajće pak so čłowjekow; přetož budźa was radam podawać, a we swojich zhromadźiznach was šwikać.
A před bohotow a kralow budźeće wodźeni mje dla, jim a pohanam na swědčenje.
Hdyž pak was podadźa, njestarajće so, kak abo što byšće rěčeli; přetož date budźe wam w tej samej hodźinje, štož maće rěčeć. (Luk. 12,11.)
Přetož wy to njejsće, kotřiž rěčiće, ale Duch wašeho Wótca, kiž rěči we was.
Poda pak bratr bratra k smjeći a nan syna, a dźěći powstanu přećiwo staršim a morja jich.^{[NZ 77]}
A budźeće hidźeni wot wšitkich mojeho mjena dla; štóž pak wutraje hač do kónca, budźe zbóžny.
Hdyž pak budźa was přesćěhać w jenom měsće, ćekńće do druheho. Zawěrno praju wam, njepřekhodźiće města israelske, hač přińdźe Syn čłowjeka.^{[NZ 78]}
Wučownik njeje přez mištra, ani služownik přez swojeho knjeza.(Luk. 6,40; Jan. 13,16; 15,20.)
Dosć je wučownikej, zo je jako jeho mištr, a služownikej, zo je jako jeho knjez. Su-li hospodarja Beelzebuba^{[NZ 79]} mjenovali, čim bóle jeho domjacych?
Tohodła njebójće so jich; přetož ničo njeje zakhowane, štož by njebyło zjewjene; ani potajne, štož by so njezhoniło. (Mark 4, 22; Luk. 8,17; 12,2.)
Štož wam praju we ćmě, prajće na swětle, a štož do wucha słyšiće, prědujće na třěchach.
A njebójće so tych, kotřiž ćělo morja, dušu pak morić njemóža; ale bóle bójće so toho, kotryž móže ćěło a dušu do hele storčić.
A njepředawataj so dwaj wroblej za pjenježk? a jedyn z njeju njepadnje na zemju bjez wašeho Wótca.
Tež waše włosy na hłowje pak su wšitke zličene. (2. Kral. 14,11; Jap. sk. 27,34.)
Tohodla njebójće so; lěpši sće wy, dyžli wjele wroblow.^{[NZ 80]}
Kóždy tohodla, kotryž mje wuznaje před čłowjekami, toho tež ja wuznaju před swojim Wótcom, kiž je w njebjesach.(Mark 8, 38; Luk. 9,26; 12,8; 2. Tim. 2,12.)
Štóž pak mje zaprje před čłowjekami, toho tež ja zapru před swojim Wótcom, kiž je w njebjesach.
Njemyslće sebi, zo přińdźech pokoj přinjeć na zemju; njepřińdźech pokoj přinjesć, ale mječ.^{[NZ 81]} (Luk. 12,51)
Přetož přińdźech wotdźělić čłowjeka přećiwo jeho nanej, a dźowku přećiwo jeje maćeri, a přichodnu dźowku přećiwo jeje přichodnej maćeri.^{[NZ 82]}
A njepřećelowje čłowjeka budźa jeho domjacy.^{[NZ 83]}
Štóž nana a mać bóle lubuje dyžli mje, njeje mje hódny; a štóž syna a dźowku bóle lubuje dyžli mje, njeje mje hódny; (Luk. 14,26.)
A štóž njebjerje swój křiž na so a njeńdźe za mne, njeje mje hódny.^{[NZ 84]} (Niže: 16,24; Mark 8, 34; Luk. 9,23; 14,27.)
Štóž namaka swoje žiwjenje, zhubi je;^{[NZ 85]} a štóž by zhubił swoje žiwjenje mje dla, namaka je. (Luk. 9, 24; 17,33; Jan. 12,25.)
Štóž was přijima, přijima mje; a štóž mje přijima, přijima toho, kotryž je mje pósłał.(Luk. 10, 16; Jan. 13,20.)
Štóž přijima profetu w mjenje profety, dóstanje myto profety;^{[NZ 86]} a štóž přijima sprawneho w mjenje sprawneho, dóstanje myto sprawneho.
A štóžkuli by k piću podał jenomu z tutych najmjeńšich jenož kelušk zymneje wody w mjenje wučownika, zawěrno praju wam, njezhubi swoje myto. (Mark 9, 40.)

Staw XI.

Jan sćele z jastwa pósłow k Jězusej, a Jězus khwali Jana před ludom. Židow pak přirunuje dźěćom, kotrež na torhošću na so wołaju; porokuje zasakłym městam, we kotrychž bě wjele dźiwow činił. Jězus khwali Wótca, woła wobćeženych k sebi wučo, zo je jeho přah słódki.

A sta so, hdyž Jězus přesta swojim dwanaće wučownikam přikaznje dawać, woteńdźe wottam, zo by wučił a prědował we jich městach. ^{[NZ 87]}
Jan pak wusłyšawši w jastwje wo Khrystusowych skutkach, pósła dweju ze swojich wučownikow,(Luk. 7,18.)
A da jemu prajić: Ty ty tón, kotryž ma přińć, abo mamy druheho wočakować? ^{[NZ 88]}
A wotmołwjejo Jězus praji jimaj: Dźitaj a powědajtaj Janej, štož słyšitaj a widźitaj:
Slepi widźa, khromi khodźa, wusadni so wučisćeju, hłuši słyša, mortwi wstawaju, khudym so evangelium prěduje; (Is. 35,5; 61,1.)
A zbóžny je, kotryž so na mni njepohóršuje.^{[NZ 89]}
Hdyž pak wonaj woteńdźeštaj, poča Jězus k črjódam rěčeć wo Janje: Što sće wušli do pusćiny widźeć? Sćinu z wětrom hibanu?^{[NZ 90]} (Luk. 7,24.)
Abo što sće wušli widźeć? čłowjeka w mjehkej drasće woblečeneho?^{[NZ 91]} Hlej,
kotriž mjehku drasu so woblekaju, su w kralowskich domach.
Abo što sće wušli widźeć? Profetu? Haj, praju wam, tež wjacy dyžli profetu.^{[NZ 92]}
Přetož tutón je, wo kotrymž je pisane: „Hlej, ja sćelu swojeho jandźela před twojim wobličom, kotryž budźe twój puć před tobu přihotować.“ (Mal. 3,1; Mark 1, 2; Luk. 7,27.)
Zawěrno praju wam: mjez rodźenymi wot žónskich njepowstany žadyn wjetši, dyžli Jan křćenik; ale štóž je najmjeńši w njebjeskim kralestwje, je wjetši dyžli wón.^{[NZ 93]}
Wot dnjow Jana křćenika pak do nětka žada njebjeske kralestwo móc, a kotřiž so mocuja, torhnu je na so.^{[NZ 94]}
Přetož wšitcy profetowje a zakoń hač do Jana su wěšćili.
A chceće-li zapřijeć, wón je Elias,^{[NZ 95]} kotryž ma přińć. (Mal. 4,5.)
Štóž ma wuši k słyšenju, njech słyši.
Komu pak přirunam tutón splah? Podobny je dźěćom na torhošću sedźacym, kotrež wołaju na swojeho runjeća:
A praja: Piskachmy, a njerejwašće, žałosćachmy, a njepłakašće.
Přetož Jan přińdźe, kotryž ani njejědźeše ani njepiješe, a praja: Djaboła ma.

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw XII.

Jězus zamołwja wučownikow na sabaće kłosy šćipacych; wuhoji na sabaće zeskhnjenu ruku; mjelči k šćuwanjam farisejow; mnohim wot njeho wustrowjenym poruči mjelčeć a dopjelni z tym Isaiasowe wěšćenje. Po wustrowjenju wobsynjeneho, kotryž bě slepy a němy, přepokaza farisejow, kotřiž jeho hanjachu, jako by přez Beelzebuba djaboły wuhonjał; praji, zo hanjenje Ducha swjateho so njewoda a zo budźe kóžde hanjace słowo sudźene. Pismawučenym a farisejam za dźiwom žadacym praji, zo so jim Jonasowe znamjo poda; a štó je jeho mać, a štó su jeho bratřa.

We wonym času woteńdźe Jězus na sabaće přez žita; jeho wučownicy pak hłódni, počachu kłosy šćipać a jěsć.^{[NZ 96]} (Mark 2, 23; Luk. 6,1.)
Farisejowje pak to widźicy rjeknychu jemu: Hlej, twoji wučownicy činja, štož so njesłuša činić na sabaće.^{[NZ 97]}
Wón pak rjeny jim: Njejsće čitali, što je David činił, hdyž bu hłódny, a kotřiž běchu z nim? (1. Kral. 21,6.)
Kak do domu Božeho zastupi, a wustajene khlěby jědźeše, kotrež jěsć jemu so njesłušeše, ani tym, kotřiž běchu z nim, ale jeno měšnikam samym?^{[NZ 98]} (3. Mójz. 24,9.)
Abo njejsće čitali w zakonju, zo na sabaće měšnicy w templu sabat njedźerža, a su bjez winy?^{[NZ 99]}
Praju pak wam, zo je tudy, kotryž je wjetši, dyžli templ.^{[NZ 100]}
Hdy byšće pak wědźeli, što je: Smilnosć chcu a nic wopor, njebudźešće ženje tamali njewinowatych.^{[NZ 101]} (1. Kral. 15,22; Os. 6,6; wyše: 9,13.)
Přetož Syn čłowjeka je knjez tež šabata.
A hdyž bě wottam wotešoł, přińdźe do jich synagogi.
A hlej, tu běše čłowjek, kiž měješe zeskhnjenu ruku, a prašachu so jeho prajicy: Słuša so, na sabaće wustrowjeć? zo bychu jeho wobskoržowali.^{[NZ 102]} (Mark 3, 1; Luk. 6,6.)
Wón pak jim rjekny: Kotry čłowjek mjez wami, kiž by jenu wowcu měł, by-li na sabaće do jamy padnyła, njepřimnje a njewućehnje ju? (5. Mójz. 22,4.)
Kak wjele je čłowjek wjacy dyžli wowca? Tohodla so słuša, na sabaće dobre činić.
Tuž dźeše k k čłowjekej: Wupřestrěj swoju ruku. A wón ju wupřestrě, a bu zaso strowa jako druha.
Farisejowje pak wotšedši dźeržachu radu přećiwo njemu, kak bychu jeho skóncowali.
Jězus pak to wědźawši, woteńdźe wottam; a sćěhowachu jeho mnozy, a wustrowi jich wšitkich.
A přikaza jim, zo bychu jeho njewozjewjeli;
Zo by zo dopjelniło, štož bu prajene přez profetu Isaisa, kiž praji:(—)
„Hlej, mój słužownik, kotrehož sebi wuzwolich, mój lubowany, kotryž mojej duši so derje spodobaše. Połožu swojeho ducha na njeho, a budźe sud připowědować pohanam.
Njebudźe so wadźić ani wołać, a nichtó njezasłyši jeho hłós na dróhach.
Nałamanu sćinu njezłama, a žehliwy sužoh njewuhasnje^{[NZ 103]}, hač dowjedźe sud k dobyću.^{[NZ 104]}
A w jeho mjenje změja pohani nadźiju.“(Is. 42,1—4.)
Tehdy bu k njemu přiwjedźeny, kiž měješe djablisko, slepy a němy, a wustrowi jeho tak, zo rěčeše a widźeše.
A wšitke črjódy so dźiwachu a prajachu: Njeje tutón syn Dawidowy?^{[NZ 105]}
Farisejowje pak to słyšawši rjeknychu: Tón njewuhonja djaboły, khiba přez Beelzebuba, wjeŕcha djabliskow. (Wyše 9,34; Mark 3, 22; Luk. 11,15.)
Jězus pak jich mysle znajo, rjekny jim: Kóžde kralestwo, rozdźělene přećiwo sebi, zapusći so, a žane město abo dom, kotryž je rozdźěleny přećiwo sebi, njewobstoji.^{[NZ 106]} (Luk. 11,17.)
A wuhonja-li satan satana, je dźěleny přećiwo sebi. Kak wobstoji tohodla jeho kralestwo?
A wuhonjam-li ja přez Beelzebuba djaboły, přez koho wuhonjeju je waši synowje? Tohodla budźa woni waši sudnicy.
Wuhonjam-li pak ja přez ducha Božeho djaboły, potajkim je kralestwo Bože k wam přišło.
Abo kak zamóže něchtó do domu sylneho zastupić a jeho sudowja pobrać njeje-li prjedy sylneho zwjazal? a potom hakle wurubi jeho dom.^{[NZ 107]}
Štóž njeje ze mnu, je přećiwo mi a štóž njehromadźi ze mnu, rozpjerša.

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw XIII.

W čołmje sedźo wuči Khrystus přirunani wo syjerju a pjancy, kotrejž swojim japoštołam wukładuje; tohorunja přirunanja wo žonopowym zornje, wo zakisanym ćěstu, wo namakanym pokładźe a namakanej parli, wo syći do morja pušćenej; tuto přirunanje tež wukładuje. W Nazareće wučo praji, zo profeta bjez česće njeje, khiba w swojej wótčinje

Tón samy dźeń wušedši Jězus z domu sedźeše při morju.^{[NZ 108]} (Mark 4, 1; Luk. 8,4.)
A zhromadźichu so k njemu mnohe črjódy, tak zo do čołmika stupiwši so sydźe; wšón lud pak stoješe na brjozy.
A rěčeše k nim wjele we přirunanjach, prajo: Hlej, syjeŕ wuńdźe, zo by wusywał.
A hdyž syješe, padźechu někotre zorna při puću, a přilećachu ptaki njebja a zjěchu je.
Druhe pak padźechu na skałojte, hdźež njemějachu wjele zemje; a zeskhadźachu bórzy, dokelž njemějachu hłuboku zemju.
Hdyž pak słónco zeskhadźa, zwjadnychu, a dokelž njemějachu korjenja, wuskhnychu.
Druhe pak padźechu mjez ćernje; a ćernje rosćechu a podusychu je.
Druhe pak padźechu do dobreje zemje, a dawachu płód, jene sto króć, druhe šěsćdźesat króć, zaso druhe třiceći króć.
Štóž ma wuši k słyšenju, njech słyši.
A přistupiwši rjeknychu wučownicy k njemu: Čohodla rěčiš k nim we přirunanjach?
Wotmołwjejo dźeše k nim: Wam je date spóznać potajnosće njebjeskeho kralestwa, jim pak njeje date.^{[NZ 109]}
Přetož štóž ma, tomu budźe date, a změje nadobnje; štóž pak nima, tomu budźe tež, štóž ma, wotewzate.^{[NZ 110]}
Tohodla rěču k nim we přirunanjach, dokelž widźicy njewidźa, a słyšicy njesłyša, ani njerozymja.
A dopjelnja so nad nimi wěšćenje profety Isaiasa, kiž praji: „Słyšicy budźeće słyšeć njezrozymiće, a widźicy budźeće widźeć a njepóznajeće. (Isa. 6,9—10; Mark 4, 12; Luk. 8,10; Jan. 12,40.)
Přetož stwjerdnyła je wutroba tutoho ludu, a z wušomaj su ćežcy słyšeli, a swojej woči su zandźelili, zo bychu z wočomaj njewidźeli, a z wušomaj njesłyšeli a z wutrobu njerozymili a so njewobroćili, a zo bych jich njewumóžił.“ (Romsk. 11,8.)
Wašej woči pak stej zbóžnej, dokelž widźitej, a wašej wuši, dokelž słyšitej.
Zawěrno pak praju wam: Mnozy profetowje a sprawni požadachu widźeć, štož widźiće, a njejsu je widźeli, a słyšeć, štož słyšiće, a njejsu słyšeli. (Luk. 10,24.)
Wy tohodla słyšće přirunanje wo syjerju.^{[NZ 111]}

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw XIV.

Janowa hłowa poda so rejwaŕcy; Jězus nasyći pjeć tysac muži w pusćinje z pjeć khlěbami a dwěmaj rybomaj; wón změruje wučownikow wot wichora wokoło mjetanych, přez morjo k nim přišedši, a wumóže Pětra před zatepjenjom. W krajinje Genesar wustrojeju so wšelacy khori z dótknjenjom jeho drasty.

W tom samym času zasłyša tetrarcha^{[NZ 112]} Herodes powěsć wo Jězusu. (Mark 6, 14; Luk. 9,7.)
A praji swojim słužownikam: Tón je Jan křćenik, wón je wot mortwych wstanył, a tohodla stawaju so dźiwy přez njeho.
Přetož Herodes Jana zajawši bě jeho zwjazał, a do jastwa sadźił dla Herodiady, žony swojeho bratra.^{[NZ 113]} (Mark 6, 17; Luk. 3,19.)
Přetož Jan jemu praješe: Njesłuša so tebi, zo ju maš.
A chcyjo jeho morić, naboja so ludu, dokelž mějachu jeho za profetu. (Niže 21,26.)
Na narodnym dnju Herodesa pak rejwaše dźowka Herodiady^{[NZ 114]} w srjedźinje (hosći) a spodobaše so Herodesej.
Tohodla slubi z přisahu jej dać, štožkuli by sebi požadała.
Wona pak, wot swojeje maćerje prjedy napominana, dźeše: Daj mi tudy we škli hłowu Jana křćenika.
A kral so zrudźi; ale přisahi dla a tych dla, kotřiž sobu za blidom sedźachu, přikaza, ju dać.
Pósła^{[NZ 115]} a da Janej we jastwje hłowu wotćeć.
A jeho hłowa bu přinjesena we škli a data holčcy; a wona donjese ju swojej maćeri.
A jeho wučownicy přistupiwši wzachu jeho ćěło a pohrjebachu je; a wošedši powěchu to Jězusej.Hdyž bě to Jězus słyšał, woteńdźe wottam w čołmiku na puste město we samoće^{[NZ 116]}, a hdyž črjódy to zasłyšachu, dźěchu za nim pěši z městow. (Mark 6, 31; Luk. 9,10; Jan. 6,3.)
A wustupiwši wuhlada wulke črjódy, a jemu běše jich žel, a wustrowi jich khorych.

