Alezar [FI] videz drilo.
Agrafo [DEFIS] D. Agraffe, Spange, E. clasp, agraffe, F. agrafe, I. agraffa esas plu internaciona kam « klaspo » [E] e devus vicar ta vorto.
[ 79 ]
Bogelo [DEI] D. Bügel, Steigbügel e c. ; E. bow, strap ; stirrup, bail ; F. étrier, anse ; I. bozzelo, staffa. — « Bogelo » esas ula U-forma peco, ye qua un fortajo atakas l’infra, kurva parto di l’U e du altra fortaji la lateri di l’U en la direciono di ta lateri. Ol uzesas en tanta formi e por tanta skopi ke esos neposibla havar specala vorto por omna ta acidentala formi. En la vulgara linguo ol uzesos por Steigbügel, stirrup, étrier, e c., por ta movebla apendici di U-formo, qui fixigesas ye tirkesti, piani e c. por tenar o movar li, en la tekniko por omna ta multega mashinparti di l’indikita karaktero, quale bogelo di pulio, guidbogelo di kateno, bielkapo kun bogelo, e c.
Chipo [ER] D. Span, E. chip, F. copeau, I. scheggia, R. shtshyepa. Ni havas limuro, raboturo, e c. por la rezidui di l’ago limar, rabotar, e c. Sed ofte, specale en la laboro pri fero, on ne savas, per qua ago li esas obtenita, e fakte la raboturi e tornuri esas identa. Ni bezonas do generala vorto, qualan omna lingui posedas.
Cinetika [DEFIRS] D. kinetisch, E. kinetic, F. cinétique, I. cinetico, R. kinetitshesküi, S. cinético. Ta vorto uzesos specale por « cinetika energio », qua tante malbone tradukesas en kelka lingui per lebendige Kraft, force vive, e c. — On povus evitar ta nuva radiko per mov-energio ; sed to esus expreso ne uzata da la natural lingui. Evidente mov-energio esos sempre admisebla.
Daumo [DER] D. Daumen, E. thumb, F. pouce, I. pollice, R. balshoi palec, dyuim (quale mezuro), S. pulgar. — La nun adoptita grosa fingro esas tro longa, poke primitiva, e ne exakta, pro ke ofte la daumo ne esas plu grosa kam l’altra fingri. La romanal vorto (min internaciona) esas neposibla pro la troa difero di formo en F.I.S. e la formo « dumo » similesas troe nia « dum » e la R. « duma ».
Dolio [E] D. Nietpfanne des Vorhalters, E. dolly, F. contre-bouterolle, I. cunetta di contro-stampo, R. podderjka dla zaklopok, S. cazoleta de sufridera para remachar. De ta vorto on derivos : doliyero D. Vorhalter, E. holding on tool, F. contre-bouterolle (toute la pièce), I. contro-stampo, S. sufridera, taco para remachar. Doliyero esas tute specal instrumento, qua uzesas en la rivetago por impedar la riveto ekbatesar per la martelagi. Dolio esas la kavajo, qua esas ye l’extremajo di la doliyero.
Drato [DR] D. Draht, E. wire, F. fil de fer, cuivre, etc., I. filo metallico, R. provoloka, dratva, S. alambre. — Nur F.I. uzas metal-filo por ta kozo. De to konsequus ja la neceseso di specala vorto. Juntesas ke la filo (D. Faden, E. thread) e la filo (D. Draht, E. wire) havas komuna nur l’extera formo ed ofte mem ne la formo (existas quadratala, rektangulala e c. drati). La karakterizanto di filo esas la D. spinnen, E. spinning, F. filer. Ultre on uzos ofte la neexakta filo vice la tro longa metalfilo. Me propozas pro to ta sat internaciona vorto.
[ 80 ]Drilo [DER] D. Bohrer (Drillbohrer), E. drill, F. foret, mèche, I. trapano, R. cverlo, perka, drel, S. taladro, broca. — Nun esas adoptita du vorti por la D. bohren sen indiko di ula difero : perforar, borar, e du vorti por l’utensilo : perforilo, borilo. — On propozis distingar li per truifo kun rotaco (borar) e sen rotaco (perf.). Or existas nur un maniero truifar sen rotaco, t. e. la punco ; punco e perforo esus do identa.
