Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Bukmujża
[ 460 ]Bukmujźa, znaczna majętność ziemska w Inflantach polskich, we wschodnibo-południowej części powiatu rzeżyckiego, położona na prawym brzegu malowniczego jeziora Esza (w dawnych dokumentach zwanego Essen), przy trakcie handlowym z Oświeja do Rzeżycy, wraz ze wsią Pachołkami 4880 dz. obejmujaca, własność Justyna Sobańskiego. Miejscowość wzgórkowata i leśna, ożywiona małemi potokami leśnemi; należy do najwyższych w tej stronie kraju; to też wyższe wzgórza tutejsze w jedno pasmo połączone okolicznie noszą nazwę „gór bukmujskich“. Niektóre z nich pięknym porastają borem sosnowym, na innych znajdują się i drzewa liściowe, a jedno zdobi przepyszna dąbrowa. Urocze położenie jeziora, nad którem leży B., podnoszą liczne rozsiane po niem wyspy, ocienione dębowemi gajami, z których największa, położona w zachodniej części Jeziora, między Andzelmujzą i Krzewinem a mająca przeszło milę obwodu, zarosła jest cała lasem wysokopiennym (Patrz: „Inflanty polskie“ p. G. Manteufla str. 28). Lud łotewski rzymsko-katolicki. Grunt lekki ale żyzny. Mają tu istnieć pokłady kredy czerwonej i węgla kamiennego, dotąd przez nikogo nieużytkowane. Tej wiadomości wszelako nietylko nie stwierdzają uczeni geologowie ale nawet stasowczo onej zaprzeczają, z powodu geologicznej formacyi tej okolicy, w której takowych pokładów spodziewać się nie można. Rzecz ta przez specyalistów na samem miejscu jeszcze rozstrzyganą nie była. B. od r. 1829 posiada swój własny kościół parafialny, przez Ignacego Sobańskiego z muru wzniesiony na miejscu dawnej drewnianej kaplicy, stanowiącej niegdyś filią dagdzieńskiego pojezuickiego kościoła, a obecnie należy do dekanatu rzeżycko-raźnieńskiego. Liczy zaś 3830 katolickich parafian. Do tej parafii należy jeszcze pięć innych sąsiednich majętności 1) Tulenmujża, obsz. 1500 dz., własność Pawłowa; 2) Przemyśl, niegdyś Kółakowskich, obecnie Korego, obsz. 5505 dz.; 3) Bereśnie, własność Andrzeja Targońskiego, obsz. 3800 dz.; 4) Widno, własność Mackiewiczowej, obsz. 650 dz.; 5) Dobroczyn, własność generała Feliksa Stabrowskiego, obsz. 1450 dz. Wszystkie te dobra składały niegdyś królewszczyznę zwaną Bukhoff i Essen, którą od końca XVII wieku władali Hylzenowie a która od r. 1748 ich dziedziczną została posiadłością. Niegdyś wiele dzików tu się gnieździło, jak to wykazuje lustracya dóbr królewskich z r. 1599; lecz ta zwierzyna od dwóch stuleci najzupełniej w tych okolicach wytępiona. Kościół parafialny bukmujski ma kaplice filialne w Bereśniach i [ 461 ]Przemyślu. Zarząd gminny w miejscu, policyjny w m. pow. Rzeżycy.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|