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw XV.

Kak farisejowje podawizny w nastupanju myća rukow a druhich wěcow Božim kaznjam do prědka stajeja; a kotre wěcy čłowjeka wonječisćeja. Kananejska žónska wuprosy sebi z wobstajnej dowěru a próstwu wustrowjenje swojeje dźowki. Wšelake khorosće při galilejskim morju zahojiwši nasyći Jězus štyri tysacy muži ze sedm khlěbami a někotrymi rybami, při čimž so sedm korbow łamankow nazběra.

Tehdy přińdźechu k njemu z Jeruzalema pismawučeni a farisejowje, prajicy: (Mark 7, 1.)
Přečo twoji wučownicy wustajenja starych^{[NZ 117]} přestupuja? přetož njemyja sebi rucy, hdyž khlěb jědźa.
Wón pak wotmołwjejo dźeše k nim: Přečo tež wy kaznju Božu přestupujeće dla wašeho wustajenja? Přetož Bóh praji:
Česćuj nana a mać; štóž zlě rěči přećiwo nanej abo maćeri, njech smjerće wumrje. (Efes. 6,2; Přisł. 20,10.)
Wy pak prajiće: Štóžkuli by rjekł nanej abo maćeri: „Wopor, kotryžkuli wote mnje so wopruje, tebi pomha“ (je bjez winy),
A byrnje nječesćił swojeho nana a swoju mać; a tak sće zběhnyli Božu kaznju dla wašeho wustajenja.^{[NZ 118]}
Tajency, derje je wo was wěšćił Isaias prajo:
„Tutón lud česći mje z hubomaj, jich wutroba pak je daloko wote mnje. (Is. 29, 13; Mark 7, 6.)
Podarmo pak mje česća, hdyž wuča čłowjeske wučby a přikaznje.“
A zwoławši lud k sebi, rjekny jim: Słyšće, a zrozyḿće!
Nic to, štož do rta nutř dźe, znječisćuje čłowjeka; ale štož ze rta wukhadźa, to znječisćuje čłowjeka.^{[NZ 119]}
Tehdy přistupiwši jeho wučownicy k njemu rjeknychu: Wěš, zo farisejowje tuto słowo słyšawši so pohóršowachu?
Wón pak wotmołwjejo dźeše: kóžde sadźenje, kotrež njenasadźi mój njebjeski Wótz, wukorjeni so.(Jan. 15,2.)
Wostajće jich, su slepi a wodźerjo slepych; hdyž pak slepy slepeho wodźi, padnjetaj wobaj do jamy.
Wotmołwjejo pak rjekny Pětr jemu: Wułož nam tuto přirunanje. (Mark 7, 17.)
Wón pak rjeknje: Sće tež wy hišće bjez zrozymjenja?
Njezapřijeće, zo wštiko, štož do rta dźe, do brjucha přińdźe, a do wotstupa so wućisnje?
Štož pak ze rta wukhadźa, dźe z wutroby, a to znječisćuje čłowjeka.
Přetož z wutroby wukhadźeju zle mysle, morjenja, mandźelstwałamanja, kurwaŕstwa, padušstwa, falšne swědčenja, bohahanjenja.
To su wěcy, kotrež čłowjeka znječisćuja; ale z njemytymaj rukomaj jěsć, to čłowjeka njeznječisćuje.
A Jězus wotšedši wottam poda so na stronu Tyra a Sidona. (Mark 7, 24.)
A hlej, kananejska žónska, kotraž z tamnych pomjezow přišedši wołaše, jemu prajicy: Smil so nade mnu, Knježe, syno Davidowy; moja dźowka je ćežcy wot djabliska krjudowana.^{[NZ 120]}
Wón pak njewotmołwi jej słowčka. A jeho wučownicy přistupiwši k njemu prošachu jeho prajicy: Wotpušć ju, dokelž woła za nami.
Wón pak wotmołwjejo dźeše: Njejsym pósłany, khiba jeno k zhubjenym wowcam domu israelskeho.^{[NZ 121]}
Ale wona přistupiwši, modleše so k njemu prajicy: Knježe, pomhaj mi!
Wón pak wotmołwjejo dźeše: Dobro njeje synam khlěb wzać a psam ćisnyć.^{[NZ 122]}
Ale wona rjekny: Tak je Knježe; tola tež psyčki jědźa wot drjebjenčkow, kotrež padaju z blida jich knjezow.^{[NZ 123]}
Tuž wutmołwjejo Jězus dźeše k njej: O žónska, wulka je twoje wěra; stań so tebi, jako chceš. A jeje dźowka bu wustrowjena wot teje hodźiny.
A hdyž bě Jězus wottam wotešoł, přińdźe k galilejskemu morju, a došedši na horu sydźe so tam.
A přińdźechu k njemu mnohe črjódy, sobu mějacy němych, slepych, khromych, słabych a wjele druhich; połožichu jich k jeho nohomaj, a wón wustrowi jich.
Tak zo so črjódy dźiwachu, widźicy němych rěčeć, khromych khodźić, slepych widźeć; a khwalachu Boha israelskeho. (Is. 35,5.)
Jězus pak zwoławši swojich wučownikow k sebi rjekny: Žel mi je ludu, dokelž hižo tři dny přebywa při mni, a nima, što by jědł, a nochcu jón hłódny wot so pušćić, zo by njezawutlił na puću. (Mark 8, 2)
A wučownicy praja jemu: Z wotkel dóstanjemy w pusćinje telko khlěbow, zo bychmy nasyćili tajki lud?
A Jězus dźeše k nim: Kelko khlěbow maće? Woni pak rjeknychu: Sedm a někotre rybički.
A wón poruči ludej, zo by so na zemju zesydał.
A wzawši sedm khlěbow, a ryby, a dźak prajiwši łamaše a da je swojim wučownikam, wučownicy pak ludej.
A wšitcy pojěchu, a buchu nasyćeni. A štož wot łamankow zby, zezběrachu sedm korbow połnych.
Tych pak, kotřiž běchu jědli, běše štyri tysacy mužskich, bejz dźěći a žónskich.
A lud rozpušćiwši stupi do čołmika a přińdźe do Magedanskich pomjezow.^{[NZ 124]}

Staw XVI.

Jězus naswari tych, kotřiž sebi znamjo žadajcy jeho spytuja, zo znamjenja časow njerozeznawaju; kaza swojim wučownikam, zo bychu so ćěsta farisejow a saducejow hladali a praša so jich, za koho jeho maju, a slubi Pětrej po jeho wotmołwjenju kluče njebjeskeho kralestwa. Wěšći swoje ćerpenje, štož so jemu wot Pětra porokuje, čohoždla jeho přećiwnika mjenuje, a wuči, zo ma kóždy swój křiž njesć, a zo budźe Bóh kóždemu po jeho skutkach płaćić.

A přistupichu k njemu farisejowje a saducejowje, jeho spytujcy; a prošachu jeho, zo by jim znamjo z njebjes pokazał. (Mark 8, 11.)
Wón pak wotmołwjejo dźeše k nim: Hdyž je so zwječoriło, prajiće: Jasno budźe, přetož njebjo je čerwjene. (Luk. 12,54.)
A rano: Dźens budźe hrozne wjedro; přetož zamróčene njebjo so čerwjeni.
Wobličo njebjes wěsće potajkim rozeznać, znamjenja časa pak njemóžeće póznać? ^{[NZ 125]} Zły a mandźelstwałamaŕski splah žada sebi znamjo, ale znamjo njeda so jemu, khiba znamjo profety Jonasa. A jich wopušćiwši, woteńdźe. (Wyše 12,39; Jan. 2,1.)
A hdyž jeho wučownicy přez jězor so přewjezechu, zapomnichu khlěby sobu wzać.
Wón jim rjekny: Hladajće so a bjeŕće so na kedźbu před zakisanym ćěstom farisejow a saducejow. (Mark 8, 15; Luk. 12,1.)
Woni pak myslachu při sebi prajicy: Khlěby sobu njewzachmy.^{[NZ 126]}
To wědźo pak rjekny Jězus: Što mysliće při sebi, małowěriwi, zo khlěbow nimaće?
Njerozymiće hišće a njedopomniće so na pjeć khlěby za pjeć tysacow muži, a kelko korbow nazběrašće? (Wyše 14,17; Jan. 6,9.)
Ani na sedm khlěbow za štyri tysacy ludźi, a kelko korbow nazběrašće? (Wyše 15, 34.)
Přečo njerozymiće, zo wo khlěbje wam njerěčach: Hladajće so zakisaneho ćěsta farisejow a saducejow.
Tehdy zrozymichu, zo njebě prajił, so hladać zakisaneho ćěsta khlěbow, ale wučby farisejow a saducejow.
Přińdźe pak Jězus do krajiny Caesareje Filipoweje^{[NZ 127]} a wopraša so swojich wučownikow prajo: Za koho maju ludźo Syna čłowjeka?(Mark. 8, 27.)
Woni pak prajachu: Někotři za Jana křćenika, někotři za Eliasa, někotři pak za Jeremiasa abo za jenoho z profetow.^{[NZ 128]} (Mark 8, 28; Luk. 9,19.)
Jězus praji jim: Za koho pak wy mje maće?
Wotmołwjejo rjekny Syman Pětr: Ty sy Khrystus, Syn žiweho Boha. (Jan. 6,70.)
Wotmołwjejo pak rjekny Jězus jemu: Zbóžny sy, Symanje, syno Jonasowy, dokelž mjaso a krej njezjewištaj tebi, ^{[NZ 129]} ale mój Wótc, kiž je w njebjesach.
A ja praju tebi: Ty sy Pětr, a na tule skału natwarju swoju cyrkej a mocy hele njepřemóža ju.^{[NZ 130]}

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłohax

Staw XVII.

Khrystusowe překrasnjenje na horje, wo kotrymž maju wučownicy mjelčeć, doniž wot mortwych njewstanje. Praji, zo Elias přińdźe, haj zo je hižo přišoł, mjenujcy Jan křćenik. Naměsačneho hólčeca wustrowi, kotrehož japoštołowje słabeje wěry dla wustrowić móhli njeběchu, a pokaza jim, kajkeho počinka maju być. Wěšći swoje ćerpjenje; zapłaći za sebje a za Pětra dwójnu drachmu po namakanju statera w rybowej hubje.

A po šesći dnjach wza Jězus Pětra a Jakuba, a Jana, jeho bratra, sobu a dowjedźe jich w stronu na wysoku horu. (Mark 9, 1; Luk. 9,28.)
A bu překrasnjeny před nimi. A jeho wobličo swětleše so jako słónco, jeho drasta pak bu běła jako sněh.
A hlej, zjewištaj so jim Mójzes a Elias, a rěčeštaj z nim.
Pětr pak wotmołwjejo rjekny Jězusej: Knježe, dobro je nam tudy być; chceš-li, sčinimy tudy tři stany, tebi jedyn, Mójzesej jedyn a Eliasej jedyn.
A hdyž wón hišće rěčeše, hlej, wobda jich swětła mróčel. A hlej, hłós z mróčele, kiž praji: Tónle je mój lubowany Syn, na kotrymž mam swoje spodobanje; toho posłuchajće! (Wyše 3,17.)
A to słyšawši padźechu wučownicy na swoje wobličo, a nabojachu so jara.
A Jězus přistupiwši dótkny so jich a rjekny jim: Wstańće a njebójće so.
Pozběhnywši pak swojej woči njewidźachu nikoho, hač Jězusa samoho.
A hdyž z hory dele dźěchu, poruči jim Jězus prajo: Njepowědajće nikomu widźenje, hač Syn čłowjeka wot mortwych wstanje.^{[NZ 131]}
A wučownicy woprašachu so jeho prajicy: Čohodla pak pismawučeni praja, zo ma Elias prjedy přińć?^{[NZ 132]} (Mark 9, 10.)
Wón pak womołwjejo rjekny jim: Elias wšak přińdźe a wobnowi wšitko.
Praju pak wam, zo je Elias hižo přišoł, a njepóznachu jeho, ale z nim sčinichu, štožkuli chcychu. Tak změje tež Syn čłowjeka wot nich ćerpjeć. (Wyče 11,14; 14,10.)
Tuž zrozymichu wučownicy, zo je wo Janu křćeniku k nim rěčał.
A hdyž bě k ludej přišoł, přistupi k njemu čłowjek, kotryž před nim na kolena padny, prajo: Knježe, smil so nad mojim synom, dokelž je naměsačny, a ma zlě ćerpjeć; přetož často pada do wohnja a husto do wody.^{[NZ 133]} (Mark 9, 16; Luk. 9,38.)
A přiwjedźech jeho twojim wučownikam, ale njemóžachu jeho wustrowić.
Wotmołwjejo pak dźeše Jězus: O njewěriwy a wrótny splaho, kak dołho budu z wami? kak dołho was znjesu? ^{[NZ 134]} Přiwjedźće jeho sem ke mni.
A Jězus jeho naswari, a wuńdźe wot njeho djablisko, ^{[NZ 135]} a hółčec bu wustrowjeny wot teje hodźiny.
Tehdy wučownicy mjelčo k Jězusej přistupichu a rjeknychu: Čohodla my je wuhnać njemóžachmy?
Jězus jim rjekny: Wašeje njewěry dla. Přetož zawěrno praju wam, změjeće-li wěru, kaž žonopowe zornjatko, prajiće tutej horje: Přeńdź wottudy tamle, a přeńdźe, a ničo njebudźe wam njemóžne.^{[NZ 136]} (Luk. 17,6.)
Tutón splah pak so njewuhonja, khiba z modlenjom a posćenjom.^{[NZ 137]}
Hdyž pak woni w Galileji přebywachu, rjekny jim Jězus: Syn čłowjeka budźe podaty do rukow čłowjekow, (Niže 20,18; Mark 9, 30; Luk. 9,44)
A morja jeho, a na třeći dźeń wstanje wot mortwych. A zrudźichu so jara.
A hdyž běchu do Kafarnauma přišli, přistupichu k Pětrej ći, kotriž dwójnu drachmu bjerjechu, a rjeknychu jemu: Njedawa waš mištr dwójnu drachmu?
Wón dźeše: Haj. A hdyž bw do domu zastupił, předeńdźe jeho Jězus prajo: Što so tebi zda, Symanje? Wot koho bjeru zeḿscy kralowje dawk abo dań? Wot swojich dźěći abo to cuzych?
A wón rjekny: Wot cuzych. Jězus k njemu rjekny: Tuž su dźěći swobodne.
Zo pak bychmy jich njepohóršowali, dźi k morju, a wućisń wudu, a wzmi rybu, kotraž so najprěnja popadnje, a wotewriwši jeje rot, namakaš stater^{[NZ 138]}; tón wzmi, a daj jim za mnje a za sebje.

Staw XVIII.

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw XIX.

Jězus wuči, zo je mandźelstwo po załoženju njerozdźělomne a mandźelska so njesmě pušćić, khiba mandźelstwałamanja dla. Mjez wšelakimi wurězancami khwali tych, kotřiž su so njebjeskeho kralestwa dla wurězali. Móličkim napołoža rucy. Młodźenc, kiž praji, zo wšitke kaznje wobkedźbuje, woteńdźe zrudny, słyšawši Jězusowu radu, zo by wšitko předał; tuž Jězus wobkruća, zo bohaty ćežko do njebjes přińdźe, a wuči, kajku mzdu dóstanu, kotřiž wšitko wopušćiwši jeho sćěhuja.

A sta so, hdyž Jězus tute rěče skónči, pućowaše Z Galileje, a přińdźe do pomjezow Judeje z tamneje strony Jordana, (Mark 10, 1.)

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw XX.

Přirunanje wo dźěłaćerjach we winicy, mjez kotrymiž posledni tón samy pjenjez dóstanje, kaž prěni. Jězus wěšći wučownikam swoje ćerpjenje a wot-mortwych-wstaće; a hdyž so Zebedejowaj synaj česćelakomnaj pokazataj, wuči wučownikow, zo nimaju so wuznamjenjeć z mocu a knjezojtosću, ale ze słuženjom. Ducy z Jericha wustrowi slepeju.