Pos longa reflekto me propozas facar la sama distingo quan la E. facas inter to bore e to drill. Se la truo existas ja, pregisita (videz gisar) o preperforita, on uzas la vorto E. to bore, Ido borar : ex. on boras la kavajo di cilindro ; se kontre on truifas en solida materyo, on uzas E. to drill, Ido perforar : ex. perforar la parieto di cilindro. Un konsequantajo di ta difero e facila distingilo esos ke on « boros ula truo, kavajo, e c. » e « perforos ula korpo ».
La granda trui, quale cilindri, esas borata sur specal mashini, qui nomizesas E. boring-machine, Ido bormashino ; sed on povas borar anke sur tornomashino o sur performashino. La perforo esas facata sur la E. drilling-machine, Ido performashino ; sed on povas anke borar malgranda trui e mem tornar sur la performashino (on « mustas » distingar omna ta labormanieri, ne per la mashino sur qua li facesas, sed per lia karakteriziva qualesi).
Por la boro sur la bor-mashino, on uzas generale la tornostalo. Sur la performashino on uzas generale la sama utensilo por perforo e boro. Ni serchez do vorto por ta specal utensilo uzata sur la performashino. Pro ke ta vorto devas esar komuna por perforo e boro, la derivuri perforilo e borilo esas neuzebla. On devos distingar la diversa formi, ne la diversa skopi.
Me propozas drilo [DER] por ta instrumento uzata por la boro e perforo di trui til cirke 50 mm. admaxime en metalo, e tariero [F] por ta en ligno. On bezonas ta du diversa vorti, pro ke existas korespondanta truifili por metalo e ligno, qui havas diferanta formi pro la diferanta karaktero di la materyalo. Distingar omna ta utensili quale centrodrilo por metalo, por ligno ; spiral drilo por metalo, por ligno, e c. esus tre tedanta ed evitesas da la natural lingui, qui preske omni havas specala vorti : E. auger, F. tarière, I. succhiello, S. barrena.
Nun ni bezonas ankore un vorto : Kande la trui esas borita per tornostalo o per drilo, li esas ronda e rekta, sed ne glata. Por glatigar li e por obtenar trui di qua la mezuro varyas ne plu kam 2-3 centoni di milimetro, on alezas li per specal instrumento, qua nomizesas alezilo (D. ausreiben, Reibahle ; E. to ream, reamer ; F. aléser, alésoir ; I. alesare, alesatore ; R. razvertyety, reibal ; S. escariar, escariador). On ne povas alezar granda cilindri (quankam F. uzas ta vorto anke por simpla reboro) pro ke alezili existas nur til cirke 100 m/m.
La generala vortin perforilo e borilo me propozas uzar por [ 81 ]l’utensili qui servas por turnar la drilo o tariero : l’Archimedal perforilo, arketoperforilo, e c.
Droselar [DER] D. drosseln, E. to throttle, F. étrangler le passage, I. strozzare la sezione di passaggio, R. sujivaty (drossel), S. estrangular. Nia strangular (en ta kazo nur F.S.) ne povas uzesar por ta kazo, pro ke ol signifikas : mortigar per la klozo di la spiracotubo. En la metaforo ol korespondus do a tuta klozo di la paseyo. Sed droselar signifikas nur la reduco di profilo, qua povas esar tam malgranda, ke l’imajo strangular esus absolute ridinda. Ultre droselar [DER] esas multe plu internaciona.
Duvo [DF] D. Daube, E. stave, F. douve, I. doga, R. botshetshnaya doska, S. duela de barril. — Duvi esas planki di specala formo, ek qui on kompozas la bareli.
Elevaciono [EFS] D. Aufriss, E. elevation, F. élévation, I. vista di fianco, R. vertikalnuy vid, S. elevacion, alzado. To esas desegno di l’extera formi di ula korpo vidata en horizontal direciono.
