រឿងលោកសង្ឃសាងវិហារ
ថ្ងៃ ១ មានបុរសពាលម្នាក់វាដឹងថា លោកគ្រូនោះមានប្រាក់ ៨០ រៀល ទើបវាតែងកាយស្លៀកពាក់ហាក់ដូចជាដង្ខៅឈើ មានចៅពាលម្នាក់ទៀត ធ្វើជាកូនឈ្នួលដើរតាមក្រោយ ចូលទៅវត្តនោះ ដល់ហើយវាឡើងទៅឯទីវិហារចាស់ ធ្វើកិរិយាពុំនាំពាក្យចរចានឹងអ្នកណា ១ ឡើយ វាឲ្យកូនឈ្នួលនោះទាញខ្សែម្ខាង វាទាញម្ខាង វាវាស់ទទឹងបណ្ដោយវិហារហើយ វាធ្វើជាសរសេរខ្នាតដាក់សៀវភៅវាស់ព្រះវិហារនោះទៅមក តែពីរនាក់នឹងកូនឈ្នួល។ ឯបណ្ដាភិក្ខុសាមណេរទាំងឡាយ ឃើញអាពីរនាក់ទាញខ្នាតវាស់ព្រះវិហារខ្លួនដូច្នោះ ក៏សង្ស័យទីទៃៗ លោកខ្លះទៅពិតទូលលោកចៅអធិការៗ ក៏នឹកសង្ស័យថា ឧបាសកគេមកវាសវិហារយើងនេះហេតុអ្វីអេះ ! ទំនងគេនឹងចង់ជួយសាងវិហារយើងដឹង បើដូច្នេះគួរតែទៅស៊ើបសួរមើលឲ្យដឹងការ ថាហើយលោកចៅអធិការរៀបអាត្មាសុភាពដើរទៅរកចៅពាលនោះ ឯចៅពាលយល់លោកគ្រូចៅអធិការមកដល់ ក៏ធ្វើជាឈប់វាស់តាំងសរសេរកត់ដាក់សៀវភៅ ហើរបែរទៅលើកដៃសម្ពះថា លោកម្ចាស់នេះឬជាចៅអធិការវត្តនេះ ? ចំរើនពរ អាត្មាភាពនេះឯងជាចៅអធិការ ករុណាម្ចាស់ព្រះវិហារនេះ ជាមានលោកអ្នកឯណាគិតធ្វើហើយឬពុំមានទេ ? ចំរើនពរ ពុំមានលោកអ្នកឯណាមានសទ្ធាធ្វើទេ តែរូបអាត្មាភាពនេះ ឃោសនាញាតិញោមជើងវត្តបានបច្ច័យបន្តិចបន្តួច នឹងធ្វើពុំទាន់បានចំរើនពរ ឱបើដូច្នោះករុណាម្ចាស់ ប្រោសមេត្តាខ្ញុំករុណាសាងទៅដឹងវិហារនេះ ព្រោះខ្ញុំព្រះករុណាជាដង្ខៅក្បួនឈើបាននាំមកហើយ តែពុំទាន់ដល់ទីនេះនៅឡើយ ខ្ញុំព្រះករុណាចុះមកមើលទី នឹងដាក់ក្បូនឈើជាមុន ឥឡូវឃើញទីកំពង់វត្តលោកគ្រូម្ចាស់នេះ ទីទូលាយសប្បាយ គួរដាក់ចំណាយបាន មួយទៀតរឿងឈើធ្វើវិហារនោះ ខ្ញុំព្រះករុណាបានចាត់មកនឹងក្បូនជាស្រេច បើខ្វះខាតទៀត សូមលៃលកយកឈើក្បូននោះថែមថយ ត្រាតែឲ្យគ្រប់ករុណាម្ចាស់កុំព្រួយព្រះទ័យឡើយ សូមតែកំឡាំងជួយលើកជួយដាក់សែងលីប៉ុណ្ណោះចុះ ត្បិតខ្ញុំព្រះករុណាតិចគ្នានឹងធ្វើ ។ « ចំរើនពរ បានទេ ឯខាងកំឡាំងសែងលីនោះ ជាភារៈលើអាត្មាភាពចុះ » ។ « ករុណាម្ចាស់បើលោកគ្រូម្ចាស់ជួយផងនោះ ការនោះយល់ជាកើតឆាប់ » ។ ចៅពាលនិយាយប្រៀបប្រាយបណ្ដើរ ធ្វើជាប្រើអាការៈ បន្តិចបើកនាលិកាដក់មើលម៉ោង បន្តិចធ្វើជារើយកក្រដាសប្រាក់អំពីថង់ស្បែកមករាប់ លោកចៅអធិការឃើញចៅពាល វាសំដែងចេញដូច្នោះ ក៏រឹតតែជឿពេញចិត្ត ហើយថា ចំរើនពរ អញ្ជើញញោមដង្ខៅទៅឯកុដិសិន ។ ករុណាមិនអីទេ ថាហើយក៏នាំកូនឈ្នួលទៅឯកុដិលោកចៅអធិការៗ ឲ្យក្មេងយកកន្ទេលថ្មីខ្នើយថ្មី រៀបទទួលហើយអញ្ជើញចៅពាលឲ្យអង្គុយសមគួរហើយ ឲ្យក្មេងសិស្សដាំតែល្អ ស្ករល្អតាំងលៀងចៅពាលនោះ ឯចៅពាលក៏សន្ទនាប្រស្រ័យនិយាយពីរឿងធ្វើវិហារនោះ ជាអនេកបរិយាយផ្សេងៗ ។ លោកចៅអធិការក៏រួសរាយសប្បាយចិត្ត ព្រោះត្បិតត្រូវអារម្មណ៍ដែលសន្សំមកយូរហើយ លុះពេលល្ងាច ចៅពាលក៏ថ្វាយបង្គំលាចុះម្នីម្នាដើរចេញមកបន្តិច ក៏គេចចូលទៅវិញ ហើយថា « ករុណាម្ចាស់ ឥឡូវនេះកូនឈ្នួលវាសូមបើកប្រាក់ខ្ញុំករុណាមានតែក្រដាសប្រាក់ ១០០ នឹងចែកចាយពុំបាន សូមទានប្រាក់ដែលឃោសនានោះ សូមខ្ចីចាយសិន ទំរាំតែខ្ញុំព្រះករុណាទៅប្ដូរពីផ្សារបាន ឬ លោកគ្រូម្ចាស់មិនជឿចិត្ត ក៏សូមនិមន្តយកប្រាក់ក្រដាស ១០០ របស់ខ្ញុំករុណាទុកជាសំខាន់ចុះ » ។ ឯលោកចៅអធិការនោះ លុះអំណាចជឿជាប់ហើយ ទើបឆ្លើយថា « ចំរើនពរ បានទេ » ។ ថាហើយក៏ចូលទៅក្នុងកុដិចាក់សោហិបបើកយកប្រាក់ ៨០ រៀលចេញមកឲ្យទៅដៃចៅពាលៗ ក៏ទទួលមួយរំពេចវេចដាក់ក្នុងថង់ស្បែកហើយថា « ករុណាម្ចាស់យកប្រាក់ក្រដាស ១០០ របស់ខ្ញុំព្រះករុណាទុកជាដំណាងឬដូចម្ដេច » ។ « ចំរើនពរ មិនអីទេអញ្ជើញយកទៅចុះ ទុកនៅលើញោមដង្ខៅ ក៏ដូចជាទុកនៅលើអាត្មាភាពដដែល ការវិហារសីមានោះ ក៏ស្រេចនៅលើញោមដង្ខៅហើយ អញ្ជើញទៅ ហើយសូមមកវិញកុំយូរពេក » ។
ចៅពាលបានឱកាសហើយ ក៏ម្នីម្នាចេញទៅខាងផ្លូវមាត់ទន្លេ ដើរទៅកាន់ភូមិក្រោម ត្រាដល់ភូមិជ្រោយចង្វា ចៅពាលនាំគ្នាចុះនាវា (គឺទូកដ ) ឆ្លងដល់ត្រើយក្រុងភ្នំពេញ តាំងទិញស្រាបាយចំណី ឬអាភៀនញៀន ដល់ចូលរោងនាងកិន្នរីស្រីផ្កាមាស ដោយអំពើពាលហោង ។ ឯលោកចៅអធិការនោះនៅរង់ចាំមើលក្បូនឈើជាយូរថ្ងៃ ក៏ពុំឃើញមានធ្លាក់មកដល់ ១ ឡើយ ម្ល៉ោះហើយរឹងជាទុក្ខទោមនស្សនៅ លុះកន្លងខែ ១ – ២ ទៅ ក៏កើតវិប្បដិសារីរំលឹកឃើញសេចក្ដីដែលខ្លួនឆោតខ្លៅ ឲ្យអាពាលដង្ខៅខ្ចីប្រាក់ ៨០ ទៅស៊ីបាត់ជាម្ដង ទាំងពួកញាតិញោមផង ក៏នាំគ្នាគឹកកងស្ដីសន្ទោសលោកចៅអធិការថា « លោកឥតប្រាជ្ញាស្មារតី ទៅជឿមនុស្សពាលអប្រីយឲ្យវាបញ្ឆោតយកប្រាក់អស់ ខានសាងព្រះវិហារ » ។ ខ្លះក៏អស់សទ្ធា លែងចេញប្រាក់ចូលឃោសនាទៀត លោកចៅអធិការ ក៏រឹងជាទុក្ខសល់សែនណែនឱរា ព្រោះពុំសមក្ដីប្រាថ្នា ដោយប្រការយ៉ាងនេះហោង ។
ចប់រឿងសង់ព្រះវិហារ ។
ពាក្យក្មេងវាច្រៀងថា ពាលអើយចៅពាល ចេះវាស់វិហារ ឲ្យសង្ឃសង្ស័យ សង្ឃសាងវិហារមានមារចង្រៃ កន្លងវិស័យ បង់ប៉ែតសិបរៀល ។
អើរឿងពាលនេះ ឯងស្ដាប់មើលចុះ សុទ្ធសឹងមានឧបាយកលផ្សេងៗ ធ្វើឲ្យអ្នកស្រុកទាំងលោកសង្ឃនូវឧបាសកឲ្យលុះអំណាចវា បាននូវសេចក្ដីក្ដៅក្រហាយ ដូចបាននិយាយមកនេះ ហេតុនោះទើបថា មនុស្សពាលនេះ គួរខ្លាចវាណាស់ ពាលនេះមានពុតអំពើធ្វើពុំតែម្យ៉ាងទេ សឹងមានច្រើនយ៉ាងណាស់ពុំឈ្នះនឹងពណ៌នា មានពាលខ្លះប្រើមារយាទយ៉ាងស្និទ្ធ ពាលខ្លះប្រើអំណាចកាច់កិនសង្កត់កំហែង លក់ព្នៃអ្នកស្រុក ដោយអាងខ្លួនថាជាញាតិនឹងអ្នកធំ ។