Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Dąbrówka

by Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski

[ 933 ]Dąbrówka, 1.) wś i folw., pow. warszawski, gm. i par. Willanów. Leży przy drodze bitej z Warszawy do Piaseczna. R. 1827 było tu 19 dm. i 203 mk.

2.) D., wś, pow. warszawski, gm. Jabłonna, par. Tarchomin. R. 1827 r. było tu 8 dm., 123 mk.

3.) D., wś, pow. radzymiński, gm. Małopole, par. Dąbrówka., należy do dóbr Małopole. Leży o 2 mile w półn. wschod. stronie od Radzymina. Posiada kościół par. drewniany, założony pierwotnie 1442 r. przez Jana Słomkę i Jakóba Saczko; dzisiejszy wystawiony r. 1737 przez Narzymskiego.

4.) D. starowiejska i D. otwocka, dwie wsie, pow. nowomiński, gm. Otwock, par. Karczew. R 1827 r. D. starowiejska liczyła 15 dm. i 102 mk.

5.) D., wś i folw., pow. błoński, gm. Grodzisk, par. Błonie; att. wsi Chlewnia. W tymże pow. jest tegoż nazwiska przysiołek wsi Radonie.

6.) D. nowa, i D. stara, wś rząd., pow. sochaczewski, gm. i par. Kampinos. R. 1827 było w D. nowej 15 dm., 101 mk.

7.) D., wś, pow. kutnowski, gm. Wojszyce, par. Orłów, dm. 11, mk. 123, ogólnej przestrzeni morg. 305, w tem ziemi ornej dworskiej m. 219, łąk m. 30, włościańskiej m. 56. W. W.

8.) D., kol. i folw., pow. gostyński, gm. Rataje, par. Gostynin. Liczy 32 domów i 280 mk., ornej ziemi 540 morg. Folw. D. z osadą młynarską wieczysto-czynszową, od Warszawy w. 130, od Gostynina w. 8, od Kutna w. 28, od rzeki Wisły w. 19. Rozl. wynosi m. 69 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 62, łąk m. 4, nieużytki i place m. 2, osada młynarska m. 1. Bud. drew. 6. Folw. ten oddzielony od dóbr Rataje.

9.) D., folw., pow nieszawski, gm. i par. Bytoń, położony nad jez. Głuszyńskiem, od Nieszawy w. 35, od Brześcia Kujawskiego w. 16, od Osięcin w. 19, od Włocławka w. 30. Rozl. wynosi m. 367, a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 199, łąk m. 55, pastwisk m. 28, wody m. 78, nieużytki i place m. 8. Płodozmian 9-polowy. Budowli mur. 5, drewn. 1, jezioro Głuszyńsko-Orzelskie obszaru morg. 78, pokłady marglu i torfu; dm. mieszk. 2, ludn 13.

10.) D. wś i folw. rząd., pow. nieszawski, gm. i par. Raciążek; w 1827 r. było tu 12 dm., 108 mk.

11.) D. A. B. i C., folw., pow. włocławski, gm. Baruchowo, par. Grabkowo; w 1827 r. było tu 15 dm. i 109 mk. Folw. D. folwarczna, lit. AB. Rozl. wynosi morg. 239, a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 209, łąk m. 25, place i nieużytki m. 5. Bud. mur. 6, drewn. 2, pokłady marglu i torfu.

12.) D. połajewska, wś rząd., pow. włocławski, gmina Kłubka, par. Białotarsk; w 1827 r. było tu 32 dm. i 217 mk. Był tu 1842 folw. rozl. m. 268.

13.) D., pow. rawski, gm. i par. Czerniewice. Liczy 46 dm., 370 mk.; ziemi włośc. 687 morg. Jest tu fabryka sadzy holandzką zwanej z produkcyą na 1200 rs. rocznie.

14.) D., wś rządowa, pow. brzezinski, gm. i par. Niesułków, na prawo od drogi bitej z Brzezin do Strykowa.

15.) D., wś, pow. brzeziński, gm. i par. Dobra.

16.) D., wś, pow. łódzki, gm. Dzierzążna, par. Zgierz, leży na prawo od drogi ze Zgierza do Piątku. Folw. D. Sowia, z attynencyą Maryanka, od Piotrkowa w. 56, od Łodzi w. 14, od Zgierza w. 4. Rozl. wynosi m. 256 a mianowicie: grunta orne i ogrody morg. 239, łąk m. 11, nieużytki i place m. 6. Bud. mur. 1, drew. 17.

17.) D., wś, pow. łódzki, gm. i par. Chojny. Posiada kopalnię torfu na przestrzeni 13 morg.

18.) D., wś, pow. częstochowski, gm. Opatów, par. Wilkowiecko.

19.) D., kol., pow. częstochowski, gm. Popów, par. Wąsosz.

20.) D. nadolna, wieś i kol. i D. nagórna, kol., pow. łęczycki, gm. i par. Dalików (ob.). D. nadolna, wś, liczy morgów 464, domów 14. D. nadolna, kol., liczy morg 4945, domów 125. D. nagórna, kol., liczy morgów 198, dymów 15.

21.) D., osada, pow. koniński, gm. Brzeźno, par. Konin.

22.) D. kobylańska, wś rozkolonizowana, pow. łaski, gmina Dąbrowa rusiecka, par. Rusiec; w 1827 r. było tu 21 dm. 189 mk. Folw. miał 1866 r. 780 m.; włościanie zaś, osad 31, m. 326.

23.) D., sieradzka, wś, pow. sieradzki, gm. Bogumiłów, par. Sieradz; w 1827 r. było tu 21 dm., 151 mk., obecnie mk. 228, w tem 5 ewang. Tu przebywał w młodzieńczych latach historyk [ 934 ]Teodor Morawski, bo D. była własnością jego rodziny. Dobra D. sieradzka składają się z fol. D. sieradzka, Mokre z attynencyą Grosiwo, tudzież wsią D. sieradzka; od Kalisza w. 50, od Sieradza w. 5, od Łodzi w. 59, od rz. Warty w. 3. Rozl. wynosi 996 m, a mianowicie: fol. D. sieradzka grunta orne i ogrody m. 516, łąk m. 74, pastw. m. 6, nieużytki i place morg 16, razem m. 612. Plodozmian 8-polowy. Bud. mur. 8, drewn. 8; fol. Mokre grunta orne i ogr. m. 209, pastwisk m. 1, lasu m. 166, nieużytki i place m. 8, razem m. 384. Płodozmian 8-polowy. Bud. mur. 2, drewn. 1, młyn wodny z produkcyą 200 korcy, staw obszerny, pokłady tortu i marglu. Wieś D. sieradzka osad 30, gruntu m. 94.

24.) D. szadkowska, wś, pow. sieradzki, gm. Wierzchy, par. Badłrzychów, rozległości morg. 307, z tego w posiadaniu dworu morg. 256, włościan osad 15, morg 51, mieszk. 87.

25.) D. zgniła, folw. i wś, pow. sieradzki, gm. i par. Wróblew (par. Wągłczew?); w 1827 r. było tu 11 dm., 132 mk., obecnie 92 mk. Folw. D. zgniła z wsią t. n. od Kalisza w. 42, od Sieradza w. 9, od drogi bitej w. 1, od Łodzi w. 68, od rz. Warty w 6. Rozl. wynosi m. 305 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 267, łąk m. 26, nieużytki i place m. 12. Płodozmian 12-polowy. Bud. drewn. 12, pokłady marglu. Wś. D. zgniła osad 13, m. 17.

26.) D., osada karczemna, należąca do majątku Krokocice, pow. sieradzki, gm. Krokocice, par. Wierzchy; ludności dusz 20.

27.) D., wieś, pow. olkuski, gm. i par. Bolesław. Znajdują tu się kopalnie galmanu i błyszczu ołowianego, należące do sukcesorów Jerzego Kramsty; w 1873 r. działała tu jedna maszyna do odprowadzania wody, jedna do wydobywania rudy i jedna do przepłukiwania, wszystkie siłą pary. Galman wyprawiano do hut cynkowych w Zagórzu i Sosnowicach w pow. będzińskim i do Prus.

28.) D., wś, pow. włoszczowski, gm. i par. Moskorzew. Leży na wydmach piaszczystych. Liczy 7 dm., 75 mk. i 137 morg. obszaru; w tem 123 m. ornej ziemi.

29.) D., warszawska, wś i folw., pow. radomski, gm. Kowala Stępocina, par. Wierzbica; w 1827 r. było tu 16 dm. i 113 mk., obecnie liczy 21 dm., 220 m. Folw. D. warszawska z attynencyą Sobków i wsią D. warszawska, od Radomia w. 14, od Szydłowca w. 12, od Orońska w. 6, od rz. Pilicy w. 49. Rozlogłość wynosi morg. 639 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 232, łąk m. 64, pastwisk m. 179, lasu m. 147, nieużytki i place m. 17. Bud. drewn. 11, pokłady torfu. W blizkości fabryki żelazne Chlewiska; wieś D. warszawska osad 23, gruntu m. 239; w r. 1873 odprzedano częściowym posiadaczom m. 236.