Embotar [EFS] D. treiben (Metalle), E. to emboss, F. emboutir, I. ricalcare, R. razognaty, S. embutir. Specala maniero formizar mola[1] metali quale kupro, latuno, e c. per martelagi ye malvarma stando.
Erco [D] D. Erz, E. ore, F. minerai, I. miniera, R. ruda, S. mineral. Til nun uzesas simple « mineralo » ; sed to ne suficas : omna lingui posedas specala vorto. Por to minero esas neposibla, pro ke mineralo divenus lor sensenca derivajo ; oro neposibligesas, per la nuna « oro ». Do « erco ».
Espruva. Me propozas uzar ta vorto anke en la senco di D. dicht, E. tight, ‑proof, F. étanche, I. ermetico, S. hermético, R. plotuoi.
Estampo [DEFIRS] D. Gesenk, Stampe ; E. stamp, die ; F. estampe, I. stampa, S. estampa, R. shtampa. De to estampagar D. im Gesenk schmieden, E. to swage, F. estamper, I. stampare, S. estampar, R. kovaty shtampovnüm molotom. « Estampo » esas utensilo uzata ye la forjo. Ol esas facata ek harda materyo ed havas la negativa formo di la forjenda peco, tale ke per simpla preso la dezirata formo obtenesas.
Fita [EI] D. eingepasst, E. fit, tight fitting, F. ajusté, I. passante, fitto, S. embutido, R. prignannüi. Pure teknikal expreso, qua uzesas por mashinpeci tale adjustigita, ke li neplus movas en ula direciono exter l’axala (Difero di diametri cirke 0,02 mm.). Ula fita peco povas esar justa o nejusta, segun ke la desegninto postulis la « fiteso » o ne. Se la peco esas fita, kande on bezonas facila movo, on forcesas justigar ol per nefitigo
[ 82 ]Flanjo [DEIR] D. Flansch, E. flange, F. bride, I. flangia, R. flanec, S. brida. Diskatra, salianta parto di tubi, stangi, e c., qua uzesas por ligar li per skrubi.
Frezar [DFIRS] D. fräsen, E. to mill with a cutter, F. fraiser, I. fresare, R. frezerovaty, S. fresar. De to frezilo D. Fräser, E. milling-cutter, F. fraise, I. fresa, R. frezer, S. fresa. La frezilo esas rotacanta sek-utensilo kun multa akutaji, uzata en la laboro di metali.
Funikulara [EFIS] D. Seil-, F. funiculaire, E. funiculare, I. funicolare, R. verevotshnüi. Ta vorto esas uzata en fervoyo funikulara, funikulara poligono (grafika statiko), e c.
Futero [DIRS] D. Futter, E. lining, F. doublure, I. fodera, R. futter, S. forro. On propozis garnituro por ta kozo ; sed ta vorto ne esas uzata da ula linguo e devus restriktesar a sa propra senco. Kontre futero esas tre internaciona.
Gisar [DI] D. giessen (Metalle), E. to cast, F. couler, I. gettare (la ghisa), R. vülity, S. fundir. En la D. Giesserei, F. fonderie, E. foundry on facas tri agi distinginda. Unesme on muldas ; to esas ago, qua aplikesas nur ye la sablo o l’argilo, a qua on donas tala formo, ke se on varsos la fuzita metalo aden la mulduro, ol ricevos la justa formo. Por la muldo on uzas la muldilo ek ligno, fero e c. La duesma ago esas : fuzar la metalo, t. e. fluidigar ol per varmigo. La triesma ago esas : varsar la fuzita metalo en la mulduro. Sed omna lingui ne dicas nur varsar la metalo, sed anke D. eine Kanone giessen, F. couler un canon, E. to cast a gun e c. Uzar fuzar por ta kozo quale F.I.S. facas esas tre malbona ; nam on fuzas fakte gisita kozi, se la metalo esas precoza ex, on fuzas bronza kanoni por gisar nuvai o mem por gisar kloshi, e c. Ultre gisar semblas konvenar pro sa formo e pro sa maxima internacioneso.
