Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Drycany
[ 177 ]Drycany, po łotewsku Drycani, wieś i dobra rozległe, niegdyś 9840 dziesięcin (a razem ze Strużanami i Pilcynami aż 23920 dz.) obszaru mające, na Łotwie katolickiej w Inflantach polskich, w powiecie rzeżyckim położone, stanowią dotąd osobną obszerną parafią drycańską dekanatu rzeżycko-łubańskiego, liczącą w roku 1880 wiernych 3500 płci obojga; same zaś dzisiejsze Drycany, własność bar. Jana Manteuffla, zajmują obecnie 2556 dziesięcin. Dobra te, wraz z majętnościami Strusen (dzisiejsze Strużany w pow. lucyńskim) i Pilcen (dzisiejsze Pilcyny w pow. rzeżyckim) w r. 1568 przez króla Zygmunta Augusta Ernestowi de Rueck jure feudi nadane, a przez króla Jana III w domu praprawnuka tegoż Ernesta R. przywilejem z r. 1677 jako dziedziczne utwierdzone; utrzymywały się stale w wygasłej już linii drycańskich Ryków od r. 1568 1828, w którym to czasie Marya z Ryków Manteufflowa, matka terażniejszego dziedzica, wniosła je w dom polsko-inflanckiej gałęzi Manteufflów. Wszelako majętności Pilcyny i Strużany, już w pierwszej ćwierci bieżącego stulecia od Drycan odłączone zostały. Pilcyny w r. 1813 nabył Mikołaj Kulniew, Strużany zaś w 1825 Leopold Benisławski. Do roku 1874 pozostawały jeszcze przy Drycanach majątki Taunagi i Lesno, z których pierwszy na mocy dzielczego dokumentu z 30 września 1874 r. prawem dziedzicznem przeszedł do bar. Ryszarda Manteuffla, a drugi w tymże czasie prawem kupna do mieszczanina ryskiego Dalwica. Obecnie do obrębu Drycan, oprócz samej fermy drycańskiej, wchodzą folwarki: Kałastinie, Eysule i Heimtal tudzież 12 zaścianków kurlandzkim Łotyszom stale wydzierżawionych. Położenie Drycan, oddalonych o 2 i pół mili od stacyi kolei żelaznej: Rzeżycy i miasta powiatowego tegoż imienia jest bardzo wzgórkowate; w dni pogodne widać ztąd jezioro Łuban oddalone o 2 mile. Licznie się tu napotykają kurhany, w których niejednokrotnie odkopywano sprzęty kamienne, bronzowe, żelazne, zwierzęce i roślinne, jakie się obok toporków, berdyszów, młotków, mieczów, pik różnego kształtu, strzał, puginałów i nożów w Inflantach polskich częstokroć znajdują. (Patrz Rubon, tom V, artykuł Adama Platera „O dawnych grobach i starożytnościach odkrytych w Inflantach polskich“). Dwór D., na wyniosłem i bardzo obszernem wzgórzu położony, na milę do koła widnieje swemi białemi murami, od ciemnych drzew uroczo odbijającemi. Grunt tu po większej części pszenno-jęczmienny; [ 178 ]gospodarstwo płodozmienne, rasa bydła przeważnie żuławska i oldenburska; dostatek lasu i łąk. Tych ostatnich, w stosunku do gruntów ornych, ilość podwójna. Oprócz pszenicy zimowej i żyta uprawiają się tutaj: jęczmień, pszenica jara, groch, koniczyna, kartofle i buraki pastewne. Godnym uwagi w Drycanach jest młyn parowy o trzech gankach, na 12 sił parowych urządzony, połączony z młockarnią, wałkownią i machiną do wyrabiania gontów szwedzkich, tudzież ogrody obszerne i sady ze szkółkami drzew owocowych. Lud tu czysto łotewski rzymsko-katolickiego wyznania. Kościół parafialny w r. 1859 przez Maryą z Ryków Manteufflową z muru wzniesiony na miejscu dawnego drewnianego, który dziad fundatorki marszałek Dominik Ryk w r. 1779 na temże miejscu był erygował. Do drycańskiego kościoła należy kościół filialny w Pilcynach, datujący z XVIII wieku, i kaplica w samym dworze drycańskim, już w r. 1769 istniejąca (patrz G. Manteuffel „Inflanty polskie“ str. 151). Do parafii drycańskiej należą, oprócz Drycan, majątki Taunagi i Pilcyny, tudzież część byłego starostwa rzeżyckiego po pierwszym podziale Polski od fundum drycańskiego do skarbu oderwana, a niegdyś nazwy niemieckie „Dritzendorff i Pudder“ nosząca. Gmina drycańska bardzo rozległa liczy obecnie dusz 6400 płci obojga. W roku 1880 przyłączono do niej kilka wiosek skarbowych, do byłego starostwa rzeżyckiego należących i w części przez Rossyan starowierców (rozkołów) zamieszkiwanych. Zarząd gminny w miejscu, zarząd policyjny w Rzeżycy. W Drycanach urządza się obecnie stacya pocztowa. Drogi komunikacyjne i handlowe prowadzą: 1) z Birż inflanckich (patrz art. Birże) przez Byków i Drycany do stac. kol. żel. i miasta Rzeżycy; jest to tak zwany trakt rzeżycko-łubański; 2) z Berzygału (patrz art. Berzygał) przez Rogówkę, Taunagi, Drycany do miasteczek Wielony i Warklany; jest to tak zwany trakt berzygalski. G. M.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|