Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Dąbrowa

by Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski

[ 919 ]Dąbrowa, por. Dąb. Tu dodać wypada, że nazwy Dąbrowa lub Dąbrówka często okazują się nieustalone dla pewnej danej miejscowości i bywają niejednokrotnie używane jedna za drugą. F. S.

Dąbrowa, 1.) wś, pow. warszawski, gmina Jabłonna, par. Chotomów.

2.) D., fol., powiat warszawski, gm. Młociny, par. ewang. Nowy-dwór, par. kat. Kiełpin.

3.) D., fol. i wś, p. włocławski, gm. i par. Lubień. Fol. D. z wsią t. n., od Warszawy w. 154, od Włocławka w. 28, od st. poczt. Lubień w. 3, od Ostrów w. 10, od rz. Wisły w. 28. Rozległość wynosi m. 239 a mianowicie: grunta orne i ogr. m. 210, łąk m. 21, nieużytki i place m. 8. Płodozmian 11-polowy. Bud. mur. 4, drewn. 3; wieś Dąbrowa osad 6, gruntu m. 5.

4.) D., wś i folwark, pow. radzymiński, gm. i par. Radzymin. Roku 1827 miała 6 dm., 37 mk.

5.) D., folw., pow. radzymiński, gm. Strachówka, par. Pniewnik, od Warszawy w. 50, od Radzymina w. 40, od Węgrowa w. 12, od Łochowa w. 13, od rzeki Buga w. 26. Rozl. wynosi m 438, a mianowicie: grunta orne i ogr. m. 318, lasu m. 114, nieuż. i place m. 6. Bud. drewn. 8. Folwark ten oddzielony w r. 1875 od dóbr Pniewnik. W r. 1876 z przestrzeni folwarcznej odprzedano m. 37 pod nazwą osada Zakrzewek.

6.) D., wś, pow. łowicki, gm. Bąków, par. Zduny, o 2 w. od Zdun, 32 mk.

7.) D., wś, pow. nowomiński, gmina i par. Siennica, należy do dóbr Rudno.

8.) D., wś, pow. nowomiński, gmina i par. Kuflew.

9.) D., kol. uwłasz. w pow. nieszawskim, gm. i par. Bytoń, dm. 24, ludn. męż. 79, k. 70.

10.) D., pow. nieszawski, gmina i p. Raciążek.

11.) D. stara p. sochaczewski, gm. i par. Kampinos. W 1827, r. było tu 48 dm., 324 mk.

12.) D. Wielka, wś i folw., pow. sieradzki, gm. Barczew, par. Chojne. W 1827 r. było tu 46 dm., 326 mk. Posiada kościół filialny do par. w Chojnem. D. pozostawala do r. 1652 w ręku Dąbrowskich z Rokszyc h. Pobóg, z owych Rokszyc, zkąd pisali się Ruszkowscy, Zapolscy Koniecpolscy i t. d. W r. 1652 po śmierci Marcina z Rokszyc Dąbrowskiego skarbnika wołyńskiego weszła D. Wielka do rodu Pociejów, z których Stanisław poślubił Maryą Dąbrowską. Powyższych to [ 920 ]córka Zofia wniosła D. do rodu Wężyków z Osin. Ludwik Wężyk kasztelanic wieluński 1745 sprzedał wieś tę Józefowi Sławęcie ze Stawu Stawskiemu, podczaszemu wieluńskiemu. Ten zaś odprzedał Dąbrowę 1751 Ignacemu Kicińskiemu staroście kotelnickiemu, od którego syna Jana nabył Dąbrowę Albin z Giezgieżłowca Lenartowicz regimentarz konfederacyi wojew. sier. w latach od 1768–72. Ostatecznie zaś nabył Dąbrowę od Lenartowiczów w r. 1816 Łukasz Korab' Kobierzycki, marszał. szl. sieradzkiej, po którym dziedziczy na Dąbrowie Jarosław Kobierzycki. D. a raczej jej części były także jakiś czas w posiadaniu Matuskich i Iwańskich. Ludność w D. Wielkiej wynosi męż. 225, kob. 220, sami katolicy. W folwar. Budzicznie męż. 42, kob. 42, również katolicy. Przestrzeń na Dąbrowie i Budzicznie razem 1669 mg., z tego na dwór wypada 1320: orn. gruntu 949, łąk 120, lasu 600 m. Folw. Dąbrowa (według danych z Tow. Kredyt. Ziemsk.), gr. orne i ogrody m. 719, łąk m. 131, pastw. m. 7, lasu m. 715, wody m. 2, nieuż. i place m. 41, razem m. 1638. Bud. mur. 6, drewn. 10. Fol. Budziczna gr. orne i ogrody m. 144, łąk m. 27, nieuż. i place m. 4, razem m. 175. Bud. mur. 1, drewn. 4; wiatrak i pokłady torfu; wś Dąbrowa Wielka osad 53, gruntu m. 366. Do dóbr D. należy os. młynarska 12 m. rozl i karczemna 11 m. rozl.

13.) D. miękka, miętka, wś, pow. sieradzki, gm. Złoczew, par. Uników, rozl. mg 290 w posiadaniu włościan; 188 mk., ludność rolnicza.

14.) D. Szadkowska, wś, pow. sieradzki, gm. Wierzchy, par. Bałdrzychów.