Grindar [E] D. schleifen, E. to grind, F. meuler, émoudre, I. arrotare, R. totshity, S. amolar. Ta vorto divenis necesa per la progresi di la lasta kin yari. Nam on neplus akutigas o polisas nur per la gresa o smerila stono, sed on reale tornas per la grindostono. Me pensis unesme pri smerilagar, sed on uzas tanta materyi por la grindo (quale greso, karborundum, korubin, diamantin, elektrit, alundum, borokarbid, korund e cent altri), ke smerilagar esas tute neposibla. Ultre on bezonos smerilagar por la grindo di du peci un sur l’altra interpozante smerilpulvero : D. einschmirgeln, E. to rub with emery, F. polir à l’émeri, I. smerigliare, S. esmerilar, R. totshity najdakom. Me ne sucesis trovar internaciona vorto e propozas nun la vorto di la max multe parolata linguo.
Incho [E] D. Zoll, E. inch, F. pouce, I. pollice, R. dyuim, S. pulgada. Quankam me propozas adoptar « daumo », me konsilas prenar incho por la mezuro. 1e De la lingui D.E.R. qui po[ 83 ]sedas la radiko daum, nur R uzas ta vorto por la mezuro. 2e Nur un populo uzas ankore quale ordinara mezuro l’incho, t.e. l’Angli. 3e Omna populi uzas ankore l’incho en un kazo, to esas ye la fileto di Whitworth. Sed to esas nek « le pouce de Paris » nek « der preussische, hessische e c. Zoll », sed l’angla inch, qua havas altra mezuro en milimetri kam omna altri. Ni devos do uzar incho por ta angla mezuro di 25 mm, 3995 di longeso.
Ingranar [FIS] D. eingreifen, in Eingriff stehen, E. to engage, F. engrener, I. ingranare, R. nahhoditsa, S. engranar. De to derivesas ingranigar, ingranajo e c. Se du mashinpeci movanta tale juntesas, ke la movo di l’una influas o determinas ta di l’altra, to povas facesar per du manieri : nemediate o mediate. Por la mediata junto omna lingui uzas D. kuppeln, E. to couple, F. accoupler, I. innestare, R. scyeplity, S. acoplar, do Ido kuplar. La nemediata junto esas posibla nur per du manieri : per denti o per friciono.
La propozata ingranar uzesas en F.S. nur por l’ingrano di dentroti ; sed me opinionas, ke on povos (se plu bona vorto ne esas trovebla) tre bone uzar ingranar anke por fricion-ingrano : 1e Anke la I. facas to : D. klemmen, fressen, E. to seize, F. gripper, I. ingranarsi, S. agarse dicesas pri valvospindeli, axuyi (me propozas lagero sube), quankam en ta kazi denti ne existas, sed nur friciono. 2e Dent-ingrano e fricion-ingrano esas fakte identa. La friciono eventas per la malgranda denti di la fricionanta surfaci, qui ingranas. 3e La vorto « in-gran-ar » signifikas origine, ke la grani di du korpi (t. e. la malgranda partikli videbla ye la surfaco di ula korpo : D. Korn z. B. des Papiers, F. grain p. e. du papier) pozas su l’un aden (inter) l’altra[2].
Vice dividar la junti aden mediatai e nemediatai, on povus dividar anke aden solvebla e nesolvebla. Sed to semblas a me min bona : 1e La du esas esence la sama e diferas nur per l’acesori. 2e Ta divido esas nur F.S. vice D.E.I.R. di l’altra divido. 3e La vorto embragar, qua rezultus lor, esus nur F.S. vice ingranar F.I.S. 4e embragar povus signifikar nur ingranigar de sa origino ; on bezonus do duesma radiko por D. eingreifen, E. to engage, e c. « Esar embragita » esas tro longa ed ofte nejusta.