30.) D. zabłotnia, wś, pow. radomski, gm. Kowala Stępcina, par. Kowala, o 14 w. od Radomia, o 2 w. od Orońska; w 1827 r. liczyła 15 dm. i 109 mk.; obecnie ma 26 dm., 205 mk., 563 morg. ziemi kolon. i 151 włośc. Były folw. D. zabłotnia z attynencyą Helenów, z wsią D. zabłotnia i Helenów miał rozl. m. 645 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 404, łąk m. 80, lasu m. 134, zarośli m. 7, wody m. 2, nieuzytki i place m. 12; osady karczemne m. 6. Bud. mur. 2, drewn. 10, piec wapienny i pokłady kamienia wapiennego. Wieś D. zabłotnia osad 18, gruntu m. 137; wś Helenów osad 9, gruntu m. 170.

31.) D. nagórna, wś i folw., pow. radomski, gm. Wielogóra, par. Cerekiew, o 6 w. od Radomia, 35 dm., 299 mk.; w r. 1827 miała 21 dm., 240 mk. Folw. D. nagórna z wsią D. i Ligienzów, od drogi bitej w. 5, od rz. Pilicy w. 23. Rozl. wynosi m. 222 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 198, łąk m. 14, nieużytki i place m. 10. Płodozmian 12-polowy. Bud. mur. 2, drewn. 6; wieś Dąbrówka osad 25, gruntu m. 411, wieś Ligienzów osad 16, gruntu m. 357.

32) D. podłężna, wś i folw. nad rz. Radomką, pow. radomski, gm. Wielogóra, par. Cerekiew; w 1827 r. było tu 39 dm., 156 mk., obecnie liczy 49 dm., 362 mk. Folw. D. podłężna z wsią D. podłężna i Sosnowice, od Radomia w. 9, od Jedlińska w. 4, od rzeki Pilicy w. 24; nabyte w r. 1870 za rsr. 30,000. Rozl. wynosi m. 1024 a mianowicie: gruta orne i ogrody m. 587, łąk m. 141, pastwisk m. 132, lasu m. 128, nieużytki i place m. 36. Budowli mur. 22, drewn. 8; młyn wodny, stawy, pokłady torfu i szlamu; wieś D. podłężna osad 50, gruntu m. 539; wś Sosnowice osad 4, gruntu m. 45.

33.) D., wś, pow. konecki, gmina Skotniki, par. Skórkowice, o 34 w. od Końskich, 25 dm., 162 mk., 400 m. roli włośc.

34.) D., wś, pow. konecki, gm. i par. Miedzierza, o 14 w. od Końskich, 3 dm., 31 mk., 3 m. roli, kopalnie rudy żelaznej.

35.) D. wieniawska, fol., pow. radomski, gm. i par. Wieniawa, o 26 w. od Radomia, 1 dm., 107 m. roli dworskiej.

36.) D., wś i folw. nad rz. Drzewiczką, pow. opoczyński, gm. i par. Drzewica, o 20 w. od Opoczna; w 1827 r. było tu 21 dm., 122 mk., obecnie liczy 16 dm., 150 mk. Folw. D. opoczyńska z wsią t. n., od Opoczna w. 12, od Drzewicy w. 3. Rozl. wynosi m. 865 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 426, łąk m. 28, pastwisk m. 31, lasu m. 250, zarośli m. 69, wody m. 33, nieużytki i place m. 37. Płodozmian 6-polowy. Bud mur. 4, drewn. 3. Rzeka Drzewiczka przepływa terytoryum; staw, pokłady torfu, w sąsiedztwie fabryki żelazne w Drzewicy; wieś D. osad 30, gruntu morg. 490.

37.) D., wś, pow. iłżecki, gm. i par. Siemno, o 29 w. od Iłży, 13 dm., 116 mk., 289 m. roli włościańskiej.

38.) D., wś nad rzeką Krempianką, pow. iłżecki, gm. Lipsko, par. Krempa, o 31 wiorst od Iłży, 16 domów, 116 [ 935 ]mieszkańców, 243 morgi roli włościańskiej.

39.) D., kol. nad Wisłą, pow. kozienicki, gmina Rożniszew, par. Mniszew, o 32 w. od Kozienic, 3 domy, 44 mk., 46 morgów roli włościańskiej.

40.) D., wś, pow. kozienicki, gm. Maryampol, par. Głowaczów, o 22 w. od Kozienic, 10 dm., 64 mk., 291 m. roli włośc.

41.) D., wś-majorat, pow. kozienicki. gm. i par. Kozienice, o 3 w. od Kozienic; w 1827 r. było tu 28 dm., 217 mk., obecnie liczy 34 dm., 323 mk., 614 morg. ziemi dworskiej i 477 morg. włośc.

42.) D., wś, pow. kozienicki, gm. Grabów nad Pilicą, par. Stromiec, o 32 w. od Kozienic, 11 dm., 118 mk., 1 m. roli dworsk, 371 m. roli włośc.

43.) D., fol. do dóbr Polanówka należący, pow. nowoaleksandryjski, gm. Rogów, par. Wilków.

44.) D., wś, pow. lubelski, gm. Wólka, par. Kijany.

45.) D., wś, pow. lubartowski, gm. i par. Kamionka; w 1827 r. było tu 14 dm., 118 mk.

46.) D., wś ordynacka, pow. bjłgorajski, gm. Potok Górny, par. Potok Ordynacki; w 1827 r. było tu 35 dm., 180 mk.

47.) D., folw., pow. janowski, gm. Modliborzyce, par. Potok wielki, z attynencyą Majdan, tudzież wsią D., od Lublina w. 42, od Janowa w. 21, od Modliborzyc w. 10, od Kraśnika w. 10, od rz. Wisły w. 17. Rozległ. wynosi m. 561 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 313, lasu m. 130; reszta w szczegółach niewymieniona pozostaje na pastwiska, zarośle i nieużytki m. 118; w r. 1872 odprzedano m. 120 częściowym nabywcom; wieś zarobna D. do folw. D. wpierw należąca, liczy w 1880 r. dm. 24, ludn. 98; ogólna rozległość ziemi włościańskiej morgów 372; grunta pszenne kl. 2, gliniasto-piaskowate.

48.) D. huta szklana, wś, pow. łukowski, gm. Jarczew, par. Wilczyska.

49.) D. wyłazy, wś, D. ług, wś i folw., D. niwki, wś i folw., D. stany, wś, pow. siedlecki, gm. i par. Skurzec. D. wyłazy w 1827 r. miała 13 dm. i 100 mk., obecnie liczy 32 dm., 206 mk. D. ług w 1827 r. liczyła 21 dm. i 149 mk., obecnie zaś 23 dm. i 210 mk. D. niwki miała 32 dm. i 227 mk., obecnie ma 29 dm., 257 mk. D. stany miała 40 dm. i 253 mk., obecnie 46 dm., 392 mk. Ob. Czerniejów. Folw. D. niwka lit. A, z wsią D. Stara niwka, od Siedlec w. 8, od Kałuszyna w. 21, od Kotunia w. 6. Rozl. wynosi m. 373 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 244, łąk m. 21, lasu 102, nieuż. i place m. 6. Bud. drewn. 9. Wieś D. Stara niwka osad 36, gruntu m. 208. Folw. D. niwka lit. B. rozl. wynosi m. 373 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 243, łąk m. 18, lasu m. 103, nieużytki i place m. 9. Bud. mur. 1, drewn. 9; folwark powyższy oddzielony od Dąbrówki niwki lit. A. Folw. D. wyłazy lit. A, z wsią t. n., od Siedlec w. 8, od Kotunia w. 5. Rozl. wynosi m. 438 a mianowicie: grunta or. i ogrody m. 138, łąk. m. 17, pastwisk m. 4, wody m. 1, lasu m. 198, zarośli m. 71, nieużytki i place m. 11. Bud. mur. 1, drewn, 7; wieś Dąbrówka wyłazy osad 8, gruntu m. 54. Folw. D. wyłazy lit. A, Nr. 2. Rozl. wynosi m. 218 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 85, łąk m. 9, pastwisk m. 3, lasu m. 115, nieużytki i place m. 6. Bud. mur. 1, drewn. 9. Folw. D. wyłazy lit. C. rozl. wynosi m 149 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 64, łąk m. 10, pastwisk m. 1, lasu m. 73, nieużytki i place m 1. Bud. drewn. 5.

50.) D., wieś włośc., pow. ciechanowski, gm. Ojrzeń, par. Kraszewo, posiada 2 kuźnie, 13 dm., 13 os. włośc, 118 mk., powierzchni zajmuje 180 morg., 130 m. gruntu ornego.

51.) D., wś włośc. nad rz. Działdówką, pow. sierpecki, gm. i par. Bieżuń, liczy obszaru 372 morg., 108 mk., 14 bud. mieszk., o 1 i pół w. od zarządu gminy.

52.) D., wś, pow. sierpecki, gm. i par. Borkowo, liczy gruntów 917 morg. włośc., część zaś należy do wsi Włóki Piaski i rząd. osady Borkowo; 125 mk., 20 budynków mieszk.; 4 w. od urzędu gminy. R. 1827 było tu 12 dm., 112 mk.

53.) D., wś, pow. lipnowski, gm. Osówka, par. Czernikowo, cegielnia we wsi.

