Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Bańska
[ 100 ] Bańska, Bańsko, dawniej Brzozką małą zwana, wieś na Podhalu nowotarskiem, w pow. nowotarskim, o 8 kil. na południe od Nowegotargu; rozlega się po zachodniej stronie Białego Dunajca i drogi wiodącej z Nowegotargu do Zakopanego, ma 2081 morg. rozl. Jednę z jej granic tworzy potok Floren, uchodzący do Białego Dunajca. Gmina Bańska liczy 180 chałup a 876 dusz (423 mężczyzn, 453 kobiet). Parafia do Szaflar.
[ 100 ]Bańska Bystrzyca (po węgiersku: Besztercze-Banya, wym. się Besterce-Bania, po niemiecku Neusohl, po łacinie Neosolicum), miasto górnicze w Węgrzech, w komitacie zwoleńskim (Sohler-Oomitat), w obrębie rządu prowincyonalnego preszburskiego. leży na północ od Kremnicy, Sztiawnicy (Schemnitz) i Zwolenia (Altsohl), przy ujściu rzeczki Bystrzycy do Granu, w dolinie, górami w około otoczonej, i należy do najpiękniejszych miast w Węgrzech, już to z powodu romantycznych swych okolic, pełnych wzgórz, lasów, zamków i hamerni, już to dla pięknych budowli, które samo miasto zdobią. Ludność wynosząca do 10,000 mieszkańców, składała się dawniej prawie z samych Niemców, których dla urządzenia górnictwa jeszcze król węgierski Andrzej II, w XIII w. z Saksonii sprowadził. Teraz Niemcy i Madziarowie nie wynoszą razem 1/10 części ludności, która jest słowacka, i co do wyznania składa się prawie po połowie z katolików i ewangelików augsburskich. Ma też Bańska Bystryca biskupa katolickiego, jedno gimnazyum katolickie, drugie ewangelickie, sąd komitacki, teatr, huty i szmelcownie miedzi i żelaza, hamernie, różne inne fabryki i wielką papiernię. Tutejsze damascenki (klingi) są sławne. Tajemnicę fabrykacyi ich posiada rodzina Żubrohlawskich. Władza komitatu woleńskiego rezyduje w Zwoleniu (Altsohl). Bańska Bystryca sławna jest w dziejach węgierskich, iż tu 1620 roku na sejmie, dzielny Gabryel Bethlen, królem Węgier obwołany został. (Enc. Org.)
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|