तरुण तपसी/14
अलि बेर पछी तपोधन
तपसीको मुखपद्म पावन।
ढकमक्क भयो पुरा पुरा
चुहिहाले मकरन्द झैं कुरा।।1।।
खिचातानी हेर्दै गरम पसिनाको छक परी
झुकेको मौकामा प्रकृतिजननीले शिरभरी।
गुतायिन् त्यै फेरी फल र फुलको दीर्घ पगरी
जुटे जस्ले गर्दा अतिथि अघि झैं लाखन थरी।।2।।
लुछे, लाछे उस्तै किसिमसित त्यो दीर्घ पगरी
जती जस्ले पायो भरशक लुछ्यो लालच धरी।
म उस्तै नङ्गा भै अबुझ दुनियाँको चलनमा
उदेकायें खाली नलिइ पिर वा दर्द मनमा।।3।।
गरी यै ढाँचाले परहित सदा भक्तिसहित
बिते मेरा सुस्तै विजनपथमा वर्ष बहुत।
भयो फुस्रो धुस्रो तन पनि कडा कालगतिले
सबै लुर्का फुर्का मकन दिन छोडिन् प्रकृतिले।।4।।
म भोग्थें वर्षेनी जुन विभवले चोट अरुका
लुछिन्थें, लाछिन्थें, उहि सब भयो कारण फुका।
छुट्यो लण्ठा, टण्टा, अटल गजधम्मे बनिकन
म लागें एकाकी फगत उहि छायासुख दिन।।5।।
कुनै वेला आये युवक रसिला गोप लहडी
झिके ऐना, लाये तिलक पनि सिन्दूर रगडी।
पुछे औँला मेरो विपुल कटिमा त्यो सिंदुरको
बस्यो रातो धर्सो गुरुसदृश भै मूर्खहरुको।।6।।
चले ग्वाला, ढाक्रे फिर उहि थलामा गइ बस्यो
हिँड्यो ढाक्रे, हिँड्दा अलिकति त्यहाँ चामल खस्यो।
त्यहाँ त्यो सिन्दूराऽक्षत नगिच देख्यो जब अनि
चढायो अर्काले किन किन मलाई फुल पनि।।7।।
जसै त्यो सिन्दूराऽक्षतसहित देख्यो फुल, अनि
रहेछन् द्यौता ई भनिकन झुकायी शिर पनि।
थप्यो रोटी, माला, अबिरहरु अर्को अघि सरी
म द्यौता भैहालें अबुझ बटुवाको जुनिभरी।।8।।
कसैले त्यो देखी प्रणयसित गङ्गाजल दियो
कुनै आयो पञ्चाऽमृतहरु चढायो खुशि भयो।
कसैले श्रीखण्डप्रभृति बढिया चन्दन दियो
ध्वजा टाँगी कोही ऽ:जय जननिऽ: भन्दै घर गयो।।9।।
कुनै राती बस्ता अबुझ बिचरा धूपसहित
झिनू बत्ती बाली विनयसित भन्थे ऽ:गर हितऽ:।
कुनै सत्तू, च्यूरा अलिकति झिकी अर्पण गरी
स्वयं खान्थे, चल्थे हरबखत मेरो भर परी।।10।।
कुनै घुम्थे छर्दै फुल, मकन दायाँतिर गरी
कुनै ढोग्थे पुष्पाऽञ्जलिसहित भेटी पनि धरी।
बढ्यो एवंरीत्या प्रतिदिन ठुलो पूजनकला
पुजारी भै लुट्थे पटु पुरुष नैवेद्य, मसला।।11।।
मलाई यस्तो होस्, पछि म गरुँला पूजन भनी
कुनै थाले गर्न भ्रमवश कठै भाकल पनि।
पुग्यो उस्को इच्छा विधिवश, म दाता हुन गयें
गर्यो पूजा भारी, मुसुमुसु म हाँसेर उभियें।।12।।
कुनै च्याङ्ग्रा, बोका प्रभृति पशु रेट्थे बलि भनी
कसैले टक्र्याये मकन खुकुराका फुल पनि।
कसैले घोप्ट्याये हरकिसिमको मद्य पदमा
म जो देख्दा डुब्थें अति कठिन भित्री विपदमा।।13।।
कसैले भूमे हुन् भनि मकन माने, बलि दिये
कसैले पूजामा विकट वनदैवी पद दिये।
कसैले वाराही भनि हृदयले पूजित भयें
कसैका आँखामा अति जहरिलो नाग म थियें।।14।।
कसैले द्योराली भनिकन ठुलो आदर गरे
कुमारीको श्रद्धा लिइकन कसैले स्तुति गरे।