Njebjeske kralestwo je podobne hospodarjej, kiž zahe rano wuńdźe, zo by dźěłaćerjow najał do swojeje winicy.
Wujednawši pak z dźěłaćerjemi wo dźesatnik na dźeń, pósła jich do swojeje winicy.^{[NZ 139]}
A wušedši wokoło třećeje^{[NZ 140]} hodźiny, wuhlada druhich na torhošću prózdnje stojacych,
A rjekny jim: Dźiće tež wy do mojeje winicy, a štož prawje budźe, dam wam.
Woni pak woteńdźechu. Zaso pak wuńdźe wokoło šesteje a dźewjateje hodźiny, a sčini runje tak.
Wokoło jědnateje^{[NZ 141]} hodźiny pak wušedši namaka druhich prózdnje stojacych, a praji jim: Što tu stojiće cyły dźeń prózdni?
Praja jemu: Dokelž nas nichtó njenaja. Wón rjekny jim: Dźiće tež wy do mojeje winicy.
Hdyž pak wječor bu, praji knjez winicy swojemu zastojnikej: Zawołaj dźěłaćerjow, a daj jim mzdu, počinajo wot poslednich hač do prěnich.
Hdyž tohodla přińdźechu, kotriž běchu wokoło jědnateje hodźiny přišli, dóstachu kóždy po dźesatniku.
Hdyž pak přińdźechu tež prěni, měnjachu, zo wjacy dóstanu; ale tež woni dóstachu kóždy po dźesatniku.
A dóstawši jón morkotachu přećiwo hospodarjej,
Prajicy: Ći posledni su jenu hodźinu dźěłali, a sy jich nam runych sčinił, kotřiž smy znjesli ćežu dnja a horcotu.
Wón pak wotmołwjejo jenomu z nich rjekny: Přećelo, nječinju tebi křiwdy; njejsy wo dźesatnik wujednał ze mnu?
Wzmi, štož twoje je, a dźi; chcu pak tež tomu poslednjemu dać, jakož tebi.
Abo njesłuša so mi činić, štož chcu? je twoje woko złe, dokelž sym ja dobry?

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw XXI.

Jězus ćehnje swjatočnje na wóslicy do Jeruzalema a wupokaza wikowarjow z templa a wotmołwja farisejam, nad jeho nahladnosću so hněwacym; wučownikam pak nad figowcom, kotryž bě na jeho słowo wuskhnył, so dźiwacym rozestaja móc wěry. Prašenje za połnomocu wotpokazuje z prašenjom za Janowej křćeńcu a z přirunanjomaj wo čłowjeku, kiž měješe dweju synow, a wo hospodarju, kotrehož winicarjo po druhich słužownikach tež syna jako herbu winicy morichu. Wěšći, zo so kralestwo Bože wot Židow k pohanam přenjese.

A hdyž so k Jeruzalemej přibližichu a přińdźechu do Bethfage k Wolijowej horje, tehdy pósła Jězus dweju wučownikow, (Mark 11, 1; Luk. 19,29; Jan. 12, 12-19.)
Prajo jimaj: Dźitaj do městačka, kotrež je před wamaj, a hnydom namakataj wóslicu přiwjazanu, a žrěbjo z njej; wotwjazajtaj a přiwjedźtaj jeju ke mni.
A jelizo by wamaj štó što rjekł, prajtaj, zo Knjez jeju potrjebuje, a hnydom pušći jeju.
To pak je so wšitko stało, zo by so dopjelniło, štož bu prajene přez profetu, kiž praji:
„Prajće dźowcy Sionskej: Hlej, twój kral dźe k tebi pokorny, sedźacy na wóslicy a na žrěbjeću, na młodym přežneje (wóslicy).“ (Zach. 9,9; Is. 62,11; Jan. 12,15.)
Wučownikaj pak woteńdźeštaj a sčiništaj, jako bě jimaj Jězus poručił.
A přiwjedźeštaj wóslicu a žrěbjo, a połožištaj na nje swoju drastu, a sadźištaj jeho na nje.
Mnohe črjódy pak přestrěchu swoju drastu na puć; druzy pak rubachu hałzy ze štomow a sćelechu je na puć.^{[NZ 142]}
Črjódy pak, kotrež w prědku dźěchu a kotrež sćěhowachu, wołachu prajicy: Hosanna synej Dawidowemu; žohnowany budź, kiž přikhadźa w mjenje Knjeza; hosanna we wysokosćach. (Ps. 117, 26; Mark 11, 10; Luk. 19,38.)
A hdyž wón do Jeruzalema přińdźe, zběhny so cyłe město prajicy: Štó je tón?
Ludźo pak prajachu: Tón je Jězus, profeta z Nazaretha w Galileji.
A Jězus přińdźe do templa Božeho, a wuhna wšitkich předawacych a kupowacych w templu, a blida pjenježnikow a stólcy předawarjow hołbi spowroća.(Mark. 11, 15; Luk. 19,45; Jan. 2,14.)
A praji jim: Pisane je: „Mój dom budźe dom modlenja rěkać“, wy pak sčinišće z njeho „rubježnu jamu“.^{[NZ 143]} (Is. 56,7; Jer. 7,11; Luk. 19,46.)
A přistupichu k njemu slepi a khromi we templu, a wón wustrowi jich.
Widźawši pak wyšši měšnicy a pismawučeni dźiwy, kotrež činješe, a dźěći, kotrež w templu wołachu, prajicy: Hosanna synej Davidowemu, rozhněwachu so,
A rjeknychu jemu: Słyšiš, što wone praja? Jězus pak rjekny jim: Woprawdźe. Njejsće čitali: „Ze rta njerěčacych a ćěšnych sy sebi khwalbu přihotował“? (Ps. 8,3.)
A jich wopušćiwši woteńdźe z města won do Bethanije a tam wosta.
Rano pak do města so wróćejo, bu hłódny.
A wuhladawši figowy štom při puću, přińdźe k njemu, a njenamaka ničo na nim, khiba jeno lisće, a dźeše k njemu: Nihdy njech z tebje płód njerosće do wěčnosće. A hnydom wuskhny figowe.^{[NZ 144]} (Mark 11, 13.)

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw XXII.

Přirunanje wo kralu, kiž swojemu synej kwas wuhotowa, při kotrymž so bjez kwasneje drasty za blidom sedźacy do wonkowneje ćmy ćisnje. Jězus je spytowany wot farisejow w nastupanju dawka, kotrymž ma so kejžorej dawać a wot saducejow w nastupanju wot-mortwych-wstaća; jim porokuje njewědomosć, horjestaće mortwych dopokazujo. Z nowa spytuje so wot zakonjawučeneho w nastupanju wulkeje kaznje zakonja. Tež farisejow so praša, čeji syn je Khrystus.

A wotmołwjejo rěčeše k nim Jězus zaso w přirunanjach, prajo: (Luk. 14,16.)
Njebjeske kralestwo je podobne čłowjekej kralej, kotryž swojemu synej kwas wuhotowa. (Zjew. 19,9.)
A pósła swojich słužownikow, zo bychu prošenych na kwas powołali, a nochcychu přińć.
Zaso pósła druhich słužownikow, a rjekny: Prajće prošenym: Hlej, swój wobjed sym přihotował, moje woły a mój kormjeny skót su zarězane, a wšitko je hotowe; pójće na kwas.
Woni pak njerodźachu, a woteńdźechu, jedyn na swoju nuknicu, druhi pak po swojim wikowanju.
Zbytni pak wupřimawši jeho słužownikow, wohanichu a morichu jich.
Kral pak to słyšawši rozhněwa so, a pósławši swoje wójska, skóncowa tutych mordarjow a zapali jich město.^{[NZ 145]}
Tuž praji swojim słužownikam: Kwas drje je přihotowany, ale kotřiž su prošeni, njeběchu hódni.
Dźiće tohodla na rozpuće, a kotrychžkuli namakaće, powołajće na kwas. ^{[NZ 146]}
A jeho słužownicy wušedši na puće, zhromadźichu wšitkich, kotrychž namakachu, zlych a dobrych, a kwas napjelni so z hosćemi.
Kral pak zastupiwši, zo by hosći wohladal, wuhlada tam čłowjeka, kiž njebě woblečeny z kwasnej drastu. ^{[NZ 147]}
A rjekny jemu: Přećelo, kak sy sem přišol njemějo kwasneje drasty? Wón pak woněmi.
Tuž rjekny kral k słužownikam: Zejazajće jemu rucy a nozy, a ćisńće jeho do wonkowneje ćmy, ^{[NZ 148]} hdźež budźe płač a křipjenje zubow. (Wyše 8,12; 13,42.)
Přetož wjele je powołanych, mało pak wuzwolenych.

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw XXIII.

Jězus přikazuje, zo dyrbja ludźo na pismawučenych a farisejow posłuchać, njesmědźa pak jich přikłady sćěhować, a wotkrywa jich tajenstwo a česćelakomnosć, swojich wučownikow pak wuči ponižnosć. Potom hrozy tamnym dla jich tajenstwa a druhich njesprawnosći, jim wěšćo, zo měru wótcow we přesćěhanju sprawnych dopjelnja, a zo budźe Jeruzalem zapusćeny

Tehdy rěčeše Jězus k črjódam a k swojim wučownikam. (Mark 12, 38; Luk. 20,45.)
Prajo: Na Mójzesowym stole sedźa pismawučeni a farisejowje. ^{[NZ 149]} (2. Esdr. 8,4.)
Wšitko tohodla, štožkuli wam rjeknu, dźeržće a čińće; ale po jich skutkach nječińće; přetož woni praja, a nječinja.
Přetož wjazaju ćežke a njeznjesne brěmjenja, a kładu je čłowjekam na ramjenja, ze swojim porstom pak nochcedźa je pohibnyć.^{[NZ 150]} (Luk. 11,46.)
Wšitke swoje skutki pak činja, zo bychu widźeni byli wot čłowjekow; přetož rozšěrjeju swoje napisma^{[NZ 151]} a powjetšeju wobruby.^{[NZ 152]} (2. Mójz. 6,8; 4. Mójz. 15,38.)
Lubuja tež prěnje města při hosćinach, a prěnje stoły w synagogach, (Mark 12, 39; Luk. 11,43; 20,40.)
A postrowjenja na torhošću, a zo bychu wot ludźi mjenowani byli: Rabbi.^{[NZ 153]}
Wy pak njedajće so mjenować rabbi; přetož jedyn je waš mištr, ^{[NZ 154]} wy wšitcy pak sće bratřa. (Jak. 3,1.)
A tež wótc njerěkajće sebi na zemi; přetož jedyn je waš Wótc, kiž je w njebjesach. (Mal. 1,6.)
Ani mištr njedajće so mjenować; přetož jedyn je waš mištr, Khrystus.
Štóž je wjetši mjez wami, budź waš słužownik.
Štóž pak so powyši, budźe poniženy, a štóž so poniži, budźe powyšeny. (Luk. 14,11; 18,14.)
Běda pak wam, pismawučeni a farisejowje, tajency, dokelž zamkaće njebjeske kralestwo před čłowjekami; přetož wy nutř njeńdźeće, a tym, kotřiž nutř du, njedaće nutř hić.
Běda wam, pismawučeni a farisejowje, tajency, dokelž domy wudowow spóžeraće, ^{[NZ 155]} dołhe modlitwy dokonjejcy; tohodla změjeće ćežše sudźenje.(Mark 12, 40; Luk. 20,47.)
Běda wam, pismawučeni a farisejowje, tajency, dokelž po morju a po kraju ćahaće, zo byšće jednoho noweho wěriweho sčinili, a hdyž je sčinjeny, činiće z njeho dźěćo hele, dwójcy hórše, dyžli sće wy.^{[NZ 156]}
Běda wam, slepi wodźerjo, kotřiž prajiće: Štóžkuli by přisahał na templ, to ničo njeje; štóž pak by přisahał na złoto w templu, je winowaty.
Błazni a slepi! Přetož što je wjetše, złoto abo templ, kotryž swjeći złoto?
A štóžkuli by přisahał na wołtaŕ, to ničo njeje; štóž by pak přisahał na dar, kotryž je na wołtarju, je winowaty.
Slepi! přetož što je wjetše, dar abo wołtaŕ, kotryž swjeći dar?
Štóž tohodla přisaha na wołtaŕ, přisaha na njón a na wšitko, štož je na nim;
A štóžkuli by přisahał na templ, přisaha na njón a na toho, kotryž w nim bydli,
A štóž přisaha na njebjo, přisaha na trón Boži, a na toho, kotryž na nim sedźi.

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw XXIV.

Jězus wěšći zapusćenje templa a napomina, zo bychu ludźo zawjednikow so hladali, kotřiž přińdu, a spomina na přichodne wójny a přesćěhanja, na falšnych Khrystusow a falšnych profetow. Wěšći wo přikhadźe Syna čłowjeka a znamjenjach na słóncu, měsacu a hwězdach, kotrež budźa před tym widźeć. Tež praji, zo je sudny dźeń njeznaty; a rěči wo swěrnym a złym wotročku, a zo mamy tohodla přeco kedźbować.

A Jězus wuńdźe z templa a woteńdźe. A jeho wučownicy přistupichu, zo bychu jemu templowe twarjenja pokazali.(Mark 13, 1; Luk. 21,5.)
Wón pak wotmołwjejo rjekny jim: Widźiće to wšitko? Zawěrno, praju wam, tu njewostanje kamjeń na kamjenju, kotryž by rozbity njebył. (Luk. 19,44.)
Hdyž pak wón na Wolijowej horje so posydny, přistupichu wučownicy sami k njemu prajicy: Praj nam, hdy so to stanje? a kotre budźe znamjo twojeho přikhada a skónčenja swěta?^{[NZ 157]}
A wotmołwjejo rjekny jim Jězus: Hladajće, zo by was nichtó njezawjedł.(Ef. 5,6; Kol. 2,18.)
Přetož mnozy přińdu w mojim mjenje prajicy: Ja sym Khrystus; a zawjedu mnohich.
Budźeće słyšeć wo wójnach a wo wójnskich powěsćach. Hladajće, zo byšće so njestróžili; přetož to dyrbi so stać, ale hišće njeje kónc.
Přetož narod zběhnje so přećiwo narodej, kralestwo přećiwo kralestwu a budźe mór a hłód, a zemjerženje tu a tam.
To wšitko pak je spočatk bołosći.
Tehdy podadźa was do ćěsnosće, a morja was, a budźeće hidźeni wot wšěch narodow mojeho mjena dla. (Wyše 10,17; Luk. 21,12; Jan. 15,20; 16,2.)
A tehdy budźa mnozy so pohóršować a mjez sobu so přeradźeć a mjez sobu so hidźić.
A mnozy falšni profetowje^{[NZ 158]} wstanu, a zawjedu mnohich.
A dokelž je njeprawda nadobyła, wustudnje lubosć mnohich.
Štóž pak wutraje hač do kónca, tón budźe wumóženy.^{[NZ 159]}
A prědowane budźe tuto evangelium wo kralestwje (Božim) po wšom swěće, na swědčenje wšitkim narodam; a tehdy přińdźe skónčenje.^{[NZ 160]}
Hdyž tohodla wuhladaće žadławosć zapusćenja, kotraž je wěšćena profety Daniela, na swjatym měsće stojacu — štož čita, njech zrozymi — (Dan. 9,27; Mark 13, 14; Luk. 21,20.)
Tehdy njech ći, kotřiž su we Judeji, ćěkaju na hory,
A štóž je na třěše, njech njezlěze, zo by něšto wzał ze swojeho domu;
A štóž je na polu, njech so njewróća, zo by wzał swoju suknju.^{[NZ 161]}
Běda pak ćežkožiwotnym a ćěšacym w tych dnjach.
Modlće pak so, zo by so njestało waše ćěkanje w zymje abo na sabaće.^{[NZ 162]}(Jap. sk. 1,12.)
Přetož tehdy budźe wulke horjo, kajkež njeje było wot spočatka swěta hač do nětka, ani wjacy njebudźe.

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw XXV.

Jězus powěda přirunanja wo dźesać knježnach a wo talentach a mjez wotročkow rozdźělenych, kotrychž knjez z cuzby so wróćiwši jednotliwych mytuje abo khosta po jich zasłužbach. Posledni sud před woči staja a tež winy mytowanja dobrych a khostanje złych.

