Reynke de Vos/Dat drydde boek: XII. capittel

Dat XII. capittel

Wo Reynke sprickt vor deme konnynge van der döget synes vaders in eertyden ghescheen, vnde alle ghelogen efte myt loggen sprickt he vort desse fabelen van deme wulue van seuen yaren.

»Seet, gnedyghe here konnynck,
Iw kumpt vor so mannich dynck,
Dat gy yd nicht al beholden möget.
Ghedencket yw nicht der groten döget,
De myn vader, de olde voß, dede
By yuweme vader in desser stede?
Went yuwe vader kranck lach to bedde
Vnde myn vader em syn leuent redde.
Noch spreke gy, dat myn vader vnde ick mede
Iw efte den yuwen ne gud endede.
Here, ik spreke yd myt yuweme orloue:
Myn here vader was hir to houe
By yuweme vader in groter gunst,
Wente he wuste vast de rechten kunst
Van artzedyende, dat water beseen,
Vtbreken fystelen, ogen, brödere efte thene vththeen.
Ik loue wol, here, gy wetent nicht encket,
Ok weet ik nicht, eft yw dat dencket;
Gy weren do men dre yar old
Vnde yd was in eyneme wynter kold,
Juwe vader lach kranck in groten plagen,
Men moste ene boren vnde dragen.
Alle de arsten twysschen hir vnde Romen
De leet he halen vnde to syck komen;
Se gheuen ene ouer altomalen.
Int leste leet he mynen vader halen,
He klagede em seer syne noet,
Wo he kranck were wente in den doet.
Dyt entfermde myneme vader seer.
He sprack: >o konnynck, myn gnedyghe heer,
Mochte ik yw myt myneme lyue baten,
Here, löuet my, dat wolde ik nicht laten.
Maket yuwe water, hir is eyn glas!<
Juwe vader, de vele kranclyk was,
Dede, so eme heet myn vader.
He klagede, he kreghe yo lenck yo quader.

Dyt sulue ok vp deme speygel stunt.
Wo yuwe vader wart ghesunt.
Wente myn vader sprack: >wyl gy ghenesen,
So mod dat yummer entlyk wesen.
Eynes wulues leuer van seuen yaren,
Here, hir an moghe gy nicht sparen;
De schole gy eten, efte gy synt doet,
Wente yuwe water töghet al bloet.
Dar hastet mede vor alle dynck!<
De wulff stunt mede in deme rynck,
He horde vast to, yd hagede eme nicht.
Juwe vader sprack, des syd berycht:
>Horet, her wulff, schal,ick ghenesen,
So mod yd yuwe leuer wesen.<

De wulff sprack: >here, ick segget vorwar,
Ik byn noch nicht olt vyff yar.<

Do sprak myn vader: >yd helpet nicht, neen,
Ik wylt wol an der leuer seen.<
Do moste de wulff tor koken ghan,
Vnde de leuer wart eme vthghedan.
De konnynck ath se vnde ghenaß
Van aller kranckheyt, de in eme was,
Vnde danckede des sere myneme vader
Vnde gheboet syneme ghesynde aller gader,
Dat eyn yslyk mynen vader doctor hethe
Vnde dyt nemant by syneme lyue lethe.
Sus moste myn vader to allen tyden
Ghan to des konnynges rechter syden.
Ok gaff en yuwe vader, so ik wol weet,
Eyn guldene span vnde eyn roet bereyt,
Dat moste he dragen vor alle den heren,
De en alle helden in groten eren
Vnde deden eme ere to allen dagen.
Men myt my is dat nu vmme slagen,
Men dencket nu nicht mynes vaders döget:
De ghyrygen schelke werden nu vorhöget,
Eghene nutte vnde ghewyn men nu betracht,
Men recht vnde wyßheyt men klene nu acht.
Wor eyn kerleman wert eyn here,
Dar gheyt yd ouer de armen sere.
Kricht he denne grote macht,
So weet he suluen nicht, weme he slacht,
Dencket nicht, van wannen he sy ghekomen.
Men syn eghen vordel vnde vromen
Dat gheyt vort in al öreme spele.
Desser synt nu by den heren vele.
Sodane hören ock nemandes bede,
Dar en volge denne de gyfte mede.
Ere menynge is meyst: >brynget men heer!
Dyt vort ersten vnde denne noch meer!<
Desser ghyrygen wulue der is vele,
Se prysen vor syck de besten morsele.
Konden se redden myt klenen saken
Eres heren leuent, dat scholde syk nicht maken.
Desse wulff wolde ock nicht entberen
Syne leueren to gheuen syneme heren.
Noch seghe ik leuer, wyl gy yd hören,
Dat twyntich wulue er lyff vorlören,
Wan dat de konnynck efte syn wyff
Icht scholden vorlesen ere lyff;
Vnde yd were ok mynre schade,
Wente, wat dar kumpt van quadem sade,
Schal selden synes danckes doen döget.

Her konnynck, dyt schach in yuwer yöget.
Dyt weet ick vorware vnde encket,
Dat gy dyt alle nicht endencket.
Men ik weet yd wol al myt eyn,
Ghelyk efte yd gysteren were scheen.
Desse ystorye vnde dyt gheschicht
Was vp deme speygel ok angherycht
Myt eddelen steynen vnde myt golde,
So myn vader dat hebben wolde.
Mochte ik den speygel wedder vpvragen,
Dar wolde ik lyff vnde gud vmme wagen.«

Vp dyt vorghesechte capittel is sunderlyk nene vthleggynge ghesath, wente al, wat de lerer dar ynne menet, machmen klar vorstan in dem capittel, wente hath vnde nyd is de ganzte syn dar ynne.