15.) D., wś, pow. wieluński, gm. Kurów, par. Wieluń. Posiada kościół mur. filialny. W 1827 r. było tu 35 dm., 301 mk. Dobra D. składają się z folw. Dąbrowa, Kazimierz, Brody v. Borek, attynencyi Bugaj i osady młynarskiej wieczysto-czynszowej, tudzież wsi D. i Bugaj, od Wielunia w. 1, od Częstochowy w. 63, od rz. Warty w. 10. Nabyte w roku 1874 za rs. 40389. Rozl. wynosi m. 1253 a mianowicie: fol. D. gr. orne i ogrody m. 649, łąk m. 61, pastw. m. 77, nieuż. i place m. 50; razem m. 837. Bud. mur. 6, drewn. 6. Fol. Kazimierz gr. orne i ogrody m. 143, łąk m. 18, pastw. m. 5, lasu m. 8; razem m. 174. Bud. mur. 2, dr. 6. Folw. Borek gr. orne i ogrody m. 119, łąk m. 3, pastw. m. 3, lasu m. 2, nieużytki m. 5; razem m. 132. Bud. drewnianych 2. Attynencya Bugaj gr. orne i ogrody m. 102, nieużytki i place m. 7; razem m. 109. Płodozmian zaprowadzony 16-polowy, cegielnia i wiatrak, okazy węgla kamiennego; wś Dąbrowa os. 79, gruntu m. 390; wś Bugaj osad 12, gr. m. 18.

16.) D., wś, pow. wieluński, gm. Starzenice, par. Ruda. W 1827 r. było tu 22 dm., 174 mk.

17.) D., wś, pow. wieluński, gm. Kiełczygłów, par. Rząśnia. W 1827 r. było tu 15 dm., 101 mk.

18.) D., wś, pow, kolski, gmina Koźmin, par. Dobrów. W 1827 r. było tu 24 dm., 301 mk.

19.) D., pow. kolski, gm. Czołowo, par. Wrząca; kol. wieczysto-czynszowa dóbr Wrząca.

20.) D., kol., pow. turecki, gm, Skotniki, par. Wielenin. W 1827 r. było tu 10 dm., 84 mk.

21.) D., wś, pow. turecki, gm. Lubola, par. Brodnia, należy do dóbr Luboli.

22.) D., wś, pow. turecki, gm. Ostrów Warcki, par. Miłkowice.

23.) D., wś, pow. turecki, gm. Piętno, par. Turek.

24.) D., wś, pow. turecki, gm. Niemysłów, par. Pięczniew,

25.) D., wś i folw., pow. słupecki, gm. i par. Ciążeń, ob. Ciążeń.

26.) D., kol., pow. koniński, gm. Sławoszewek, par. Ślesin.

27.) D., wś, pow. koniński, gm. Dąbroszyn, par. Grochowy.

28.) D. górna, wś, pow. łęczycki, ob. Dalików.

29.) D., wś, pow. piotrkowski, gm. i par. Gorzkowice. W 1827 r. było tu 6 dm., 133 mk.

30.) D., pow. piotrkowski, gm. Bujny, par. Kociszew.

31.) D., folw., pow. rawski, gm. Góra, par. Łęgowice.

32.) D., kol., pow. częstochowski, gm. Przystajnia, par. Wilkowiecko, na lewo ode drogi z Częstochowy do Oleśna; ma szkołę początkową. R. 1827 miała 22 dm., 174 mk.

33.) D., folw., pow. częstochowski, gm. Opatów, par. Wilkowiecko.

34.) D Więckowska, pustkowie, pow. częstochowski, gmina Popów, par. Wąsosz.

35.) D. i D. mała, wś, pow. łódzki, gm. i par. Chojny (ob.). Posiada kantorat ewangelicki.

36.) D., pow. łódzki, gm. Rąbień, par. Konstantynów.

37.) D., fol., pow. łaski, gm. Pruszków, par. Marzenin, od Piotrkowa w. 42, od Łasku w. 7, od Łodzi w. 35, od rz. Warty w. 21. Rozl. wynosi m. 362, a mianowicie: gr. orne i ogrody m. 113, łąk m. 36, pastw. m. 94, lasu m. 15, zarośli m. 96, wody m. 1, nieużytki i place m. 8. Bud. dr. 8; w niektórych miejscowościach są pokłady torfu. W r. 1873 oddzielony folw. powyższy od dóbr Kamostek.

38.) D., folw., pow. łaski, gm. i par. Buczek, od Piotrkowa w. 42, od Łasku w. 4, od Łodzi w. 35, od rz. Warty w. 14. Rozl. wynosi m. 270, a mianowicie: grun. orne i ogrody m. 235, łąk m. 12, pastw. m. 2, lasu m. 18, nieużytki i place m. 4. Bud. drewn. 3; folw. powyższy oddzielony od dóbr Częstków.

39.) D., kol., pow. łaski, gm. Widzew, par. Pabianice. W 1827 r. było tu 9 dm., 44 mk.

40.) D. Rusiecka, wś, pow. łaski, gm. Dąbrowa Rusiecka, par. Rusiec, leży na drodze ze Szczercowa do Wielunia, stac. poczt. w Osyakowie. W 1827 r. było tu 23 dm., 189 mk. Gm. D. należy do s. gm. okr. V w kol. Restarzowie, odl. od Łasku 32 w.

41.) D. widawska, wś i folw., pow. łaski, gm. Dąbrowa widawska, par. Widawa. W 1827 r. było tu 46 dm., 326 mk. Gm. D. należy do s. gm. okr. III w Rembieszowie, st. poczt. w Widawie; 5562 mk. Dobra D. widawska składają się z folw.: D. [ 921 ]widawska, Witoldów i Swierczów, tudzież wsi D. widawska, Swierczów i nomenklatury Kobylarnia; od Piotrkowa w. 49, od Łasku w. 21, od Widawy w. 2, od rz. Warty w. 3. Nabyte w r. 1860 za Rs. 70,350. Rozl. wynosi m. 2080, a mianowicie: fol. D. widawska, gr. orne i ogrody m. 660, łąk m. 140, pastwisk m. 64, lasu m. 248, nieużytki i place m. 56; razem m. 1167. Płodozmian 8-polowy. Bud. mur. 2, drewn. 13. Folw. Witoldów gr. orne i ogrody m. 190, łąk. m. 1, wody m. 23, nieuż. i place m. 17; razem m. 228. Płodozmian 5-polowy. Bud. drewn. 4. Folw. Świerczów grunta orne i ogrody m. 204, łąk m. 49, pastw. m. 94, lasu m. 197, nieużytki i place m. 12; razem m. 581. Płodozmian 7-polowy. Bud. drew. 4. Pokłady marglu gliniastego i wapiennego. Wieś D. widawska osad 51, gr. m. 536; wś Swierczów osad 21, gruntu m. 214; nomenklatura Kobylarnia osada 1, gruntu m. 12.

