အနတ္ထပုစ္ဆကဗြာဟ္မဏဝတ္ထုဂါထာ
၈-သဟဿဝဂ်
၄-အနတ္ထပုစ္ဆကဗြာဟ္မဏဝတ္ထုအဋ္ဌကထာဂါထာ
ဧကဿဒ္ဓါနဂမနံ, ပရဒါရူပသေဝနံ၊
ဧတံ ဗြာဟ္မဏ သေဝဿု, အနတ္ထံ တေ ဘဝိဿတိ။
ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား! (ယံ) ဥဿူရသေယျံ၊ အကြင်အထက်၌ ရောက်သော နေရှိရာအခါ၌ အိပ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ အကြင်နေမြင့်ရာအခါ၌ အိပ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ (ယံ) အာလသျံ၊ အကြင်ပျင်းရိသူ၏အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ (ယံ) စဏ္ဍိက္ကံ၊ အကြင်ကြမ်းတမ်းသူ၏အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ (ယံ) ဒီဃသောဏ္ဍိယံ၊ အကြင်ရှည်ကြာသော ကာလပတ်လုံး သေ သောက်ကြူးသူ၏အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဧကဿ၊ တစ် ယောက်တည်း၏။ (ယံ) အဒ္ဓါနဂမနံ၊ အကြင်ခရီးရှည်သွားခြင်း သည်လည်းကောင်း။ (ယံ) ပရဒါရူပသေဝနံ၊ အကြင်သူတစ်ပါး၏ မယားကို မှီဝဲခြင်းသည်လည်းကောင်း။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။) ဧတံ၊ ဤ အလုံးစုံကို။ သေဝဿု၊ မှီဝဲလော။ တေ၊ သင်၏။ ဝါ၊ အား။ အနတ္ထံ၊ အကျိုးမဲ့သည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လိမ့်မည်။ (ဋ္ဌ-၁၄၅)
ဥဿူရသေယျံ။ ။ ဥဿူရသေယျန္တိ အတိဒိဝါ သယနံ ဥဒ္ဓံ ဂတံ သုရံ (သူရံ) သူရိယံ ဧတဿ ကာလဿ အတ္ထိ, အသ္မိံ ဝါ ကာလေ သံဝိဇ္ဇတီတိ ဥဿူရံ၊ ဥဿူရေ သေယျံ, ဥဿူရံ ဝါ သေယျန္တိ ဥဿူရ- သေယျံ(ဓမ္မဋီ)။ ဝိသုဓာန်၌ “ဥဂ္ဂတော+သူရော ယတ္ထာတိ ဥဿူရော”ဟု ပြု၏။
ဓမ္မယော-၅၂။ ။ သေယျသဒ္ဒါ နပုံလိင်, ဣတ္ထိလိင်ဟု ၂မျိုးရှိရာ နပုံလိင် ပဌမန္တဖြင့် ဖွင့်သော ဓမ္မဋီအတိုင်း ပေးခဲ့သည်၊ ဒုတိယန္တယူသော ဓမ္မယောအလို “ဥဿူရသေယျံ-အကြင်အထက်၌ ရောက်သော နေရှိရာ အခါ၌ အိပ်ခြင်းလည်းကောင်း၊ ပေ၊ ပရဒါရူပသေဝနံ-ကောင်း၊ (ဣတိ- ဤသို့သော၊) ဧတံ-ဤ အလုံးစုံကို၊ သေဝဿု-လော”ဟုပေးပါ။
ဒီဃသောဏ္ဍိယံ။ ။ ကတ္တဗ္ဗာကတ္တဗ္ဗံ အဝိစာရေတွာ အတ္တနာ ဝတ္ထုကာရဏာ သဗ္ဗံ ဒေယျဓမ္မံ သနောတီတိ သောဏ္ဍော၊ [သန(ဒါန အနက်+ဍ၊ သ၏ အ-ကို ဩပြု၊ နကို ဏပြု၊-ဓာန်-ဋီ-၂၁၂၊] (တစ်နည်း) သုဏတိ ဟိံသတီတိ-သောက်သူကို ညှဉ်းဆဲတတ်သောကြောင့်၊ သုဏ္ဍာ (သေရည်, သေရည်ဆိုင်)၊ သုဏ္ဍာယံ+အဘိရတော သောဏ္ဍော၊ [သုဏ္ဍာ '+အဏ်(ဏ)၊-ထောမ။] (တစ်နည်း) သုဏ္ဍာယံ (သုရာယံ)+ကုသလော သောဏ္ဍော၊ (တစ်နည်း) သုဏ္ဍာယံ (ပါနာဂါရေ)+ဘဝေါ ဌိတော ဝါ သောဏ္ဍော(ဓာန်-ဋီ-၇၃၀)။ ဝိဂြိဟ်အခိုက်၌ သေသောက်ကြူးသူကို ရသော်လည်း ပုဒ်ပြီးသော အခါ အပျော်အပါးလိုက်စားသူအားလုံးကို ရသည်၊ ထိုကြောင့် ဓမ္မဋီ၌ “စိရကာလံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ ဣတ္ထိဓုတ္တအက္ခဓုတ္တသုရာဓုတ္တဘာဝေါ”ဟု ဖွင့်သည်၊ ဤအဖွင့်ကြည့်၍ “သောဏ္ဍဿ+ဘာဝေါ သောဏ္ဍိယံ၊ ဒီဃံ+သောဏ္ဍိယံ ဒီဃသောဏ္ဍိယံ”ဟု ဆက်ပြု။ ဓမ္မဋီ၌ ဣတ္ထိဓုတ္တ, အက္ခဓုတ္တ, သုရာဓုတ္တ ၃မျိုးလုံးကို ဖွင့်သော်လည်း ဣတ္ထိဓုတ္တကို ပရဒါရူပသေဝနံဖြင့် ယူနိုင်သော ကြောင့် သောဏ္ဍအရ ကျန်၂မျိုးကိုသာ ယူသင့်သည်။
