ပဉ္စသတဘိက္ခုဝတ္ထုဂါထာ
၃-စိတ္တဝဂ်
၆-ပဉ္စသတဘိက္ခုဝတ္ထုအဋ္ဌကထာဂါထာ
ယန္တ သန္တံ ပဒံ အဘိသမေစ္စ၊
သက္ကော ဥဇူ စ သုဟုဇူ စ,
သုဝစော စဿ မုဒု အနတိမာနီ။
သန္တံ၊ ဖြစ်ပျက်မစပ်, အငြိမ်းဓာတ်ဖြင့်, မပြတ်ပုံသေ, အေး မြပေထသော။ ပဒံ၊ ရောက်သင့်ရောက်ထိုက်, ဉာဏ်မြင်ဆိုက်က, တိုက်ရိုက်သိရန်, မြတ်နိဗ္ဗာန်ကို။ အဘိသမစ္စ၊ လောကီဉာဏ်ဖြင့်, အသင့်မှန်းဘိ, ကောင်းစွာသိ၍။ အတ္ထကုသလေန၊ ကျင့်စဉ် အစားစား, ကိုယ့်စီးပွား၌, လိုလားကျွမ်းကျင်, သူတော်စင်သည်။ ယံ ကရဏီယံ၊ အကြင်ပြုကျင့်ဖွယ်ရာ, သိက္ခာ၃ရပ်, အကျင့်မြတ် သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ ကရဏီယံ၊ ထိုပြုကျင့်ဖွယ်ရာ, သိက္ခာ၃ရပ်, အကျင့်မြတ်ကို။ ကရဏီယံ၊ မချွတ်ဧကန်, အမှန်ပြုကျင့်ထိုက်၏။ (အာရညကော၊ တော၌နေခြင်းအလေ့ရှိသော။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်း သည်။) သက္ကော စ၊ ကိုယ်အသက်ပါ, မငဲ့ညှာဘဲ, လွန်စွာကြိုးပမ်း, ကျင့်စွမ်းနိုင်သူသည်လည်း။ အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဥဇု စ၊ ကိုယ်နှုတ် ၂-ပါး, မလှည့်စားဘဲ, ရိုးသားမြင့်မြတ်, ဖြောင့်မတ်သူသည်လည်း။ အဿ၊ ရာ၏။ သုဟုဇု စ၊ စိတ်နေစိတ်ထား, မလှည့်စားဘဲ, ရိုး သားမြင့်မြတ်, လွန်ဖြောင့်မတ်သူသည်လည်း။ အဿ၊ ၏။ သုဝစော စ၊ မိတ်ဆွေဆရာ, ဆုံးမပါလျှင်, ကောင်းစွာဆိုလွယ်, ဆုံးမ လွယ်သူသည်လည်း။ အဿ၊ ၏။ မုဒု စ၊ ရွှေကောင်းရွှေသန့်, ပြု တိုင်းခန့်သို့, နူးညံ့ပျော့ပျောင်းသူသည်လည်း။ အဿ၊ ၏။ အနတိမာနီ စ၊ မျိုးရိုးကိုစွဲ, ဂုဏ်ကိုစွဲ၍, လွန်ကဲသော မာန်မာန မရှိသူသည်လည်း။ အဿ၊ ၏။ (ဋ္ဌ-၈၈)
ကရဏီယ...အဘိသမစ္စ။ ။ အဋ္ဌကထာတို့၌ အနက်ပေးပုံ ၃နည်း ဖွင့်၏၊ အထက်၌ တတိယနည်းအတိုင်း ပေးခဲ့သည်၊ ပဌမနည်း, ဒုတိယနည်းတို့အလို အောက်ပါ အတိုင်းပေးပါ။
ပထမနည်း။ ။ သန္တံ-သော၊ ပဒံ-ကို၊ အဘိသမစ္စ-မဂ်ဉာဏ်အမြင် ပေါက်, ရှေးရှုရောက်၍၊ (ဝိဟရိတုကာမေန-နေခြင်းငှာ အလိုရှိသော၊) အတ္ထကုသလေန-သည်၊ ယံ ကရဏီယံ-အကြင်ပြုကျင့်ဖွယ်ရာ, သိက္ခာ၃ ရပ်, အကျင့်မြတ်သည်၊ (အတ္ထိ)၊ တံ ကရဏီယံ- ထိုပြုကျင့်ဖွယ်ရာ, သိက္ခာ ၃ရပ်, အကျင့်မြတ်ကို၊ ကရဏီယံ-၏။
ဒုတိယနည်း။ ။ ပဒံ-ကို၊ သန္တံ-ဖြစ်ပျက်မစပ်, အငြိမ်းဓာတ်ဖြင့်, မပြတ်ပုံသေ, အေးမြပေ၏ဟူ၍၊ အဘိသမစ္စ-လောကီဉာဏ်ဖြင့်, အသင့် မှန်းဘိ, ကောင်းစွာသိ၍၊ (တံ-ထိုနိဗ္ဗာန်ကို၊ အဓိဂန္တုကာမေန-ရခြင်းငှာ အလိုရှိသော၊) အတ္ထကုသလေန-သည်၊ ယံ ကရဏီယံ-သည်၊ (အတ္ထိ)၊ တံ ကရဏီယံ ကရဏီယံ။ [၃နည်းလုံး၌ ကရဏီယံကို အဓိကာရနည်း အရ ယံ တံသို့ လိုက်ပေးသည်၊ ယံ တံ၂ပုဒ်လုံး ပဌမန္တချည်းဖြစ်သည်။]