42.) D., wieś i folw., pow. noworadomski, gm. i par. Dąbrowa, na lewo od drogi z Kłomnic do Koniecpola. Ma kość. paraf. i urz. gm. W 1827 r. D. liczyła 48 dm., 319 mk., obcenie ma 84 dm., 740 mk. Gm. D. należy do s. gm. okr. VI w Soborzycach, st p. w Sw. Annie, liczy 4258 mk. Par. D., dek. noworadomski, liczy dusz 2897. O kościele paraf. pierwsza wzmianka jest w r. 1464. Kościół był drewniany, z modrzewia, który gdy z powodu starości chylił się ku ruinie, r. 1554 Stan. Dąbrowski archidyakon gniez., kanonik krakowski, dziedzic dóbr Dąbrowa i proboszcz tejże paraf. nowy z cegły w formie krzyża z wieżą w pośrodku dachu swym kosztem wystawił. Z powodu niestaranności proboszczów, którzy tu nie rezydowali, znakomite to dzieło fundatora wkrótce znalazło się w opłakanym stanie, jakto pokazuje się z wizyty 1729 r.: „kościół chyli się ku upadkowi, w ścianach są szczeliny i rysy, dzwonnica dosyć ozdobna, prawie zrujnowana. Kopuła na środku kościoła dla braku należytego przykrycia narażona na wszelkie zmiany powietrza, tylko oczekuje upadku. Zabudowania plebańskie również spustoszone. Tak nędznemu stanowi kościoła, sławny dobrodziej a raczej drugi fundator Stanisław Oszczewski, kanonik kielecki, proboszcz Dąbrowy († 1787) zapobiegł. Mąż ten pobożny wieżę i kościół blachą miedzianą pokryć kazał, mur ponaprawiać i wewnątrz pięknie wymalować, chór, organy, chrzcielnicę albo nowe sprawił, albo też poodnawiał. Cmentarz kościelny płotem z kamieni ciosanych z żelaznemi kratkami otoczył, tamże 14 kapliczek z wizerunkami Drogi Krzyżowej umieścił i tamże to nabozeństwo za pozwoleniem zwierzchności duchownej zaprowadził. Domostwa proboszczowskie ponaprawiał i wielu jeszcze innemi przedmiotami kościół obdarzył. Lucyan Teofil Stecki proboszcz obecny Dąbrowy wyrestaurował wieżę i nowe obrazy przez Adryana Głębockiego, malarza, wykonane, w ołtarzach poumieszczał. Na cmentarzu dla zmarłych znajduje się kapliczka murowana pod tyt. św. Joachima, kosztem Wojciecha Dąbrowskiego, kasztelana wieluńskiego, r. 1605 wystawiona, w której odbywa się święto tytułu kaplicy św. Joachima. Dobra D. składają się z folw.: Dąbrowa, Maluszyce, Rogaczew, Olbrachcice, Knieja z nomenklaturą św. Anna i osada leśna Bocian, tudzież wsi: Dąbrowa, Lipie, Olbrachcice, św. Anna; od Piotrkowa w. 60, od Radomska w. 24, droga bita przechodzi przez terytoryum dóbr, od Kłomnic w. 17, od rzeki Warty w. 9, od rzeki Pilicy w. 10. Nabyte w r. 1865 za rs. 204,000. Rozl. wynosi m. 4982 a mianowicie: folw. Dąbrowa grunta orne i ogrody m. 329, łąk m. 547, pastw. m. 533, lasu m. 579, nieużytki i place m. 34: razem m. 2023. Płodozmian 5 i 10-polowy, bud. mur. 21, drew. 3. Folw. Maluszyce grunta orne i ogrody m. 232, łąk m. 74, pastwisk m. 25, lasu m. 522, nieużytki i place m. 21: razem m. 874, płodozmian 9-polowy, bud. mur. 2, drew. 2. Folw. Rogaczew grunta orne i ogrody m. 322, pastw. m. 1, lasu m. 159, nieużytki i place m. 11: razem m. 493, płodozmian 10-polowy. Bud. mur. 8, drew. 3. Folw. Olbrachcice grunta orne i ogrody m. 341, łąk m. 69, lasu m. 11, nieużytki i place m. 20, razem m. 441, płodozmian 11-polowy. Bud. mur. 11, drewn. 3. Folw. Knieja i św. Anna grunta orne i ogrody m. 269, łąk m. 134, pastw. m. 96, lasu m. 611, nieużytki i place m. 41: razem m. 1150, płodozmian 10-polowy. Bud. mur. 12, drew. 8. Gorzelnia, browar, młyn, tartak, pokłady torfu i marglu w niektórych miejscowościach. Wieś Dąbrowa osad 88, grun. m. 690; wś Lipie osad 10, grun. 300; wś Ś. Anna osad 65, gr. m. 556.

43.) D., fol., pow. noworadomski, par. Chełmo, gm. Masłowice, należy do dóbr Chełmo (ob.), ma 17 mk.

44.) D., pow. noworadomski, gm. Brudzice, par. Lgota Wielka.