Tehdy budźe njebjeske kralestwo podobne dźesać knježnam, kotrež swoje lampy wzawši nawoženi a njewjesće napřećiwo wuńdźechu.^{[NZ 163]}
Pjeć z nich pak běše njemudrych, a pjeć mudrych.
A pjeć njemudre, wzawši swoje lampy njewzachu sebi wolija sobu.
Mudre pak wzachu z lampami wolij we swojich sudowjach.^{[NZ 164]}
Hdyž pak so nawotenja komdźeše, zdrěmnychu wšitke, a wusnychu.
Wosrjedź nocy pak sta so wołanje: Hlej, nawoženja přikhadźa, wuńdźće jemu napřećiwo.
Tuž wstanychu wšitke te knježny, a wuhotowachu swoje lampy.
Njemudre pak rjeknychu mudrym: Dajće nam wot swojeho wolija, dokelž naše lampy hašuja.
Mudre wotmołwichu prajicy: Zo by trjebaj njedosahało nam a wam; dźiće radšo k předawarjam, a kuṕće sebi.
Hdyž pak dźěchu kupować, přińdźe nawoženja, a kotrež běchu hotowe, zańdźechu z nim na kwas, a durje buchu zamknjene.
Potom pak přińdźechu tež te druhe knježny, prajicy: Knježe, Knježe, wotewri nam.
Ale wón wotmołwjejo rjekny: Zawěrno praju wam, njeznaju was.^{[NZ 165]}
Kedźbujće tohodla, dokelž njewěsće dźeń ani hodźinu.^{[NZ 166]} (Mark 13, 33)
Přetož runje tak^{[NZ 167]} zawoła muž, preč so podawacy, swojich słužownikow, a přepoda jim swoje kubła.(Luk. 19,12.)
A jenomu da pjeć talentow, druhemu pak dwaj a třećemu jedyn, kóždemu po jeho móžnosći,^{[NZ 168]} a poda so hnydom preč.
Woteńdźe pak, kotryž bě pjeć talentow dóstał, a wikowaše z nimi, a doby druhich pjeć.^{[NZ 169]}
Toho runja tež, kotryž bě dwaj dóstał, doby druhaj dwaj.
Kotryž pak bě jedyn dóstał, woteńdźe a zahrjeba jón do zemje, a skhowa pjenjezy swojeho knjeza.
Po dołhom času pak přińdźe knjez a činješe zličbowanje z nimi.
A přistupiwši přinjese tón, kotryž bě pjeć talentow dóstał, druhich pjeć talentow, prajo: Knježe pjeć talentow sy mi přepodał, hlej, druhich pjeć sym přidobył.
Jeho knjez jemu praji: Aj, dobry a swěrny słužowniko! Dokelž běše nad małym swěrny, postaju tebje na mnohe. Dźi nutř do wjesołosće swojeho knjeza.
Přistupiwši pak tež tón, kotryž bě dwaj talentaj dóstał, a rjekny: Knježe dwaj talentaj sy mi přepodał, hlej, druhaj dwaj sym dobył
Jeho knjez jemu praji: Aj, dobry a swěrny słužowniko! Dokelž sy na małym swěrny był, postaju tebje nad mnohe. Dźi nutř do wjesołosće swojeho knjeza.
Přistupiwši pak tež tón, kotryž bě jedyn talent dóstał, rjekny: Knježe, wěm, zo sy kruty čłowjek; žnješ, hdźež njejsy sył, a zběraš, hdźež njejsy rozsypał.
A bojo so woteńdźech a skhowach twój talent do zemje; hlej, tu maš, štož je twoje.^{[NZ 170]}

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw XXVI.

Wyšši měšnicy wuradźeja wo smjerći Jězusowej, Žónska polije jeho hłowu z drohej žałbu, na čož so wučownicy hórša. Jězus je předaty wot Judaša, a rěči wo jeho přeradźe k wučownikam při wječeri, při kotrejž khlěb do swojeho ćěła a wino do swojeje krewje přežohnowane wučownikam podawa. Wěšći wšitkich pohóršk a třikróćne Pětrowo zaprěće; po třikróćnym modlenju je zajaty wot Židow a jenomu tutych wotrubnje Pětr wucho. Wučownicy ćeknychu, a Jězus bu wot falšnych swědkow před Kaifasom wobskoržowany a k smjerći wotsudźeny; jeho popluwaja a bija, a wot Pětra je wón třikróć zaprěty.

A sta so, hdyž Jězus wšitke tute rěče skónči, rjekny swojim wučownikam:(Mark 14, 7; Luk. 22,1; Jan. 13—17.)
Wěsće, zo za dwaj dnaj jutry budźa, a zo budźe Syn čłowjeka podaty, zo by křižowany był.
Tehdy zhromadźichu so wyšši měšnicy a starši ludu do dwora wyššeho měšnika, kotryž Kaifas rěkaše.^{[NZ 171]}
A wuradźowachu, zo bychu Jězusa z lesću zajeli a morili.
Prajachu pak: Nic na swjatym dnju, zo by trjebaj zběžk njenastał mjez ludom.^{[NZ 172]}
Hdyž pak běše Jězus w Bethanii, w domje Symana wusadneho, (Mark. 14, 3—9; Jan. 12, 1—8.)
Přistupi k njemu žónska, kotraž měješe alabastrowu buškwicu z drohej žałbu, a wula ju na jeho hłowu, hdyž za blidom sedźeše.^{[NZ 173]}(Mark 14, 3; Jan. 11,2; 12,3.)
Wučownicy pak to widźawši mjerzachu so prajicy^{[NZ 174]}: K čomu tuto rozbrójenje?
Přetož tole móžeše droho so předać, a khudym so dać.
Jězus pak to wědźo dźeše k nim: Što wobćežujeće so na tule žónsku? přetož dobry skutk sčini nade mnu;
Dokelž khudych maće stajnje mjez sobu, mje pak stajnje nimaće.
Linywši pak tule žałbu na moje ćěło, sčini to k mojemu pohrjebanju.^{[NZ 175]}
Zawěrno praju wam: hdźežkuli budźe tuto evangelium prědowane po cyłym swěće, budźe tež to, štož wona sčini, powědane k jeje wopomnjeću.
Tehdy woteńdźe jedyn z dwanaćich, kotryž rěkaše Judaš Iskariot, k wyššim měšnikam; (Mark. 14, 10; Luk. 22,4.)
A dźeše k nim Što chceće mi dać, a ja wam jeho podam. A woni sadźichu jemu třiceći slěbornikow.^{[NZ 176]}
A wot toho časa pytaše přiležnosć, zo by jeho přeradźił.
Prěni dźeń njekisanych khlěbow^{[NZ 177]} pak přistupichu wučownicy k Jězusej prajicy: Hdźe chceš, zo tebi jutrowne jehnjo k jědźi přihotujemy? ^{[NZ 178]}
Jězus pak dźeše: Dźiće do města k jenomu a rjekńće jemu: Mištr praji: Mój čas je blizko, pola tebje swjeću jutrownu wječeŕ ze swojimi wučownikami.

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw XXVII.

Judaš, slěborniki wróćiwši, so wobwěsny. Jězus před Pilatom wobskoržowany njewotmołwja. Pilatowa žona mjenuje Jězusa sprawneho; Barabas pak so do prědka staji. Pilatus sebi rucy wumywši poda Jězusa šwikaneho ke křižowanju; Jězus je wot wojakow wšelako wusměšany, ke křižowanju wjedźeny a ze žołčnym winom napojeny, potom křižowany mjez dwěmaj mordarjomaj; jeho drasta so rozdźěli, a wón je wot wšelakich ludźi wšelako hanjeny. Ćma nastanje, a zawoławši „Eli“ a z kisałom napojeny wudychnje Jězus z mócnym zawołanjom, a wšelake dźiwy so stanu. Jězusowe ćěło je wot Józefa pohrjebane a wojakow stražowane.

Hdyž pak ranje bu, wuradźichu wšitcy wyšši měšnicy a starši ludu přećiwo Jězusej, zo jeho k smjerći podadźa.
A zwjazaneho přiwjedźechu a přepodachu jeho bohotej^{[NZ 179]} Ponciej Pilatej.(Mark 15, 1; Luk. 23,1; Jan. 18,28.)
Tuž Judaš, kiž bě jeho přeradźił, widźawši, zo je wotsudźeny, so kaješe a wróći třiceći slěbornikow wyššim měšnikam a staršim,
Prajo: ZHrěšich přeradźiwši sprawnu krej. Woni pak rjeknychu: Što to nas stara? ty so hladaj!
A ćisnywši slěborniki do templa, woteńdźe; a zebrawši so wobwěsny so za powjaz.(Jap. sk. 1,18)
Wyšši měšnicy pak wzawši slěborniki rjeknychu: Njesłuša so, do pokładnicy je połožić, dokelž su mzda za krej.^{[NZ 180]}
Hdyž pak sebi wuradźichu, kupichu za nje rolu hornčerja k pohrjebanju cuzych.
Tohodla bu tuta rola pomjenowana Hakeldama, to je: krwawna rola, hač do dźensnišeho dnja. (Jap. sk. 1,19.)
Tak so dopjelni, štož bu prajene přez Jeremiasa profetu, kiž praji: „A wzachu třiceći slěbornikow, płaćiznu zapłaćeneho, kotrehož sebi zapłaćić dachu dźěći israelske.(Zach. 11,13.)
A dachu je za rolu hornčerja, jako je mi Knjez přikazał.“^{[NZ 181]}(11,12.13.)
Jězus pak stoješe před bohotom, a bohot so jeho wopraša, prajo: Sy ty kral Židow?^{[NZ 182]} Jězus jemu praji: Ty to prajiš. ^{[NZ 183]} (Mark 15, 2;Luk. 23,3.)
A hdyž bu wot wyššich měšnikow a staršich wobskoržowany, njewotmołwi ničo.
Tuž praji jemu Pilatus: Njesłyšiš, kajke swědčenja přećiwo tebi rěča?
A wón njewotmołwi jemu na žane słowo, tak zo so bohot jara dźiwaše.
Na swjaty dźeń (jutrow) pak bě bohot nałoženy, ludej jenoho jateho pušćić, kotrehož bychu chcyli.
Měješe pak tehdy jenoho znamjeniteho jateho, kiž rěkaše Barabbas.
Hdyž woni tohodla so zhromadźichu, rjekny jim Pilatus: Kotreho chceće, zo bych wam pušćił, Barabbasa abo Jězusa, kotryž rěka Khrystus?
Přetož wědźeše, zo běchu jeho ze zawisće podali.^{[NZ 184]}
Hdyž pak wón na sudnym stole sedźeše, pósła jeho žona k njemu prajicy: Njeměj ničo z tutym sprawnym; přetož sym dźens we snje wjele ćerpjeła jeho dla.
Wyšši měšnicy pak a starši namołwichu lud, zo bychu Barabbasa žadali, Jězusa pak zahubili.(Mark 15, 11; Luk. 23,18; Jan. 18,40; Jap. sk. 3,14.)
Bohot pak wotmołwjejo dźeše k nim: Kotreho chceće z teju dweju, zo wam pušću? A woni rjeknychu: Barabbasa.
Pilatus jim praji: Što pak mam činić z Jězusom, kotryž rěka Khrystus?
Wšitcy praja: Křižowany budź! Bohot dźeše k nim: Što pak je złeho činił? Ale woni wótřišo wołachu prajicy: Křižowany budź!
Pilatus widźawši, zo ničo njedospěje, ale zo hara přiběra, wza wodu, wumy sebi rucy před ludom, prajo: Njewinowaty sym na krewi tutoho sprawneho,; wy so hladajće.
A wotmołwjejo dźeše wšitkóm lud: Jeho krej (přińdź) na nas a na naše dźěći!^{[NZ 185]}
Tuž pušći jim Barabbasa. Jězusa pak šwikaneho^{[NZ 186]} poda jim, zo by křižowany byl.
Na to wzachu bohotowi wojacy Jězusa do sudnicy a zhromadźichu před nim cyłu kohortu, ^{[NZ 187]}(Mark 15, 16; Ps. 21,17.)
A wuslěkawši jeho wodźechu jeho z purpurowym ^{[NZ 188]} płašćom,
A spletši krónu z ćerni stajichu ju na jeho hłowu, a dachu jemu sćinu do prawicy, a poklakujcy před nim wusměšachu jeho, prajicy: Budź postrowjeny, kralo Židow. (Jan. 19,2.)
A pluwajcy na njeho, wzachu sćinu, a bijachu jeho na hłowu.
A hdyž běcu jeho wusměšeli, slečechu jemu płašć, a woblečechu jeho z jeho drastu; a wjedźechu jeho, zo bychu jeho křižowali.
Ducy won pak naneńdźechu Cyrenejskeho čłowjeka z mjenom Symana; toho přinućichu, zo by jeho křiž njesł^{[NZ 189]} (Mark 15, 21; Luk. 23,26.)
A přińdźechu na městno, kotrež rěka Golgotha, štož je: nopowe město. (Mark 15, 22; Luk. 23,33; Jan. 19,17.)
A dachu jemu wino pić ze žołčom změšane; a hdyž bě woptał, nochcyše pić.^{[NZ 190]}

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Staw XXVIII.

Nad zemjerženjom stróža so stražnicy, a jandźel powěda žónskim Khrystusowe wot-mortwych-wstaće; jim so zjewiwši poruči (kaž bě tež jandźel poručił), zo bychu wučownikam rjekłe, zo Knjeza w Galileji wohladaju. Wojacy, kotřiž row stražowachu, z pjenjezami wobtykani praja, zo bu Khrystusowe ćěło kradnjene. Wučownicy w Galileji Knjeza wohladawši, dóstanu poručnosć, zo bychu šli wučić a křćić wšitke ludy.

Po sabatowym wječorje pak, hdyž prěni dźeń po sabaće zaswita,^{[NZ 191]} přińdźe Marija Madlena, a druha Marija, zo byštej row wohladałej.(Mark 16, 1; Jan. 20,1.)
A hlej, sta so wulke zemjerženje; přetož jandźel Knjeza zestupi z njebjes a přistupiwši wotwali kamjeń, a sydźe so na njón;
Jeho wobličo pak běše jako błysk a jeho drasta jako sněh.
Z bojosće před nim pak stróžichu so stražnicy, a buchu jako mortwi.
Jandźel pak wotmołwjejo rjekny žónskimaj: Njebójtej so; přetož wěm, zo Jězusa, křižowaneho, pytatej.
Njeje tudy; přetož wstany wot mortwych, jakož je prajił; pójtej a wohladajtej město, hdźež bě Knjez połoženy.
A dźitej spěšnje a powěztej jeho wučownikam, zo je wot mortwych wstanył; a hlej, póńdźe prjedy was do Galileje, tam budźeće jeho widźeć; hlej, to sym wam prajił.
A wonej wušedši spěšnje z rowa z bojosću a wulkej wjesołosću, běžeštej zo byštej jeho wučownikam powědźełoj.
A hlej, Jezus zetka jeju a rjekny: Budźtej postrowjenej. Wonej pak přistupiwši přimnyštej so jeho nohow, a modleštej so k njemu.
Tuž dźeše Jězus k nimaj: Njebójtej so; dźitej, powěztej mojim bratram, zo bychu do Galileje šli; tam budźa mje widźeć.
Hdyž běštej wotešłej, hlej, přińdźechu někotři ze stražnikow do města, a powědachu wyššim měšnikam wšitko, štož bě so stało.
A ći so zhromadźiwši ze staršimi, wuradźichu sebi, a dachu wojakam wjele pjenjez.
Prajicy: Rjekńće: Jeho wučownicy su w nocy přišli, a jeho pokradnyli, hdyž spachmy.^{[NZ 192]}
A by-li to wot bohota so zasłyšalo, my jeho namołwimy, a zakitamy was.
A woni wzawši pjenjezy sčinichu, jakož běchu wučeni. A rozšěrjena bu tuta powěsć mjez Židami hač do dźensnišeho dnja.

