Żebraczka z pod kościoła Świętego Sulpicjusza/Tom III/XXVI

<<< Dane tekstu >>>
Autor	Xavier de Montépin
Tytuł	Żebraczka z pod kościoła Świętego Sulpicjusza
Wydawca	Władysław Izdebski
Data wydania	1898
Druk	Tow. Komand. St. J. Zaleski & Co.
Miejsce wyd.	Warszawa
Tłumacz	Władysław Izdebski
Tytuł oryginalny	La mendiante de Saint-Sulpice
Źródło	Skany na Wikisource
Inne	Cała powieść Download as:
Indeks stron

[ 162 ]

XXVI.

 — Czy w rzeczy samej dłużnym ci jest tak wielką sumę ten jakiś twój znajomy? — zapytała Palmira.
 — Tak — odrzekł Serwacy — winien mi jest ją co do grosza.
 — W jaki sposób to być może? Pożyczyć mu jej niemogłeś, niemając nigdy pieniędzy.
 — Jest to zapłata za wyświadczoną mu przezemnie przysługę, jedną z tych usług, jakich niemożna nigdy dość drogo opłacić.
 — Jeżeli twój dłużnik jest honorowym człowiekiem, to pomimo, iż niemasz w ręku jego wekslów powinien ci zaproponować ustępstwo i jakim mówiłeś i jakie gotów jesteś uczynić. Niech ci da cośkolwiek. Jeżeli zaś jest łotrem nie będzie się żenował i wyrzuci cię za drzwi.
 — Gdyby chciał coś podobnego uczynić, zmuszę go zapłacenia, mam na to sposób.
 — Istnieje jakaś tajemnica pomiędzy wami.
 — Tak.
 — Ważna tajemnica?
 — Nie inaczej.
 — Mogąca tamtego skompromitować?
 — Ma się rozumieć.
 — Użyj jej, aby go zmusić do zapłacenia. Gdzie mieszka ta osobistość?
[ 163 ] — Mieszka zapewne w Paryżu; zresztą, odnajdę go gdziekolwiek by on był, jeżeli mi przyjdziesz z pomocą jak obiecałaś przed chwila.
 — Nie cofam mojego przyrzeczenia, lecz jak to uczynić?
 — Pojmujesz, iż dla wyszukania tego człowieka i traktowania z nim, muszę pozostać w Paryżu.
 — Lecz nieszczęśliwy niezapominaj żeś został z kraju wygnanym, że pobyt tu jest ci wzbronionym. Przyaresztują cię napewno!
 — Od ciebie zależy ażebym nie był narażony na niebezpieczeństwo. Zmienię nazwisko i pozwolisz mi zamieszkać w swoim hotelu. Nie dam ci żadnego powodu do kłopotów i zmartwień. Zresztą, skoro zostanę zapisany pod fałszywym nazwiskiem, niebędziesz odpowiedzialną w żadnym razie za to coby uczynił Serwacy Duplat.
 — Powinieneś mi złożyć papiery, dla wciągnięcia ich w księgi meldunkowe — odpowiedziała Palmira.
 — A znajdzież na to sposób, gdy zechcesz.
 — A gdy nadejdzie inspektor policyi i zacznie przewracać w moich księgach?
 — Gdy się jest ładna, tak jak ty jesteś, inspektor ślepnie na wszystko.
 Palmira lubiła zawsze pochlebstwa. Mimo że ono pochodziło od brudnego i zestarzałego Duplat’a uśmiechnęła się mile.
 — No! dobrze... dobrze... mój stary! — odpowiedziała. — Muszę jak niegdyś zadość uczynić twej prośbie. Zapiszę cię pod przybranym nazwiskiem. Będziesz tu mieszkał jako mój dawny przyjaciel z prowincyi i będziesz jadał wraz z nami, jeśli ci się to podoba?
 — Czy mi się to podoba? — wykrzyknął Duplat z uczuciem wdzięczności. — Niema drugiej tak zacnej istoty jak ty na świecie! O jakże bym rad cię uścisnąć!
 Wdowa Potonnier wybuchnęła śmiechem, a wyciągnąwszy ręce, usunęła od siebie Duplat’a.
 Uściśniesz mnie — rzekła — skoro się ogolisz, włosy obetniesz i wymyjesz się mydłem, skoro niebędziesz wyglądał na żebraka, jak teraz. Idź mi natychmiast bez straty czasu i kup sobie bieliznę i ubranie.
[ 164 ] — Lecz za co?... za co? — jąkał żałośnie były komunista.
 — Za to! — odparła wdowa otwierając szafkę, a wydobywszy z niej banknot pięćset frankowy podała go Serwacemu dodając:
 — Zmień to... i kup sobie wszystko co trzeba. Oddasz mi skoro odbierzesz swoją należytość od tego człowieka.