45.) D., pow. noworadomski, gm. Przerąb, par. Chełmo.

46.) D., pow. noworadomski, gmina Dmenin, parafia Kodrąb, parafia ewang. Dziepułć.

47.) D., powiat brzeziński, gm. Łaziska, parafia Tomaszów.

48.) D., pow. brzeziński, gm. Popień, par. Jeżów.

49.) D., pow. brzeziński, gm. i par. Będków.

50.) D., pow. będziński, gm. Olkusko-siewierska, par. Będzin. R. 1827 było tu 11 dm. i 201 mk.

51.) D., pow. będziński, gm. Wojkowice kościelne, par. Będzin. R. 1827 było tu 61 dm. i 157 mk.

52.) D. górnicza, ob. osobny artykuł (następujący.).

53.) D., kol., pow. kozienicki, gm. Policzna, par. Gródek, st. p. Zwoleń, o 18 w. od Kozienic, 180 m. rozl.

54.) D. kochanowska, folw., pow. radomski, gm. i par. Wieniawa, o 26 w. od Radomia, 1 dm., [ 922 ]70 mg. roli dwor. (według adm. urzęd. spisu); folw. D., inaczej zwany Wieniawa, nabyty w. r. 1876 za Rs. 3261. Rozl. według danych Tow. Kred. Ziems. wynosi m. 107, a mianowicie: gr. orne i ogrody m. 81, łąk m. 23, nieuż. i place m. 8. Bud. drewn. 5.

55.) D., wieś, pow. radomski, gm. i stac. poczt. Przytyk, par. Wrzos, o 27 w. od Radomia, 570 m. roli dwor., 24 m. włośc., 6 dm., 64 mk.

56.) D. Podłęża lub Zenonów, wś, nad rz. Radomką, pow. radomski, gm. Wielogóra, par. Cerekiew, o 11 w. od Radomia, 58 dm., 412 mk.; 909 m. roli dw., 614 m. roli włośc.

57.) D., wś, pow. radomski, gm. i par. Białobrzegi. Liczy 4 dm., 22 mk i 109 mg. ziemi włośc.

58.) D. rządowa, wś, pow. iłżecki, gm. Tarczek, par. Bodzentyn, o 28 w. od Iłży, 63 dm., 413 mk.; 2 mg. roli rząd., 931 m. roli włośc. R. 1827 miała 62 dm., 342 mk.

59.) D. chybicka, wś, pow. iłżecki, gm. Rzepin, par. Pawłów, o 28 w. od Iłży, 30 dm., 248 mk.; 404 m. roli dwor., 269 m. roli włośc. D. Ch. poduchowna ma 5 dm., 40 mg. roli włośc.

60.) D. pawłowska, wś, pow. iłżecki, gm. Rzepin, par. Pawłów, o 28 w. od Iłży, 13 dm., 123 mk., 147 m. roli włośc. Roku 1827 D. pawłowska łącznie z D. chybicką 36 domów, 235 mieszkańców.

61.) D., folwark, powiat iłżecki, gmina i par. Ciepielów, o 28 w. od Iłży, 1 dm., 10 mk., 1123 m. roli dwor.

62.) D., wś, pow. iłżecki, gm. i par. Lipsko. Liczy 17 dm., 106 mk. i 300 m. ziemi włośc.

63.) D., kol., pow. iłżecki, gm. Piątkowice, par. Bałtów, st. poczt. Ostrowiec, o 46 w. od Iłży, 2 dm., 20 mk., 92 m. rozl.

64.) D., os. leśna, pow. iłżecki, gm. Błaziny, par. i st. p. Iłża, o 4 w. od Iłży, 1 dm., 4 mk., 15 mg. roli, własność towarz. starachowieckiego.

65.) D. koszary, os. karczemna, pow. iłżecki, gm. Ciszyca górna, par. Tarłów, o 44 w. od Iłży, 1 dm., 3 mk., 2 m. roli.

66.) D., wś i majorat nad rz. Czarną, pow. opoczyński, gm. Radonia, par. Dąbrowa, o 25 w. od Opoczna, 42 dm., 393 mk., 559 m. roli dwor., 230 m. roli włośc. R. 1827 miała 41 dm., 328 mk. Jest tu szkoła, gorzelnia i kościół par. erekcyi niewiadomej, drewniany, 1834 wystawiony. Par. dek. opoczyńskiego, dusz 2408, istniała już 1521 roku.

67.) D., wś, pow. opoczyński, gm. Unewel, par. Białobrzegi, o 17 w. od Opoczna, 18 dm., 109 mk., 95 m. roli włośc.

68.) D., wś, pow. opoczyńskl, gm. Topolice, par. Żarnów. Liczy 5 dm., 43 mk. i 45 m. ziemi włośc.

69.) D., wś, pow. opoczyński, gm. Janków, par. Sławno, o 10 w. od Opoczna, 19 dm., 136 mk., 260 m. gr. włośc.

70.) D., folw., pow. sandomierski, gm. Tursko, par. Niekrasów, st. poczt. Staszów, o 34 wiorst od Sandomierza, 1 dm., 8 mk. Rozl. wynosi m. 278, a mianowicie: gr. orne i ogrody m. 167, łąk m. 56, pastw. m. 6, lasu m. 43, nieuż. i place m. 6. Płodozmian 6-polowy. Bud. mur. 1, drewn. 2; jest cegielnia i pokłady gliny. Osada młynarska na Goleniu z gruntem m. 25, oddzieloną zostala od folwarku. Fol. D. oddzielony został od dóbr Osala.