Tutón tekst je hišće trjeba dodźěłać: zła předłoha

Noty

↑ Swjaty sćenik Matej chce Židow přeswĕdčić, zo je Jězus, kiž je mjez nimi jako Messias, woprawdźe potomnik patriarchow a krala Davida, z kotrychž mĕješe so po swĕdčenju profetow narodźić. Słowo „syn” trjeba so w swjatym pismje husto za „potomnik“; a słowo „wótc” za „prjedownik“.
↑ Wo Józefje njepraji so, zo je Jĕzusa spłodźił, ale zo bĕ muž Marije, kotraž je Jĕzusa wot Ducha swjateho podjała; jako muž Marije pak bě Józef zakoński wótc Jĕzusowy, a pola Židow, kaž tež pola Romskich mĕješe zakońske wótcowstwo abo synowstwo te same prawa, kaz přinarodźene wótcowstwo abo synowstwo. Potajkim bě Jĕzus zakońscy přez Józefa potomnik Abrahamowy a Davidowy. K tomn pak bě wón Davidowy potomnik tež přez Mariju, dokelź bĕ wona jenička swojeje swójby, na kotruž tohodla prawa prĕnjorodźeneho syna přeńdźechu, a tohodla možeše so wona jeno slubić z mužom swojeho splaha. Hdyž bĕ so wona z Józefom slubiła, kiž bĕ potomnik Davidowy a Abrahamowy, je z tym dopokazane, zo je tež wona z Davidoweho splaha była. Tak bĕ Jĕzus přez swoju maćeŕ Mariju tež woprawdźity krejny potomnik Abrahamowy a Davidowy.
↑ Pola Židow płaćeše mandźelstwo wot časa slubjenja, hač runje nawoženja swoju slubjenu wjacy měsacow pozdźišo z kwasnej wjatočnosću do swojeho domu přija. Nochcyše-li ju přijeć, měješe jej, jako mandźelskej, rozdźěleński list podać.
↑ Mjeno Jězus znamjenja wumóžnik, wuswobodźeŕ ze zajeća, poddanstwa atd. Židźa wočakowachu dawno wumóžnika, w poslednim času pak wosebje tajkeho, kiž by jich z romskeho poddanstwa wuswobodźił, mócneho swětneho krala. Jandźel pak tu prawy zmysł wumóžnika zjewi prajo, zo wón swój lud wot hrěchow wumóže.
↑ Te słowa chcedźa z nowa wobkrućić, zo je Jězus wot Ducha swjateho podjaty; z nich njesćěhuje, zo je Józef po Jězusowym narodźe Mariju spóznał; prěnjorodźeny syn znamjenja tudy jenički syn.
↑ Mudri, to rěka: wučeni mužowje, kotřiž kedźbowachu a znajachu wosebje hwězdy a jich puće; běchu najskerje z Arabiskeje.
↑ W ranišim kraju bě něhdy Balaam wěšćił wo hwězdźe, kotraž „z Jakuba zeskhadźa“, 4. Mójz. 24,17. Tak wočakowachu tam mócneho krala ze Židow, kotrehož přikhad so z hwězdu wozjewi. Swjate pisma Židow njeběchu tam cyle njeznate. Powěda so tež, zo su třo mudri kralowje byli, štož je lohcy móžne; běchu wjeŕchowje mjeńšich ludow, kotřiž wědomosć a knjejstwo w sebi zjenoćachu.
↑ Herodes boješe so wo swój trón; wón bě prěni cuzbnik wot Romskich na židowski trón sadźeny a z tym bě čas přišoł, w kotrymž bu sceptaŕ wot Judy wzaty, kaž bě patriarch Jakub wěšćił. 1. Mójz. 49,10 Tež Jeruzalemscy wobydlerjo so stróžichu, nic z lubosće k Herodesej, ale z bojosće před nowymi překorami a zběžkami.
↑ Zo by tak móhł za starobu dźěsća sudźić.
↑ Swjeći wótcowje wuča, zo su třo mudri přez rozswětlenje Bože w dźěsću Syna Božeho spóznali; na to pokazuja tež dary, kajkež so jeno Bohu a kralam woprowachu.
↑ Rachel bě mać egiptowskeho Józefa, kotraž bě w Bethlehemje pohrjebana; tudy měni so Bethlehemska krajina.
↑ Po smjerći Herodesa Suroweho bu judejske kralestwo rozdźělene mjez jeho třoch synow. Archelaus, tajki surowy kaž nan, dósta Judeju a Samariju z Jeruzalemom a Bethlehemom; Herodes młódši z přimjenom Antipas pak Galileju a Pereju; Filip dósta Itureju, Betaneju, Auranitis a Trachonitis.
↑ Přez profetow, to rěka: nic po pismiku, ale po zmysle mjenuja profetowje Jězusa „Nazarenskeho“. W hebrejskim rěka słowo „nazar“ skhować, zakitować, a wot tutoho słowa ma tež městačko Nazareth, kotrež bě za Jězusa woprawdźita „skhowanka“, swoje mjeno. Jězus rěka pola profetow, na přikład pola Zach. 9,9: zakitany, wumóženy. Tamne hebrejske słowo pak znamjenja tež tak wjele jako „wotnožka, wukorjeń, prućik“, a podobnje mjenuje so tež Jězus, n. př. pola Isaiasa 11,1; Jerem. 23,5 atd.
↑ Po swj. Lukašu 3,1 sta so to w 15. lěće romskeho kejžora Tiberia, w lěće 28 křesćanskeho časa.
↑ Njebjeske kralestwo t.j. duchowne kralestwo, kotrež Messias na zemi załoži, a w kotrymž njebudźe djaboł a hrěch knježić, ale wěrny Bóh a pócćiwosć; je to Khrystusowa cyrkej na zemi.
↑ Farisejowje a saducejowje běchu židowske sekty. Farisejowje dopjelnjachu z wulkej swěru čłowjeske přistajenja w Božim zakonju, jón samón pak njewobkedźujcy prócowachu so za zwonkownej sprawnosću, a přestupowachu zakoń Boži w jara wažnych wěcach. Saducejowje běchu lohkomyslni ludźo, kotriž wšelake wěrnosće wěry prějachu. Wobě sekće mysleštej sebi, zo so jeju wučby w nowym Messiasowym rjedźe wobkruća. Hdyž pak spóznachu, zo tak njebudźe, njedachu so křćić
↑ Janowa křćeńca bě jeno ceremonija, z kotrejž so křćeni k pokuće a zastupej do kralestwa Božeho swjećachu, njeskutkowaše znutřkowno čisćenje a wodaće hřechow, njewudźěleše duchowne hnady, kajkež měješe Khrystusowa křćeńca we sebi; Khrystus a jeho cyrkej budźe křćić z Duchom swjatym a z wohnjom t.t. křćenym wudźěla so dary Ducha swjateho, kiž pod znamjenjom wohniwych jazykow nad japoštolow přińdźe, a zahorja we jich wutrobach płomjenja swjateje lubosće.
↑ Hnydom na spočatku Jězusoweho wučeŕstwa zjewi so potajnosć najswjećišeje Trojicy, w mjenje kotrejež Jězus tutón swět wopnšćejo swjatu křćeńcu wšitkim ludam wudźělić poruči.
↑ Wot Ducha t.j. wot Ducha swjateho. Jako bu prěni čłowjek Adam, wótc čłowjestwa, wot djaboła spytowany, tak chcyše Jězus, nowy Adam, wótc noweho splaha, spytowany być, zo by z nowa dobył, štož bě prěni Adam zhubił, a zo by přikład zawostajił, kak mamy djabołske spytowanja předobyć.
↑ Tak dołho posćeše so Mójzes (3. Mójz. 9,9. 18), tež Elias (3. Kral. 19,8).
↑ Spytowaŕ, t.j. djaboł najskerje w čłowjeskej podobnosći, a spytowaše jeho najprjedy z majsnymi požadosćemi, kotrež za spokojenjom žadaju druhdy tež přećiwo kaznjam Božim, potom z hordosću, kotraž so přećiwo Bohu skhrobli na sebje so spušćejo, a skónčnje ze žadosću za tym, štož swět poskićuje. Wšitke spytowanja, kotrež na čłowjeka přińdu, wukhadźeju pak z mjasnych požadosći, pak z hordosće ducha, pak z požadanja toho, štož woči widźitej.
↑ Jan bu zajaty wot Herodesa z přimjenom Antipas, hlad. 14,3.
↑ Krajina Dźesać městow ležeše wot galilejskeho morja k ranju a měješe mjeno wot dźesać městow, kotrež tam ležachu, a w kotrychž z wjetša pohani bydlachu.
↑ Hora pokazuje so nětko hišće njedaloko Genezaretha pod mjenom „hora wósm zbóžnosći“.
↑ Wósm zbóžnosće wobjimuja tři skhodźeńki, kotrež k Bohu wjedu; wučisćenje wot wšoho, štož je hrěšne přez ponižnosć, ćichomyslnosć a pokutu; swjatosćenje přez žadosć za křesćanskimi počinkami, wosebje přez lubosć a smilnosć; zjednoćenje z Bohom přez čistotu, měr a pokoj wutroby, a podwolne podaće do Božeje wole w ćeŕpjenjach. S. Augustin praji: Z čim dobudźeš sebi Bože kralestwo? z khudobu knjejstwo, z bolosću wjesołosć z dźěłom měr, z nizkosću krasnosć, ze smjerću žiwjenje.
↑ Sól zemje t.r. jako je sól trěbna, zo bychu so jědźe z njej seliłe a tak čłowjekam słodźałe a tyłe, tak su japošołowje a słužownicy Boži za lud trěbni, zo bychu jón ze swojim wučenjom a přikładom k dobrym počinkam nawjedowali, a knjebjeskej zbóžnosći přiwjedli. Jako sól před skaženjom a zhnićom zakituje, tak mějachu tež japoštołowje a maju słužownicy Boži z napominanjom a tež z khostanjom hrěšniwosć a njekhmanstwo podušeć a lud w bohabojosći zdźeršeć. Lud dyrbi tohodla měšnikow, kotřiž jón před duchownej plěsniwosću zakituja, česćić a z posłušnosću podpjerać
↑ Swětło swěta t.r. japoštołowje dyrbja njewědomosć ze swojimi wučbami rozswětleć a lud k spóznaću prawdy přiwjesć; tohodla njesmědźa so khować, ale jako so město na horje wšitkim pokazuje a na swěčniku wšitkim swěći, tak maju woni tež prawdu wšitkim wozjewjeć.
↑ Farizejowje spokojichu so, hdyž zakoń zwonkownje po pismiku dopjelnichu, přikaznje pak, kotrež mysle a žadosće rjaduja, mějachu za snadne, najmjeńše; Khrystus sebi žada, zo so čłowjek čisći a poswjećuje we swojej wutrobje, hdźeš je žórło jeho słowow a skutkow, a zakazuje tohodla wšitke hrěšne mysle a žadosće. Štóž hinak čini a wuči, budźe najmjeńši w njebjeskim kralestwje, t.r. budźe wot Boha jako njekničomny čłowjek wuzamknjeny z njebjeskeho kralestwa
↑ „Starym“, t. r. wot starych, ludej pak wot pismawučenych a farisejow, kotřiž Mójzesowy zakoń wukładowachu a přeměnjachu. Słowa: „štóž pak by morił, budźe sudu winowaty“ je tež farisejski přistawk, kiž so w Mójzesowym zakonju njenamaka. Zakoń zakazuje morjenjo čłowjeka, ale tež hněw. Zawěsće! Słowa swjateho pisma na wšelakich městach su dosć jasne. Khrystus pak tež wuči, zo ma tón, kiž swojeho bratra hněwa, so wusprawdźić před sudom; kotryž jemu wumjetuje a jemu praji: „raka“, t.j. njekničomniko, před wysokej radu; štóž pak jeho hani a zakliwa, je helskeho wohnja winowaty. Potajkim njeje jeno hrěch, hdyž bližšeho moriš, ale tež, hdyž jeho hněwaš a haniš. tohodla dyrbi kóždy khwatać, ze swojim bižšim so zas wujednać. Židźa mějachu dwoji sud: nižši, w kóždym měsće, kotryž bě z měšnikow a staršich ludu zestajeny, a wysoku radu, w Jeruzalemje, z 71 sobustawow wobstojacu, kotraž ćežše złósće rozsudźeše.
↑ Farisejowje wučachu, zo je w šestej kazni jeno skutk mandźelstwałamanja zakazany, Jězus pak, zo su tež wšitke požadanja za nječistym skutkom hrěšne, a zo ma so čłowjek wot wšoho dźělić, štož jeho k hrěchej nječistoty zawjedźe, byrnje jemu tak lube było jako wóčko abo tak nuznje potrěbne jako prawa ruka.
↑ Mójzes bě Židam dla twjerdosće jich wutroby dowolił, zo smě muž žonu z wažnych winow, jako dla mandźelstwałamanja, wot so pušćić a jej rozdźěleński list přepodać, w kotrymž bě wina napisana. Khrystus pak wuči, zo je křesćanske mandźelstwo njerozdźělomne.
↑ Wot złeho, t.r. to přińdźe wot djaboła, přez kotrehož su wobstojenja čłowjeskeho žiwjenja tak skažene, zo sebi ludźo na słowo wjacy njewěrja, ale boha za swědka bjeru. Jězus njezakazuje prawe přisahi, we wažnych wěcach, hdyž su trěbne a wot wyšnosće žadane, ale porokuje jeno farisejam, zo tak lohkomyslnje wo přisahanju wuča.
↑ Zo byšće njepřećiwili złemu, t.r. złe ze złym njepłaćili, ale zo byšće pokoja dla radši křiwdu znjesli a ćežše brěmjenja na so wzali.
↑ Bě wašnje, zo so khudźi hromadu trubjachu, hdyž so jim jałmožna wudźěleše. Farisejowje pak njedachu khudych dla trubić, ale zo bychu swoje dobre skutki zjewjeli.
↑ Njemudry je čłowjek, kiž dobre skutki swěta dla čini, dokelž swět płaći porědko, njerunje a khudźe; štóž pak Boha dla dobre skutkuje, ma wěste a nadobne myto wočakować.
↑ Khrystus njezakazuje, dołho so modlić, ale prózdne słowa dołhi čas bjez kedźbnosće a pobožnosće rěčeć a wot nich wusłyšenje wočakować, je wopačne a pohanske wašnje.
↑ Tam su tež twoje mysle a twoje žadanja, pak w njebju pak na zemi, we wěčnych abo we časnych kubłach, za tym hač za njebjo abo za zemju pokłady hromadźiš.
↑ Kaž strowe, jasne wóčko cyłe ćěło po prawym puću wjedźe, khore a błuke woko puć ćěłej zaćěmni, tak dźerži tež čista k Bohu wobroćena wutroba wšitke mysle a žadosće a skutki w prawym rjedźe, wot Boha wotbroćena a swětej přiwobroćena wutroba pak kazy wšitke mysle, žadanja a skutki. Kak wulka dyrbi tale ćma być, kak ćežke hrěchi dyrbja so při tajkej złósći činić!
↑ Njestarajće so tak njemudrje za přichod, dokelž přitomny dźeń ma sam dosć nuzy a potrěbnosći, a žada sebi starosć, kak potrěbnosće spokojimy, kak nuzu wosebje duchownu, hrěše wabjenja wotwobroćimy.
↑ Porjedźej najprjedy swoje njedostatki, a potom powuč bližšeho, kak ma swoje wopačnosće wotstronjeć.
↑ Njeprócujće so, wozbožace wučby tajkim čłowjekam podawać, kotřiž za nje zapřijeća nimaju, dokelž su jeno po swojich nizkich mjasnych požadosćach žiwi jako swinje, abo kotřiž bójske wěrnosće k směcham trjebaja, na nje hawtuja jako psy, dokelž tajcy ludźo su zas wyšše duchowne potrěbnosće mortwi.
↑ To je hłowne wopřijeće cyłeho zakonja a profetow, cyłeho swjateho pisma.
↑ Nizke wrota wuzka šćežka, k žiwjenju wjedźaca, su Bože kaznje, dokelž mjasnym nakhilnosćam a hrěšnym skutkam města njewostaja, ale sebi žadaju, zo so te same wukorjenja; wysoke wrota a šěroki puć pak trjebaja ći, kotřiž njechcedźa zakazanych wěcow so wostajić, ale swojim žadosćam wšitko dowoleja.
↑ Luk. 13,24.
↑ —
↑ —
↑ Zo bychu wěrili, zo sy wustrowjeny.
↑ Stotnik je wojeŕski wyšši, kiž sto muži nawjeduje. Po Luk. 7,5 bě wón pohan, ale Židam dobry, bě jim synagogu twarić dał.
↑ Wěru pohana staja Jězus tu židowskemu ludej jako přikład a pokazuje na to, zo Židźa sami njejsu powołani, ale wšitke narody chce zbóžnik k njebjeskej radosći dowjesć, kotraž so tudy a druhdźe w swjatym pismje jako swjatočna wječeŕ, jako kwas, kotryž so pola Židow tež wječor swjećeše, předstaja. Kaž čłowjek po dokonjanym dźěle, po přetratych strachach spokojeny a zwjeseleny prawe wokřewjenje čuje, hdyž so k wječeri synje a móže nětko wotpočnyć, tak maju zbóžni po derje dokonjanym a na dobrych skutkach bohatym žiwjenju njezapřijimnu radosć. Swjatočne kwasowanje sta so wječor, při swěcy, druhdźe bě ćma. Swětło při kwasnych hosćinach je znamjo wěčneho swětła w njebjeskim kralestwje, ćma pak, kotraž druhdźe knježi, je znamjo ćmy we wěčnym zaćisnjenju.
↑ Pismawučeny chcyše Jězusowy wučownik być, ale nadźiješe so wšelakeho časneho wužitka.
↑ Stare podawizny powědaju, zo je to japoštoł Filip był.
↑ Wučownikowi přećelowje běchu mortwi, t.r. duchownje mortwi, dokelž so njestarachu wo duchowne žiwjenje, wo hnadu Božu. K tutym nejsmědźeše wučownik so wróćić, dokelž by so do stracha podał, swoje duchowne žiwjenje zhubić.
↑ Krajina Gerasenow bě k ranju wot galilejskeho morja; bydlachu tam najbóle pohani.
↑ Wot złeho ducha wobsynjeni su tajcy ludźo, na kotrychž je sebi djaboł móc dobył, kotrychž wón wobknježuje, a kotřiž so tohodla dźiwjo zadźeržuja a hroznje wołaju, dokelž jich zmysly a stawy su po djabołskim wliwom. We Jězusowym času běše wjacy wobsynjenych dyžli hdy prjedy, dokelž djaboł wědźeše, zo Khrystus jeho móc złama, a tuž přećiwješe so jemu, kažkuli móžeše.
↑ Djaboł bě bjezbóžnych do rowow, t.r. do jamow (próznjencow) zahnał, zo by swoju móc nad nimi ćim krućišo pokazał.
↑ Złe duchi prošachu Jězusa, zo by je njezastorčił do hele, ale jim do swini zajěć dał, zo bychu tak wobsedźerjam swini škodu načinili a wobydlerjow krajiny přećiwo Jězusej našćuwali.
↑ Dokelž sebi připisuje móc wodawanja hrěchow, kotruž ma jeničcy Bóh.
↑ Woboje móže so jeno přez móc Božu stać.
↑ Mark a Lukaš mjenujetaj jeho Levi. Židźa mějachu časćišo dwě mjenje. Matej rěka dar Boži. Cłownicy maju swoje mjeno wot cła, t.j. dawka, kotryž bě Židam wot Romskich napołoženy. Tónle dawk hromadźachu cłownicy; při tom stachu so wšelake surowosće a njesprawnosće a tohodla hidźachu Židźa cłownikow a mějachu jich runja zjawnym hrěšnikam, publikanam. Matej a tež Zachäus (hl. Luk. 19) běštaj wyššej cłownikaj a měještaj druhich pod sobu.
↑ Słowa: „smilnosć chcu a nic wopor“, namakaju so pola profety Oseasa 6,6 a chcedźa prajić: zo su Bohu skutki křesćanskeje lubosće lubše dyžli wobdźělenje na woporje, na čož farisejowje tak jara kedźbowachu, a tohodla towaŕšeše so Jězus z cłownikami a z hrěšnikami, zo by jich za sprawnosć a za Boha dobył.
↑ Pódla powšitkownych póstnych dnjow mějachu farisejowje dwaj póstnaj dnaj w kóždym tydźenju. Tež Jan křćenik bě za swojich wučownikow wěsty póst přikazał, zo bychu so hódnje na Messiasowy přikhad přihotowali.
↑ Khrystus mjenuje so nawoženja swojeje cyrkwje, dokelž je ju ze swojim žiwjenjom wukupił, Ef. 5,25. 26. Japoštołow mjenuje swojich towaŕšow, dokelž jemu cyrkej twarić pomhaju, nowe sobustawy za nju dobywajcy. Po jeho smjerći budźa so posćić a žarować, jako je po Jězusowej smjerći woprawdźe dźeń, na kotrymž bu nawoženja cyrkwi wzaty, pjatk póstny dźeń.
↑ Dwě přirunani chcetej prajić: k staremu njepřihodźa so nowe; změša-li so woboje, je to husto škódne. Runje tak njepřihodźa so nětko hižo za mojich japoštołow, doniž njejsu hišće ze swjatym Duchom rozswětleni a wobkrućeni, tamne skutki podźišeho časa, jako posćenje, sebjezaprěće atd. Swj. Chrysostomus přispomina, zo so hnydom na spočatku wšitko žadać njesmě, ale po něčim přeco wjacy.
↑ Předstojnik synagogi bě zastojnik, kiž měješe so za dobry rjad Božich słužbow starać.
↑ Hnydom po smjerći buchu piskarjo a žałosćace žónske powołani, zo bychu ze spěwanjom žarowanskich spěwow zrudobu zawostajenych wozjewjeli.
↑ Domoj t.r. do Kafarnauma.
↑ Hl. deleka 12,27.
↑ Lud žadosći za rozwučenjom, ale na wučerjach je njedostatk. Tehdy wučeše jeno Jězus a Jan křćenik, pismawučeni pak běchu jeno za sebje žiwi a pokazowachu lud husto na wopačne puće.
↑ Khrystus wuči, zo móža sebi wěriwi dobrych pastyrjow wot Boha wuprosyć, a tohodla je tež katholska cyrkej tak mjenowane štwore suche dny postajiła, na kotrychž maju wěriwi wo dobrych měšnikow prosyć.
↑ Wot wšitkich scćenikow mjenuje so Pětr mjez japoštołami kóždy króć jako prěni.
↑ Njeprědujće nětko hišće pohanam a Samarijskim. Samarija bě krajina mjez Judeju a Galileju; wobydlerjo tuteje krajiny běchu potomnicy tych Israelitow, kotrychž bě assyriski kral Salmanassar při wotwjedźenju israelskeho ludu tam wostajił; woni běchu z pohanami změšeni, a ze Židami njemóžachu so znjesć.
↑ Židam bě wot wšitkich profetow slubjene, zo budźe Messias wot nich pokhadźeć; woni dyrbjachu tohodla najprjedy k zastupjenju do jeho kralestwa so přeprosyć.
↑ Šěroke pasy trjebachu so tež jako pjenježne móšny.
↑ „Pokoj budź z wami“ bě starožidowske postrowjenje; wot Jězusa a japoštołow wuprajene pak njebě to prózne prěće, ale přinjese woprawdźe pokoj wutroby.
↑ t.r. k znamjenju, zo chceće bjez winy być jich zasakłosće dla, zo hnadu Božu njejsu přijeli.
↑ Had je znamjo mudrosće, kotraž kedźbuje na strachi a jim ćěka, a hdyž jim ćeknyć njemóže, skhowa to, štož je najwažniše, swoju hłowu, cyłe ćěło kaž koło wokoło njeje zawijejo. Hołb pak je znamjo miłeho, pokorneho, čisteho počinka.
↑ Khrystus přinjese rozsud mjez čłowjekow, tež stawy swójby budźa so rozsudźeć pak za Khrystusa, pak přećiwo njemu, a z toho nastanje njepřezjenosć a přesćěhanjo, dokelž su, kotřiž su křesćansku wěrnosć spóznali, tamnym, kotřiž ju zacpěwaju, najwjetši porok.
↑ t.r. Wy a waši nastupnicy njewobroća hišće wšitkich Israelitow, hdyž ja zaso přińdu k poslednjemu sudej. Přiwobroćenje wšěch Židow k cyrkwi stanje so hakle na kóncu časow a tež tehdy wostanu hišće někotři w zasakłosći.
↑ Beelzebub, t.r. knjez bydła, mjenujcy helskeho wobydlenja wjeŕch djabołow.
↑ Ćim skerje Bóh was zakita.
↑ t.r. Při rozšěrjenju mojeje wučby nastanu čłowjeskeje złósće dla na swěće překory, njepřećelstwa a wóny.
↑ hl, horjeka 21.
↑ W tej samej swójbje, w kotrejž někotři do mnje wěrja, budźa druzy moje wučby zacpěwać a so prócować, zo bychu wěriwych wot nich wotwobroćili.
↑ Štóž njecha přećiwnosće, ćerpjenja a bolosćiwu smjerć za mnje a za moju wěru wustać, njeje hódny, zo je mój wučownik, a njedóstanje zbóžnosć.
↑ Štóž sebi žiwjenje na zemi ze zaprěćom wěry zdźerži, zhubi je za wěčnosć; štóž pak je na swěće zhubi, za mnje je woprujo, namaka je za wěčnosć.
↑ Štóž profetu přijima, dokelž je wot Boha pósłany profeta, dóstanje myto, kajkež profeta.
↑ t.j. w galilejskich městach.
↑ Zo Jan křćenik derje wědźeše, štó Jězus je, spóznawamy z Mat. 3,17 a z jeho samsnych słowow (Jan. 1,29, 34; 3,30—36). Wón so jeno tohodla tak prašeć da, zo by swojich wučownikow rozwučił, štó Jězus je, a zo by jich wěru do njeho wobkrućił.
↑ To je porok za Janowych wučownikow, kotřiž tohodla wo Jězusu dwělowachu, dokelž bě tak khudźe a ponižnje žiwy, z tajkej swětnej mocu njewustupowaše, kajkejež so wot Messiasa nadźachu.
↑ t.j. muža, we swojich přeswědčenjach so husto měnjaceho, njewobstajneho?
↑ t.j. swětnym wjesołosćam podateho.
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ Po Mójzesowym zakonju (5. Mójz. 23,25) bě pućowarjam k změrowanju hłodu dowolene, kłóski šćipać a zornjatka wužiwać.
↑ t.j. hóršachu so tohodla, dokelž mějachu šćipanje kłóskow za dźěło, kotrež bě na sabaće zakazane.
↑ Kaž bě Davidej w času nuzy dowolene, zo swjećeny khlěb wužiwaše, tak je tež mojim wučownikam dowolene, kłóski šćipać, hdyž jich hłód čwěluje.
↑ Z rězanjom woporneho skotu a z druhim při woporach trěbnym dźěłom njezhrěša měšnicy, dokelž tuto ćežke dźěło wukonjejcy Bohu słuža.
↑ t.r. knjez templa.
↑ hl. Oseas 6,6; njewinowatych t.j. mojich wučownikow, kotřiž njejsu lohkomyslnje, ale z nuzy kłóski šćipali, dokelž běchu hłódni.
↑ t.r. jako wonječesćerja sabata, hdyž wustrowjenje čłowjeka na sabaće za dowolene dźerži.
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ t.r. při galilejskim morju abo jězorje Genezareth.
↑ —
↑ —
↑ t.r. wukład.
↑ —
↑ —
↑ Z mjenom Salome; ju bě Herodias prěnjemu mandźelskemu porodźiła.
↑ Twjerdźizna bě blizko hrodu Herodium, w kotrymž Herodes přebywaše.
↑ —
↑ Wustajenja starych běchu wšelake přikaznje prjedawšich wučerjow, kotrež pak farisejowje wopačnje za runje tak wažne jako Mójzesowy zakoń dźeržachu a žadachu, zo so pilnje wobkedźbuja, haj druhdy mějachu je za wosobniše dyžli samón zakoń; k tym přikaznjam słušeše, zo maja so před jědźu rucy myć. Jězus jim to porokuje, so powołajo na wurěč, z kotrejž woni swoje zakomdźenje winowatosći štwórteje kaznje zamołwjeja.
↑ Pjaty a šesty rjadk chcetaj prajić: We wašich přistawkach k zakonju stoji: Hdyž syn k swojim potrěbnym staršim praji: Ja chcu to, štož bych k wašej podpjerje dać měł, templowemu pokładej dać, to budźe tež wam k wužitku, — tón je štwórtu kaznju, winowatosć nuzneho podpjeranja swojeju staršeju dopjelnił. Tak błudnje zrozymjachu a wukładowachu farisejowje Bože kaznje.
↑ Farisejowje zrozymjachu a wukładowachu wšitko, zakoń Boži a stare wustajenja, po pismiku, a tak měnjachu tež, zo někotra jědź sama na sebi čłowjeka po duši znječisći a je tohodla zakazana, mjez tym zo móže tola jeno zmyslenje abo wotpohladanje, w kotrymž ju wužiwa, čłowjeka na duši znječisćić. Tutomu wopačnemu měnjenju napřećiwja so Khrystus. Po jeho wučbje njezhrěši nichtó z wužiwanjom zakazaneje jědźe jako dara Božeho samym, ale z njeposłušnosću, hdyž je na přikład cyrkej poručiła na wěstnym dnju so zdźeržeć teje abo druheje jědźe, abo njepoměrnosću, hdyž wjacy wužiwa dyžli je dowolene. Štož čłowjeka po duši znječisći, to je khrobła njeposłušnosć, to je wohidna njepoměrnosć, to su njehańbite rěče, z kotrymiž so wot Boha postajena wyšnosć hani, a to wšitko z wutroby wukhadźa a dźe ze rta won.
↑ Kananejska žona, t.j. pohanka z tamnych krajinow, dokelž wobydlerjo krajinow Sidon a Tyrus pokhadźachu wot starych Kananitow.
↑ Jan. 10,3.
↑ Jězus nałožuje tudy, zo by krutu wěru woneje žónskeje prawje zjawnje pokazał, njelubozne słowo, z kotrymž Zídźa často pohanow mjenowachu.
↑ Přistaj w mysli: a tohodla nadźiju so tež ja, zo so nade mnu smiliš.
↑ Magedan abo Magdala je město, kotrež połdra hodźiny k połdnju wot Tiberiasa leži.
↑ Přirunaj 12,38. Znamjenja njebjes znajachu farisejowje a saducejowje, ale znamjenja časa nochcychu spóznać; znamjenja časa su tudy podawki, kotrež běchu wot profetow wěšćene a z kotrychž móžeše so přikhad Messiasa spóznać; tute běchu so na Jězusu dopjelniłe, a tola njewěrjachu farisejowje do njeho.
↑ Myslachu sebi, zo jim zakazuje khlěb wot tajkich ludźi, kotřiž tak strašnym sektam přisłušachu, kupować abo brać, zo bychu so njewomazali; tak njewědźachu, z wotkel khlěb dóstanu.
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ Potom netrjebaše so wězo bojeć, zo zechce jeho lud swětneho krala sčinić.
↑ Wučownicy znajachu wučbu pismawučenych, zo Elias před Messiasom přińdźe, dokelž wěšćenja profetow po pismiku zrozymichu. Z tej samej zamołwjachu swoju njewěru, prajicy, hdyž hišće Elias přišoł njeje, tak Jězus njemóže Messias być. Jězus na to swojich wučownikow powuči, prajo: To je wěrno, zo ma Elias přińć, ale wón je hižo přišoł; tola njejsu jeho spóznali, a su z nim činili po swojim spodobanju; Jak křćenik je slubjeny Elias a jeho su morili, a runje tak sčinja ze Synom čłowjeka
↑ t.r. ma padawu khorosć, kotraž na čłowjeka wosebje při měsačkowym přeměnjenju přikhadźa.
↑ Porok płaći nanej a synej, ale tež wučownikam.
↑ —
↑ —
↑ —
↑ Płaćeše 4 drachmy.
↑ Denar abo dźesatnik je nimale 50 pjenježkow, štož bě tehdy wulka mzda.
↑ —
↑ t.r. wokoło pjeći.
↑ Tajku česć wopokazowachu w rańšim kraju ludy swojim kralam.
↑ Dokelž při předawanju a kupowanju pobožny lud jebaće.
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ t. r. su nastupnicy Mójzesowi
↑ Napołožeja druhim ćežke winowatosće, kotrež ani zakoń njepřikazuje, ale sebi samym spušćeja.
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ Wučownicy myslachu sebi, zo zapusćenje města Jeruzalema a Jězusowy přikhad k poslednjemu sudej so nadobo stanje, dokelž bě wón wjacy króć wo woběmaj nadobo rěčał; wobaj podawkaj staj skutkaj Božeje sprawnosće a mataj podobnosć. Tež w tutym stawje so wobaj bjez wosebiteho rozeznawanja wopisujetaj.
↑ To su błudni wučerjo.
↑ —
↑ To poćahuje so na skónčenje swěta.
↑ —
↑ —
↑ Při židowskich kwasach přikhadźeše nawoženja ze swojimi towaŕšemi wječor do njewjesćineho domu, hdźež jeho knježny ze zaswěćenymi swěcami wočakowachu, a hdźež bě potom swjatočny kwas. Njebjeska zbóžnosć přirunuje so husto z kwasom, zo by njezapřijimna radosć někak za zapřijeće bliže so stajiła.
↑ Swěca w lampje znamjenja wěru, a wolij dobre skutki, z kotrymiž so wěra dopokaže. Jako swěca hasnje, hdyž wolija nima, tak tež je wěra bjez dobrych skutkow mortwa.
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ t.j. Židowska wysoka rada.
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ Mark 14, 12; Luk. 22,7.
↑ Bohot t.j. naměstnik romskeho kejžora w Židowskej, kotryž bě najwyšši sudnik w kraju, a jeničcy wón móžeše někoho k smjerći wotsudźić. Židźa běchu tule móc zhubili.
↑ t. r. mzda za čłowjeka, k smjerći wotsudźeneho, z kotrejž by so templ kaž z mortwym ćěłom wonječesćił.
↑ Tuto wěšćenje (Zach. 11,12—13) je so dosłownje dopjelniło; přetož Judaš słuša k dźěćom israelskim.
↑ t.j. za kotrehož so wudawaš?
↑ Ja to sym, ale nic we zmysle swěta.
↑ A tohodla mysleše sebi, kak by jeho pušćił.
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ —
↑ t.j. hdyž prěni dźeń tydźenja, njedźela, zaswita, po tajkim rano w pjate hodźinje.
↑ —