 — A jeżeli on mi nie zapłaci?
 — Ha! to mi nie oddasz, ot! wszystko!
 — Ach! zacna.... zacna kobieto! — szeptal Duplat ze łzami w oczach.
 — No! teraz w drogę, mój stary! mówiła Palmira. — Idź się przyodziej i wracaj. Śniadanie jadamy tu o dwunastej. Staraj się przyjść punktualnie, a nie zrób wstydu swojej gospodyni.
 — Będę się starał!
 — Ale! powiedz mi jakie chcesz przybrać nazwisko, bo ja je wpiszę natychmiast do książki.
 — Wpisz, Juljan Serwaize.
 — Urodzony?
 — Gdzie zechcesz.
 — Zrozumiałam. Uciekaj teraz.
 Tu rozłączyli się z sobą. Palmira ażeby dojrzeć służby w restauracyi, Serwacy, ażeby się uporządkować, ogolić i wymyć.
 Był przekonany, że skoro jego dawna kochanka go niepoznała, to i w owej dzielnicy miasta, w której niegdyś tak długo zamieszkiwał nikt go również nie pozna.
 Szedł więc śmiało bulwarem Woltera, ulicą la Roquette i skierował się na plac Bastylii.
 Zamiarem jego było pójść do wielkich składów ubrania, ażeby tam kupić wszystko, czego mu było potrzeba, a oszczędzić sobie chodzenia po oddzielnych sklepach.
 Jakież zmiany dostrzegł na ulicach od lat siedemnastu! Zaledwie rozpoznać je mógł teraz.
 Na placu Bastylii i rogu ulicy świętego Antoniego, dostrzegł wielki skład konfekcyi, jakiego nie zauważył, idac z Champigny dnia poprzedniego.
[ 165 ] — Doskonale! — pomyślał — nie będę potrzebował chodzić dalej.
 Wszedł, zażądał ubrania i kupił sobie garnitur granatowy, oraz letnie okrycie tegoż samego koloru.
 Następnie, kupił sobie obuwie, bieliznę i u kapelusznika miękki czarny kapelusz.
 Te rozmaite sprawunki zapakowane razem przedstawiały wartość dwustu jedenastu franków.
 Obok tego wielkiego magazynu ubrań, znajdował się sklep fryzjerski. Wszedł tamże.
 — Włosy i broda! — rzekł, siadając naprzeciw zwierciadła.
 I położył swój pakiet na krześle.
 — Wąsy proszę mi pozostawić — dodał.
 Operacya trwała około pół godziny, poczem stwierdził z zadowoleniem, iż całkiem inaczej wygląda niż przed tem.
 Fryzjer sprzedawał także perfumy.
 Duplat kazał dać sobie pachnącego mydła i udał się do kąpielowego zakładu, gdzie obmył się, wykąpał, czego zaiste od dawna potrzeba mu było.
 Po wyjściu z kąpieli, uczuł się lekkim, silniejszym, zniknęło znużenie jakie dręczyło go od dni kilku.
 Przebrał się od stóp do głowy, a zawinąwszy w pakiet stare łachmany, zadzwonił na chłopca posługującego.
 Chłopiec spojrzawszy na niego, stanął jak wryty.
 — Nie!... nie... nieomyliłeś się — rzekł Duplat z uśmiechem. Przywdziałem tylko inną skórę. Tu leży zawinięte stare ubranie, zrób z niem co ci się podoba.
 I zabrawszy resztę sprawunków wyszedł udając się na ulice des Boulets.
 Dochodziła właśnie dwunasta.
 Palmira królowała za swoim kontuarem na sali restauracyjnej, rozmawiając z gośćmi siedzącemi przy stołach.
 Spostrzegłszy wchodzącego Duplat’a, niemogła powstrzymać gestu radosnego zdumienia.
 — Nie źle on jeszcze wygląda! — pomyślała.
 — Stawiasz się punktualnie, po wojskowemu, mój przyjacielu — głośno zagadnęła — a potem: Ponieważ dawno niewidzieliśmy się z sobą, pozwolę ażebyś mnie uściskał.
[ 166 ] Tu pochyliła się ku Serwacemu, szepcąc mu na ucho te słowa:
 — Oznajmiłam wszystkim o przybyciu z prowincyi pana Juljana Servaize, przyjaciela niegdyś mojego męża.
 — To dobrze! — odrzekł.
 — Józefino! — rzekła do posługującej na sali dziewczyny — zanieś ten pakiet do pokoju przygotowanego dla pana Servaize, pod pierwszym numerem.
 Służąca spełniła polecenie, a za chwilę potem Palmira zasiadła z Duplat’em do stołu.
