دیوانی حەمدی/و
1
editبێ سەر و سامان عەجەب دەریایەکی قەترانە شەو | ڕۆژی ڕەش بێ دۆزەخێکی موددەتی هیجرانە شەو |
کردەوەی دنیا کە هەر عەیبە دەبێ داپۆشرێ | پەردەیێکی موختەسەر خاسی بەسەردا دانە شەو |
ڕۆژی کردە پەردەوە باقڵ لە باخەڵ مانگی کرد | بۆیە وا وەختی زەفافی ئەکسەری بووکانە شەو |
بەدری کامیل سەر لە گۆشە دەردەهێنێ هەر دەڵێی | خێڵە ڕەشماڵی ڕەئیسی جوملە مەهڕوویانە شەو |
دەردەخا هەر کەس بە ڕەنگی خۆیەوە وەک سیم و زەڕ | وەک محەک مەفتوونی تەدقیقاتی عوششاقانە شەو |
عادەتا هەر وەک سەحیفەی بێ سەوادە بەدری ڕووت | حاشیەی هەر لازمە زلفی مەهی تابانە شەو |
هەر لە ئاوابوونی ڕۆژانایە ماتەم دەیگرێ | عەرزی ئەندامی دەکا دیارە لە ڕەش پۆشانە شەو |
هەر شەوی میعراجی تەنها کائیناتە قیمەتی | لەیلەتولقەدری موقابیل سەد هەزار ڕۆژانە شەو |
خاڵ و میل و چاوی خۆمی پێ بڕێژم فرسەتە | پڕ دڵی چونکە جەواهیر سورمەیی چاوانە شەو |
ڕۆشنایی گەر لە دڵتایە شەوە وادەی ویساڵ | بۆ عیبادەت خەڵوەیێکی موشکیل و ئاسانە شەو |
حەق وەهایە تا قیامەت حەمدی باسی شەو بکەم | چونکە ڕۆژی ڕۆشنی ئەهلی دڵ و ڕەندانە شەو |
2
editعاشق و سۆفی لە خوڵقا ئەم مەلەک شەیتانە ئەو | پیری بادە و شێخی تەکیە ئەم بەشەر حەیوانە ئەو |
ڕازی عیشقم بردە لای زاهید وەکوو کەر گوێی لەقان | حاڵی بووم خاڵی بوو ملپانە خەریکی نانە ئەو |
نووری مەی فەرقی لەگەڵ شوعلەی ئەلەتریکا هەیە | ئەم چرای ئافاقی فیکرە و خاسی کۆڵانانە ئەو |
من کە دەسلەملانی شیشەم هەر بە یادی گەردنە | ئەم مل ئەشکێنم کە دەرخا گەردن و گەردانە ئەو |
زامی ناز و زامی خەنجەر پێت بڵێم فەرقی چییە | چاوەڕوانی مەلحەمە ئەم دەردی بێ دەرمانە ئەو |
عاشقی ئەگریجە وەک مەفتوونی کاکۆڵ قەت نییە | وەسڵی ئەم پشتگوێ خراوە هەمدەمی لێوانە ئەو |
شاخی مەرجان قابیلە تەشبیهی لێوی تۆی بکەم | ئەم بەری ماچینە داری بێ بەری بەحرانە ئەو |
ڕۆژ و یارم ڕوو بە ڕوو وەستان وەکوو ئاوێنە یار | ڕووی نیشاندا بوو بە عەکسی ئەم کە سەرگەردانە ئەو |
تێگەیشتوون چاوی مەست و ئەبرۆ بۆ کەوتوونە یەک | نیم نیگاهی ئەم ئیشارەی کوشتنە و فەرمانە ئەو |
وەسڵ و هیجرانم لەلا ئەمسالی فەقر و سەروەتە | موشکلی زۆرە وەسڵ هەر چی ببێ ئاسانە ئەو |
عەشقی حەمدی سەوقی ساحەی فەلسەفە و ئیدراک ئەکا | عەشقی لێ لادە بزانم ساحبی عیرفانە ئەو |
3
editنامەوێ ڕۆژی ڕەشی عومرم هەموو با بێتە شەو | ئەشک ئەگەر بێڵێ بنووم و دلبەرم گەر بێتە خەو |
ئەو گوڵەم دی وا دەزانم هاتووە بۆم موژدەیێ | عومری نەو، ئیقبالی نەو، هەم ڕۆژی نەو، هەم ماهی نەو |
دڵ بە شەوقی ڕوومەتی سووتاوە، پەروانە بە شەمع | هەر دوو هەم سووتانە ئەمما قابیلە ئەم بێتە ئەو |
من لە ژێر سایەی فەلەکدا ئارەزووی ژینم نییە | هەر کەوە دەیکا بە باز و بازە هەر دەیکا بە کەو |
