[ 125 ]
Berlin, unesma marto 1910.
Omna monato, lektante Progreso, me sempre vidas nuva propozi por [ 126 ]chanji e anke nuva homi, qui kredas devar facar a su nomo per tala, ofte rigretinda propozi.
Me ne kredas, ke omnu esas vokata o havas yuro facar nuvaji o chanji segun gusto, sed esas plu bona lasar ta afero a l’ Akademio, quan ni elektis por ca skopo.
Me ne esas fundamentisto, tute ne, Ido ne bezonas fundamento, e me abandonis Esperanto pro sa « santa e netuchebla fundamento ». Sed me anke ne volas ke ofte nekompetenta personi parolez pri linguala questioni e dicez ridinda sensencaji. Segun kelka deziri, ni devus aceptar nur irga vivanta linguo quale L. I. Tala homi devas unesme praktikar nia linguo e lor parolar pri chanji. Me esas certa, ke la max multi nultempe exercis su en Ido, nam altre li ne povus adportar tala ridindaji.
Por omna vera Idisti esas necesa, ke li unionez su por laboro e kombato kontre la « fideluloj », qui agas per omna permisata e nepermisata moyeni por mortigar ni. En ica jurnalo on ja ofte skribis pri to e ante kelka dii me lektis en hika jurnalo, en artiklo subskribita da Esperantisto : « La chanji a la mondolinguo Esperanto qui tendencesas de prof. Ostwald, rifuzesis da la max granda nombro di l’ Esper. Nam la chanji ne esas plubonigi. Dro Zamenhof ja parte facis ta propozi ante kelka yari, sed quale nepraktikala oli rifuzesis. Parte oli esas sofismalaji..... En kontrasto ad ico, la « plubonigisti » ne konkordas inter su pri la « plubonigi ! »… Sequas la sempre sama alego di la nomo di Prof. Förster.
Me ipsa, qua instruktis e ankore instruktas anke simpla laboristi, ja ofte rimarkis, ke esas efektive neposibla lernar ad oli E. P. e se me nun venus omna semano kun nuvaji, li certe quik forkurus.
Linguo internaciona devas esar ne nur por ciencisti, komercisti e c. sed anke e precipue por la laboristi, por la populo. Me esas konvinkita ke, se uldie nia linguo aceptesos da l’ laboristaro e da l’ populo, ni lor esos certa pri vera suceso. Ni ne laboras nur por korektigado e plubonigado di Ido, sed precipue por la dicita skopo, e la max multi de l’ facita propozi ne esas plubonigi sed malbonigi de Ido ! E quankam la nomita propozi ne esas reformi sed nur propozi, la « fideluloj » ridas pri ni e klamas reformi di l’ reformo, e tale igas nia propagado malfacila et mem neposibla.