54.) D., wś i folw. pryw., pow. rypiński. gm. Sokołowo, par. Wola, liczy 105 mieszk., 20 dm. mieszk., z tych 3 murowane. Folw. D. z attynencyą Jeżowiec i wsią D., od Płocka w. 56, od Rypina w. 25, od Lipna w. 14, od Zbójna w. 6, od Nieszawy w. 20, od rz. Wisły w. 15. Nabyte w r. 1865 za rs. 41850. Rozl. wynosi m. 667, a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 517, łąk. m. 85, pastw. m. 3, wody m. 34, nieużytki i place m. 27. Gospodarstwo 4-polowe. Bud. murow. 8, drewn. 3, pokłady marglu, torfu i glinki wapiennej, dwa jeziora; wieś Dąbrówka osad 16, gruntu m. 31.

55.) D., folw., pow. przasnyski, gm. i par. Dzierzgowo, od Płocka w. 99, od Przasnysza w. 24, od Mławy w. 20, od dr. bitej w. 12. Rozl. wynosi m. 247, a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 173, łąk. m. 38, pastwisk mg. 31, nieużytki i place mg. 5. Bud. mur. 1, drewn. 10; folwark powyższy oddzielony w r. 1868 od dóbr Brzozowo stare. Por. Brzozowo.

56.) D. kościelna, wś szlach., i D. mała, wś włośc., pow. mazowiecki, gmina Szepietowo, par. Dąbrówka. Posiada kościół par., szkołę, dom schronienia dla starców i kalek. Kościół par. erygowali w r. 1529 bracia Wojno. Obecny kościół drewniany wystawiony w r. 1755. Par. dekan. mazowieckiego liczy 2020 dusz. Folw. D. kościelna z wsią t. n. rozl. wynosi m. 316 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 256, łąk m. 27, lasu m. 14, nieużytki i place m. 19; wś D. kościelna osad 18, gruntu m. 110.

57.) D., wś szlach. i włośc., pow. makowski, gm. Perzanowo, par. Czerwonka. R. 1827 było tu 26 dm., 146 mk. Dobra D. składają się z części Soje lit. C, Kałenczyn [ 936 ]lit. C, z przyległością na Krzyżewach i wsi D. lit. A. Podług opisu z r. 1840 rozległość wynosiła około m. 6,000 a mianowicie: w gruntach ornych folwarcznych około m. 1900, łąk m. 190, pastwisk m. 600, lasu m. 3250. Wieś Dąbrówka lit. A. osad 4, gruntu m. 51.

58.) D., wś rząd. nad rz. Szkwą, pow. ostrołęcki, gm. Nasiadki, par. Kadzidło, posiada kaplicę. R. 1827 było tu 40 dm., 227 mk.; obecnie ma 1202 mg. obszaru; znajdują się tu i w okolicy kopalnie bursztynu.

59.) D., osada, pow. augustowski, gm. Wołowiczowce, par. Terlin.

60.) D., wś, pow. maryampolski, gm. Michaliszki, ma 3 dm., 28 mk.

61.) D., wieś, pow. maryampolski, gm. Kwieciszki. Ma 14 dm., 102 mk., odl. 6 w. od Maryampola.

62.) D., ob. Dąbrowa.

Dąbrówka 1.), wś w pow. sokólskim gub. grodz., o 29 w. od Sokółki.

2.) D., wś pryw., pow. święciański, 1 okr. adm., mk. 6, dm. 1.

3.) D., wś we wsch. płn. stronie pow. mińsskiego tuż przy granicy pow. borysowskiego, nad rz. Wołmą, o m. trzy od Mińska; w 1 okr. polic., w 3 okr. sądowym, w 2 okr. wojskowym (mińskim).

4.) D., folw., pow. słucki, własność Okołowów, obszar około 300 m.

5.) D., folw., pow. borysowski, dziedz. Sławińskich, obszaru około 870 mg.

6.) D., wś, pow. siebieski. z cerkwią prawosł., należy do K. Miedunieckiego, 1141 dz. rozl.

7.) D., wś, pow. żytomierski, par. Krasnopol; r. 1767 miała 20 dm.

8.) D., duża wś nad rz. Smółką, pow. zwiahelski, par. Berezdów, gminy smołderowskiej, włośc. dusz 694, ziemi włośc. 3212 dzies.; stanowi jeden z folwarków klucza smołderowskiego, własność niegdyś Czartoryskich koreckich, obecnie hr. Alfreda Potockiego.

9.) D., mała wioseczka, pow. kamieniecki par. Kutkowce, należy do Kutkowiec, r. 1868 miała 14 dm., ob. Kutkowce.

10.) D., wś, pow. radomyski, nad rz. Zdwiżem, o 4 w. od m. Brusiłowa, przy drodze do Kijowa. Mieszk. 206, wyznania prawosł., należą do par. Brusiłów, gdzie również i zarząd gm. i polic. Ziemi drugorzędnego czarnoziemu 781 dz. Należy do Jastrzębińskiego.

11.) D., wś, pow. zwinogródzki, od Starej Budy 3 w., od Łysianki 10 w., od m. Ryżanówki 9 w.; dawniej należała do dóbr łysiańskich; po konfiskacie darowana została 1864 r. generałowi Nowickiemu i dziś jest własnością jego dzieci. Ziemi dwor. 600 dz., ziemia słynie z urodzajności. Par. prawosł. w Starej Budzie, katol. w Łysiance. Zarząd polic. w Łysiance, gminny w Czyżowcu.

12.) D., wś, pow. taraszczański, nad bezimienną rz. wpadającą do rz. Rośki, o 6 w. od Tytyjowa. Mieszk. 1117 prawosł., 58 katol. Cerkiew par. i szkółka. Cegielnia i gorzelnia. Ziemi 2792 dz. wybornego czarnoziemu. Należała niegdyś do tytyjowskiego majątku hr. Ostrowskiego, obecnie należy do Meleniewskiego. Zarząd gm., polic. i par. katol. w Tytyjowie.

13.) D., wś, pow. humański, par. Manasterzyszcze. R. 1868 miała 67 dm. Al. Jel., Kl. Przed.

Dąbrówka 1.) wś, pow. krakowski, 1394 mg. rozleg., 49 dm., 306 mieszk.; paraf. łac. w Modlnicy, położenie pagórkowate, gleba żytnia. Obszar dworski wraz z Modlnicą należy do Romana Konopki.

2.) D., wś, z przysiołkiem Ostałówką, w pow. wadowickim, nad potokiem Stryszówką, prawym dopływem Skawy, w dolinie tejże, 10 kil. na płd. wsch. od Wadowic, a 7 kil. na płd. zach. od Kalwaryi. We wsi nad Stryszówką dwa młyny. Według obliczenia z r. 1869 liczy 75 dm., 434 mieszk., między nimi 197 męż., a 237 kobiet. Obszar większej posiadłości obejmuje roli 198, łąk i ogrod. 2, pastw. 37, lasów, 232; mniejssej posiadłości roli 194, łąk i ogrod. 9, pastw. 56, lasów 32 mg. austr. Należy do par. w Stryszowie. Poczta w Kalwaryi. Właściciel Julian Gorczyński.

3. 1) D., z przysiółkiem Bielowice, wś, pow. sądecki, o 3 kil. na płd. od Nowego Sącza, przy kolei tarnowsko–leluchowskiej, i trakcie krajowym tarnowsko–niedzickim, składa się z osad: Dąbrówka polska, Dąbrówka niemiecka i Bielowice; łącznej rozl. 901 gm; w czem 542 m. pol ornych, 59 łąk i ogrodów, reszta pastw., zarośli i nieużytków. Gleba przeważnie dobra, częściowo rędzinna, miejscami szczególnie w D. niemieckiej i Bielowicach mokra, lecz dość starannie uprawna. Według inwentarzy z r. 1773 było w Dąbrówce dm. 22; w r. 1830 dm. 52, rodzin 99, ludności 512; w roku 1870 domów 74, ludności 626; w czem wyznania rzym. kat. 541., ewang. 64, żydów 21; wszystko to tak zw. mniejszej własności, gdyż własność większa ogranicza się głównie do prawa propinacyi wykonywanego w trzech karczmach, do 21 mg. przyległego im gruntu oraz 1 browaru dawniej piwnego, przemienionego dziś w dystylarnię wódki. Ludność na obszarze dworskim 19 głów. D. wraz z wsiami Januszowa, Grabowa, Brzezie, Kwieciszowa, Naściszowa, Librantowa, Boguszowa, Łęg, Piątkowa, w pobliżu miasta Nowego Sącza leżącemi, według nadania Władysława Jagiełły z r. 1409 stanowiły własność opactwa norbertańskiego w N. Sączu, które rząd austr. zniosłszy w r. 1784 wcielił do funduszu religijnego, następnie zaś w r. 1830 prywatnym częściowo porozprzedawal. Skutkiem czego D. z Bielowicami przeszła na własność Wójcikowskich, teraz Aloizy Neuhauserowej. Tak sama D. polska jak Bielowice, rozrzucone w malowniczym nieładzie śród pól i ogrodów, przerżnięte dwu (Dąbrowski potok i Bielowski) potokami do Dunajca spływającemi, ze starożytnym na pagórku kościołkiem modrzewiowym św. Rocha (o którego erekcyi tyle tylko [ 937 ]wyśledzić można, że wyprzedza założenie kolegiaty nowo-sądeckiej przez Zbigniewa Oleśnickiego) noszą znamię prawdziwie polskiej dawnej osady, tak w charakterze sadyb, jak w pięknym typie ludu pobożnego a pohopnenego do pohulanki, lubującego się w barwistej i bogatej odzieży, właściwej wyłącznie tylko tym kilkunastu włościom, co w dolinie dunajcowej Nowy Sącz okrążąją. Osada D. niemieckiej powstała dopiero w nowszych czasach i jak wiele podobnych w Galicyi jest kreacyą rządów cesarza Józefa II, którego jednak eksperyment kolonizowania żydów zrobił zupełne fiasco; kolonia bowiem tu w tym celu założona, składająca się z 12 gospodarstw 21–22-morgowych, którą z gruntów dominialnych utworzono i nadawszy jej miano „Emaus“ wraz z odpowiedniemi budynkami dano w r. 1788 prawem wieczystej dzierżawy dwunastu rodzinom żydowskim pod bardzo korzystnemi warunkami, już w 30 lat póżniej nie miała ani jednego posiadacza izraelity. Wynieśli się oni, ustępując miejsca niemcom z Wirtembergii sprowadzonym, których wyznanie protestanckie, izolujące ich od okolicznej ludności, uchroniło w części od spolonizowania, jakiemu w innych miejscowościach kolonie takie poniekąd już uległy.