کیمیایێکە عەقڵ، عاقڵ دەکا زەرد و زەعیف | ئەحمەقی، ئەم ئەحمەقانەی کردووە هێندە قەڵەو |
ئەشقەری ئیقبالی یاری سەرکەشی من سەرکەشە | بازوویێکی ڕۆستەمانەی پێدەوێت بگرێت جڵەو |
سکەیی ساحێبقڕان ناوی نەما ئێستا بە نەقد | حەمدی داغی دڵ لە ناوا نایە کەوتۆتە بڕەو |
4
editڕۆیوانن خوا پێداو و ماوەوەن خوا پێنەداو | خۆزگە بەو سەیدانە بێ پەروا چوون و کەوتوونە داو |
گەر سەرم تێدا بچێ ناوی ببێ هەر خۆشە پێم | خۆشە پەروانە بسووتێ ناوی تۆ هاتۆتە ناو |
کوللی سوبحێ زوو بە شۆری گریە خوێناوی جگەر | داغی دڵ شوبهەی نییە بیناترە ئەلبەت لە چاو |
کاری عاقڵ نەبووە ئەمنییەت لە دڵ ڕێشی قەدیم | مەستە گەر ساقی شەرابی کردە ناو شووشەی شکاو |
ژنیەتی دنیام بە حەققەت ئێستە بۆ ساغ بۆتەوە | هەر کەسێ ئەمڕۆ کە پیاوی ژن نەبێ نابێ بە پیاو |
سەیدی سەحرا موستەریحن هەر دوعا بۆ شێخ دەکەن | ئەمری داوە جا لەناو شارایە نۆبەی خووگەڕاو |
بۆ بڕینە دەستی کورت و داری بێبەر سەوز ئەبن | سەرو و من پێمان حەرامە فیلحەقیقە نان و ئاو |
کێ لە باخەڵ عاقڵێکا شاهێدی مەقسوودی دی | بەش بڕاو و دڵشکاو و نابەکامن ناتەواو |
عیززەت و زیللەت کە یادی دیدەیی حەمدی بکەن | قاچی ئەشکێ عیززەت و زیللەت بە ئانێ دێ بە تاو |
5
editکێ هیلالی دیوە شەق بێ ماهی نەخشەب بێ بە گۆ | تیفلی چاوی یار ئەکا یاری بەسەر کوڵم و برۆ |
کۆیی یارم پێمەدە زاهید بە جەننەت عالەمێ | بەردە بارانم دەکەن چۆنی بدەم گەندوم بە جۆ |
من لە ڕێی عەشقا لە پیری کەوتووم وەک داری شەخس | شاخی ئومێدم خەریکە دەربکا تازە چرۆ |
موژدەیی پشکووتنی دەمتی بە گوڵشەندا سەبا | غونچە وا تێکچوون بە قڕچوون هەر بە مشتی خۆ بەخۆ |
خوێنی من گەر خۆت لە پێی ئەگری زەریفە بمکوژن | من بسووتێنن ئەگەر دەمکەن بە کل بۆ چاوی تۆ |
بۆنی ئەو زلفە بە ڕۆژی ڕووتی کرد شەوبۆ وتی | من کە شەوبۆ بم ئەمیشم ناو ئەوا نا ڕۆژبۆ |
باسی ئەو خاڵە وەنەشەی مل شکاند بێ هۆشی کرد | خۆ فەقیرە لێشی هەڵناسێ بسووتێ بێنی سۆ |
دەستگاهی قودرەتی تاقە عەجایب دەردەخا | ئەم نیگارە هەر لە ڕشتەی بەرگی گوڵیە تانوپۆ |
عیززەتی نەفسی گەدایان سفرەیی سوڵتانییە | دوودی ئاهە نانی گەرمی حەمدی ئەشکی ئاو و دۆ |
6
editبێستوون تۆزە سەنەم نیسبەت بە ئیستیغنایی تۆ | حەقیە ناگاتە خەوی شیرینی گەردی پایی تۆ |
من دوعاگۆی سەرکەشی تۆم نەمکوژی لەم وەختەدا | ناکەوێتە سەر جەنازەم سێبەری باڵایی تۆ |
تۆ لە خەو هەڵسی هەڵێ خۆر بەزمی حوسنت گەرم ئەبێ | ئەی سەنەم ڕۆژە مەزەننە پەنبەیی مینایی تۆ |
شک نییە جیسمی لەتیفم گەر وجوودێکم دەبوو | بۆ چی جارێکی نەدیوم دیدەیی بینایی تۆ |
حوسنی تۆ ئیعلانی ئیستیقلالی کرد لەم عەسرەدا | هەیئەتی خاسی وجودی دەوڵەتە ئەعزایی تۆ |
