Kein Hüsung/De Nacht

De Frühling kam mit all sin Gräun^[1]
Un all sin Blaumen^[2] antauteihn^[3]
Un streut sei ut mit vulle^[4] Hand,
As wenn hei recht spillunken ^[5] wull;^[6]
Den nakten Barg, den kahlen Sand,
Denn’ smet^[7] hei s’ tau^[8] mit Hännenvull,
Un sülwst^[9] in Distel un in Durn^[10]
Hett Blaumen hei un Gräuns verlur’n.^[11]
Un as hei hadd’ dit Stück verricht,
Dunn müßt hei sülwst sick d’ræwer freu’n,
Wo^[12] lacht sin helles Angesicht,
As^[13] hei sin Makwark^[14] hett beseihn!
Wo lacht sin klores,^[15] blages Og,^[16]
Wenn ’t ’run kek^[17] up de gräune Flur!
Wo horkt^[18] hei up un spitzt dat Uhr,^[19]
Wenn Nachtigal un Hämpling slog!^[20]
Un danzt herum un juchheit lud:^[21]
»Süh^[22] so! Nu heww ick putzt de Brut!«^[23]
Un spelt^[24] mit sinen Schatz Verstek,
Lurt^[25] ut den gräunen Holt^[26] herut
Un dukt^[27] sick in de klore Bäk,^[28]
Verkrüppt^[29] sick in dat gräune Musch^[30]
Un leggt sick heimlich achter ’n^[31] Busch
Un lacht so lustig un so säut,^[32]
Wenn sine leiwe Brut nich weit,^[33]
Wo eigentlich de Spitzbauw^[34] is.
Un springt herut un höllt^[35] sei wiß^[36]
Un nimmt sei lachend in den Arm
Un drückt sei an sick weik^[37] un warm
Un foppt un brüdt^[38] un lacht un küßt:
»Wenn Du min Schatz man bliwen wist,^[39]
Brukst^[40] nich tau weiten,^[41] wo ick bün;
Ick bün bald hir, ick bün bald dor,^[42]
Ick schin^[43] up Di herun as Sünn,^[44]
Ick spel^[45] as Wind mit Dine Hor,^[46]
Ick sing as Vagel^[47] Di tau Rauh
Un deck Di denn mit Blaumen tau,
Ick weig^[48] as gräune Lindenbom^[49]
Di in den säuten Kinner-Drom,^[50]
Un wenn Du drömst,^[51] denn fött^[52] Di warm
Min Leiw^[53] as stille Nacht in ’n Arm. –
Doch nu, min Schatz, nu kümmt^[54] dat Best,
Nu kümmt uns’ lustig Hochtidsfest;
Ick heww den Dag up Pingsten sett’t,^[55]
Un dortau^[56] is ein Jeder beden,^[57]
De Lust tau Leiw un Lewen hett;^[58]
Ick säd ’t^[59] ehr All,^[60] ick sprök^[61] mit Jeden:
De Bom,^[62] de bringt sin junges Gräun,
Dat Kurn^[63] sin Ohr,^[64] de Blaumen bläuhn,
Tau putzen unsen Hochtidssaal.
Un æwer Barg un æwer Dal^[65]
Tüht^[66] Allens, wat sick freuen kann,
Teihn^[67] all de muntern Gast heran;
De Hund enfängt^[68] sei vör de Dör,^[69]
Un snitt^[70] ehr Kumplementen vör;^[71]
De Katt^[72] sitt up^[73] den Kanapeh
Un nimmt de Gast dor in Enfang;^[74]
De Kater präsentirt den Thee;
Danzmeister is dat flinke Reh,
Un irnsthaft an de Wand entlang
Sitt Ahnt^[75] un Gaus^[76] as olle^[77] Tanten.
De Voß^[78] spelt^[79] Schapskopp^[80] mit den Ganten,^[81]
Un Oß^[82] un Esel Trudeldus;^[83]
De lütten^[84] Vægel sünd Muskanten,
De Lewark^[85] bringt den Morgengruß,
Un wenn wi ’s Abends gahn tau Rauh,^[86]
Denn singt de Nachtigal dortau.
De Minsch hantirt as Herr von ’t Hus,
As Tafel- un as Kellermeister,
Hei bringt up Brüjam^[87] un up Brut^[88]
Mit helle Stimm dat Vivat ut,

