Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Czernica

by Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski

[ 820 ]Czernica, 1.) wś, pow. stopnicki, gm. i par. Kurozwęki; jest tu gorzelnia. W 1827 r. Cz. liczyła 16 dm., 136 mk.

2.) Cz., ob. Czernik.

Czernica, 1.) wś, pow. ostrogski, na płc.-zach. od m. pow. Ostroga o 55 w. odległa; należała do ordynacyi ostrogskiej, przeszła do ks. Jabłonowskich, później przegrana w zakład do Józefa Steckiego, chorążego wołyńskiego; w 1831 roku skonfiskowana na rzecz rządu, a w 1859 r. wrócona wnukowi tegoż Steckiego, Henrykowi. Ta wieś, położona na trakcie wojen kozackich z Rzplitą polską, ma kilka kurhanów, które lud nazywa strażniczemi; ma cerkiew. Wieśniacy zamożni, ziemia czysty czarnoziem.

2.) Cz., wś, w płc. str. pow. borysowskiego, przy drodze wiodącej z miasteczka Dokszyc do miasteczka Dzwonia w gub. witebskiej. Należy do 3-go stanu policyjnego (dokszyckiego), do 4-go okręgu sądowego (dokszyckiego).

3.) Cz., wś, pow. nowograd-wołyński, gmina chulska; włościan dusz 259, ziemi włośc. 773 dz. Należy do dóbr chulskich, własność niegdyś Lubomirskich, Czapliców, Jabłonowskich, obecnie należy do Tyszkiewiczów. Al. Jel., Z. Róż., L. R.

Czernica, 1.) wieś, pow. brodzki, leży w górach złoczowskich, stanowiących dział wód między Czarnem i Baltyckiem morzem, w leśnej, górzystej, moczarowatej okolicy, przy gościńcu prywatnym, prowadzącym od gościńca rządowego złoczowsko-brodzkiego, od którego się pod wsią Ponikwą odłącza, idzie przez Ponikwę, Czernicę, Podkamień, Załośce do Tarnopola. Wieś ta oddaloną jest od Podkamienia o pół mili, od Brodów na płd.-wsch. o 2 mile, od granicy rosyjskiego Wołynia o 1 milę. Przestrzeń: posiadł. więk. roli or. 730, łąk i ogr. 365, past. 167, lasu 1,980; pos. mn. roli or. 295, łąk i ogr. 384, past. 57, lasu 11 mórg [ 821 ]austr. Ludność: rz.-katol. 432, gr.-kat. 850, izrael. 222, razem 1,504. Należy do rz.-kat. par. w Podkamieniu; gr.-kat. par. ma w miejscu, należącą do dek. brodzkiego. Wieś ta posiada szkołę etatową 1-klasową. W Cz. jest piękny pałacyk i wspaniały ogród; W pobliżu są wielkie kamieniołomy, mające wszędzie ślady morskich skamieniałości. Właściciel więk. posiadł. Kownacki Antoni.

2.) Cz., wś, pow. żydaczowski, na pr. brz. Dniestru, obok kolei żel. arcyksięcia Albrechta, o 1¾ mili na płc.-zach. od Żydaczowa, o 1 milę na płd. od Mikołajowa, z Piaseczną tworzy prawie jednę wieś. Przestrzeń: pos. więk. roli or. 281, łąk i ogr. 203, past. 14, lasu 853; pos. mn. roli or. 395, łąk i ogr. 291, past. 218 mórg austr. Ludność: rz.-kat. 196, gr.-katol. 585, izraelitów 13. Należy do rz.-kat. par. w Rozdole, gr.-kat. par. w Piasecznej. W tej wsi jest szkoła etatowa o 1 nauczycielu. Właśc. więk. posiadł. Wincenty Podlewski.

3.) Cz., ob. Ciśniawa. B. R.

Czernica, niem. Czernitza, wś, pow. chojnicki, st. poczt. Brus.

Czernica, 1.) inaczej Gać, rz., dopływ Przysuwy, ob. Bzura.

2.) Cz., rz., dopływ prawy Skrwy w pow. rypińskim, bierze początek w okolicach Skępego, z jeziór i zdrojów znajdujących się na łąkach. Ztąd na wschód i na płd.-wsch. płynie łąkami i ku końcowi przez wsie Mysłakowo, Malanowo, Kokoszczyn; wpada do Skrwy w osadzie młyńskiej Głowienica. Przyjmuje liczne strumienie z obudwu brzegów; łąki, któremi przepływa, bardzo bogate w torf. St. Ch.

Czernica, 1.) rz., lewy dopływ Berezyny w pow. borysowskim.

2.) Cz., rz., dopływ rz. Budowieść z prawej strony, pod m. Sirotynem.

3.) Cz., rz., dopływ Świsłoczy z prawej strony.

4.) Cz., rz., dopływ Łuczesy w pow. orszańskim.

Czernica, znaczny strumień, wytryskujący na granicy gm. Uherska i Wowni (w pow. stryjskim) i Bilcza (w pow. drohobyckim), na moczarowatych łąkach. Płynie w kier. płc.-wschod., tworząc granicę pow. drohobyckiego i stryjskiego na przestrzeni 12 kil., między gminami Wownią, Wolicą, Pietniczanami i Derżowem z jednej, a Bilczem z drugiej strony, opływając wschodni brzeg lasu bileckiego, wzdłuż którego bieży gościniec bity i kolej stryjska; poczem przechodzi w obr. gm. Czernicy, od której nosi miano, i po 20 kil. biegu uchodzi z pr. brz. do Dniestru śród obszernych błot. Z powodu tego, iż po wschodniej stronie lasu bileckiego, na łąkach pietniczańskich i derżowskich, tworzyła Czernica rozległe bagniska i moczary, uregulowano więc koryto na tej przestrzeni, przez wykopanie i pogłębienie dawnego łożyska; a oprócz tego w obrębie Pietniczan, dla osuszenia łąk, połączono osobnem korytem Czernicę z pot. Wownią, tu nastającym, a wpadającym do Dniestru. Ważniejsze wzniesienia: 279 m. (źródła); 270 m. (most kolejowy nad korytem łączącem Czernicę z p. Wownią); 253 m. (ujście). Br. G.