عەکسی ئەحواڵی جیهانە حاڵەتی دنیایی عەشق | موحتەرەم نابێ هەتا عاشق نەبێ ڕیسوایی تۆ |
هەر لە زددی قاعیدەی عیلمە کە جەمعی زد ئەکا | مەست و هوشیارە سپی و ڕەش نێرگسی شەهلایی تۆ |
شەرحی خزری داوە سەبزەی مەیکەدەی پیری موغان | چەشمەیی ئاوی حەیاتە کوپەیی سەهبایی تۆ |
حەمدی کورت کورتە قسەت ئاڵۆزە فکری ئەمشەوت | باسی پەرچەم کە گەلێ شێتی ئەکا سەودایی تۆ |
7
editباڵی کێشاوە بەسەر حوسنا لە دوو لاوە برۆ | وەک هوما گەییە مەقامێ پێی لەسەر چاوە برۆ |
ئەمری هەر قەتلە ئیشارەی دڵ بە دوولەت کردنە | شیری میسرە قەت لە کالانا نەوەستاوە برۆ |
ڕوتبەیی باڵا بە ئینسانی بچووکی قەت مەدەن | چۆن لە ڕووی ڕۆژا بزانە شیری کێشاوە برۆ |
پەنجەیی ئیعجازە سایەی ما لەسەر شەققولقەمەر | یا لە قاپی مەستی نازا حاجیبی ناوە برۆ |
بۆیە ساف و تیژە وەک خەنجەر لە بەختمدا سەبا | بەو هەسانی مەککەیەی زلفانەیی ساوە برۆ |
ڕەنگە قەت ئەهلی موحیببەت یەک کەسی لێ دەرنەچێ | تیغی ڕاکێشاوە ئەمری کوشتنی داوە برۆ |
وەک چەمەن حەمدی بە خەتتی وردە تەعریفی بکەی | چونکە ئەو ڕەیحانەیە تەعریفی هەر ماوە برۆ |
8
editسەیری عینوانی ئیشارەی ئەمر ئەدا مەعنا برۆ | یەعنی گەر نیتە برادەر مەیلی شیربازی بڕۆ |
نرخی خەرموهرەی نییە گەوهەر لەکن سەڕڕافی عەسر | کومەڵێکم ئیستیقامەتدا بە تەنها یەک درۆ |
من درۆم دیوە لە باغی عالەما سەوزیش بووە | سووکی و ڕیسوایییە وەختێ ئەدا غونچە و چرۆ |
ئاشنایی قەت لەگەڵ ئەحمەق مەکە گەر عاقڵی | حەیفە بۆ تووتی لە تەیرا بێ بەکەر خۆری گرۆ |
یەک قسەی ڕاستیش بکە بەڵکوو درۆت بۆ سەر گرێ | مەنجەڵێ ژەک قەترەیێ شیرە کە دەیکاتە فرۆ |
مەنزڵی دوورە درۆزن سەیری ناکەی حەمدی یا | ئەم قومارە هەر کەسێ ئەیکا زوو دەبێ سووک و تڕۆ |
9
editدڵ لە دنیا دەرچوو دنیا خۆ لە دڵ هەر دەرنەچوو | چارە دەرچوونە هەتا عیزز و شەرەف زیاتر نەچوو |
ئاگری گرت کولبەکەم ئەمشەو بە پرشنگی فیراق | تۆ لە دڵما بووی لە ترسا ڕۆحەکەم بۆ دەرنەچوو |
زۆری وت واعیز بە چاوی تۆ بەچەی پەیمانەگێڕ | گوێم نەدایێ قەت دڵم بۆ ساقیی و کەوسەر نەچوو |
هەر بەسەر تیغی برۆیا دەستی هەڵێنا کوشتمی | حەقیەتی شاهید وتوویە دەستی بۆ خەنجەر نەچوو |
بۆ تەماشای کوشتنی شەیدابوانی شەمع و گوڵ | بولبول و پەروانە چوون و دڵ لەبەر دلبەر نەچوو |
هەر وەکوو نەشتەر دەماری دڵمی دەرهێنا موژەت | چوو بە جەرگی ئاوێنەشدا هەر وەکوو نەشتەر نەچوو |
دلبەرم تەعنەی لە لەیلادا وتی مەجنوونی تۆ | چۆتە دەفتەر ناوی وەک حەمدی بەسەر دەفتەر نەچوو |
10
editخەواڵو بوو برا بەختم وەیا خود هەر لە خەودا بوو | سوپای شادی لە دڵدا تیپی تێکدا بوو لە ڕەودا بوو |
کە فرسەت کەوتە دەست غەم هێرشی هێنا وەکوو شەیتان | وەها ڕێکەوت کە ڕۆژگیرانی ئەمجارە لە شەودا بوو |
11