အနတ္ထပုစ္ဆကဗြာဟ္မဏဝတ္ထုပါဠိဂါထာ
အတ္တဒန္တဿ ပေါသဿ, နိစ္စံ သညတစာရိနော။
ဇိတံ အပဇိတံ ကယိရာ, တထာရူပဿ ဇန္တုနော။
အတ္တာ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ဇိတံ (ဇိတော)၊ အောင်အပ်သော်။ [တစ် နည်း= ဇိတံ (ဇိတော)၊ ကိလေသာကို အောင်ပြီးသော။ အတ္တာ၊ မိမိသည်။] ဟဝေ၊ စင်စစ်။ သေယျော၊ မြတ်၏။ ဣတရာ၊ မိမိကိုယ်ကို အောင် အပ်သူမှ တစ်ပါးသော။ (ကိလေသာကို အောင်ပြီးသော မိမိမှ တစ်ပါးသော)။ ယာ စ အယံ ပဇာ၊ အကြင်သတ္တဝါအပေါင်းသည်ကား။ ဇိတံ (ဇိတာ)၊ လောင်းကစားခြင်းစသည်ဖြင့် အောင် နိုင်သည်။ (ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။) [တစ်နည်း=ဣတရာ၊ သော။ ဇိတံ (ဇိတာ)၊ လောင်းကစားခြင်းစသည်ဖြင့် အောင်နိုင်သော။ ယာ စ အယံ ပဇာ၊ အကြင်သတ္တဝါအပေါင်းသည်လည်း။ ဘဝေယျ၊ ရှိရာ၏။] (တဿာထိုသတ္တဝါအပေါင်း၏။ ဇိတံ၊ လောင်းကစားခြင်းစသည်ဖြင့် အောင်နိုင်ခြင်းသည်။ န သေယျော၊ မမြတ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ် ကြောင့်နည်း? ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။) အတ္တဒန္တဿ၊ မဂ်၄-ပါး ဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ဆုံးမပြီးသော။ ပေါသဿ၊ ယောကျ်ားဖြစ်သော။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ သညတစာရိနော၊ ကိုယ်နှုတ်တို့ဖြင့် စောင့်စည်းအပ် သော အကျင့်ရှိသော။ တထာရူပဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဇန္တုနော၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဇိတံ၊ အောင်နိုင်ခြင်းကို။ အပဇိတံ၊ ရှုံးအောင်။ ဒေဝေါ၊ နတ်သည်။ နေဝ ကယိရာ၊ မပြုနိုင်။ ဂန္ဓဗ္ဗော၊ ဂန္ဓဗ္ဗနတ် သည်။ န ကယိရာ၊ နိုင်။ ဗြဟ္မုနာ၊ ဗြဟ္မာနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ မာရော၊ မာရ်နတ်သည်။ န ကယိရာ၊ နိုင်။ (တသ္မာ၊ ထိုကြောင့် တည်း။) (ပါ-၁၀၄၊ ၁၀၅)
အတ္တဒန္တဿ။ ။ ယော ပန စတူဟိ အရိယမဂ္ဂေဟိ အတ္တနော ဒန္တတာယ အတ္တဒန္တော(ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၉)။ ဤအဖွင့်အလို “ယော”ဟု ကတ္တားရှိသောကြောင့် “အဒမီတိ ဒန္တော၊ အတ္တနော+ဒန္တော အတ္တဒန္တောမဂ်၄ပါးတို့ဖြင့် မိမိကို ဆုံးမပြီးသူ(ရူဋီ၊၁၁၃)”ဟု ပြု၊ (တစ်နည်း) “ဒမနံ ဒန္တော၊ အတ္တနော+ဒန္တော ယဿာတိ အတ္တဒန္တော-မိမိကို ဆုံးမခြင်းရှိသူ” ဟု ပြု။ (နီတိသုတ္တနိ၊၁၊၃၂၂၊ ရူဘာ၊၁၊၄၅၈)
အနတ္ထပုစ္ဆကဗြာဟ္မဏဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။