عەقیدەی مەرزیە/مبحث الاسراء والمعراج للرسول (ص)

عەقیدەی مەرزیە  (1860)  by مەولەوی تاوەگۆزی
مبحث الاسراء والمعراج للرسول (ص)
فەلەک نەقشی پێی دی لە زەمیندا خوێی گرینی هات وە ڕووی بریندا
چاوگەی چاوەکەی لێڵ و حەسرەتمەند «لَيتَنی كُنتُ ترابا»ی دەخۆند
هەرچی ڕیفعەت و عیزز و هەستی وێ فیدای نەبوونی و خواری و پەستی وێ
حەق ڕەحمی ئاورد بەو سۆز و تاودا دەقیقی پەردەی لابرد لە ناودا
سورمەی گەردی پێی کێشا وە چاودا بەو چاوی پڕ ئێش دووری و بێ خاودا
ئێشی چاوی چوو نەختێ پڕ خەو بوو لە حیکمەت میعراج ئەو یەکێ ئەو بوو
تێی هەڵدە مەزهەب فەلسەفەی خیداج ئیمان بێرانە بە قیسسەی میعراج
هەیوولا و سوورەت لاوە لەم ناوێ بۆ ئیسباتی جوز، زەحمەت کێش تاوێ
جەوازی هەیە خەرق و ئیلتیام چونکە تەماسول هەیە بۆ ئەجسام
«ما يمكن لِذا يمكن للٲخير والله علی الممكنِ قدير»
«ما كان ما بی يكفی بحمده؛ سُبحانَ الَّذی ٲسری بعبده»
زاهیری «ٲسری بعبدهِ» دەکات میعراج «باليقظة» و «بالشخص»ی ئیسبات
نەک بە خەو یا خێر «بالروحِ فقط» ئەوە زەعمێکە بێ مەزە و سەقەت
چلۆن، ئەر بە ڕۆح یا مەنام دەبوو؟ باعیسی ئینکار بۆ عەوام دەبوو
تەحریرێ کەوا شیرین بێ و «ٲحق» «بين الٲحاديث بذا يوفّق»
موکەڕڕەر بووگە میعراج و فتووح «مرّةً بالشخص كرّةً بالروح
ليلاً»؛ شەو خەڵوەت بەینی یارانە جێی ڕاز و نیاز دەردەدارانە
فرسەت غەنیمەت، ماڵ بێ ئەغیارە عالەم نووستگ، دۆس خەبەردارە
نەک ڕۆژ «ظلّ» بەم لا، یا بەولادا وێ یا ژێر پێ لە وەخت ئیستیوادا وێ
وەک مەولید شەو بوو عورووجی یەقین «صار رحمةً علی العالمين»
بۆ ژێرزەمین و ئەفلاکی بەرین سوللەی ئەووەلین، سوللەی ئاخیرین
«من المسجد الحرام الٲنفس الي المسجد الٲقصي المقدّس»
تا ئەگرە قەتعی و نەسی کیتابە ئینکاری کوفرە دائیم عەزابە
«منهُ للسما و منهُ الی ماشاءالله من حِلی العُلی»
سابت بە خەبەر مەشهوورە و ئاحاد ترتیباً ئینکار بیدعەتە و فەساد
لادە لە ڕێگەی بیدعەت و مونکەر بێرە سەیری سەیر سەییدی سەروەر
بارەی ناسووتی لە مەیدان ئاورد حەی کرد و نەی کرد، پەی کرد و تەی کرد
لە گەرمیی سەمووم نزیکی ئەو ڕەوت دای لە جیبرەئیل «لو دنوت» کەوت
پێی ناسووتی سووت، مەلەکووتی مات «هاتِ الكؤوس»ی لاهووت ئەلای هات
هەر چەند کە قەدەم قوربەتی دەنا لەو: نەوای «ٲدن»، لەم: «ثمّ دنی
فَتَدلّی» تا لاچوو پێ و قەدەم حودووس بە ئەدەب هاتە پێی قیدەم
«فكان قابَ قوسين ٲوٲدنی» مابەینی ئیمکان وجووبی ئەسنا
«فٲوحی الی عبدهِ ما ٲوحی و فاحَ ما فاح عليهِ فوحا»
فەلەک پڕ مەلەک، سیدرە غەوغا بوو «مازاغ البَصَر»، «وَ مَا طغی» بوو
ویسعەتی مەشرەب ناموتەناهی هیچ لە ئاگاهی نەیدەکرد لاهی
ئومووری قودسی لە دڵ دەدەن سەر «ثم تنتقل منه للبصر
بل لسائر الحسّ والقِوی بل لِعالَم الخلق والسَّوِی»
بە هەر وەجهێ دڵ عیرفانی پێی بوو بەو ڕوو بۆ بەسەر ڕوئیەتی دای ڕوو
بەسیرەت ناسی، بەسارەت بینی دڵ بێنی درۆی نەدا لە بینی
ڕێی چەند هەزار ساڵ، تەی چەند حیجابات، زاتی حەق، کەلام، سوئال، جەوابات
چوو، بوو، دیی، بیستی، کریا، دریاوە هاتەوە و حەڵقە هەر دەلەریاوە
هەی تەل! هەی تێی گەی؟! پێی گەی؟! هەی نەیخۆی! وەک ماری زامدار هەر پێچ دا لە خۆی!
فەرقیان، هەی فام ئەبنای زەمانە! هەر لە سەرزەمین تا ئاسمانە
شۆڵەی ئەو بەدرە لەو دەورە ئەوشەو شەونم لەو هەورە بەو تەورە ئەوشەو
دای وە دەشتی دڵ گشت ئەسفیادا وەشت وە کشتی سیڕ گشت ئەولیادا
«ٲشرقَتِ الٲرض...» تەئویل دریاوە «ماءة حبّة...» تەفسیر کریاوە
پەردەی زوڵمانیی نەفسانی لاچوو تۆمی وەردی عیلم عیرفان سەر ئاو بوو
خەندەی غونچەی کەشف کەونی و ئیلاهی سەوزەی کەرامات ناموتەناهی
هەر یەک بە تەرزێ خۆی نومایش دا باغچەی ئەولیای پێ ئارایش دا