Un unser Herrgott is de Preister.«^[89] –

Un Pingsten is ’t; mit gräune Riser^[90]

Sünd putzt de lütten, dürft’gen Hüser,^[91]
De Frühling kickt^[92] mit sine Sünn^[93]
In ’t arme lütte Dörp herin,
Un Mann un Wiw^[94] sitt vör de Dören^[95]
In Frien^[96] unner^[97] gräune Mai’n
Un seihn mit Lust, wo ehre Gören^[98]
Sick ehres jungen Lewens freu’n.
De Nahwer^[99] kümmt un sett’t sick dal^[100]
Un höllt^[101] ’ne ollverstännig^[102] Red’ –
Hüt^[103] nich von däglich Noth un Qual –
Ne, wo ’t vör Tiden^[104] wesen ded’.^[105]
Wat hei von sinen Vader hürt,^[106]
Un wat Grotvader dortau säd’,^[107]
Wat in de Krigstid wir passirt,
Un dat hei ok Kusaken^[108] seihn,^[109]
Un wenn de grote Wind ded’ weihn,^[110]
Un wo dat doch so narschen^[111] wir,
Dat em de Pip^[112] güng ümmer ut –
Un halt de Tunnerbüß^[113] herut –
De Toback dög^[114] jitzt ok nicks mihr.
Ja, in den ollen^[115] gauden Tiden,
Dunn höll^[116] de Toback ok noch Fü’r;
Indessen wull hei ’t ok^[117] nich striden,^[118]
Dat ’t noch in Ganzen gatlich^[119] wir,
Vör All’n in ’t Frühjohr un üm Pingsten,
Hei säd’ ok up dat Ganze nicks,
Veracht’t de Welt nich in Geringsten,
Blot^[120] de Toback, de dög nich mihr –
Halt^[121] wedder Tunner ut de Bücks:^[122]

»Dat Deuwelstüg,^[123] dat höllt^[124] kein Fü’r!« –

Un vör oll Toppeln sine Dör,

Dor sitt dat Allens Gör^[125] bi Gör,
Un krawweln ’rümmer in den Sand
Un wirken, spelen^[126] allerhand
Un wöltern^[127] sick un lachen lud
Un seihn so nüdlich^[128] dreckig ut,
Un ’t is ’ne Lust un ’t is en Larm,
Backabens^[129] bugen^[130] s’, maken Pütten,^[131]
Un Lisch^[132] un Fik,^[133] de beiden sitten,^[134]
Ein jede mit en Gör in Arm.
Dat ein is Jöching. Ganz verdutzt
Süht^[135] hei hüt in de Welt herin,
Oll^[136] Toppelsch hett em ’rute putzt
Un hett em weislich gegen Sünn^[137]
Sin Vaders Pudelmütz upsett’t,^[138]
Un dat em dat recht nüdlich lett,^[139]
Hett s’ em en Umslagdauk^[140] ümbunn’n^[141] –
Recht warm! – Doch ut de Pi ^[142] nah unn’n^[143]
Dor bammeln ’rut de roden Bein.^[144] –

De Jung is prächtig antauseihn! –

De anner Lütt^[145] is man^[146] noch dümming,^[147]