ယံ တံ အနက်တစ်နည်း။ ။ “ယံကား အနိယမပဌမန္တ, တံကား နိယမဒုတိယန္တ”ဟု တစ်နည်းဖွင့်သေး၏၊ အာဝုတ္တိနည်း, အဓိကာရနည်း အရ ယံ တံကို ပဒံနှင့် တွဲ၍လည်းကောင်း ကရဏီယံနှင့် တွဲ၍လည်း ကောင်း ပေးရသည်။
ပဌမနည်း၌ “သန္တံ-သော၊ ယံ ပဒံ-အကြင်နိဗ္ဗာန် သည်၊ (အတ္ထိ)၊ တံ ပဒံ-ထိုနိဗ္ဗာန်ကို၊ အဘိသမစ္စ-မဂ်ဉာဏ်အမြင်ပေါက်, ရှေးရှုရောက်၍၊ (ဝိဟရိတုကာမေန-သော၊) အတ္ထကုသလေန-သည်၊ ယံ ကရဏီယံ-သည်၊ (အတ္ထိ)၊ တံ ကရဏီယံ-ကို၊ ကရဏီယံ-၏”ဟု ပေးပါ။
ဒုတိယနည်း၌ “ယံ ပဒံ-သည်၊ (အတ္ထိ) တံ ပဒံ-ကို၊ သန္တံ-၍၊ အဘိသမစ္စ-လောကီဉာဏ်အရ, မှန်းဆသိမြင်၍၊ (တံ-ထိုနိဗ္ဗာန်ကို၊ အဓိဂန္တုကာမေန-သော၊) အတ္ထကုသလေန ၊ပေ၊ ကရဏီယံ-၏”ဟု ပေးပါ။
တတိယနည်း၌ “သန္တံ-သော၊ ယံ ပဒံ-သည်၊ (အတ္ထိ)၊ တံ ပဒံ-ကို၊ အဘိသမစ္စ-လောကီဉာဏ်အရ, မှန်းဆသိမြင်၍၊ အတ္ထကုသလေန ၊ပေ၊ ကရဏီယံ-၏”ဟု ပေးပါ။ (ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၂၀၁၊ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၈)
ပဉ္စသတဘိက္ခုဝတ္ထုပါဠိဂါထာ
နဂရူပမံ စိတ္တမိဒံ ဌပေတွာ၊
ယောဓေထ မာရံ ပညာဝုဓေန,
ဇိတဉ္စ ရက္ခေ အနိဝေသနော သိယာ။
(ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသူရဲကောင်းသည်။) ဣမံ ကာယံကေသာလောမာ, ပေါင်းစုကာဖြင့်, ရောဂါမြားမြောင်, ဤကိုယ် ကောင်ကို။ ကုမ္ဘူပမံ၊ မြေအိုးဟူသောဥပမာရှိသည်ကို။ ဝါ၊ မြေအိုး နှင့် တူသည်ကို။ ဝိဒိတွာ၊ ဉာဏ်ဖြင့်ဆင်ခြင်, သိမြင်ပြီး၍လည်းကောင်း။ ဣဒံ စိတ္တံ၊ ဤဝိပဿနာစိတ်ကို။ နဂရူပမံ၊ မြို့ရိုးကျုံးပြ, လမ်းသုံးခွနှင့်, လမ်းမလမ်းသွယ်, ခံ့ထည်သော မြို့ဟူသောဥပ မာရှိအောင်။ ဝါ၊ ခံ့ထည်သောမြို့နှင့် တူအောင်။ ဌပေတွာ၊ အာရုံ များစွာ, ဝင်မလာဖို့ , လုံခြုံစွာထားပြီး၍လည်းကောင်း။ ပညာဝုဓေန၊ ဝိပဿနာ, မဂ်ပညာဟု, ကိလေသာပယ်ကြောင်း, လက် နက်ကောင်းဖြင့်။ မာရံ၊ ကိလေသာမာန်, သူပုန်ရန်ကို။ ယောဓေထ၊ တွန်းလှန်တိုက်ခတ်, သတ်ဖြတ်ရာ၏။ ဇိတဉ္စ၊ အောင်အပ်ပြီး လတ်, ဖြစ်စေအပ်သည့်, နုဖပ်လှစွာ, တရုဏဝိပဿနာကို လည်း။ ရက္ခေ၊ သမာပတ်ဈာန်, ဝင်စံပြီးကာ, သင်္ခါရစု, ကောင်းစွာ ရှုလျက်, ဥတုနေရာ, အစာဓမ္မ, သပ္ပာယဖြင့်, ယုယပုံသေ, စောင့် ရှောက်၍ နေရာ၏။ အနိဝေသနော၊ ဈာန်သမာပတ်, မပြတ်ဝင် ကာ, အိမ်နေရာသို့, အတွယ်အတာမရှိသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ (ပါ-၄၀)
ပဉ္စသတဘိက္ခုဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။