71.) D., wś rządowa, pow. kielecki, gm. Dąbrowa, par. Kielce. Lsży w dolinie, śród południowej odnogi pasma Łysogór, w pobliżu Kielc i traktu bitego z Kielc do Radomia. Posiada szkołę wiejską i garbarnię. W 1827 r. było tu 57 dm., 304 mk. Gmina D. należy do s. gm. okr. V w Samsonowie, st. poczt. w Kielcach o 8 w.

72.) D., folw. dóbr Ropocice (ob.), pow. włoszczowski.

73.) D., folw., pow. jędrzejowski, gm. Mierzwin, par. Imielno.

74.) D. lub Majdan Olbięcki, osada nowozałożona w r. 1860, pow. janowski, gm. Trzydnik, par. Rzeczyca Ziem. Ma osad 40, ziemi ornej 399 m., lasu 90 m.; 274 mk. Gleba t. z. glinka lubelska, wzbogacona nawozem. Włościanie, aczkolwiek posiadają niewielkie przestrzenie ziemi, są jednak zamożni a prowadzą gospodarstwo rolne postępowe, sieją koniczynę, plantują buraki cukrowe, mają sady owocowe, niektórzy mają także pasieki. Folw. D. ob. Olbięcin.

75.) D., kol., pow. janowski, gm. Annopol, par. Swieciechów, o 6 w. od Annopola. Nowopowstająca po wykarczowaniu lasów, należących do dóbr rachowskich. Roli ornej 500 m., gleba piaski i margle, osad 50, ludności niestałej pochodzenia polskiego dusz około 200.

76.) D., wś., pow. tomaszowski, gm. Krynice, par. Dzierzążnia. W 1827 r. było tu 38 dm., 188 mk.

77.) D., ob. Jabłoń.

78.) D., wieś, pow. sokołowski, gm. Sterdyń, par. Ceranów (ob.). Liczy 3 dm., 29 mk., i 44 m. obszaru.

79.) D., wieś, pow. węgrowski, gmina Łochów, par. Kamionna. Liczy 16 dm., 238 mk. i 389 mg. obszaru.

80.) D., wś. i folw., pow. garwoliński, gm. i par. Łaskarzew. Posiada szkołę elementarną, liczy 30 dm., 278 mk. Dobra donacyjne Dąbrowa nadane w r. 1839 szambelanowi JCM. Kruzensternowi skład. się (1855) z folw. D., Izdebno, Wanaty i lasu oraz młynu Nakanowizna czyli Minkowizna, tudzież wsi: D., Izdebno, Wanaty, Aleksandrów i Romanów. Rozl. wynosiła posiadłości folwarcznych okolo m. 3170, a mianowicie: folw. D. gr. orne i ogrody m. 314, łąk m. 22, pastw. m. 29, wody m. 2, nieużyt. i place m. 13: razem m. 381; folw. Izdebno, gr. orne i ogrody m. 213, łąk m. 30, pastw. m. 11, nieużytki i place m. 7: razem m. 262; folw. Wanaty gr. orne i ogrody m. 56. łąk m. 71, pastw. m. 6, nieużytki i place m. 4; razem m. 146; osada młynarska Nakanowizna v. Minkowizna m. 23, lasu m. 2353; wś D. osad 22, gruntu m. 631; wś Izdebno os. 23, gr. m. 531; wś Wanaty osad 11, grun. m. 223; wś Aleksandrów osad 10 gr. m. 120; wś Romanów osad 10, gruntu m. 137.

81.) D., folw., pow. węgrowski, gm. Wyszków, par. [ 923 ]Wyszków; dm. 7, mk. 50, ziemi 610 m. Pozycya falista, na prawym brzegu rz. Liwca, Grunt żytni I kl., bielicowaty. Folw. należał przed 10-iu laty do dóbr Wyszków, obecnie w posiadaniu drobnej szlachty.

82.) D., wś, pow. mławski, gm. i par. Dąbrowa, 123 dm., 62 budyn.; 563 mk., wtem 298 kob.; obszarn gr. 1810 mg., wtem 773 włośc., 1294 orn.; kościół parafialny z 1699 r., olejarnia, gorzelnia, dwa wiatraki. Do D. należą nomenklatury drobne: Wycinki Dąbrowskie, Lisiny, Parówki Dąbrowskie, Molesko, Łazy, Wierzchowisko, Cegielnia Dąbrowska. Par. D. dek. mławskiego daw. bieżuńskiego, liczy 2517 dusz. Gmina D. należy do s. gm. okr. III w Żurominku, st. p. w Mławie o 22 w.; obejmuje wsie: Dąbrowa, Rochnia, Ignacewo, Mdzewko, Bogurzynek, Stołowo, Dozin, Boguszyn, Lubieradz, Prószkowo, Drogiszka, Miączyn wielki, Wola proszkowska, Ostrów, Miączyn mały, Kowalewo, Kowalewko. Gm. liczy 17,474 m. obsz., wtem 8,647 or. i 5286 wł., 3845 mk.

83.) D., wś, pow. mławski, gm. i par. Zielona; 10 dm., 7 budyn., 90 mk.; obszaru gruntu włośc. 196 mrg., w tem 169 orn; na dworskich grunt. stoi cegielnia, należąca do dóbr Sadowo.

84.) D., wś, pow. ciechanowski, gm. Ojrzeń, par. Kraszewo, liczy 271 mk., 31 osad, 25 budynków mieszk., rozl. 481 m., wtem 293 m. gr. orn., we wsi znajduje się ewang. dom modlitwy; osada karczemna D. należy do dóbr Ojrzeń.

85.) D., kol., pow. rypiński, ob. Zasady.

86.) D., wś włośc., pow. ostrowski, gm. i par. Jasienica. W 1827 r. było tu 21 dm., 109 mk.

87.) D., wś rząd., pow. pułtuski, gm. Wyszków, par. Obrytte. W 1827 r. było tu 36 dm., 237 mk.