Mit denn’, dor spelt un dröggt^[148] sick Fik
Un nimmt em hoch. »Süh so! Nu kümming! ^[149]
Nu gahn wi ’n beten^[150] üm den Dik.«^[151]
Un as sei nah de Möll ^[152] ’rüm kamen,
Dunn sitt ’ne Fru dor up den Süll^[153] –
Oll Daniel sitt mit ehr tausamen –
Dunn^[154] steiht lütt Fiken vör ehr still
Un dreiht nah ehr herum dat Lütting.
»Süh,^[155] Hanning,^[156] kik!^[157] Dat is Din Mütting!«^[158] –
De Fru kickt up; sei hürt^[159] dat Wurt,^[160]
Sei süht dat Kind, sei lacht ’t ok an,
As blot^[161] ’ne Mutter lachen kann;
Doch de Gedanken wiren furt,^[162]
Un twischen hüt un twischen gistern,^[163]
Dor hadd’n sick dichte Wolken leggt,^[164]
De ehr Gemäuth un Sinn verdüstern.
Sei wendt sick an den Oll’n^[165] un seggt:^[166]
»Wat Reden! Wat Reden! Verstah^[167] sei, wer kann!
Wo snurrig,^[168] wo sonderbor!
›Oh, wo Schad!‹^[169] seggt oll Toppelsch un kickt^[170] mi denn an
Un strakt^[171] mi de Backen un ’t Hor.^[172]
›Oh, wo Schad!‹ seggt de Möllerfru^[173] still vör sick hen^[174]
Un geiht denn^[175] herut ut de Dör.
›Oh, wo Schad!‹ seggt oll Daniel un drückt mi de Hänn’,
›Wenn s’ anners doch wesen ded’!‹^[176] –
Dat is, as wenn sei trurig^[177] sünd,
Un mi is so froh tau Sinn,
As set^[178] ’ck nah Regen, Nacht un Wind
Recht warm in Gottes Sünn.^[179]
Wat heww ick Jug tau Leden^[180] dahn?^[181]
An mi geiht^[182] Allens vörbi,^[183]
Un wenn sei Sünndags danzen gahn,^[184]
Denn geiht woll Keiner mit mi;
Denn sitt^[185] ’ck allein vör mine Dör,^[186]
In mine Hand de Knütt,^[187]
Denn kickt^[188] de rode Man^[189] hervor,
Denn röppt de Ul’:^[190] ›Kumm^[191] mit!
Kumm mit!‹ un heidi! möt^[192] ick gahn
Woll æwer Stock un Stein,
Hen nah den Dik, hen nah de Man!
Dor sitt ick denn allein,
Dor sitt ick unner ’n^[193] Flederbom^[194]
Un hür^[195] de Bläder weihn,^[196]
Dor dröm^[197] ick männig ollen Drom,^[198]
Dor heww ick s’ danzen seihn.«^[199]
Un drückt sick dichter in sin Neg^[200]
Un flustert lis’ den Ollen^[201] tau:
»Un wer dat Danzen einmal seg^[202]
Denn’ lett^[203] dat keine Rauh.^[204] –
Wenn lücht’t de Man
Wid^[205] æwer ’n Plan,^[206]
Wenn liggt^[207] de Dak^[208]
As witte Lak^[209]
Up gräune Wisch^[210] un gräune Widen,^[211]
Wenn Man^[212] un Dak sick striden,^[213]
Denn^[214] kamen^[215] s’ an,
Ganz lis’^[216] heran,
Denn trippeln s’ æwer ’t käuhle Musch,^[217]
Denn russeln s’ dörch^[218] den gräunen Busch,
Denn spelen^[219] s’ irst mit mi Verstek,
Denn singen s’ ut de Mæhlenbäk,^[220]
Denn flustert lis’ de Bom^[221] mit mang,^[222]
Denn danzen s’ an den Dik^[223] entlang,
Denn röppt de Ul’:^[224] ›Kumm mit, Marik!‹
Denn gah ick ’ranne an den Dik
Un wasch mi mine Ogen klor,^[225]
Denn seih ick s’ dörch dat Water teihn,^[226]
Denn sitt^[227] ick up den groten^[228] Stein
Un flecht min langes, geles Hor,^[229]
Smit^[230] Strümpings^[231] un Schäukings^[232] in ’n gräunen Busch
Un mak mi so lichting^[233] üm mine Fäut,^[234]
Un danz mit de Annern up ’t käuhle Musch
Un heww denn an Danzen un Singen min Freud;
Denn singen s’ un winken s’ ut ’t Water herut:^[235]
›Kumm ’runner,^[236] kumm ’runner, Du smucke Brut!^[237]
Oh, wo^[238] säuting!^[239] Wo säuting! Wo säut!
Un wenn so tau Maud^[240] nah dat Water mi is,
Denn kümmt^[241] de oll^[242] Daniel dortau,^[243]
De fött^[244] mi denn üm un de höllt^[245] mi denn wiß^[246]
Un söcht^[247] mi min Strümp un min Schauh.
›Leiw Daniel, oh, lat^[248] mi! Dit is jo de Stell.
Ick bliw^[249] hir bi Bäk un bi Busch.
Ick sing hir un danz, wenn de Man schint^[250] hell,
Mit de Annern all up den Musch;
Will baden un duken in ’n deipen Dik,
Dor ward ick mit Einen vertrut,^[251]
Dat röppt^[252] mi jo ümmer: ›Marik, Marik!