 Od czasu ostatnich dni Kommuny, to jest od lat siedemnastu, Serwacy nie jadł uczty tak wspaniałej.
 Po ukończonym śniadaniu, dawni kochankowie zamienili z sobą cicho słów kilka.
 — Nie można zasypiać — mówił Serwacy — rozpocznę poszukiwania mojego dłużnika.
 — Tylko bez głupstw i uniesień — dodała Palmira. — Strzeż się skompromitować.
 — Bądź spokojną, będę przezornym i dobrym.
 — Pamiętaj, że o ósmej obiad, wracaj przed ósmą. Wypijemy po kieliszku zielonej, jak niegdyś. Przypomni to nam dawne dobre czasy.
 — Na siódmą będę z powrotem. Tu Duplat wyszedł z restauracyi.
 Rozmyślał w jaki sposób odnaleźć Gilberta Rollin. Nie było to łatwem do wykonania, ale trudności go nieprzestraszały. Chwilowo, błysła mu myśl czyby nie pójść do kościoła świętego Ambrożego, do księdza d’Areynes i nie zapytać go o mieszkanie Gilberta.
 Byłoby to jednak narażeniem się na niebezpieczeństwo.
 Ksiądz d’Areynes, który znał Duplat’a, a znał go zbyt dobrze, zadziwił by się, że on przychodzi powiadamiać się u niego o śladach Rollina, a ważną było rzeczą, aby nie budzić żadnych podejrzeń tego rodzaju.
 — Badając z przezornością, można dowiedzieć się wiele rzeczy mówił sobie. — Niemam języka w kieszeni i dojdę do celu. Idźmy przede wszystkiem na ulice Servan, ponieważ tam mieszkał Gilbert gdym się z nim widział po raz ostatni.
 I zwrócił się ku tej ulicy, nieco oddalonej od Boulets.
[ 167 ] Pod 39 numerem przy ulicy Servan, odźwierny przyjęty przed pięcioma laty, nie znał wcale nazwiska pana Rollin, ani nigdy o nim nie słyszał.
 — A może by mnie mogli objaśnić lokatorzy, którzy tu mieszkali przed siedemnastoma laty? pytał były skazaniec.
 — Najdawniejszy z lokatorów, mieszkał tu od lat pięciu — odparł odźwierny — przecinając krótko tę kwestyę.
 Serwacy wstępował do kilku poblizkich sklepów z zapytaniem. Nikt go nie umiał powiadomić w tym względzie.
 — Ha! zresztą, cóż tak dalece. ryzykuję? — rzekł nagle. — Idźmy do świętego Ambrożego. Przecież mnie ten ksiądz nie zje, nie połknie? Co on może mieć przeciw mnie? Niewie zkąd wracam, a ja mogę się od niego dowiedzieć, czy ów stary stryj w Lotaryngii umarł i dowiem się zarazem, czy Gilbert objął sukcessye i gdzie mieszka obecnie. Zresztą, zmieniłem się do tego stopnia, iż nie obawiam się ażeby ten czarny ptak mnie poznał. Idźmy więc.
 Szedł w stronę kościoła świętego Ambrożego, a przybywszy na probostwo, zwrócił się do szwajcara.
 — Chciej mi pan powiedzieć — zagadnął — gdzie mógłbym znaleźć pierwszego wikarego?
 — Księdza Dubrenil? — powtórzył szwajcar.
 — Nie! z księdzem d’Areynes ja chciałbym się widzieć.
 — O! dawne to czasy, panie! Ksiądz d’Areynes od lat siedemnastu opuścił naszą parafję.
 — Jakto... czy umarł?
 — Nie! dzięki niebu! Przychodzi tu niekiedy odprawiać nabożeństwo, ale nie należy do duchownego personelu naszej parafii.
 — Gdzie więc można się z nim widzieć?
 — W więzieniu la Roquette.
 Duplat drgnął gwałtownie.
 — W więzieniu la Roquette? — powtórzył osłupiały.
 — Tak, gdzie został jałmużnikiem. Znajdziesz go pan tam co rano, do dziesiątej godziny, a w każdym razie, dadzą panu adres jego prywatnego mieszkania.
 Serwacy podziękowawszy szwajcarowi, wyszedł.
[ 168 ] — Iść do więzienia la Roquette. Nie! nigdy! — mruczał odchodząc. Wejść tam... dziękuję!... Obawiałbym się, aby te drzwi nie zatrzasnęły się za mną na zawsze. Trzeba szukać innego sposobu.
 Tak pomrukując, szedł bulwarem Woltera, aż do placu Chateau-d’Eau.
 Niebo się zachmurzyło. Drobny deszcz zaczął padać.

---