88.) D., kol., pow. przasnyski, gm. i par. Baranowo, dawniej niem., dziś prawie całkiem przez włościan miejscowych odkupiona dm. 17, ludn. 94 osób. Założona w r. 1856 po wyciętym lesie, do wsi Krzynowłoga wielka niegdyś należącym; dziś całkiem uwłaszczona, grunta lekkie, piaszczyste.

89.) D., okolica szl., pow. mazowiecki, gm. Szepietowo, par. Dąbrowa wielka. W obrębie jej leżą wsie: D. Bybytki (w 1827 r. 9 dm., 66 mk.); D. Cherubiny (w 1827 r. 17 dm. 95 mk.); D. Gogole (1827 r. 14 dm., 71 mk.); D. Kity, 3 dm., 23 mk.; D. Łazy, w 1827 r. 29 dm., 170 mk.; D. Michałki, w 1827 r. 21 dm., 125 mk.; D. Moczydły, 24 dm., 149 mk.; D. Nowawieś; D. Szatanki, 8 dm. 60 mk.; D. Tworki, 6 dm., 46 mk.; D. Wielka, kościół parafial., szkółka, urząd gminny, dom schronienia dla starców, 25 dm., 65 mk.; D. Wilki, 15 dm., 142 mk.; D. Zabłotna, 11 dm., 66 mk. Prócz powyższych należy tu jeszcze D. Dołęgi (dziś Dołęgi zwana, w 1827 r. 28 dm., 139 mk.); D. Rawki istniała w 1827 i liczyła 17 dm., 127 mk.; D. Zgniła, par. Jabłonka, liczyła 31 dm., 150 mk. Folw. D. Wielka z wsią t. n. rozl. wynosi m. 550, a mianowicie: grun. orne i ogrody m. 233, łąk m. 15, pastw. m. 28, lasu m. 50, zarośli m. 60, nieużytki i place m. 164; wś D. Wielka osad 5, gruntu m. 7. Kośc. par. drewn., erygowany 1423 r. przez kilku parafian, r. 1723 erekcya ponowiona. Obecny kościół drewn. z r. 1785. Par. D. dek. mazowieckiego, dawniej wysokińskiego, liczy dusz 4576. Folw. D. Bybytki z attynencyami na wsiach Łazy i Nowawieś, tudzież wsi D. Bybytki rozległość wynosi m. 324, a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 179, łąk. m. 68, lasu m. 13, pastwisk i zarośli m. 42, nieużytki i place m. 19. Wieś Dąbrowa-Bybytki osad 8, gruntu m. 37.

90.) D., wieś i folw., pow. maryampolski, gm. Chlebiszki, par. Igłówka. Liczy 6 dm., 49 mk., odl. 40 w. od Maryampola. Dobra ziemskie D. w połowie zeszłego wieku były własnością Antoniego Ilinicza, po którym w spadku otrzymał je syn Tomasz, oboźny powiatu kowieńskiego, porucznik ussaryi wojsk W. Ks. Litewskiego i dworzanin skarbowy. Ten ostatni aktem darowizny w dniu 14 czerwca 1783 roku przed aktami ziemskiemi pow. kowieńskiego zeznanym, dobra te oddał na własność synowcowi swemu Wojciechowi sędziemu preńskiemu. Po Wojciechu Iliniczu dobra te spadły na kilkoro jego dzieci, i do roku 1860 zostawały w tejże rodzinie. Obecnie zaś należą do Möllerów.

91.) D., ob. Dąbrówka.