Kumm ’runner, Du leifliche Brut!‹« – –

Un einmal rep ’t^[253] ok gor tau säut^[254]

Un Daniel was nich glik tau Städ’;^[255]
De Möllerfru löppt^[256] hen un her
Un fröggt^[257] de Lüd’,^[258] wat^[259] keiner weit,^[260]
Wo woll Mariken wesen künn.^[261] –
Oll Daniel kümmt von ’t Feld herin,
Un a s hei hürt,^[262] wovon de Red’,
Dunn seggt^[263] hei still: »Ick weit ehr Städ’.«
Geiht^[264] nah den ollen Flederbom
Un nah dat Schülp^[265] an ’n Watersom,^[266]
Wis’t^[267] mang^[268] de Waterlilgen^[269] ’rin:
»Dor^[270] ward s’ woll sin,
Dor liggt sei unnen.«^[271] –

Dor heww’n s’ denn ok Mariken funnen.^[272] –

As s’ unner ’n Flederbom was leggt,^[273]

Dunn stahn^[274] de Minschen still un stumm,
Blot^[275] Toppelsch böhrt^[276] en Kind tau Höcht:^[277]
»Süh,^[278] dat ’s Din Mutting, leiwes Kind! –
Ach Gott, Du büst woll noch tau dumm!« –
Un Man un Stirn,^[279] de lüchten baben,^[280]
Un Bläder^[281] flüstern in den Wind,
Un ut dat Water süfzt dat Ruhr.^[282] –
Drei Dag’ naher,^[283] dunn was s’^[284] begraben. –
Begraben? – Ja! – Doch an de Mur.^[285]