4.) D., z Rudą łanewską, zwana „przy Ulanowie“, wś, pow. Nisko, 1594 mg. rozl., 111 dm., 657 mieszk., narodowości mięszanej, polskiej i ruskiej, par. łac. w Pysznicy, gr. w miejscu, należy do dekanatu kańczuckiego. Cerkiew drew. pod wezwaniem św. Onufrego, położenie płaskie, gleba piaszczysta. Na obszarze dworskim cegielnia.

5.) D., albo Dąbrówki, wś, pow. łańcucki, 1157 mg. rozl., 99 dm. 536 mieszk.; par. łac. w Lańcucie, położenie pagórkowate; gleba żytnia; leży o kilka kil. od Łańcuta. Obszar dworski należy do majoratu łańcuckiego, Alfreda hr. Potockiego.

6.) D. Paprocka czyli wisłocka, inaczej Leopold z Pniakami, wś, pow. mieleckl, 1826 mor. rozl., 143 dm., 831 mk.; probostwo łac. w Zassowie, położenie płaskie, gleba żytnia. Obszar dworski jest od dłuższego sheregu lat własnością fam. Wisłockich; stąd nazwa.

7.) D. breńska, wś, pow. dąbrowski, 1469 mor. rozl., 118 dm., 729 mieszkań., parafia łacińska w Oleśnie, położenie płaskie, gleba piaszczysta żytnia, obszar dworki należy do dóbr Breń i jest własnością Jana hr. Konopki.

8.) D. „przy Okulicach,“ wś, pow. bocheński, 1205 mor. rozległoś., 53 domów, 286 mieszk., paraf. łac. w Okulicach, położenie płaskie, gleba urodzajna, pszeniczna.

9.) D. polska, wieś w powiecie sanockim, należąca do parafii w Sanoku, ma 44 domów i 268 mieszkańców, prawie wyłąeznie Polaków. Obszar dworski posiada 180 morgów roli, 11 m. łąk i ogrodów i 6 m. pastwisk, zaś włościanie mają 172 m. roli, 9 m. łąk i ogrodów i 10 m. pastwisk. D. polska graniczy z miastem Sanokiem i należy do Dołów Sanockich. Gleba urodzajna. Wzdłuż wschodniej granicy wsi prowadzi od rządowego gościńca, droga gminna, bardzo dobrze utrzymana, do kopalń nafty w sąsiednich Płowcach. Najniższe położenie 326 m. n. p. m., najwyższe wzniesienie 365 m. n. p. m. Dąbrówka należy do spadkobierców Tchórznickiego Jana.

10.) D. ruska wieś w powiecie sanockim, tuż obok Dąbrówki polskiej położona, należy do parafij obu obrządków w Sanoku. Ma 77 domów i 500 mieszkańców, z tych 400 Rusinów a 100 Polaków. Obszar dworski posiada 49 m. roli, 4 m. łąk i ogrodów, 6 m. pastwisk i 2 m. lasu; włościanie zaś mają 444 m. roli, 46 m. łąk i ogrodów, 69 m. pastwisk i 3 m. lasu. Należy do Dołów Sanockich. Gleba bardzo urodzajna. Osada rozłożona po lewej stronie gościńca państwowego, prowadzącego z Sanoka ku Rymanowowi. Najwyższe wzniesienie 364 m. n. p. m. Tu istniała do r. 1877 drewniana cerkiewka, jako filia cerkwi parafialnej w Sanoku— którą, gdy groziła upadkiem, rozebrano a w jej miejsce postawiono murowaną, w stylu bizantyńskim. Nakładał na budowę w jednej części paroch sanocki ks. Bazyli Czamarnik, w drugiej ks. Walery Słowikowski, misyonarz mieszkający nad Amurem w Azyi, a tutaj zrodzony. Obok cerkiewki na cmentarzu stoi murowana kaplica grobowa i mszalna rodziny Tchórznickich i Urbańskich. Właścicielami D. ruskiej są spadkobiercy Jana Tchórznickiego.

11.) D., wieś, pow. samborski, o ¾ mili na zachód od Sambora, o ½ na zachód od wsi Humieniec, a o ½ mili na północny zachód od Strzałkowic. Przestrzeń: Posiadłości mniejszej, ról ornych 633, łąk i ogrod. 84, past. 189, lasu 47 morg austr. Ludność rzym. kt. 390, gr. kt. 258, izrael. 8: razem 656. Należy do rzym. kt. par. w Strzałkowicach, do gr. kt. paraf. w Humieńcu. Właściciel więk. posiadł. Selzer Leon.

13.) D. morska. z D. Witomską, wś, pow. brzeski, o 10 kil. na Płn.-Z. od Brzeska, o 7.5 kil. na płd.-z. od st. p. Szczurowa, par. rzym. kat. w Strzelcach Wielkich, dm. 34, mk. 250. Obszar dworski ma gru. orn. 12, łąk i ogr. 10, pastw. 7, lasu 686 mr.; włościanie gr. orn. 233, łąk i ogr. 143, pastw. 110, lasu 4 mr. Kasa pożycz. gm. z kapitałem 267 złr.

13.) D. szczepanowicka, wś, pow. tarnowski, nad Dunajcem, o 20 kil. na Płd.-Z. od Tarnowa, o 8 kil. na Płn. od st. p. Wojnicz, paraf. rzym. kat. w Jodłówce, dom. 59, mk. 413. Obszar dworski ma gr. orn. 63, łąk i ogr. 5, pastw. 69, lasu 165 mr.; włościanie gr. orn. 300, łąk i ogr. 34, pastw. 130 mr. Kasa pożycz. gm. z kapitałem 140 złr.

14.) D. Ankwicz czyli infułacka, wś, pow. tarnowski, o 3 kil. na płd.-Z. od st. p. i par. rzym. kt. w Tarnowie, przy kolei żel. [ 938 ]Karola Ludwika, w równej odl. od st. Tarnów i Bogumiłowice, dm. 76, mk. 457. Obszar dworski ma gr. orn. 190, łąk i ogu. 8, pastw. 27, lasu 78 mr.; włościanie gm. orn. 248, łąk i ogr. 28, pastw. 94 mr. aust. Właściciel K. Sanguszko.

15.) D. tuchowska, wś, pow. tarnowski, nad Białą dopł. Dunajca, o 18 kil. na płd. od Tarnowa a o 4 kil. na płd. od st. p. i kolejowej, par. rzym. kat. w Tuchowie, dm. 57, mk. 393. Obszar dworski posiada gru. orn. 159, łąk i ogr. 9, pastw. 4, lasu 4 mr.; włościanie gru. orn. 342, łąk i ogr. 26, pastw. 42, lasu 10 mr. Własność rz. kat. probostwa w Tuchowie, kasa poży. gm. z kapitałem 215 złr.

16.) D., wś, pow. jasielski, st. p. Jasło; par. rzy. kat. Brzyska, dm. 25, mk. 159 Obszar dworski ma gru. orn. 130, łąk i ogr. 9, pastw. 7, lasu 88, włościanie gru. orn. 69, łąk i ogr. 5, past. 14 mr. Własność Fran. Pawłowskiego.

17.) D. starzeńska z Wolą i Olesinem, wś, pow. brzozowski, o 18 kil. na pn. w. od Brzozowa, a 5 kil. na płd. od st. p. Dynów, par rzy. kat. Siedliska, gr. kat. Dylągowa, dm. 55, mk. 371. Obsz. dwor. ma gru. orn. 376, ląk i ogr. 36, pastw. 59, lasu 451 mr.; włośc. gru. orn. 234, łąk i ogr. 24, pastw. 45, lasu 11 mr.

18.) D. gorzycka, ob. Gorzyce.

19.) D., przysiołek Sciejowic.

20.) D., przys. Kamionki wołoskiej.

21.) D., przys. Jodłownika.

22.) D., przys. Kochanówki.

23.) D., przys. Kawęcina.

24.) D., przys. Pniowa.

25.) D., przys. Stawczan,

26.) D., przys. Cmolasa.

Dąbrówka, 1.) gm. domin, pow. poznański, 4214 morg. rozl., 4 miejsc: 1) D., wieś szlach. 2) dworzec kolei żelaznej; 3) leśnictwo; 5) Gurowo folwark; 21 dm.; 353 mk.; 193 ew., 214 kat.; 128 analf. Stac. poczt. i kol. żel. z Poznania do Zbąszynia, o 13 kil. od Poznania; pod wsią dwa szańce szwedzkie w kształcie pierścienia.