Dąbrowa Górnicza, wś i os. górnicza i fabryczna, pow. będziński, gm. Górnicza, par. Będzin. Leży w dolinie Czarnej Przemszy, wzniesionej na 112 saż. nad poziom morza, między gruppą wyniosłości gołonożskich i wzgórzystemi okolicami Będzina. Posiada kościół. kat., wystawiony ze składek, w stylu gotyckim, szkołę począt., zarząd górniczy zachod. okręgu. Sąd gm. okr. I, urząd gminny tak zwanej gminy Górnicza, st. dr. żel. war.–wied. na odnodze z Ząbkowic do Sosnowic, st. poczt. i telegr. Odl. od Warszawy 281 w., od Będzina 5 w., od Gołonoga 3 w., od Ząbkowic 6 wiorst. Połączona drogami bitemi z Będzinem, Siewierzem, Sławkowem, Olkuszem i Niwką. D. stanowi najważniejszą osadę górniczą w królestwie i jedno z ognisk przemysłu fabrycznego. R. 1796 za rządu pruskiego otworzono tu kopalnię węgla a przy niej zaczęła się budować kolonia fabryczna, która od nazwiska ówczasowego dyrektora górnictwa Reden, miano swoje otrzymała. Dwie dzielnice, jako to Huta Bankowa i Ksawery, w epoce kiedy górnictwo pod zarządem bankn polskiego zostawało, mianowicie zaś od r. 1835 po r. 1842, były zbudowane. Różne epoki, w których D. wzrastała i wielką osadę utworzyła, wybitnie odznaczają się na jej budowlach. Stara D., pierwotna wieś, na wzgórzu, [ 924 ]mimo zamożności mieszkańców długo zachowywała dawny swój charakter. Kolonia Reden, w nizinie ku rzeczce Bogoryi stopniowo spadającej, już więcej do miasta ma podobieństwo; inne czysto osadę fabryczną przedstawiają. W D. każda ulica przerznięta kanałami i wysadzona drzewkami, innym rodzajem domków jest zabudowana. Najcelniejsze tutaj budowle są: pałac zarządu okręgowego, wystawiony w stylu gotyckim w r. 1842, podług planu budowniczego Lanci, mieszczący w sobie i biuro naczelnika zakładów rządowych fabrycznych. Lazaret górniczy, przerobiony z dawnych koszar, wystawionych w r. 1827 dla robotników, apteka, stacya pocztowa i t. p. Węgiel kamienny zagłębia dąbrowskiego zasila wzniesione przez rząd huty żelazne, oraz huty cynkowe rządowe i prywatne. Pomimo, że za rządu pruskiego były tu już fabryki; właściwie kopalnie tutejsze i zakłady powstały dopiero w bieżącem stuleciu: cynkowe od r. 1816, żelazne od r. 1836, a węglowe od 1854 roku. Kopalnia Ksawery założona została na najpotężniejszym z naszych pokładów, albowiem w rozciągłości około 300 sążni wzdłuż, leży bezposrednio nad sobą 14 ławic, dających razem warstwę do 50 stóp grubą. R. 1861 otworzono nową kopalnię węgla na pokładzie, przez Józefa Cieszkowskiego, byłego naczelnika tych kopalń, wyśledzoną w roku 1846; przeznaczoną do zasilania swym węglem przyległych pieców Huty Bankowej. Kiedy inne warstwy węgla naszego z małym upadem 10 do 14, prawie zatem poziomo, ciągną się, warstwa Cieszkowskiego zaczyna się dość spadzisto, dochodząc 30 do 40. W zamiarze korzystania z ogromnych pokładów węgli w tej kopalni, na samym jej brzegu zbudowano tu w r. 1826 hutę cynkową, a drugą w r. 1827. Prócz tych dwóch hut w tejże samej linii stoi budynek, gdzie mufle i cegłę ogniotrwałą wyrabiają, a w tyle piece rumfordzkie i płomienne do prażenia galmanu służące. Półmilowa przestrzeń rozdziela kolonią Reden od Huty Bankowej, ztąd nazwanej, że za administracyi banku polskiego powstała, której wielkie piece stanęły w r. 1839; położone one są na połowie drogi między kopalniami Reden i Ksawery, z których ten materyał kolejami żelaznemi do hut jest dowożony. W r. 1875 przez specyalistów dokonane wyliczenie zamożności dąbrowskich kopalń węgla kamiennego wskazuje, że kopalnia Ksawery pod Będzinem ma pudów 114480000, kopalnia Nowa 56478000, kopalnia Łabęcki 27918000, kopalnia Cieszkowski 50094000, kopalnia Reden pod Dąbrową 125922000, kopalnia Tadeusz (w Strzyżowicach) 35736000: razem otworzone kopalnie pud. 410628000. Odwody na nowe otworzyć się mające: odwód 1 (kopalnia Ksawery) pud. 792000000; 2 (kopalnie Nowa, Łabęcki i część Cieszkowski) 834000000; 3 (z kopalni Cieszkowski) 852000000; 4 (z kopalnią Reden i pokładem Szuman) 516000000; 5 (Będzińskie pole) 360000000; 8 (Tadeusz) 60000000; 9 (przedłużenie Redena i pokład Staszyc) 96000000: razem pudów 3510000000; dodawszy kopalnie otwarte jak wyżej 410628000, w ogóle pud. 3920628000. Licząc na korzec po 6 i pół pudów, wyniesie korcy 603173000. Wymienione wyżej kopalnie: Ksawery, Nowa, Łabęcki i Cieszkowski są nabyte przez prywatne towarzystwo, reprezentowane przez bank franc.-włos.; Reden zaś i Tadeusz pozostają własnością rządu. W braku świeższych danych co do produkcyi, których nie mogliśmy z miejsca otrzymać, dajemy dla przykładu ze sprawozdań drukowanych w dziennikach, że 2 kopalnie: Ksawery i Łabęcki w r. 1877 dostarczyły 5,108,177 pudów węgla, przyczem były zajęte 3 maszyny wyciągowe, 2 wodociągowe i 938 robotników (608 męż., 140 kob., 190 dzieci). Kopalnie Plemiannikowa, Rozenkampfa i banku franc.-włosk. 1878 r. dobyły 12,427,129 pud. węgla; pracowało 5 maszyn o sile 152 koni, 6 pomp, 336 koni, 576 górników, 781 pomocników. W Dąbrowie Górniczej i bliższej okolicy znajdują się następujące fabryki i kopalnie: kopalnie węgli: Reden, Cieszkowski, Łabęcki, Nowo Łabęcki, Ksawery, Koszelew, Paryż, Hieronim, Szuman, Mikołaj, Zofia, Maciej, Jan, Wsiewołod, Kazimierz. W wielu z wymienionych kopalń znajdują się także, nad pokładem węgla, pokłady rudy żelaznej. Fabryki: 1) Huta bankowa, obecnie należąca do kompanii francusko-włoskiej, w której znajdują się wielkie piece do otrzymywania surowizny, fabryka stali, szyn stalowych i żelaza. 2) Warsztaty mechaniczne wyrobów żelaznych towarzystwa prywatnego „Syrena“. 3) Fabryka cegły i przyrządów ogniotrwałych Lesieckiego i sp. 4) Gisernia odlewów żelaznych kuchennych Schein i sp. 5) Fabryka drutu, gwoździ i łańcuchów M. Laskier i sp. 6) Huty cynkowe, własność rządowa, z których cynk w sztabach przewozi się do walcowni w Sławkowie. 7) Fabryka cegły ogniotrwałej i zwyczajnej prasowanej oraz rur glinianych glazurowanych J. Piechulek. Fabryka stali i szyn dostarcza szyn dla drogi warszawsko–wiedeńskiej i dróg rossyjskich. Machina do walcowania szyn jest o sile 500 koni. Stal wyrabia się według systematu Martensa. Rudy dostarcza w części kopalnia Szymon, o 2 mile odległa, a głównie przychodzi ona z Węgier. Piec do topienia rudy ma miech parowy o sile 300 koni. Fabryka ta obecnie w ręku p. Verdié i sp. zatrudnia 1,100 ludzi. Co do liczby dm. i mk. Dąbrowy, to także cyfr dokładnych podać nie możemy, bo dane, nawet [ 925 ]urzędowe, lecz z różnych źródeł, wielce się różnią jedne od drugich. To tylko pewna, że ludność ta szybko wzrasta (około 6000). Por. artykuł Górnicza (gmina). Według urzędowego spisu miejscowości gub. piotrkowskiej os. D. ma 637 m. gruntu włościańskiego, fabrycznego i zarządu górniczego. Czyt. Tyg. ill. 1869, III, 113–124; 1873 XI, 246; „Kłosy“ XVI, 301. Por. Będzin. Br. Ch.