Altra divido kontre semblas tre bona ed adoptenda samtempe kun kuplar — ingranar, t. e. ta di transmiso — ingranajo. On uzas transmiso, se on pensas pri la fakto, ke la junturo transmisas povo, movo e c. : D. Uebertragung, transmission, F. transmission, E. transmission, e c. ; on uzas ingranajo, se on pensas pri la maniero di junto : D. Getriebe, Trieb, z. B. Riementrieb, E. [ 84 ]gear, drive, f. i. belt-driving, flexible gearing (Usonana), F. commande, p. e. comm. par courroie, e c. ; en Ido : rimeningranajo.
Ta lasta divido esas segunvola quale en la natural lingui. L’unesma esas segunvola nur se l’obyekto mankas e se konseque on povas pensar pri la mediata o pri la nemediata junto. Tale en automobilo on povas « kuplar » od « ingranigar ». La D. pensas pri la extrema membri : motoro e roti, qui kuplesas per la kuplilo e dicas pro to : kuppeln ; la F. pensas pri la kuplilo qua ingranigesas e dicas do : embrayer. Sed on povas dicar nur : kuplar la motoro kun la roti ed ingranigar la kuplilo o la dentrotaro.
Ta divido semblos forsan superflua a kelka laiki ; sed anke li vidos, ke ol esas esencala, se li pensas ex. pri du dentroti, qui ingranas, se li esas pozita sur du diversa axi, e qui esas kuplita, se li esas pozita sur un axo e juntita per kelo o stifto (la mediatajo !) Uzar kuplar por la du kazi esus neposibla. — Ultre la divido esos tre facila por omna fakisti, qui tre bone konocas e sentas la justa uzo di ta teknikal expresi en omna lingui.
Iniciala [DEFIS] D. Initial-, E. initial, F. initial, I. iniziale, R. natshalnüi, S. inicial. Tre internaciona vorto, qua uzesos specale en la cienci. Ol diferas de komencal, per ke ol signifikas la qualeso ye l’ komenco di devlopo, dum ke komencal significas ta ye l’ komenco di stando.
Kalquar [EFIRS] D. pausen, E. to calk, F. calquer, I. ricalcare, R. kalkirovaty, S. calcar. Ta tre internaciona radiko devus vicigar la nuna punsar [EF] : 1e Ol esas multe plu internaciona ; 2a en punsar, F. poncer, E. to pounce esas malfacile rekonocebla ; 3e punsar esas tro simila a ponca e puncar ; 4e F.E. uzas por ta senco preske nultempe poncer e to pounce, qui du memorigas da li multe plue pumico. — Cetere nur la vorto kalko [DEFIS] impedis l’adopto di l’internaciona radiko. Or existas plu multa R kam D, tale ke on « mustus » adoptar kalkar prefere kam « kalko » se on forcesus selektar. Sed me opinionas, ke la formo kalquar diferas sate de kalko ed esas sat rekonocebla, tale ke la du povas adoptesar.
Lagero [D] D. Lager, E. bearing, F. palier, I. sopporto, R. podshipnik, S. soporte. Omna derivuri provita por ta vorto esas nejusta o neoportuna. Tale axuyo o pivotuyo ne suficas, pro ke la lageri di ponti ex. kontenas nek axi nek pivoti. Ultre la nun adoptita axuyo uzesos multe plu bone por kozi cirkumanta l’axi quale la shelo di dinamometri, la skreni di rapide rotacanta axi, e c. Vortin quale portilo, suportilo e c. esus tre neoportuna restriktar (videz mea artiklo pri derivo di substantivi, p. 90). Portilo di T‑forma krano ex. esus prefere D. Traggerüst kam Lager. Adjuntez ke on devos derivar sat multa vorti de lagero : lagerizar, lagerizesar, lagerajo, rulbloklagero, lagerajosurfaco, e c. tale ke mallonga e preciza vorto esas necesega.
[ 85 ]Lubrikar [EFIS] D. schmieren, E. to lubricate, F. lubrifier, graisser, I. lubrificare, R. smazaty, S. lubrificar. Grasizar ne suficas, pro ke on povas lubrikar per graso o per oleo, e c.
