Progreso/Triesma Yaro/Numero 29/Nuva Mondo

TRIESMA YARO
PROGRESO No29
Julio 1910
Nuva Mondo
Jurnali
350936TRIESMA YARO
PROGRESO No29
Julio 1910Nuva Mondo
Jurnali

[ 313 ]Nuva Mondo, revuo inter­naciona ed inter­religya, en Ido (Berlin W. 30, P. J. Barral ; No 1, mayo 1910). — Ni anuncas kun plezuro l’aparo di ca nuva revuo, qua (same kam Idealisto) esas revuo per Ido plu juste kam revuo por Ido. — Normi dil vivo ; nuva idearo. — Nia studyo-societi ; nia revuo. — Studyi pri social questioni : Nedepen­danta socialismo. — Inter­religyal doktrino : Mondo-kongreso. — Pri Arto e Cienci : Esenco dil arto. Generala expozo (1910) pri urbokons­trukto. — Komercal ed industrial revuo. — Historyal studyo pri l’antiqua ideo dil mondimperyo. — Folyetono. — Diversaji. — Ni deziras a nia kunfrato max bona suceso en sa entraprezo. Sed, quankam on ne devas judikar ol tam severe kam jurnalo di propagado, ni devas rimarkar, ke ol ne uzas korekta linguo (se ni ne facus ica rimarko, nia malicoza adversi explotus kontre nia linguo la kulpi di ta jurnalo). On dicas socia­listiko vice socialismo ; eso vice esenco, o vice ento (du idei tre [ 314 ]diversa !), aviatico ( ?) vice aviaco, antik vice antiqua, kulturo vice civilizado. On uzas ja (poke frue !) la prefixo dez‑ apud mal‑, quo esas tute konfuzi­ganta[1]. On uzas samtempe Esperantaji : eble, verki, devigi, denuve o renuve (vice itere), abstrakta (vice abstraktita). On uzas maljuste nia afixi : titoluro, splendidoza, verkajo, influizar, koncen­trigar e koncen­trizar, komunikuro, amplesoza o amplesiva (vice ampla !), lojeyuro, ideuro, nedepen­danteso (vice nedependo), nesufi­canteso (nesufico), nombroza (vice multa o granda­nombra) ; on neglijas inverse afixi necesa : renuvante, dokumen­tante, homal forti, limitar, efektesar, kontentiva ; on formacas mem pasivi tute neposibla : restesis, divenesis ! Or formacas kompozaji ek tri radiki : urb­devlop­formi, e sen atencar la belsoneso o mem pronun­cebleso : konstrukt­skopi ! Fine, on trouzas sisteme l’eliziono, quo multe domajas nia linguo : strikt ciencala, enorm spensi ; on reducas mem ita a it, ed on soldas l’artiklo ad omna prepo­zicioni : dil, del, tral[2] On ne devas oblivyar, ke l’eliziono esas nur libereso subordinata a la belsoneso, e ke uzar ol konstante e sisteme esas grave alterar nia linguo, ed igar ol simila a « kelk altr malagrabl proyekt linguo », segun la spritoza joko di So de Janko (II, 663). Omno to povas nur shokar la bona Idisti, donar a la profani maljusta ideo di nia linguo, ed a nia malamiki pretexto por asertar, ke Ido dissolvesas en dialekti.

  1. Ed on uzas dez‑ tote maljuste, dicante dezvastigar vice… larjigar !
  2. Kurioza ed instruktiva konsequo : on tante kustumas skribar dil, ke on dicas mem dil qua, dil qui. Bona leciono por ni !