Original-Footnoten

1. [Grün]
2. [Blumen]
3. [anzuziehen]
4. [voller]
5. verstärkt für »spillen« = verlieren, durch Nachlässigkeit etwas verstreuen. Spillunken daher = etwas muthwillig verstreuen, verschwenden. (R.)
6. [wollte]
7. [Denen schmiß, warf]
8. [zu]
9. [selbst]
10. [Dorn]
11. [verloren]
12. [wie]
13. [wie]
14. [Machwerk]
15. [klares]
16. [blaues Auge]
17. [guckte, sah]
18. [horcht]
19. [Ohr]
20. [schlug]
21. [laut]
22. [sieh]
23. [Braut]
24. [spielt]
25. [lauert]
26. [Gehölz]
27. [taucht]
28. [klaren Bach]
29. [verkriecht]
30. [Moos]
31. [hinter’m]
32. [süß]
33. [weiß]
34. [-bube]
35. [hält]
36. [fest]
37. [weich]
38. [neckt]
39. [bleiben willst]
40. [brauchst]
41. [zu wissen]
42. [da]
43. [scheine]
44. [als Sonne]
45. [spiele]
46. [Haaren]
47. [Vogel]
48. [wiege]
49. [-baum]
50. [-Traum]
51. [träumst]
52. [faßt]
53. [meine Liebe]
54. [kommt]
55. [gesetzt]
56. [dazu]
57. [gebeten]
58. [wer – hat]
59. [sagte es]
60. [ihnen Allen]
61. [sprach]
62. [Baum]
63. [Korn]
64. [Ähre]
65. [Thal]
66. [zieht]
67. [ziehen]
68. [empfängt]
69. [Thür]
70. [schneidet]
71. [ihnen Complimente vor]
72. [Katze]
73. [sitzt auf]
74. [Empfang]
75. [Ente]
76. [Gans]
77. [alte]
78. [Fuchs]
79. [spielt]
80. [Schafskopf, ein Kartenspiel]
81. [Gänserich]
82. [Ochs]
83. [-daus]
84. [kleinen]
85. [Lerche]
86. [gehn zur Ruh’]
87. [Bräutigam]
88. [Braut]
89. [Priester]
90. [grünen Reisern]
91. [Häuser]
92. [guckt]
93. [Sonne]
94. [Weib]
95. [Thüren]
96. [im Freien]
97. [unter]
98. [ihre Kinder]
99. [Nachbar]
100. [setzt sich nieder]
101. [hält]
102. [altverständige]
103. [heute]
104. [wie’s vor Zeiten]
105. [war]
106. [hörte, gehört (hat)]
107. [sagte]
108. [Kosacken]
109. [gesehen]
110. [wehete]
111. [närrisch]
112. [Pfeife]
113. [Zunderbüchse]
114. [taugte]
115. [alten]
116. [hielt]
117. [wolle er es auch]
118. [(be)streiten]
119. [etwa: leidlich]
120. [bloß]
121. [holt]
122. [Hose]
123. [-zeug]
124. [hält]
125. [Kind]
126. [spielen]
127. [wälzen]
128. [niedlich, nett]
129. [-öfen]
130. [bauen]
131. [machen Pfützen]
132. [Elise]
133. [Sophie]
134. [sitzen]
135. [sieht]
136. [die alte]
137. [Sonne]
138. [aufgesetzt]
139. [läßt, kleidet]
140. [Umschlagetuch]
141. [umgebunden]
142. Kinderrock; auch wohl Unterrock der Frauen. (R.)
143. [unten]
144. [da baumeln heraus die rothen Beine]
145. [Kleine]
146. [nur]
147. [dim. von dumm]
148. [trägt]
149. dim. von kumm, ungefähr zu übersetzen: Nun komm auch schön! (R.)
150. [bischen, wenig]
151. [Teich]
152. »Möll« und »Mæhl« = Mühle. (R.)
153. [Söller, Thürschwelle]
154. [da]
155. [sieh]
156. [Abk. und dim. von Johann]
157. [guck]
158. [dim. von Mutter]
159. [hört]
160. [Wort]
161. [bloß, nur]
162. [fort]
163. [gestern]
164. [gelegt]
165. [Alten]
166. [sagt]
167. [verstehe]
168. [schnurrig]
169. [Schade]
170. [guckt, sieht]
171. [streichelt]
172. [Haar]
173. [Müllerfrau]
174. [vor sich hin]
175. [dann]
176. [wäre]
177. [traurig]
178. [säße]
179. [Sonne]
180. [zu Leide]
181. [gethan]
182. [geht]
183. [vorbei]
184. [gehen]
185. [sitze]
186. [vor meiner Thür]
187. [Strickzeug]
188. [guckt, sieht]
189. [rothe Mond]
190. [Eule]
191. [komm]
192. [muß]
193. [unter’m]
194. [Fliederbaum]
195. [höre]
196. [Blätter wehn]
197. [träume]
198. [alten Traum]
199. [gesehen]
200. [Nähe]
201. [Alten]
202. [sah]
203. [läßt]
204. [Ruhe]
205. [weit]
206. [Ebene]
207. [liegt]
208. [Thau, Nebel]
209. [weißes Laken (Tuch)]
210. [Wiese]
211. [Weiden]
212. [Mond]
213. [streiten]
214. [dann]
215. [kommen]
216. [leise]
217. [Moos]
218. [durch]
219. [spielen]
220. [Mühlenbach]
221. [Baum]
222. [(da)zwischen]
223. [Teich]
224. [Eule]
225. [Augen klar]
226. [Wasser ziehen]
227. [sitze]
228. [großen]
229. [gelbes Haar]
230. [schmeiße, werfe]
231. [dim. von Strümpfe]
232. [dim. von Schuhe]
233. [dim. von leicht]
234. [Füße]
235. [Wasser heraus]
236. [komm herunter]
237. [schmucke Braut]
238. [wie]
239. [dim. von süß]
240. [zu Muthe]
241. [kommt]
242. [alte]
243. [dazu]
244. [faßt]
245. [hält]
246. [fest]
247. [sucht]
248. [laß]
249. [bleibe]
250. [scheint]
251. [vertraut]
252. [ruft]
253. [rief es]
254. [gar zu süß]
255. [war nicht gleich zur Stelle]
256. [läuft]
257. [frägt]
258. [Leute]
259. [ob]
260. [weiß]
261. [sein könnte]
262. [hört]
263. [sagt]
264. [geht]
265. [Schilf]
266. [Wassersaum]
267. [weis’t, zeigt]
268. [zwischen]
269. [Wasserlilien]
270. [da]
271. [unten]
272. [gefunden]
273. [gelegt]
274. [da stehen]
275. [bloß, nur]
276. [hebt]
277. [in die Höhe]
278. [sieh’]
279. [Mond und Sterne]
280. [leuchten oben]
281. [Blätter]
282. [seufzt das Rohr]
283. [nachher]
284. [da war sie]
285. [Mauer (unehrliche Begräbnisstätte)]