[1] Swjaty sćenik Matej chce Židow přeswĕdčić, zo je Jězus, kiž je mjez nimi jako Messias, woprawdźe potomnik patriarchow a krala Davida, z kotrychž mĕješe so po swĕdčenju profetow narodźić. Słowo „syn” trjeba so w swjatym pismje husto za „potomnik“; a słowo „wótc” za „prjedownik“.

[2] Wo Józefje njepraji so, zo je Jĕzusa spłodźił, ale zo bĕ muž Marije, kotraž je Jĕzusa wot Ducha swjateho podjała; jako muž Marije pak bě Józef zakoński wótc Jĕzusowy, a pola Židow, kaž tež pola Romskich mĕješe zakońske wótcowstwo abo synowstwo te same prawa, kaz přinarodźene wótcowstwo abo synowstwo. Potajkim bě Jĕzus zakońscy přez Józefa potomnik Abrahamowy a Davidowy. K tomn pak bě wón Davidowy potomnik tež přez Mariju, dokelź bĕ wona jenička swojeje swójby, na kotruž tohodla prawa prĕnjorodźeneho syna přeńdźechu, a tohodla možeše so wona jeno slubić z mužom swojeho splaha. Hdyž bĕ so wona z Józefom slubiła, kiž bĕ potomnik Davidowy a Abrahamowy, je z tym dopokazane, zo je tež wona z Davidoweho splaha była. Tak bĕ Jĕzus přez swoju maćeŕ Mariju tež woprawdźity krejny potomnik Abrahamowy a Davidowy.

[3] Pola Židow płaćeše mandźelstwo wot časa slubjenja, hač runje nawoženja swoju slubjenu wjacy měsacow pozdźišo z kwasnej wjatočnosću do swojeho domu přija. Nochcyše-li ju přijeć, měješe jej, jako mandźelskej, rozdźěleński list podać.

[4] Mjeno Jězus znamjenja wumóžnik, wuswobodźeŕ ze zajeća, poddanstwa atd. Židźa wočakowachu dawno wumóžnika, w poslednim času pak wosebje tajkeho, kiž by jich z romskeho poddanstwa wuswobodźił, mócneho swětneho krala. Jandźel pak tu prawy zmysł wumóžnika zjewi prajo, zo wón swój lud wot hrěchow wumóže.

[5] Te słowa chcedźa z nowa wobkrućić, zo je Jězus wot Ducha swjateho podjaty; z nich njesćěhuje, zo je Józef po Jězusowym narodźe Mariju spóznał; prěnjorodźeny syn znamjenja tudy jenički syn.

[6] Mudri, to rěka: wučeni mužowje, kotřiž kedźbowachu a znajachu wosebje hwězdy a jich puće; běchu najskerje z Arabiskeje.