2.) D., niem. Eichenau, leśnictwo, pow. obornicki, ob. Zielonka (Grünheide).

3.) D., kolonia, pow. krobski, 1 dm., 19 mk., wszyscy kat., 1 analf.

4.) D. golina, niem. Vorderharte, wś, pow. krobski; 10 dm.; 50 mk., 49 ewan., 1 kat., 6 analf., Stac. pocz. Piaski (Sandberg) o 8 kil., stac. kol. żel. Koźmin o 30 kil.

5.) D., folw., pow. krobski, ob. Zalesie.

6. D., pustkowie, pow. ostrzeszowski, ob. Rojów.

7.) D., domin., pow. babimoski; 151 mg. rozl., 1 dm., 6 mk.; wszyscy ewan.; stac. pocz. w Rostarzewie o 3 kil. D. jest wraz z Gościeszynem własnością hr. Józefa Mielżyńskiego.

8.) D. nowa, niem. Neuheim, domin., pow. bydgoski; 2561 mg. rozl.; 7 dm., 159 mk.; 54 ewan., 105 kat.; 68 analf. Kościół par. należy do dekan. bydgoskiego. Stac. pocz. Małe Sitno o 3 kil., stac. kol. żel. w Bydgoszczy o 15 kil. R. 1879 hr. Seweryn Bniński odkupił D. od Niemca Vercha.

9) D. pod Szubinem, niem. Eichenhain, wś, pow. szubiński; 16 dm., 172 mk., 140 ew., 32 kat.; 31 analf. Stac. pocz. Szubin o 7½ kil.; stac. kol. żel. Nakło o 28 kil.

10.) D. pod Barcinem, domin., pow. szubiński; 1788 mg. rozl.; Stac. pocz. w Barcinie o 4 kil.; stac. kol. żel. Broniewice (Amsee) o 15 kil.

11.) D., wieś, szlach., pow. mogilnicki, 2892 mg. rozl., 10 dm., 194 mk.; 58 ewan., 136 kat., 71 analf. Kościół par. należy do dekan. gnieżnieńskiego S. Trinitatis. Stac. pocz. i stac. kol. zel. w Mogilnie o 6 kil. Własność Łokomickiego.

12.) D. leśna, niem. Heidedombrowka, wś, pow. obornicki; 2 miejsc: 1) D., 2) kolonia Bębnikąt (Trommelort); 35 dm., 312 mk.; 202 ewan., 110 kat., 45 analf. Stac. pocz. i stac. kol. żel. w Obornikach o 8 kil.

13.) D. kościelna, niem. Kirchendombrowka, wś, pow. obornicki; 19 dm.; 258 mk.; 76 ewan., 182 kat., 77 analf. Stac. pocz. w Ludomach o 3 kil., stac. kol. żel. w Rogożnie o 12 kil.;.

14.) D. kościelna, olędry, pow. obornicki; 13 dm.; 105 mk.; 80 ewan., 25 kat.; 23 analf. Stac. pocz. w Ludomach o 4 kil.; stac. kol. żel. w Rogoźnie o 13 kil.;

15.) D. Konarzewo, niem. Hinter-Harte, domin., pow. krobski; 1809 mg. rozl.; 18 dm.; 177 mk.; 71 ewan., 106 kat., 65 analf. Stac. pocz. i kol. żel. w Bojanowie o 8 kil.

16.) D., niem. Grossdammer, wś, pow. międzyrzecki; 109 dm.; 716 mk.; 66 ewan., 650 kat., 33 analf Stac. pocz. na miejscu, stac. kol. żel. w Zbąszyniu (Bentschen) o 8 kil.

17.) D., niem. Grossdammer, domin., pow. międzyrzecki; 5848 mg. rozl., 4 miejsc:, 1), D.; 2) folw., Samsonki (Schrompe), 3), folw. Schwartzenau; 4), leśnictwo Theerschwelerei; 25 dm., 225 mk.; 113 ewan., 112 kat.; 125 analf. Kościół par. dekan. zbąszyńskiego. Stac. pocz. na miejscu; stac. kol. żel. w Zbąszyniu (Bentschen) o 8 kil.

18.) D., ob. Dąbrowa i Dąbrowo. M. St.

Dąbrówka, 1.) niem. Damerau, wś włośc., pow. chełmiński, parafia Ostromecko, poczta Unisław, nad bitym traktem z Chełmna do Ostromecka. Oddawna naleźała do dóbr stołowych biskupów chełmińskich. Włók czynszowych miała wtedy 24, z których 16 wydawano po 3, 2 i 1 pół włóki tak zwanym kontraktowym, 5 włók miał sołtys, 3 były kościelne, resztę zabierał karczmarz i leśny. Wielka część obszaru była drzewami i chróstem zarosła. O lichem położeniu tej wioski, jako bardzo podupadłej w skutek wojen, pisze sprawozdawca biskupi r. 1740: „Wioska ta na błotach i piaskach położona bardzo podupadła tak dla urodzaju jako i czasów nieszczęśliwych, wojny; jarzyny jedni mało, drudzy nic nie siali. Włóki w części pustkami stoją, budynki zrujnowane. Sołtysostwo (5 włók) zrujnowało się, budynku nie masz żadnego, dziedzic jego służy za parobka na olędrąch. Chałupa Jakóba zgorzała, Szymon Sterbicki rolę porzucił, która teraz odłogiem leźy. Chałupa [ 939 ]Karasia zgorzała, rola teraz pustkami leży“ i t. d. O obowiązkach różnych poddanych tak pisze sprawozdawca: „Sołtys za przywilejem wiecznym biskupa Olszowskiego, z d. 17 maja 1668 nadanym, trzyma włók 5 piaszczystych. Płacić powinien z każdej włóki po 3 grzywny, kapłonów po 2 z włóki, jaj 15, owsa po 1 korcu. We żniwa powinien 2 kośników dawać do unisławskiego folwarku na 2 niedziele. Za to zaś, aby drzewa nie woził, dwóch robotników z kosami na tydzień wyprawi. Kontraktowi za jednym kontraktem biskupa Wojciecha Laskiego z d. 7 lipca 1754 trzymają włók 16, dają z każdej czynszu po 10 zł., krzaków naprzeciwko tych włók leżących używania wolność mają. Na ugór, jarzynę i oziminę po dniu orać, nawozu po dniu wywieść, we żniwa sierpem i grabiami tydzień o swojej strawie odrabiać; tłuki dni 3 z posiadła o pańskiej strawie i stófie piwa każdemu sierpem odbyć; wywózki od włóki za dobrej drogi zboża korcy 10 do Torunia lub Starogrodu; przy odebraniu pół beczki piwa wywieść, przędzy z pańskich kraćków na łokciowe motowidło od włóki łokci 6 wyprząść. Pogłówne dwojakie i hybernę do zamku starogrodzkiego oddawać. Któryby budował, piwa z Unisławia za 2 korce jęczmienia bęczkę odbierać. Karczmarz trzyma włóki 3; za 2 płaci, trzecią ma do szynku bez czynszu i szarwarku, za co piwo i gorzałkę pańską szynkować powinien. Leśny dąbrowski ma półwłóczek na Dąbrówce i nad Lipami przy Błotach kawał roli z łączką; dwie beczki piwa w karczmie dąbrowskiej odbiera, pniowego od fury chróstu lepszego gr. 3, od podlejszego gr. 2, od chojny gr. 1 i pół bierze; od siekiery gr. 6 sobie naznaczone ma, od woza groszy 18, gdy zagranicznego zagrabi“. O dzikich chróstach i wolnych pastwiskach tak piszą sprawozdawcy r. 1759: „Leśnemu wolno roli przyczynić sobie w Lipach bez szkody chróstu. Akcydensu od pastwisków u zagranicznych, ponieważ pastwisków dąbrowskich zażywają, wolno leśnemu szukać. A za to granic chrustów pod Gierkowo, Jarzębników i cełego objazdu zawsze pilnować. Pastwisków bez wiadomości folwarku unisławskiego, aby szkody młodo wyrastającej chojnie nie czyniły, nie pozwalać. Dobra Czemlewo mają sobie pozwolone pastwisko po obścierniskach dąbrowskich z tą kondycyą, aby wieś Watarowo, nie mająca pastwisków, czyścińskich i brzozowskich zażywała“. Obecnie D. liczy obszaru ziemi 2711 morg., budynków 96, domów mieszkalnych 65; katol. 29, ewang. 624. Szkoła ewang. we wsi; należą do niej wioski: Dąbrówka, Neulinum, Janowo, Czemlewo, Gierkowo i Otowice. Dzieci ew. 251, żyd. 3.

2) D., niem. Dombrowken, wś włośc., pow. chełmiński, około 2 mile od Chełmna, par. Sarnowo, poczta Lisewo. Należała przedtem do pp. benedyktynek w Chełmnie. R. 1599 nabyła ją ksieni Mortęska od Cichockiego podkomorzego krakowskiego za 12,000 zł. R. 1861 dziedzic Kroszczyński dawał dzierżawy klasztorowi 800 zł. Obecnie ma D. obszaru 2367 morg., budynków 69, domów mieszk. 35, katol. 29, ewang. 270. Do szkoły ewang. we wsi należy dzieci ewang. 64, kat. 3.