editلە باسی زلفتا جانا قسوورم بوو بە موو فەرموو | ڕەزام هەڵماوەسی ئەمما نە ئاڵۆزی بەشەرتێ موو |
لە داغی زیوی پڕ غەش بۆتە بەردی ڕەش محەک یاڕەب | بەچی بم من لە داغی کردەوەی هەمسایەیی بەدخوو |
قەباڵەی فەڕ و ئیقبالم بداتێ نامەوێ چونکە | ژنێکی هەرزەیە دنیا کە حاشا هەر دەکا بۆ شوو |
هەموو کەس هەر ئەگاتە شەشدەری نەردێنی ئەم دەهرە | بە دوو شەش بێ، بە دوو سێ بێ، چ ئەمڕۆ بێ، چ فەردا زوو |
نیقابی شەوقی یەکڕوویانی دنیایە سیەهـ بەختی | چ باکی شەو بوو کە ڕۆژی جیهان ئارا ئەبوو دوو ڕوو |
لە هەمڕازی ڕەقیب ئەم شۆخە حەیرانم کە سڵ نەکا | مەگەر ئیعجازی عیشقە سەگ دەکاتە نۆبەچی ئاهوو |
لە هاتووچۆیی دنیا حەمدی ئیستیغنا بکا حەقیە | نەچوو کەس بێتەوە ئەمما ئەوانەی هاتووە هەر چوو |
12
editکە ئەوزاعی جیهانم دی قەناعەت عەینی سەروەت بوو | گەدایی ڕەحمەتی حەق پادشاهی حەققی زەحمەت بوو |
بەبێ دێوانەیی تەرکی عەلایق ناکرێ حەقیە | لە تەقسیماتی ئەحواڵا دڵم ماییل بە جەننەت بوو |
نەتیجەی کاری دنیا زەحمەتە دووبارەیە یاران | حەیاتێکی سەفیلانە و مەماتێکی بە زیللەت بوو |
لە سایەی نەفسەوە سیححەت لە ئەبنایی بەشەر دوورە | بەڕەحمەت بێ پدەر نوتفەی دەڵێی مەعجوونی عیللەت بوو |
لە سەفحەی دەفتەری ئەخلاقی عالەمدا ئەگەر بووبێ | وەفا نەمدیوە بیستوومە بووە ئەمما بە قیللەت بوو |
فەقر تۆشەی خوڵاسەی سالیکی عیرفانە تەحقیقە | موسیبەت بەرگی ڕەعنایی قەدی ئەربابی هیممەت بوو |
لە ڕێی یەک ڕەنگیا هەر کەس وەکووحەمدی کە سابیت بوو | بە تەعنەی ئەهلی بێ غیرەت نیهایەت هەر بە عیبرەت بوو |
13
editوەرن یاران ئەجەل ڕەهبەرمە ئەمشەو | فیراقە ئەووەڵی ئاخرمە ئەمشەو |
خەیاڵی بەزمەکەی قەیسەرمە ئەمشەو | «سەدای سەمتووری کەللەم گەرمە ئەمشەو |
چریکە و بانگی دڵ بێ شەرمە ئەمشەو» | |
تەبیعەت بەرزە زاهیر گەرچی پەستم | نەوەی ئەو شێرەکەی ڕۆژی ئەلەستم |
لە باڵا بۆ بەڵا پشتێن ئەبەستم | «بە نینۆک کاری فەرهاد دێ لە دەستم |
وەها شاهوولە سینەم نەرمە ئەمشەو» | |
شەوی هیجرە دڵم زامار و مەحزوون | دەروونم ئاگری بەردایە گەردوون |
نەماوە ڕاحەت و عەقڵ و سەبر چوون | «لە تەنیایی بە یادی ڕۆحی مەجنوون |
خەیاڵی گەشتی دەشت و دەرمە ئەمشەو» | |
لەسەر عەقڵ و لە دڵ ڕاحەت کە دەرچن | ئیتر نامینێ فەرقی ژین و مردن |
حەقی وایە کە عاشق دەربەدەر بن | «ئەگەرچی یار و یاوەر بوونە دوژمن |
غەمی بێ یاری بوو یاوەرمە ئەمشەو» | |
ڕەقیب و ناحەزت مەسروور خەندان | ڕەفیق و دۆستانت مات و حەیران |
منیش سووتاوە جەرگم بۆتە بریان | «لەسەر ڕووم زامی ناخوون نەخشی تۆی بەست |
تەمای سنعاتەکەی ئازەرمە ئەمشەو» | |
بە کوشتن عاشقانت کرد سەرەفراز | منت هەر هێشتەوە بۆ عیشوە و ناز |
وەکوو کەو خۆی دەکا حەمدی فیدات باز | «سەرم شۆری ویساڵی کەوتە سەر باز |
دیسان کوردی کە دەردی سەرمە ئەمشەو» |