[7] W ranišim kraju bě něhdy Balaam wěšćił wo hwězdźe, kotraž „z Jakuba zeskhadźa“, 4. Mójz. 24,17. Tak wočakowachu tam mócneho krala ze Židow, kotrehož přikhad so z hwězdu wozjewi. Swjate pisma Židow njeběchu tam cyle njeznate. Powěda so tež, zo su třo mudri kralowje byli, štož je lohcy móžne; běchu wjeŕchowje mjeńšich ludow, kotřiž wědomosć a knjejstwo w sebi zjenoćachu.

[8] Herodes boješe so wo swój trón; wón bě prěni cuzbnik wot Romskich na židowski trón sadźeny a z tym bě čas přišoł, w kotrymž bu sceptaŕ wot Judy wzaty, kaž bě patriarch Jakub wěšćił. 1. Mójz. 49,10 Tež Jeruzalemscy wobydlerjo so stróžichu, nic z lubosće k Herodesej, ale z bojosće před nowymi překorami a zběžkami.

[9] Zo by tak móhł za starobu dźěsća sudźić.

[10] Swjeći wótcowje wuča, zo su třo mudri přez rozswětlenje Bože w dźěsću Syna Božeho spóznali; na to pokazuja tež dary, kajkež so jeno Bohu a kralam woprowachu.

[11] Rachel bě mać egiptowskeho Józefa, kotraž bě w Bethlehemje pohrjebana; tudy měni so Bethlehemska krajina.

[12] Po smjerći Herodesa Suroweho bu judejske kralestwo rozdźělene mjez jeho třoch synow. Archelaus, tajki surowy kaž nan, dósta Judeju a Samariju z Jeruzalemom a Bethlehemom; Herodes młódši z přimjenom Antipas pak Galileju a Pereju; Filip dósta Itureju, Betaneju, Auranitis a Trachonitis.

[13] Přez profetow, to rěka: nic po pismiku, ale po zmysle mjenuja profetowje Jězusa „Nazarenskeho“. W hebrejskim rěka słowo „nazar“ skhować, zakitować, a wot tutoho słowa ma tež městačko Nazareth, kotrež bě za Jězusa woprawdźita „skhowanka“, swoje mjeno. Jězus rěka pola profetow, na přikład pola Zach. 9,9: zakitany, wumóženy. Tamne hebrejske słowo pak znamjenja tež tak wjele jako „wotnožka, wukorjeń, prućik“, a podobnje mjenuje so tež Jězus, n. př. pola Isaiasa 11,1; Jerem. 23,5 atd.

[14] Po swj. Lukašu 3,1 sta so to w 15. lěće romskeho kejžora Tiberia, w lěće 28 křesćanskeho časa.

[15] Njebjeske kralestwo t.j. duchowne kralestwo, kotrež Messias na zemi załoži, a w kotrymž njebudźe djaboł a hrěch knježić, ale wěrny Bóh a pócćiwosć; je to Khrystusowa cyrkej na zemi.

[16] Farisejowje a saducejowje běchu židowske sekty. Farisejowje dopjelnjachu z wulkej swěru čłowjeske přistajenja w Božim zakonju, jón samón pak njewobkedźujcy prócowachu so za zwonkownej sprawnosću, a přestupowachu zakoń Boži w jara wažnych wěcach. Saducejowje běchu lohkomyslni ludźo, kotriž wšelake wěrnosće wěry prějachu. Wobě sekće mysleštej sebi, zo so jeju wučby w nowym Messiasowym rjedźe wobkruća. Hdyž pak spóznachu, zo tak njebudźe, njedachu so křćić

[17] Janowa křćeńca bě jeno ceremonija, z kotrejž so křćeni k pokuće a zastupej do kralestwa Božeho swjećachu, njeskutkowaše znutřkowno čisćenje a wodaće hřechow, njewudźěleše duchowne hnady, kajkež měješe Khrystusowa křćeńca we sebi; Khrystus a jeho cyrkej budźe křćić z Duchom swjatym a z wohnjom t.t. křćenym wudźěla so dary Ducha swjateho, kiž pod znamjenjom wohniwych jazykow nad japoštolow přińdźe, a zahorja we jich wutrobach płomjenja swjateje lubosće.

[18] Hnydom na spočatku Jězusoweho wučeŕstwa zjewi so potajnosć najswjećišeje Trojicy, w mjenje kotrejež Jězus tutón swět wopnšćejo swjatu křćeńcu wšitkim ludam wudźělić poruči.

[19] Wot Ducha t.j. wot Ducha swjateho. Jako bu prěni čłowjek Adam, wótc čłowjestwa, wot djaboła spytowany, tak chcyše Jězus, nowy Adam, wótc noweho splaha, spytowany być, zo by z nowa dobył, štož bě prěni Adam zhubił, a zo by přikład zawostajił, kak mamy djabołske spytowanja předobyć.

[20] Tak dołho posćeše so Mójzes (3. Mójz. 9,9. 18), tež Elias (3. Kral. 19,8).

[21] Spytowaŕ, t.j. djaboł najskerje w čłowjeskej podobnosći, a spytowaše jeho najprjedy z majsnymi požadosćemi, kotrež za spokojenjom žadaju druhdy tež přećiwo kaznjam Božim, potom z hordosću, kotraž so přećiwo Bohu skhrobli na sebje so spušćejo, a skónčnje ze žadosću za tym, štož swět poskićuje. Wšitke spytowanja, kotrež na čłowjeka přińdu, wukhadźeju pak z mjasnych požadosći, pak z hordosće ducha, pak z požadanja toho, štož woči widźitej.

[22] Jan bu zajaty wot Herodesa z přimjenom Antipas, hlad. 14,3.

[23] Krajina Dźesać městow ležeše wot galilejskeho morja k ranju a měješe mjeno wot dźesać městow, kotrež tam ležachu, a w kotrychž z wjetša pohani bydlachu.

[24] Hora pokazuje so nětko hišće njedaloko Genezaretha pod mjenom „hora wósm zbóžnosći“.

[25] Wósm zbóžnosće wobjimuja tři skhodźeńki, kotrež k Bohu wjedu; wučisćenje wot wšoho, štož je hrěšne přez ponižnosć, ćichomyslnosć a pokutu; swjatosćenje přez žadosć za křesćanskimi počinkami, wosebje přez lubosć a smilnosć; zjednoćenje z Bohom přez čistotu, měr a pokoj wutroby, a podwolne podaće do Božeje wole w ćeŕpjenjach. S. Augustin praji: Z čim dobudźeš sebi Bože kralestwo? z khudobu knjejstwo, z bolosću wjesołosć z dźěłom měr, z nizkosću krasnosć, ze smjerću žiwjenje.

[26] Sól zemje t.r. jako je sól trěbna, zo bychu so jědźe z njej seliłe a tak čłowjekam słodźałe a tyłe, tak su japošołowje a słužownicy Boži za lud trěbni, zo bychu jón ze swojim wučenjom a přikładom k dobrym počinkam nawjedowali, a knjebjeskej zbóžnosći přiwjedli. Jako sól před skaženjom a zhnićom zakituje, tak mějachu tež japoštołowje a maju słužownicy Boži z napominanjom a tež z khostanjom hrěšniwosć a njekhmanstwo podušeć a lud w bohabojosći zdźeršeć. Lud dyrbi tohodla měšnikow, kotřiž jón před duchownej plěsniwosću zakituja, česćić a z posłušnosću podpjerać

[27] Swětło swěta t.r. japoštołowje dyrbja njewědomosć ze swojimi wučbami rozswětleć a lud k spóznaću prawdy přiwjesć; tohodla njesmědźa so khować, ale jako so město na horje wšitkim pokazuje a na swěčniku wšitkim swěći, tak maju woni tež prawdu wšitkim wozjewjeć.

[28] Farizejowje spokojichu so, hdyž zakoń zwonkownje po pismiku dopjelnichu, přikaznje pak, kotrež mysle a žadosće rjaduja, mějachu za snadne, najmjeńše; Khrystus sebi žada, zo so čłowjek čisći a poswjećuje we swojej wutrobje, hdźeš je žórło jeho słowow a skutkow, a zakazuje tohodla wšitke hrěšne mysle a žadosće. Štóž hinak čini a wuči, budźe najmjeńši w njebjeskim kralestwje, t.r. budźe wot Boha jako njekničomny čłowjek wuzamknjeny z njebjeskeho kralestwa

[29] „Starym“, t. r. wot starych, ludej pak wot pismawučenych a farisejow, kotřiž Mójzesowy zakoń wukładowachu a přeměnjachu. Słowa: „štóž pak by morił, budźe sudu winowaty“ je tež farisejski přistawk, kiž so w Mójzesowym zakonju njenamaka. Zakoń zakazuje morjenjo čłowjeka, ale tež hněw. Zawěsće! Słowa swjateho pisma na wšelakich městach su dosć jasne. Khrystus pak tež wuči, zo ma tón, kiž swojeho bratra hněwa, so wusprawdźić před sudom; kotryž jemu wumjetuje a jemu praji: „raka“, t.j. njekničomniko, před wysokej radu; štóž pak jeho hani a zakliwa, je helskeho wohnja winowaty. Potajkim njeje jeno hrěch, hdyž bližšeho moriš, ale tež, hdyž jeho hněwaš a haniš. tohodla dyrbi kóždy khwatać, ze swojim bižšim so zas wujednać. Židźa mějachu dwoji sud: nižši, w kóždym měsće, kotryž bě z měšnikow a staršich ludu zestajeny, a wysoku radu, w Jeruzalemje, z 71 sobustawow wobstojacu, kotraž ćežše złósće rozsudźeše.

[30] Farisejowje wučachu, zo je w šestej kazni jeno skutk mandźelstwałamanja zakazany, Jězus pak, zo su tež wšitke požadanja za nječistym skutkom hrěšne, a zo ma so čłowjek wot wšoho dźělić, štož jeho k hrěchej nječistoty zawjedźe, byrnje jemu tak lube było jako wóčko abo tak nuznje potrěbne jako prawa ruka.

[31] Mójzes bě Židam dla twjerdosće jich wutroby dowolił, zo smě muž žonu z wažnych winow, jako dla mandźelstwałamanja, wot so pušćić a jej rozdźěleński list přepodać, w kotrymž bě wina napisana. Khrystus pak wuči, zo je křesćanske mandźelstwo njerozdźělomne.

[32] Wot złeho, t.r. to přińdźe wot djaboła, přez kotrehož su wobstojenja čłowjeskeho žiwjenja tak skažene, zo sebi ludźo na słowo wjacy njewěrja, ale boha za swědka bjeru. Jězus njezakazuje prawe přisahi, we wažnych wěcach, hdyž su trěbne a wot wyšnosće žadane, ale porokuje jeno farisejam, zo tak lohkomyslnje wo přisahanju wuča.

[33] Zo byšće njepřećiwili złemu, t.r. złe ze złym njepłaćili, ale zo byšće pokoja dla radši křiwdu znjesli a ćežše brěmjenja na so wzali.

[34] Bě wašnje, zo so khudźi hromadu trubjachu, hdyž so jim jałmožna wudźěleše. Farisejowje pak njedachu khudych dla trubić, ale zo bychu swoje dobre skutki zjewjeli.

[35] Njemudry je čłowjek, kiž dobre skutki swěta dla čini, dokelž swět płaći porědko, njerunje a khudźe; štóž pak Boha dla dobre skutkuje, ma wěste a nadobne myto wočakować.

[36] Khrystus njezakazuje, dołho so modlić, ale prózdne słowa dołhi čas bjez kedźbnosće a pobožnosće rěčeć a wot nich wusłyšenje wočakować, je wopačne a pohanske wašnje.

[37] Tam su tež twoje mysle a twoje žadanja, pak w njebju pak na zemi, we wěčnych abo we časnych kubłach, za tym hač za njebjo abo za zemju pokłady hromadźiš.

[38] Kaž strowe, jasne wóčko cyłe ćěło po prawym puću wjedźe, khore a błuke woko puć ćěłej zaćěmni, tak dźerži tež čista k Bohu wobroćena wutroba wšitke mysle a žadosće a skutki w prawym rjedźe, wot Boha wotbroćena a swětej přiwobroćena wutroba pak kazy wšitke mysle, žadanja a skutki. Kak wulka dyrbi tale ćma być, kak ćežke hrěchi dyrbja so při tajkej złósći činić!

[39] Njestarajće so tak njemudrje za přichod, dokelž přitomny dźeń ma sam dosć nuzy a potrěbnosći, a žada sebi starosć, kak potrěbnosće spokojimy, kak nuzu wosebje duchownu, hrěše wabjenja wotwobroćimy.

[40] Porjedźej najprjedy swoje njedostatki, a potom powuč bližšeho, kak ma swoje wopačnosće wotstronjeć.

[41] Njeprócujće so, wozbožace wučby tajkim čłowjekam podawać, kotřiž za nje zapřijeća nimaju, dokelž su jeno po swojich nizkich mjasnych požadosćach žiwi jako swinje, abo kotřiž bójske wěrnosće k směcham trjebaja, na nje hawtuja jako psy, dokelž tajcy ludźo su zas wyšše duchowne potrěbnosće mortwi.

[42] To je hłowne wopřijeće cyłeho zakonja a profetow, cyłeho swjateho pisma.

[43] Nizke wrota wuzka šćežka, k žiwjenju wjedźaca, su Bože kaznje, dokelž mjasnym nakhilnosćam a hrěšnym skutkam města njewostaja, ale sebi žadaju, zo so te same wukorjenja; wysoke wrota a šěroki puć pak trjebaja ći, kotřiž njechcedźa zakazanych wěcow so wostajić, ale swojim žadosćam wšitko dowoleja.

[44] Luk. 13,24.

[45] —

[46] —

[47] Zo bychu wěrili, zo sy wustrowjeny.

[48] Stotnik je wojeŕski wyšši, kiž sto muži nawjeduje. Po Luk. 7,5 bě wón pohan, ale Židam dobry, bě jim synagogu twarić dał.

[49] Wěru pohana staja Jězus tu židowskemu ludej jako přikład a pokazuje na to, zo Židźa sami njejsu powołani, ale wšitke narody chce zbóžnik k njebjeskej radosći dowjesć, kotraž so tudy a druhdźe w swjatym pismje jako swjatočna wječeŕ, jako kwas, kotryž so pola Židow tež wječor swjećeše, předstaja. Kaž čłowjek po dokonjanym dźěle, po přetratych strachach spokojeny a zwjeseleny prawe wokřewjenje čuje, hdyž so k wječeri synje a móže nětko wotpočnyć, tak maju zbóžni po derje dokonjanym a na dobrych skutkach bohatym žiwjenju njezapřijimnu radosć. Swjatočne kwasowanje sta so wječor, při swěcy, druhdźe bě ćma. Swětło při kwasnych hosćinach je znamjo wěčneho swětła w njebjeskim kralestwje, ćma pak, kotraž druhdźe knježi, je znamjo ćmy we wěčnym zaćisnjenju.

[50] Pismawučeny chcyše Jězusowy wučownik być, ale nadźiješe so wšelakeho časneho wužitka.

[51] Stare podawizny powědaju, zo je to japoštoł Filip był.

[52] Wučownikowi přećelowje běchu mortwi, t.r. duchownje mortwi, dokelž so njestarachu wo duchowne žiwjenje, wo hnadu Božu. K tutym nejsmědźeše wučownik so wróćić, dokelž by so do stracha podał, swoje duchowne žiwjenje zhubić.

[53] Krajina Gerasenow bě k ranju wot galilejskeho morja; bydlachu tam najbóle pohani.

[54] Wot złeho ducha wobsynjeni su tajcy ludźo, na kotrychž je sebi djaboł móc dobył, kotrychž wón wobknježuje, a kotřiž so tohodla dźiwjo zadźeržuja a hroznje wołaju, dokelž jich zmysly a stawy su po djabołskim wliwom. We Jězusowym času běše wjacy wobsynjenych dyžli hdy prjedy, dokelž djaboł wědźeše, zo Khrystus jeho móc złama, a tuž přećiwješe so jemu, kažkuli móžeše.

[55] Djaboł bě bjezbóžnych do rowow, t.r. do jamow (próznjencow) zahnał, zo by swoju móc nad nimi ćim krućišo pokazał.

[56] Złe duchi prošachu Jězusa, zo by je njezastorčił do hele, ale jim do swini zajěć dał, zo bychu tak wobsedźerjam swini škodu načinili a wobydlerjow krajiny přećiwo Jězusej našćuwali.

[57] Dokelž sebi připisuje móc wodawanja hrěchow, kotruž ma jeničcy Bóh.

[58] Woboje móže so jeno přez móc Božu stać.

[59] Mark a Lukaš mjenujetaj jeho Levi. Židźa mějachu časćišo dwě mjenje. Matej rěka dar Boži. Cłownicy maju swoje mjeno wot cła, t.j. dawka, kotryž bě Židam wot Romskich napołoženy. Tónle dawk hromadźachu cłownicy; při tom stachu so wšelake surowosće a njesprawnosće a tohodla hidźachu Židźa cłownikow a mějachu jich runja zjawnym hrěšnikam, publikanam. Matej a tež Zachäus (hl. Luk. 19) běštaj wyššej cłownikaj a měještaj druhich pod sobu.