3.) D., wś włośc., pow. kwidzyński, par. Pieniążkowo, poczta Mała Karczma (Kleinkrug), szkoła w miejscu. Dawniej były to dobra szlacheckie: w XVI wieku posiadali je Olescy; r. 1700 Maciej Pstrokoński, kasztelan spicimirski. Obszaru ziemi urodzajnej 1537 morg, budynków 92, domów mieszk. 43, katol. 346, ewang. 78.

4.) D., os. do wsi Męcikał, pow. chojnicki; par. i poczta Brusy; szkoła Męcikał. Ma 4 budynki i jeden dom. mieszk., dusz 9 kat.

5.) D., wś ryc., pow. tucholski. par. Raciąż, poczta Tuchola, szkoła w Stobnie. Wieś ta została nowo założona na gruncie Wielkiego Komorza około połowy przeszłego wieku, za dziedzica ówczesnego Macieja Połczyńskiego cześnika liwońskiego. Dla większej wygody duchownej wzniósł także Maciej Połczyński nowy kościół we wsi r. 1766, który jako filialny przyłączony został do Raciąża; tytułu św. Jana Nepomucena, istnieje do dziś dnia. Także i wieś D. posiada r. 1867 Józef Połczyński. Obszaru ziemi liczy Dąbrówka 2126 morgów, budynków 26, domów mieszkalnych 7, katol. 68.

6.) D. szlach., dobra ryc., pod Radzyniem, pow. grudziąski, przy dwóch jeziorach, z których połnocne zowie się Okrągłe. Parafia i poczta Radzyn, szkoła w Melnie; obszaru ziemi 1301 morg., budynków 17; domów mieszk. 7, katol. 93, ewang. 47. R. 1293 leżała w tem miejscu wieś Nauszuty, która albo zaginęła i nowa terażniejsza w miejscu powstała, albo tylko imię z czasem zmieniła. Za krzyżaków właściciele tutejsi zobowiązani byli pełnić służbę wojenną konno ze zbroją (Platendienst). W XV w. miał tę wieś rycerz jaszczurczego zwiąsku Mikołaj z Dąbrówki. W r. 1629 posiada D. Jerzy Sokołowski; r. 1667 spadkobiercy jego. R. 1700 Piotr Jan Czapski, wojewoda pomorski, ma tę wś razem z pobliskiem Boguszewem. Po nim byli spadkobiercami jego dwaj synowie: Paweł Czapski † 1782, Tomasz † 1784; po nim córka jego Konstancya z pierwszym mężem Radziwilłowa, z drugim Małachowska. Wreszcie jej córka z pierwszego małżeństwa niezamężna księżniczka Urszula Marya Radziwiłłówna posiadała oprócz D., Boguszewo, Melno, Rywałd, Szczuplinki, Linowo, wolne sołectwo Kubaszczyna i karczmę Popas. R. 1801 ustąpiła te dobra Tobiaszowi von Blumberg za rocznym czynszem 3333 tal. 30 gr. R. 1830 [ 940 ]sprzedał bank główny król. w Berlinie Dąbrówkę szlach., Rywałd i Szczuplinki oberamtmanowi Bertram za 66,000 tal. Boguszewo odkupił Henryk Bertram r. 1834 za 24,900 tal. O samej wiosce D. jest opis z r. 1776, że było wtedy z lasem włók 16, dworek z cegły murowany, budynki gospodarskie z drzewa, browarek z drzewa, karczma, 7 chałup dla robotników, 1 chata przy lesie dla stróża leśnego; glebę szacują jako mierną i piaszczystą (?), borku brzozowego było 6 włók. Do folw. należała część jeziora Okrągłego i inne jezioro obok Gołębiewka, 3 włóki wielkie (?). Czystego dochodu liczono 452 tal., wartość całych dóbr 24,000 zł.

7.) D. król., wś w pow. grudziąskim, blisko Radzyna, istniała od najdawniejszych czasów. Z r. 1291 pochodzi pierwszy jej znany przywilej lokacyjny, wystawiony przez mistrza pruskiego Meinharda von Kwerfurt d. 18 lipca. Włók wszystkich liczyła wtedy 57; z tych dostały się sołtysowi Gunterowi 4 włóki jako dziedziczna własność, proboszczowi 5 włók; resztę objęli drobni włościanie prawem chełmińskiem, od włóki płacili 16 skotów i 2 kury na św. Marcin. Z karczmy pożytek szedł wprost do zamku w Rogoźnie. W wojnie r. 1414 podaje księga strat różnych przeniesionych 1000 zł. R. 1435 leżało 8 włók pustych. R 1442 są znowu wszystkie obsadzone. O wolnem sołectwie także są wiadomości. R. 1500 starosta rogoziński wydał je dwu lemanom czyli wybrańcom za rocznym czynszem 15 lekkich grzywien, jeden nazywał się Andrzej Scholtze. R. 1564 sołtys Stanisław Choiński posiadał jeszcze pierwotny przywilej krzyżacki z 1291, który do akt sądowych w Grudziądzu kazał wpisać. R 1569 nazywa się sołtys Wojciech Kwatlewski. W wojnie ze Szwedami zakopano stary przywilej i inne pisma w ziemi z obawy przed nieprzyjacielem, które jednak zupełnie zniszczały. R 1667 król Jan Kazimierz wystawił nowy przywilej, który znowu pogorzał wraz z innemi aktami mniejszej kancelaryi ekspedycyjnej w czasie wielkiego pożaru w Warszawie r. 1669. Tylko odpis szczęśliwie uratowano w kancelaryi wielkiej, który król Michał potwierdza r. 1672 ówczesnemu sołtysowi Adamowi Szczepańskiemu. Włók było jak dawniej 4 i pół, sołtys miał prawo warzyć piwo i spirytus, w królewskim lesie rogozińskim miał wolny wyrąb drzewa tak do budowy jako i na opał, chróst brał na płoty. Jest jeszcze wiadomość o tak zw. lemanach czyli wybrańcach (milites selecti), którym dał początek i pierwszy przywilej wygotował król Stefan Batory. Każdy otrzymał wolne dwie włóki, z lasów królewskich brał drzewo na opał i do budowy, piwo warzył dla potrzeby, dobytek wyganiał na wolną paszę; nie dawał chleba ani kwaterunku żołnierzom w czasie wojny (tylko ich robotnicy czyli poddani byli do tego zobowiązani). Za to musiał być kazdy leman czyli wybraniec gotów na zawołanie stanąć albo sam do wojny albo jednego żołnierza z koniem i zbroją dostarczyć. Przywilej królewski podaje zarazem nazwiska lemanów z całego obwodu rogozińskiego. I tak w Dąbrówce byli Jan Nosakowski, Paweł Zwoleński i Marcin Górski; w Grucie Wojciech Deczyński, Andrzej Mierzwicki, Paweł Klucznik, Wawrzyniec Papalski i szlachetny (nobilis) Walenty Zglinicki; w Rogoźnie Szymon Wilczewski, Jan Bojanowski i Maciej Rynkowski; w Szembruku Tomasz Gruba i Kazimierz Marchlewicz; w Szembruczku Michał Bombik, w Szonowie Wawrzyniec Radomski, Andrzej Sieklicki, Szymon Czepek, Adam Jankowski; w Szczepankach Stanisław i Jan Ziętarski; w Słupie Antoni Cieszyński, Jan Maliszewski i Wojciech Firoński. Następnie okazała się służba wojenna lemanów jako niedogodna; dla tego król Stanislaw August zwolnił ich od niej, ale za to włożył obowiązek, żeby każdy płacił co rok od włóki lemańskiej na regiment stojącej piechoty 100 zł., i to połowę w miesiącu marcu, drugą połowę we wrześniu. Inne włóki nie lemańskie wydawał starosta rogoziński zwykle na 3 lata w wieczystą dzierżawę. Tak r. 1747 Jan Gruszyński, podkomorzy królewski, starosta rogoziński, wydał część włók w D. emfiteutom, których są imiona: Józef Mucha, Jan Klimek, Jan Kubacki, Franciszek Tadajewski, Wawrzyniec Leśniak, Jan Susmara, Bartłomiej Pilarski i Michał Fryderyk. Potomkowie tych rodzin dziś jeszcze żyją w D. Każdy dzierżawca trzymał mniej więcej włókę i kilka mórg. roli, do mniejszych potrzeb w gospodarstwie mieli niewielki borek brzozowy, wspólnego torfiska 43 morg. Oprócz czynszu (niewymienionego) odrabiali szarwark w pobliskiej dawniejszej Małej Dąbrówce, teraz zwanej Annaberg i to: z uprzężą 28 morg. czyli dni orali, 18 dni mierzwę wywozili; bez uprzęży 45 dni z kosą robili, 57 dni z sierpem, 45 dni z grabiami. R. 1838 rząd pruski nadał tym włościanom prawa własności; z szarwarku się okupili, 1 dzień z uprzężą liczono im po 12 groszy, bez uprzęży 6 groszy. Nadto płacili czynszu razem z 19 włók 26 morg. 151 tal. Torfisko zostało separowane. Borek brzozowy r. 1801 rząd nabył. Wolne sołectwo rozpadło się na 4 części; 3 lemanów miało 6 włók wolnych. Oddawna istniał w D. kościół tytułu św. Jakóba Apostoła, patronatu królewskiego. Pierwotnie był parafialny, włók dotacyjnych ma 5. W czasie reformacyi podupadł. R 1627 został przyłączony jako filialny do Gruty. Budowany naprzemian z [ 941 ]cegły i kamieni polnych: jak donoszą biskupie wizytacye, znajdował się przez niejaki czas (zdaje się za Szwedów) w posiadaniu innowierców; oddany napowrót katolikom za rozkazem króla Władysława. Kiedy znacznie podupadł, odnowił go z gruntu Jan Dzałyński, wojewoda chełmiński, starosta rogoziński. R. 1676 włóki plebańskie leżały bez wszelkiej uprawy odłogiem, trudno ich było odszukać, krzewami porosły. R. 1721 zostały urzędowo przemierzone za rozkazem króla Augusta II. Pierwsze pole leżało na wschód od granicy Salna i król. Dąbrówki aż do Ossy. Drugie na południe od wału do rowu dzielącego starostwo rogozińskie od pokrzywińskiego; jedna część sięga tu rowu tak zw. węgorzowego. Trzecie pole ku zachodowi nazywało się Zapłotnią. Obecnie jest ten kościół przyłączony do Rogoźna; oprócz D. należą do niego Nieponie, Salno i Neuberg. Szkoła katol. we wsi liczyła dzieci katol. przychodzących także z Salna i Nieponia 83. Poczta znajduje się w Grudziądzu. Obszaru ziemi 4067 morg., budynków 122, domów mieszk. 55; katol. 448, ewang. 58.