कसैले हेर्दा त्यै विजन पथको यक्ष म थियें
कसैको लेखामा भय भुटिदिने भैरव भयें।।15।।
हली, घाँसी, ग्वाला, कृषक, भरिया आदि यसरी
सदा पूजा गर्दै चरणतलमा लम्पट परी
पुकारा यो गर्थे ऽ:प्रभु सकल इच्छा सफल होस्ऽ:
म भन्थें बिस्तारै अबुझ तिमिमा आत्मबल होस्।।16।।
सदा यै चालाले अबुझहरु विश्वासवश भै
त्यहाँ लागीहाले विधिसहित पूजा दिन सबै।
म द्यौता, त्यो चौकी विधिविहित देवस्थल भयो
पछी सुस्तै सुस्तै मुलुकभर माहात्म्य फिँजियो।।17।।
कुनै भन्थ्यो साक्षात् मकन इनले दर्शन दियिन्
कुनै भन्थ्यो स्वप्नाबिच नगिच आयिन् र दबियिन्।
कुनै भन्थ्यो मैले कति कति सुनें शब्द इनको
कुनै भन्थ्यो मेरो सब हरिदियिन् कष्ट मनको।।18।।
कुनै भन्थ्यो राती सकल जमिनै बल्दछ अरे
कुनै भन्थ्यो पैले इनिकन नमान्ने सब मरे।
अहो यस्तैयस्ता उपकथन, हल्लाहरु गरी
फसे सारा बोक्रे विधिनियमपट्टी हरि हरि।।19।।
बनी ध्यानी पीताऽम्बर कमरमा टम्म पहिरी
लिई माला, छालाउपर दृढ पद्माऽसन धरी।
जपी जागा गर्थे बुधहरु ठुला जन्तर बुटी
थियो मानू चौकी उस बखतको सिद्धिढुकुटी।।20।।
गयो बढ्दै चढ्दै किन किन ठुलो पूजनकला
मजैमा घन्कन्थे घननन गरी घण्ट, तबला।
अनौठाको आडम्बर उदित भो मर्त्यमनमा
कठै त्यस्सै भाग्यो श्रुतिविहितअध्यात्म वनमा।।21।।
महात्मा भै कोही फगत परनिन्दाकन गरी
म यस्तो हूँ भन्दै श्रवणबिच हालाहल भरी।
बटुल्थे वा लुट्थे हरकिसिमले गुह्य गठरी
कुनै चाबी बस्थे गरम हलुवा, घेवर, पुरी।।22।।
निचोरी निर्धाका रगतपसिना घूस बटुली
ठुलो पूजासामासहित लिइ बोकाहरु बलि।
कुनै पूजा गर्थे ऽ:जननि खुसि होऊऽ: भनिकन
म रुन्थें त्यो देखी मनुजमतिको उग्र पतन।।23।।
क्रमैले त्यो चौकी अतिशय ठुलो तीर्थ गनियो
हजारौं के लाखौं मनुजहरुको भीड उनियो।
अहा त्यो वेलाको अति मधुर मेला रमझम
थियो यौटा भारी चटकमय भाग्योदयसम।।24।।
हजारौं धर्माऽऽत्मा जनहरु तहाँ रातदिवस
बसी गर्थे लाखौं किसिमसँग सद्धर्मबहस।
मलाई जो मान्थे तिनिहरु ठुला आस्तिक थिये
नमान्ने जो जो हुन् तिनिहरु हठी नास्तिक भये।।25।।
अहिंसा अस्तायो, यम, दम, दया, सत्य दलियो
क्षमा, मैत्री भाग्यो, प्रणय, शम, सन्तोष छलियो।
उज्यालो, देखौवा तिलक अति सानू अबिरका
निशाना भैहाल्यो विधिवश कठै धर्मतिरको।।26।।
उदेकाई खाली नलिइ मनमा ग्लानि कटुता
सबै हेर्दाहेर्दै चटकमय त्यो धर्मपटुता।
बितीहाल्यो धेरै समय, जुग अस्तोन्मुख भयो
नगीचैमा आई गहनगति विज्ञान उभियो।।27।।
थियो जस्तो पैले चटकमय त्यो धर्म नकली
जुट्यो उस्तै आई चटकमय विज्ञान नकली।
दुवै लागे ठाडै भिडिन सबको शान्तिविधिमा
म डूबें त्यो देखी अति गहन चिन्ताजलधिमा।।28।।
कहिकन सब त्यस्तो अन्धविश्वासशाली
अबुझ मनुजको त्यो भावनाको प्रणाली।
मन सब तपसीले श्वासका साथ बाँधी
अलि छिन लिन लागे शान्तिशाली समाधि।।29।।