Manivelo [FIS] D. Kurbel, E. crank, F. manivelle, I. manovella, R. krivoship, S. manivela. Turnilo ne devas restriktesar ; anke dentroto, rimeno, mem vapormashino esas turnili.
Nipelo [DER] D. Nippel, E. nipple, F. raccord à vis, I. manicotto interno, R. nippel, S. boquilla roscada del tubo. Specala juntilo di tubi, qua povus tradukesar nur per la tro longa e ne exakta « filetizita interna mufo ».
Riflo [DEFR] D. Riefe, Riefel, E. rifle, F. rayure, I. scanalatura. (La vorto esas konocata da la F. per rifloir, riflurel, da la R. per riflar, to esas la instrumenti por facar la rifli). Ta vorto uzesas por la kaneleti ordine dispozita sur ula surfaco ex. en la pafili, kanoni e c. o sur la bordo di skrubo, turnenda ringo e c. (por faciligar la teno). Konseque, riflizita skrubo o riflo-skrubo tradukus : D. gerändelte, geriffelte Schraube, E. screw with milled head, F. vis moletée, I. vite bordata, S. tornillo almohadillado.
Ritardar [DEFIS] D. verzögern, retardieren, E. to retard, F. retarder, I. ritardare, S. retardar, R. zamedlity. Ta vorto esus nur fizikala ed uzesus por la negativa acelero.
Seciono [EIS] D. Schnitt (-zeichnung), E. section, F. coupe, I. sezione, R. razryez, S. sección. Me propozas uzar seciono anke en ta senco (videz elevaciono).
Shafto [DE] D. Welle, Wellenschaft, E. shaft, F. arbre, l. albero, R. val, S. árbol. En la tekniko on distingas axo e shafto : l’axo materyigas la fizikal axo, la shafto transmisas la povo (memorez ke l’axi di vagono ne transmisas povo !). On esas do forcata serchar vorto specala. Uzar arboro, quale F.I.S., esas tute kontrala a nia principi. Nam to ne esus metaforo, sed uzo di un vorto por du diversa kozi (la karakterizanto di arboro esas la branchi, sen li ol esas nur trunko. Sed la metaforo trunko ne konvenas, pro ke nula linguo uzas ol.) — La sat internaciona vorto D.R. esas neposibla en la formi velo, valo, pro la ja adoptita, plu internaciona vorti. Restas shafto. Ta vorto uzesas da D. E. por nia serchata vorto e por la tenata parto di pikilo, lanco, pafilo e c. (F. bois de fusil, de lance e c.). Sed en ta kazo la du semblas a me tante simila, ke la metaforo esas tute admisebla. Ultre ni obtenos tale l’avantajo uzar la plu internaciona germanala radiko. Ni adjuntos do a la traduko : D. Schaft, E.... F. bois (de lance, etc.), I. asta (della lancia), cassa (del fucile), e c. — Sed se l’uzo di shafto por la du semblos neposibla, me preferus uzar ol en la supere propozita senco, pro ke esos extreme malfacila trovar altra plu bona vorto, e pro ke shafto en la lasta senco povas facile vicigesar per mancho ja existanta.
Sheklo [DE] D. Schäkel, E. shackle, F. manille, I. traversa [ 86 ](di gancio per catena), S. éslabon giratorio, R. dushka kruka. Se ula masho di kateno havas altra formo kam la ceteri e servas a specala skopo (fixigo di la hoko, di siteli en dragilo e c.), omna lingui uzas altra vorto kam por la cetera mashi. La plu internaciona vorto esas sheklo.
Slingo [DE] D. Schlinge, E. sling, snare ; F. lacet, boucle ; I. laccio, R. petla, silok, S. laco, trampa. To esas la formaco di laco, kordo, e c. ante ke la nodo forcesas. On derivos de to : slingagar, slingifar, slingijar, slingesar.