8.) D. mała, wś król., pow. grudziąski, istniała oddawna w pobliżu D. wielkiej czyli królewskiej, niedaleko zamku w Rogoźnie. R. 1301 mistrz pruski Helwig von Goldbuch nadał sołectwo w Małej D. o dwóch włókach i czterech morgach jakiemuś Wilme z obowiązkiem służby wojskowej zbrojno z koniem. R. 1321 komtur pruski Otto von Luterberg dodał sołtysowi Wogemiłowi trzecią część z sądów. R. 1435 leżało tu 8 włók pusto. R. 1439 nabył Małą D. w zamian za wieś swoją Osseten (?) Otto Krop. Ówczesny mistrz w. krzyż. Paweł von Russdorf pozwolił mu za doznane usługi brać drzewo na opał i do budynków z lasu i łowić ryby w jeziorze Wezmen na własną potrzebę. W późniejszych czasach urządzono tu folwark królewski (choć może nazwa Mała D. więcej nie istniała); poddani z pobliskiej wsi król. Dąbrówki odrabiali na nim swoje szarwarki (ob. powyżej Dąbrówka król.). Za pruskich czasów powstała w tem miejscu nowa wieś zwana Annaberg i folw. Ramutki, tak, że o wsi Małej D. oddawna nikt nic nie wie.

9.) D., niem. Damerkow, wś włośc., pow. bytowski, prowincya pomorska, około mili od Bytowa. Oddawna była na czynsz wydana włościanom. R. 1387 przynosiła ogółem 30 grzywien czynszu. R. 1437 od włóki płacą poddani po dwie grzywny małe, 2 kury, 1 korzec owsa, siana 1 morg., 10 włók pustych, za górne pole 4 grzywny, karczmarz 3 wiardunki. Proboszcz odbierał od ekonoma od każdej włóki 1 grzywnę i 4 szelągi, w ogóle 19 grzywien 13 szelągów; z 10 ogrodów miał dostać po 1 korcu żyta i jęczmienia, 2 kury; z tych ogrodów było 5 pustych, 4 obsadzone, 1 jeszcze na 3 lata wolny; ogółem dostawał proboszcz 1 łaszcz 7 korcy owsa, 4 kor. żyta i jęczmienia, 2 kopy jajec, 7 kur. R. 1446 d. 15 sierpnia wydaje tę wś na nowo komtur Jan de Gleichen; wszystkich włók było 50, z tych Mikołaj sołtys miał 4 wolne, proboszcz 2 włóki, inne obsadzone były na prawie chełmińskiem; sołtys wykonywał niższe sądownictwo. R 1658 podają, że przedtem było tu włościan 13, 1 włośc. kościel., sołtys i 2 ogrodników. Teraz wiele popustoszało. Kościół istniał oddawna w D., tytuł miał św. Wojciecha, patronatu rządowego; przyłączony był jako filia do Niezabyszewa (Damsdorf). W czasie reformacyi pod ewangelickimi pomorskimi książętami przeszedł w ręce innowierców. Potem znów gdy od r. 1637 ziemia bytowska i lawenburska dostały się Polsce, napowrót oddany katolikom. Budowany był w pruski mur, kryty dębowym kleńcem. Wewnątrz 1 ołtarz, kilkanaście ławek, chrzcielnica, ambona, wszystkie jego sprzęty. Wieża stała osobno na cmentarzu z dwoma dzwonami. Proboszcz posiadał w D. 2 włóki. Na budowę kościoła zapisane było pół włóki roli, łąka i ogród warzywny, dla nauczyciela także znaczna część roli; z czego wynika, że i szkoła bywała we wsi. Kawał roli posiadał i sługa kościelny. Naboż. odprawiało się dawniej co 4 tygodnie. Za pruskich czasów bywało tylko kazanie bez mszy, zaledwie co kwartał, na które i luteranie, jako był zdawna zwyczaj, licznie jeszcze przychodzili. W r. 1847 rząd pruski zniósł najprzód samowolnie gminę katolicką w D. a po dwu latach kazał rozebrać i kościół. Obecnie liczy D. tylko 10 katol., wszyst. mieszk. 390.

10.) D., niem. Dombrowken lub Neueiche, król. dobra stołowe, pow. brodnicki, około 1 i pół mili od stacyi kolei żel. Wąbrzeźno, par. i szkoła Nieżywięc, poczta Wrock. Znakomita hodowla koni, owiec i cegielnia. Obszaru ziemi 2255 morg., budynków 17, domów mieszk. 6, katol. 88, ew. 47. Dzierżawa wynosi 2858 tal.

11.) D., niem. Dowbrowke, wś rycer., pow. świecki, par. Drzycim, szkoła Lubodzież (Lubsee), poczta i stacya kolei żel. Terespol. Istnieje od najdawniejszych czasów. Za krzyżaków właściciel był zobowiązany służyć w każdej wojnie zbrojno na koniu. R. 1580 jest właścicielem Dąbrowski. Obszaru ziemi 1825 morg., budynków 17, domów mieszk. 10, katol. 42, ewang. 36.

12.) D., niem. Deut.-Damerau, wś kościelna włośc., pow. sztumski, za krzyżaków miała zwykle przydomek: „uf der hoe“, na wzgórzu. Oddawna była urządzona na prawie polskiem, które dopiero za krzyżaków zamienione zostało na niemiecko-chełmińskie. Kościół tutejszy tytułu św. Mikołaja posiadał jeszcze filią we wsi Koślince (Kiessling), która [ 942 ]po okupacyi zaginęła. Parafia dąbrowska ma komunik. 824; szkoła we wsi, poczta Malborg. R. 1604 istniało w D. lemaństwo. Obszaru ziemi jest 2359 morg., budynków 116, domów mieszk. 70, katol. 268, ewang. 447.

13.) D., folw., pow. sztumski, par. Namirowo (Baumgarth), szkoła Nowy dwór (Neuhof), poczta Dzierzgoń. Obszaru ziemi 167 morg., własność C. Borowskiego, budynków 5, dom. mieszk. 2, katol. 2, ewang. 16.

14.) D. pruska, niem. Preuss. Damerau, wś włośc., pow. sztumski, par. Podstolin, szkoła w miejscu, poczta Stary targ. R 1474 sprzedaje Hanusz z Wągrowic Hanuszowi z Watkowic kilka włók w pruskiej D. R. 1516 sprzedaje Jerzy z Pr. D. jakiemuś Stesthku (Stasiek, Stęcki ?) jednę włókę. R. 1536 posiadają tę wś Adryan Schmoltz-Michorowski i Wawrzyniec Gross z Mirowic (Mirahnen). R 1604 zachodzi posiadacz Jakób von Witkopf. Później założono tu osobny folwark, który znowu zaniechano; resztę pozostałych 18 morg. rozdano tak zwanym kaszubom r. 1725, których sprowadzono z tucholskich borów. Obecnie zajmuje Pr. D. obszaru ziemi 1234 morg., budynków 54, domów mieszk. 31, katol. 197, ewangelikow 1.

15.) D., niem. Dombrowken, wś król., pow. starogrodzki, gleba w części żyzna gliniasta, w części piaszczysta. Nim nową szosę z Bobowa pobudowano, szedł tu główny trakt ze Skurcza do Starogrodu. D. obejmuje 42 posiadłości włościańskich, 18 ogrodników, 4036 morg., katol. 490, ewang. 164, domów mieszk. 78. Szkoła w miejscu. Parafia Bobowo. We wsi jest kościół tytułu Znalezienia św. Krzyża, budowy starożytnej, z cegły murowany. W czasie reformacyi starości gniewscy, najbardziej zaś Czema, wojew. malborski, oddali go predykantom ewang. Dopiero po jego śmierci, gdy pozostała małżonka Zofia w Gniewie sprzyjała katolikom, r. 1596 biskup Rozrażewski nanowo go poświęcił. Dłużej niż 40 lat znajdował się wtedy w ręku luterskiem. Później na niejakie wynagrodzenie książę Albrecht Radziwiłł, starosta gniewski, zapisał jednę włókę roli tutejszemu kościołowi na potrzeby. Poczta Bobowo. Odległość od Starogrodu 1 mila.