[60] Słowa: „smilnosć chcu a nic wopor“, namakaju so pola profety Oseasa 6,6 a chcedźa prajić: zo su Bohu skutki křesćanskeje lubosće lubše dyžli wobdźělenje na woporje, na čož farisejowje tak jara kedźbowachu, a tohodla towaŕšeše so Jězus z cłownikami a z hrěšnikami, zo by jich za sprawnosć a za Boha dobył.

[61] Pódla powšitkownych póstnych dnjow mějachu farisejowje dwaj póstnaj dnaj w kóždym tydźenju. Tež Jan křćenik bě za swojich wučownikow wěsty póst přikazał, zo bychu so hódnje na Messiasowy přikhad přihotowali.

[62] Khrystus mjenuje so nawoženja swojeje cyrkwje, dokelž je ju ze swojim žiwjenjom wukupił, Ef. 5,25. 26. Japoštołow mjenuje swojich towaŕšow, dokelž jemu cyrkej twarić pomhaju, nowe sobustawy za nju dobywajcy. Po jeho smjerći budźa so posćić a žarować, jako je po Jězusowej smjerći woprawdźe dźeń, na kotrymž bu nawoženja cyrkwi wzaty, pjatk póstny dźeń.

[63] Dwě přirunani chcetej prajić: k staremu njepřihodźa so nowe; změša-li so woboje, je to husto škódne. Runje tak njepřihodźa so nětko hižo za mojich japoštołow, doniž njejsu hišće ze swjatym Duchom rozswětleni a wobkrućeni, tamne skutki podźišeho časa, jako posćenje, sebjezaprěće atd. Swj. Chrysostomus přispomina, zo so hnydom na spočatku wšitko žadać njesmě, ale po něčim přeco wjacy.

[64] Předstojnik synagogi bě zastojnik, kiž měješe so za dobry rjad Božich słužbow starać.

[65] Hnydom po smjerći buchu piskarjo a žałosćace žónske powołani, zo bychu ze spěwanjom žarowanskich spěwow zrudobu zawostajenych wozjewjeli.

[66] Domoj t.r. do Kafarnauma.

[67] Hl. deleka 12,27.

[68] Lud žadosći za rozwučenjom, ale na wučerjach je njedostatk. Tehdy wučeše jeno Jězus a Jan křćenik, pismawučeni pak běchu jeno za sebje žiwi a pokazowachu lud husto na wopačne puće.

[69] Khrystus wuči, zo móža sebi wěriwi dobrych pastyrjow wot Boha wuprosyć, a tohodla je tež katholska cyrkej tak mjenowane štwore suche dny postajiła, na kotrychž maju wěriwi wo dobrych měšnikow prosyć.

[70] Wot wšitkich scćenikow mjenuje so Pětr mjez japoštołami kóždy króć jako prěni.

[71] Njeprědujće nětko hišće pohanam a Samarijskim. Samarija bě krajina mjez Judeju a Galileju; wobydlerjo tuteje krajiny běchu potomnicy tych Israelitow, kotrychž bě assyriski kral Salmanassar při wotwjedźenju israelskeho ludu tam wostajił; woni běchu z pohanami změšeni, a ze Židami njemóžachu so znjesć.

[72] Židam bě wot wšitkich profetow slubjene, zo budźe Messias wot nich pokhadźeć; woni dyrbjachu tohodla najprjedy k zastupjenju do jeho kralestwa so přeprosyć.

[73] Šěroke pasy trjebachu so tež jako pjenježne móšny.

[74] „Pokoj budź z wami“ bě starožidowske postrowjenje; wot Jězusa a japoštołow wuprajene pak njebě to prózne prěće, ale přinjese woprawdźe pokoj wutroby.

[75] t.r. k znamjenju, zo chceće bjez winy być jich zasakłosće dla, zo hnadu Božu njejsu přijeli.

[76] Had je znamjo mudrosće, kotraž kedźbuje na strachi a jim ćěka, a hdyž jim ćeknyć njemóže, skhowa to, štož je najwažniše, swoju hłowu, cyłe ćěło kaž koło wokoło njeje zawijejo. Hołb pak je znamjo miłeho, pokorneho, čisteho počinka.

[77] Khrystus přinjese rozsud mjez čłowjekow, tež stawy swójby budźa so rozsudźeć pak za Khrystusa, pak přećiwo njemu, a z toho nastanje njepřezjenosć a přesćěhanjo, dokelž su, kotřiž su křesćansku wěrnosć spóznali, tamnym, kotřiž ju zacpěwaju, najwjetši porok.

[78] t.r. Wy a waši nastupnicy njewobroća hišće wšitkich Israelitow, hdyž ja zaso přińdu k poslednjemu sudej. Přiwobroćenje wšěch Židow k cyrkwi stanje so hakle na kóncu časow a tež tehdy wostanu hišće někotři w zasakłosći.

[79] Beelzebub, t.r. knjez bydła, mjenujcy helskeho wobydlenja wjeŕch djabołow.

[80] Ćim skerje Bóh was zakita.

[81] t.r. Při rozšěrjenju mojeje wučby nastanu čłowjeskeje złósće dla na swěće překory, njepřećelstwa a wóny.

[82] , horjeka 21.

[83] W tej samej swójbje, w kotrejž někotři do mnje wěrja, budźa druzy moje wučby zacpěwać a so prócować, zo bychu wěriwych wot nich wotwobroćili.

[84] Štóž njecha přećiwnosće, ćerpjenja a bolosćiwu smjerć za mnje a za moju wěru wustać, njeje hódny, zo je mój wučownik, a njedóstanje zbóžnosć.

[85] Štóž sebi žiwjenje na zemi ze zaprěćom wěry zdźerži, zhubi je za wěčnosć; štóž pak je na swěće zhubi, za mnje je woprujo, namaka je za wěčnosć.

[86] Štóž profetu přijima, dokelž je wot Boha pósłany profeta, dóstanje myto, kajkež profeta.

[87] t.j. w galilejskich městach.

[88] Zo Jan křćenik derje wědźeše, štó Jězus je, spóznawamy z Mat. 3,17 a z jeho samsnych słowow (Jan. 1,29, 34; 3,30—36). Wón so jeno tohodla tak prašeć da, zo by swojich wučownikow rozwučił, štó Jězus je, a zo by jich wěru do njeho wobkrućił.

[89] To je porok za Janowych wučownikow, kotřiž tohodla wo Jězusu dwělowachu, dokelž bě tak khudźe a ponižnje žiwy, z tajkej swětnej mocu njewustupowaše, kajkejež so wot Messiasa nadźachu.

[90] t.j. muža, we swojich přeswědčenjach so husto měnjaceho, njewobstajneho?

[91] t.j. swětnym wjesołosćam podateho.

[92] —

[93] —

[94] —

[95] —

[96] Po Mójzesowym zakonju (5. Mójz. 23,25) bě pućowarjam k změrowanju hłodu dowolene, kłóski šćipać a zornjatka wužiwać.

[97] t.j. hóršachu so tohodla, dokelž mějachu šćipanje kłóskow za dźěło, kotrež bě na sabaće zakazane.

[98] Kaž bě Davidej w času nuzy dowolene, zo swjećeny khlěb wužiwaše, tak je tež mojim wučownikam dowolene, kłóski šćipać, hdyž jich hłód čwěluje.

[99] Z rězanjom woporneho skotu a z druhim při woporach trěbnym dźěłom njezhrěša měšnicy, dokelž tuto ćežke dźěło wukonjejcy Bohu słuža.

[100] t.r. knjez templa.

[101] . Oseas 6,6; njewinowatych t.j. mojich wučownikow, kotřiž njejsu lohkomyslnje, ale z nuzy kłóski šćipali, dokelž běchu hłódni.

[102] t.r. jako wonječesćerja sabata, hdyž wustrowjenje čłowjeka na sabaće za dowolene dźerži.

[103] —

[104] —

[105] —

[106] —

[107] —

[108] t.r. při galilejskim morju abo jězorje Genezareth.

[109] —

[110] —

[111] t.r. wukład.

[112] —

[113] —

[114] Z mjenom Salome; ju bě Herodias prěnjemu mandźelskemu porodźiła.

[115] Twjerdźizna bě blizko hrodu Herodium, w kotrymž Herodes přebywaše.

[116] —

[117] Wustajenja starych běchu wšelake přikaznje prjedawšich wučerjow, kotrež pak farisejowje wopačnje za runje tak wažne jako Mójzesowy zakoń dźeržachu a žadachu, zo so pilnje wobkedźbuja, haj druhdy mějachu je za wosobniše dyžli samón zakoń; k tym přikaznjam słušeše, zo maja so před jědźu rucy myć. Jězus jim to porokuje, so powołajo na wurěč, z kotrejž woni swoje zakomdźenje winowatosći štwórteje kaznje zamołwjeja.

[118] Pjaty a šesty rjadk chcetaj prajić: We wašich přistawkach k zakonju stoji: Hdyž syn k swojim potrěbnym staršim praji: Ja chcu to, štož bych k wašej podpjerje dać měł, templowemu pokładej dać, to budźe tež wam k wužitku, — tón je štwórtu kaznju, winowatosć nuzneho podpjeranja swojeju staršeju dopjelnił. Tak błudnje zrozymjachu a wukładowachu farisejowje Bože kaznje.

[119] Farisejowje zrozymjachu a wukładowachu wšitko, zakoń Boži a stare wustajenja, po pismiku, a tak měnjachu tež, zo někotra jědź sama na sebi čłowjeka po duši znječisći a je tohodla zakazana, mjez tym zo móže tola jeno zmyslenje abo wotpohladanje, w kotrymž ju wužiwa, čłowjeka na duši znječisćić. Tutomu wopačnemu měnjenju napřećiwja so Khrystus. Po jeho wučbje njezhrěši nichtó z wužiwanjom zakazaneje jědźe jako dara Božeho samym, ale z njeposłušnosću, hdyž je na přikład cyrkej poručiła na wěstnym dnju so zdźeržeć teje abo druheje jědźe, abo njepoměrnosću, hdyž wjacy wužiwa dyžli je dowolene. Štož čłowjeka po duši znječisći, to je khrobła njeposłušnosć, to je wohidna njepoměrnosć, to su njehańbite rěče, z kotrymiž so wot Boha postajena wyšnosć hani, a to wšitko z wutroby wukhadźa a dźe ze rta won.

[120] Kananejska žona, t.j. pohanka z tamnych krajinow, dokelž wobydlerjo krajinow Sidon a Tyrus pokhadźachu wot starych Kananitow.

[121] Jan. 10,3.

[122] Jězus nałožuje tudy, zo by krutu wěru woneje žónskeje prawje zjawnje pokazał, njelubozne słowo, z kotrymž Zídźa často pohanow mjenowachu.

[123] Přistaj w mysli: a tohodla nadźiju so tež ja, zo so nade mnu smiliš.

[124] Magedan abo Magdala je město, kotrež połdra hodźiny k połdnju wot Tiberiasa leži.

[125] Přirunaj 12,38. Znamjenja njebjes znajachu farisejowje a saducejowje, ale znamjenja časa nochcychu spóznać; znamjenja časa su tudy podawki, kotrež běchu wot profetow wěšćene a z kotrychž móžeše so přikhad Messiasa spóznać; tute běchu so na Jězusu dopjelniłe, a tola njewěrjachu farisejowje do njeho.

[126] Myslachu sebi, zo jim zakazuje khlěb wot tajkich ludźi, kotřiž tak strašnym sektam přisłušachu, kupować abo brać, zo bychu so njewomazali; tak njewědźachu, z wotkel khlěb dóstanu.

[127] —

[128] —

[129] —

[130] —

[131] Potom netrjebaše so wězo bojeć, zo zechce jeho lud swětneho krala sčinić.

[132] Wučownicy znajachu wučbu pismawučenych, zo Elias před Messiasom přińdźe, dokelž wěšćenja profetow po pismiku zrozymichu. Z tej samej zamołwjachu swoju njewěru, prajicy, hdyž hišće Elias přišoł njeje, tak Jězus njemóže Messias być. Jězus na to swojich wučownikow powuči, prajo: To je wěrno, zo ma Elias přińć, ale wón je hižo přišoł; tola njejsu jeho spóznali, a su z nim činili po swojim spodobanju; Jak křćenik je slubjeny Elias a jeho su morili, a runje tak sčinja ze Synom čłowjeka

[133] t.r. ma padawu khorosć, kotraž na čłowjeka wosebje při měsačkowym přeměnjenju přikhadźa.

[134] Porok płaći nanej a synej, ale tež wučownikam.

[135] —

[136] —

[137] —

[138] Płaćeše 4 drachmy.

[139] Denar abo dźesatnik je nimale 50 pjenježkow, štož bě tehdy wulka mzda.

[140] —

[141] t.r. wokoło pjeći.

[142] Tajku česć wopokazowachu w rańšim kraju ludy swojim kralam.

[143] Dokelž při předawanju a kupowanju pobožny lud jebaće.

[144] —

[145] —

[146] —

[147] —

[148] —

[149] t. r. su nastupnicy Mójzesowi

[150] Napołožeja druhim ćežke winowatosće, kotrež ani zakoń njepřikazuje, ale sebi samym spušćeja.

[151] —

[152] —

[153] —

[154] —

[155] —

[156] —

[157] Wučownicy myslachu sebi, zo zapusćenje města Jeruzalema a Jězusowy přikhad k poslednjemu sudej so nadobo stanje, dokelž bě wón wjacy króć wo woběmaj nadobo rěčał; wobaj podawkaj staj skutkaj Božeje sprawnosće a mataj podobnosć. Tež w tutym stawje so wobaj bjez wosebiteho rozeznawanja wopisujetaj.

[158] To su błudni wučerjo.

[159] —

[160] To poćahuje so na skónčenje swěta.

[161] —

[162] —

[163] Při židowskich kwasach přikhadźeše nawoženja ze swojimi towaŕšemi wječor do njewjesćineho domu, hdźež jeho knježny ze zaswěćenymi swěcami wočakowachu, a hdźež bě potom swjatočny kwas. Njebjeska zbóžnosć přirunuje so husto z kwasom, zo by njezapřijimna radosć někak za zapřijeće bliže so stajiła.

[164] Swěca w lampje znamjenja wěru, a wolij dobre skutki, z kotrymiž so wěra dopokaže. Jako swěca hasnje, hdyž wolija nima, tak tež je wěra bjez dobrych skutkow mortwa.

[165] —

[166] —

[167] —

[168] —

[169] —

[170] —

[171] t.j. Židowska wysoka rada.

[172] —

[173] —

[174] —

[175] —

[176] —

[177] —

[178] Mark 14, 12; Luk. 22,7.

[179] Bohot t.j. naměstnik romskeho kejžora w Židowskej, kotryž bě najwyšši sudnik w kraju, a jeničcy wón móžeše někoho k smjerći wotsudźić. Židźa běchu tule móc zhubili.

[180] t. r. mzda za čłowjeka, k smjerći wotsudźeneho, z kotrejž by so templ kaž z mortwym ćěłom wonječesćił.

[181] Tuto wěšćenje (Zach. 11,12—13) je so dosłownje dopjelniło; přetož Judaš słuša k dźěćom israelskim.

[182] t.j. za kotrehož so wudawaš?

[183] Ja to sym, ale nic we zmysle swěta.

[184] A tohodla mysleše sebi, kak by jeho pušćił.

[185] —

[186] —

[187] —

[188] —

[189] —

[190] —

[191] t.j. hdyž prěni dźeń tydźenja, njedźela, zaswita, po tajkim rano w pjate hodźinje.

[192] —

[NZ 1]

[NZ 2]

[NZ 3]

[NZ 4]

[NZ 5]

[NZ 6]

[NZ 7]

[NZ 8]

[NZ 9]

[NZ 10]

[NZ 11]

[NZ 12]

[NZ 13]

[NZ 14]

[NZ 15]

[NZ 16]

[NZ 17]

[NZ 18]

[NZ 19]

[NZ 20]

[NZ 21]

[NZ 22]

[NZ 23]

[NZ 24]

[NZ 25]

[NZ 26]

[NZ 27]

[NZ 28]

[NZ 29]

[NZ 30]

[NZ 31]

[NZ 32]

[NZ 33]

[NZ 34]

[NZ 35]

[NZ 36]

[NZ 37]

[NZ 38]

[NZ 39]

[NZ 40]

[NZ 41]

[NZ 42]

[NZ 43]

[NZ 44]

[NZ 45]

[NZ 46]

[NZ 47]

[NZ 48]

[NZ 49]

[NZ 50]

[NZ 51]

[NZ 52]

[NZ 53]

[NZ 54]

[NZ 55]

[NZ 56]

[NZ 57]

[NZ 58]

[NZ 59]

[NZ 60]

[NZ 61]

[NZ 62]

[NZ 63]

[NZ 64]

[NZ 65]

[NZ 66]

[NZ 67]

[NZ 68]

[NZ 69]

[NZ 70]

[NZ 71]

[NZ 72]

[NZ 73]

[NZ 74]

[NZ 75]

[NZ 76]

[NZ 77]

[NZ 78]

[NZ 79]

[NZ 80]

[NZ 81]

[NZ 82]

[NZ 83]

[NZ 84]

[NZ 85]

[NZ 86]

[NZ 87]

[NZ 88]

[NZ 89]

[NZ 90]

[NZ 91]

[NZ 92]

[NZ 93]

[NZ 94]

[NZ 95]

[NZ 96]

[NZ 97]

[NZ 98]

[NZ 99]

[NZ 100]