Sniflar [DEF] D. schnüffeln, E. to snift, F. renifler, I. fiutare, annusare, R. obnuhhaty, S. resollar con fuerza hacia ariba. Ta vorto, qua havas anke la vulgara senco, aparis necesa en la tekniko.
Splisar [DEF] D. verspleissen, E. to splice, F. épisser, I. piombare (la corda), R. srashtshivaty, S. empalmar. Specala maniero juntar du kordi per displekto di l’extremaji e posa replekto. — Splisuro.
Strenar [DEFS] D. beanspruchen, anstrengen, E. to strain, F. solliciter, contraindre, I. sollecitare, R. podvergnuty, S. sujetar a esfuerzo (constreñir). Yen la difero di streno e tenso : Existas nur tri speci di tenso, pro ke tenso esas la fortajo quan la streno vekigas en la materyalo : du normala tensi (tiro-tenso e preso-tenso) ed un tangentala tenso (shovo). Sed on povas vekigar ta tri tensi per cent manieri di streno, tale la shovo-tenso vekigesas per la cizago, per la tordo o per simpla kargajo sur ula trabo.
Tanko [DEF] D. Tank, Reservoir, E. tank, reservoir, recipient ; F. récipient, réservoir, tanque[3] ; I. recipiente, R. rezervuar, S. depósito. Me hezitis pri ta vorto, pro ke rezervoryo semblas esar plu internaciona. Me selektis tanko : 1e pro sa mallongeso e facila pronunco ; 2e pro ke rezervoryo havas multa diversa formi ; 3e pro ke me konjektas, ke on konocas tanko anke en R.I.S., adminime en la tekniko. Me pregas ke la R.I.S. helpez.
Tapar [E] D. Gewinde bohren, E. to tap, F. tarauder, I. maschiettare, R. naryezaty ryezbu metshikom, S. terrajar. La derivita vorto filetinizar esas tro longa e neexakta, pro ke la indikita vorti di natural lingui expresas omna filetinizar per tapilo (e ne per tornostalo). Pro ke tapar, tapilo esas nur E., me propozas ankore altra vorto poke riskema : tapilo esas expresata en I.S. per vorto qua signifikas « la maslo » : I. maschio creatore (pronunc. maskio), S. macho de aterrajar (pron. macho) ; la R. havas specala vorto metshik derivata de metsh la glavo. Kad ni ne povus uzar : macho, machagar [IRS] ?
Tariero [F] videz drilo.
[ 87 ]Weldar [E] D. schweissen, E. to weld, F. souder, I. saldare, bollire, R. svarity, S. soldar. Esas stranja fakto, ke F.S. havas nur un vorto por soldar e weldar, e ke I. uzas ofte la sama por ta du diferanta juntmanieri. La soldo e la brazo esas fakte du speci di gluago di du metalpeci per konvenanta metalo, qua esas en la soldo soldostano, en la brazo kupro. Pro la tre diferanta fuztemperaturo di stano e kupro, on soldas ye cirke 300° C. ed on brazas ye cirke 1000° C. On povas soldar e brazar omna metali, anke du diversa. Sed on povas weldar nur tre malmulti de li, ex. l’oro, la fero (se ol ne kontenas troa karbono), e c., e nur du peci di la sama metalo. La weldo konsistas en varmigo til komencanta fuzo e posa kunbato per marteli, de quo rezultas junturo preske tam forta kam la solida metalo.
- ↑ Plu exakta kam mola esus D. geschmeidig, duktil, E. ductile, F. ductile, I. duttile, R. tyagutshiy, S. ductil. — Me propozas do « duktila » DEFIS.
- ↑ Ingranajo en la senco di dentrotaro specale havus nula avantajo ed esus do nenecesa o mem malutila ; nam ol esus egale longa e komprenebla nur por F.I.S., dum ke dentrotaro esas komprenebla por omni : nam anke F. uzas roue dentée, I. ruota dentata, S. ruoda dentada.
- ↑ Ni trovis tanque en nula F. vortolibro ; e Tank ne semblas plu konocata da la D. vortolibri. [N.D.L.R,].