16.) D., niem. Damerau, wś włośc., pow. złotowski, około 1 milę na północ od miasta Kamienia. Par. Kamień. We wsi jest kościół tytułu św. Michała, filialny, przyłączony do Kamienia. Szkoła tutejsza liczyła r. 1867 dzieci 62, poczta Kamień. Obszaru ziemi ma D. 5580 morg., budynków 142, mieszk. 65, katol. 446, ewang. 18. D. jest bardzo starą osadą. R 1270 Mestwin II darował ją pustelnikom reguły św. Augustyna, osiadłym w Swornigacu na północ od Chojnic; nazywała się wtedy ta wieś Louvissona Dambrona (? Łowiszowa Dąbrowa). R. 1306 kiedy ostatni oo. augustyanie, nie mogąc się tu utrzymać, przeszli do Oliwy i przyjęli regułę cysterską, D. jako i inne ich włości odziedziczyli cystersi. R. 1333 nabyli te dobra poaugustyańskie krzyżacy, którzy także niedługo trzymali D., bo już r. 1356 ustąpili ją arcybiskupom gnieźnieńskim w zamian za ich wioski Gębarzów (Bischofswalde) i Bruzdowo nad morzem w pobliżu Pucka, które książę Mestwin II podarował był r. 1285 Jolancie, wdowie po Bolesławie wielkopolskim, gdy wstąpiła do klasztoru klarysek w Gnieźnie. Odtąd pozostała D. przy arcybiskupach gnieźnieńskich, aż do sekularyzacyi dóbr duchownych: r. 1773 zajął ją na rzecz rządu król pruski Fryderyk II.

17.) D., niem. Damerkau, wś szlach., pow. wejherowski. Ma os. Borek i młyn dąbrowski. Obecnie trzy części. Obszaru ziemi 103 włók, katol. 185, ewang. 25, domów mieszk. 23. Par. Luzino, szkoła Robakowo, poczta Wejherowo, dokąd 1 mila. R. 1858 Wysiecki, Tępski i Bardzki w liczbie osadników.

18.) D., niem. Damerau, wś włośc., pow. starogrodzki. Obejmuje 8 posiadłości włościańskich, 3 ogrodników; gleby żyznej gliniastej 1707 morg.; kat. 302, ewang. 18, domów mieszk. 28. Szkoła w miejscu. Par Miłobądź, poczta Tczew. Odległość od Starogrodu 3 mile.

19.) D., os. należąca do Grabowa, pow. kartuski, par. Parchowo.

20.) D., niem. Klein-Damerkau, wś, pow. lęborski, ziemi pomorskiej. Kś. F.

Dąbrówka, 1.) niem. Damerau, wś i dobra rycerskie, w pow. olsztyńskim.

2.) D., niem. Dombrowken, pow. ostródzki.

3.) D., niem Damerau, pow. szczycieński. Tamże D. Tylna, niem. Vorder-Damerau i D. Przednia, niem. Hinter-Damerau.

4.) D., niem. Dombrowken, powiat szczycieński.

5.) D., niem. Dombrowken, wś, pow. darkiański, ma st. poczt.

6.) D., niem. Dombrowken, wś, pow. jańsborski, st. p. Szymonki.

Przytem niektóre miejscowości z Prus Wschodnich, wymienione w art. Dąbrowa (ob.), noszą niekiedy nazwę Dąbrówek.

Dąbrówka 1.) niem. Dombrowka, wś i dobra, pow. opolski, par. Rogów, nad Odrą. Dobra, od r. 1801 własność barona Dallwigk, obejmują z folwarkami Niederhof i Ludwigshof 3249 m. rozl., wtem 1738 m. lasu, mają piękną owczarnię zarodową, gorzelnię, młyn parowy i cegielnię. Wś D. z kol. Posiłek ma 68 osad.

2.) D. królewska, niem. Dombrowka (Koeniglich-), wś, pow. opolski, par. Chwałkowice, o 9 kil. od m. Pokój, przy drodze z Pokoju do Wołczyna, ma 137 osad, pokłady rudy żelaznej, szkołę 2-klasową i zarząd leśnictwa rządowego D., obejmującego 26574 mg. w 7 obrębach. Mieszkańcy spławiają paliwo strumieniem bogacickim.

3.) D. wielka albo miejska, niem. Gross-Dombrowka al. Staedtisch-Dombrowka, wś, pow. [ 943 ]bytomski, o milę na wschód od Bytomia, nad Brynicą, od 1538 wlasność miasta Bytomia, dziś już prawie zupełnie rozparcelowana, ma 2478 m. rozl., 83 dm., grunta piaszczyste, par. w Kamieniu, st. p. Czeladź, młyn, szkoła początkowa. Była też w D. kopalnia galmanu. W pobliżu leśnictwo miejskie Dąbrowa, obejmujące 1763 m. lasu.

4.) D. mała, inaczej Celary Dąbrówka, niem. Klein-Dombrowka, wś i dobra, pow. katowicki, o milę od Mysłowic. Dobra wchodzą w skład klucza mysłowickiego i mają 877 mg. gruntu. Wś ma 78 osad, 994 mg. rozl.

5.) D., niem. Dombrowka, folw. dóbr Zdziechowice, pow. lubliniecki.

6.) D., niem. Dombrowka, wś, pow. wielkostrzelecki, parafia Wysoka, o 15 kil. od W. Strzelc, przy szosie do Gogolina, 17 osad, 286 m. gruntu piaszczystego.

7.) D., niem. Dombrowka, wś i dobra, pow. toszecko-gliwicki, par. Świbie, o 1 milę od Toszka; dominium ma tu tylko zamek myśliwski i około 9000 morg. lasu, należącego do dóbr toszeckich. Wś między lasami położona ma 40 osad, 1716 m. gruntu, szkołę i w lesie fryszerkę Łoniak, nad stawem Łoniak zwanym.

8.) D., niem. Dombrowka, folw., pow. toszecko-gliwicki, ob. Boyczów.

9.) D., niem. Dombrowka, folw., pow. rybnicki, ob. Rzuchów.

10.) D. miejska, ob. D. wielka, F. S.

Dąbrówka 1.) potok, wytryska z pod północnego stoku Łysej góry (554 m,). w obrębie gminy Zawadki, w pow. wadowickim; płynie w kierunku północno-wschodn. i tworzy w drugiej połowie swego biegu granicę między Gorzeniem a obszarem Wodowic. Wpada z lewego brzegu do Skawy, a raczej jej odnogi, po 3 kil. biegu.

2.) D., potok, nastaje w obrębie gminy Jastrzębki starej, w pow. pilznieńskim, z dwóch strug, jednej płynącej przez sam środek wsi Jastrzębki starej, drugiej zaś tryskającej w Wielkim Lesie za browarem. Łączą się one poniżej wsi Jastrzębki. Plynie zrazu na wschód, potem na północny wschód przez gm. Przerytybor, następnie przez terytoryum gm. Dąbia, gdzie z prawego brzegu przyjmuje potok od Dąbia płynący, a zebrawszy wodę ściekającą od Dąbrówki, przerzyna obręb tejże wsi, potem przechodzi ustawicznie łąkami śród domowstw płynąc, w obr. gminy Rudy, w której przyjmuje nazwę p. Ruda. Minąwszy Grzybów i Podlesie, we wsi Zgórsku wpada z prawego brzegu do potoku Partyńskiego. Długość biegu 22'5 kil.

3.) D., także Dubrawką zwany potok, nastaje w obrębie gminy Korczówki w pow. żydaczowskim, we wschodniej stronie tejże, ze źródeł łącznych, z pod tak zwanej Polany (382 m.); płynie zrazu na północ; przy młynie korczowiskim, Bukowicami zwanym, zwraca się na północny zachód, zrasza gminę Łysków, gdzie od lewego brzegu przyjmuje potok od wsi Korczówki płynący; poniżej Łyskowa dolinka jego zwęża się; po wschodniej stronie wznosi się Romanowa góra (309 m.), a po zachodniej Łysa Góra (306 m.). Wszedłszy w obręb wsi Dubrawki, koryto swoje rozdwaja; zachodnie ramię płynie granicą Dubrawki i Lachowic zarzecznych i wkrótce wpada do Dniestru; wschodnie zaś przerzyna wieś Dubrawkę i poniżej wsi zlewa swe wody do Dniestru naprzeciwko kępy, Kątami zwanej. Długość biegu 9 kil.

4.) D., potok, powstaje we wsi Dąbrówce, w pow. samborskim, z dwóch strug, opływających od północy i południowego wschodu wzgórze Dąbrówkę (374 m.). Płynie zrazu na wschód przez Dąbrówkę, poczem wydobywa się na pola samborskie w kierunku południowo-wschodnim, a śród domowstw samborskich, tuż przy granicy wsi Strzałkowic zwraca się na południo-wschód, płynąc przez przedmieście Powtórnią, Powodową, Zamiejską; za linią kolejową naddniestrzańską łączy się od wschodu z odnogą Dniestru, która opływa miasto Sambor od południowego wschodu; jako taki, płynie przez przedmieścia Srednią i Dolnią, a przyjąwszy z lewego brzegu potok Rudny od Biskowic płynący, wpada do Strwiąża. Długość biegu aż do połączenia się z odnogą dniestrową 9 kilom., a odtąd do ujścia 5¼ kil. Br. G.