Dąbrowa, Dubrowa, wś włośc. nad Lebiodką, pow. lidzki, 3 okr. adm., 19 dm., 170 mk. (1866).

2.) D., folw. i osada leśna, pow. trocki.

3.) D., m. nadeatowe, pow. sokólski, o 32 w. od Sokółki, domów 207, mk. 1438 t. j. 685 męż., 753 kob.; według wyznań 1132 izr., 264 kat., 29 mahom., 13 prawosł. (1880). Paraf. kościół katolicki Opatrzności Boskiej, z drzewa 1595 wzniesiony. Parafia katol. dekanatu sokólskiego: dusz 9431. Kaplica w Kamiennej.

4.) D., wś należąca do włościan, pow. oszmiański, dm. 5, mk. 53, rzym. katol. (1866).

5.) D., wś, pow. wołkowyski. Była tu kaplica katol. b. parafii Jałówka.

6.) D., wś i wielkie dobra w połud. stronie pow. mozyrskiego, w gm. lelczyckiej, w 3 okr. polic. i w 3 okr. sądowym turowskim, w 2 okr. wojskowym petrykowskim, w miejscowości zapadłej poleskiej, gdzie tylko w porze zimowej są drogi do przejazdu; latem zaś prawie żadnej komunikacyi nie ma z powodu roztopów i bagien. D. wraz z Simonowiczami i Zabłociem stanowi całość; są dziedzictwem Rybnikowa, i mają obszaru do 40000 morg.

7.) D., wś i dobra, w połud. zach. stronie pow. bobrujskiego, w gm. zabłockiej, w głuchej miejscowości poleskiej, niedaleko stykających się granic pow. słuckiego i mozyrskiego. Niegdyś to miejsce należało do ks. słuckiego, w XVII w. przeszło do Radziwiłłów a w pierwszej połowie b. stulecia stało się własnością ks. Wittgensteinów. Dobra posiadają obszaru około 28000 morg., przeważnie w lasach i błotach, grunt lekki.

8.) D., folw. w pow. bobrujskim, dziedz. Obuchowiczów, obsz. około 516 morg.

9.) D., folw. w pow. bobrujskim, dziedz. Rusieckich, ma obszaru 615 morg.

10.) D., fol. w pow. mińskim, własność Sowińskich, obszar około 110 morg., w dzierżawie.

11.) D., niewielki folw. w pow. ihumeńskim, własność Matusewiczów, obszar przeszło 150 morg.

12.) D. Biała, wś. pow. sieński, gm. Wysoki Horodek, włość dziedziczna Pawła Staniszewskiego, ziemi używalnej 430 dzies., a nieużytków 20 dzies.

13.) D., wś, pow. horodecki, z zarządem gminy wyszeckiej.

14.) D., ob. Barek.

15.) D., por. Dubrowa. Al. Jel., F. S.

Dąbrowa, 1.) m. pow. w Galicyi, położone pod 50° 3′ szer. połud. a 38° 9′ dług. wschod. od Ferro, nad str. Breń, 478 m. rozległości, 177 domów, 1486 męż., 1542 kob.: razem 3028 ludności; siedziba starostwa, wydziału rady powiatowej, sądu powiatowego, notaryusza, urzędu podatkowego, oddziału straży skarbowej, posterunku żandarmeryi, urzędu pocztowego (st. poczt. o 20 kil. od Tarnowa) i telegraficznego. Siedziba urzędu dekanalnego dąbrowskiego, do którego należy 9 parafij głównych i jedna filialna, i urzędu parafialnego łac. Parafia liczy katol. 7334, żydów 4000, ewang. 5. Należą tu Bagienica, Oleśnica, Zazamcze, Ruda, Nieczajna, Kaczówka, Szarwark, Gruszów, Bobrek, Borki. Dekanat dąbrowski obejmuje 9 parafij: Bolesław, D., Gręboszów, Luszowice, Olesno, Otfinów, Radgoszcz, Szczucin, Żabno i 1 filią Odporyszów. Dekanat liczy 47703 katol., 5 ewang., 6767 żydów. Kościół parafialny starożytny drewniany, pod wezwaniem św. Męczenników, założony niewiadomo kiedy (podobno 1614 r.), dotowany przez Mikołaja Spytka Ligęzę, kasztelana, poświęcony przez biskupa Waleryana Lubienieckiego, z powodu starości rozsypał się w gruzy. Nowy kościół w r. 1771 przez Kajetana hr. Potockiego, kanonika krakowskiego, proboszcza miejscowego, z drzewa zbudowany, w r. 1824 przez biskupa tarnowskiego Zieglera poświęcony zostal. Szkoła ludowa 4-klasowa. Fundusz ubogich założony przez Mikołaja Spytka Ligęzę celem utrzymania 12 miejscowych ubogich, apteka, trzech lekarzy, kasa pożyczkowa powiatowa, która z końcem r. 1877 liczyła 838 członków, udzieliła w tymże roku 130,916 złr. pożyczek, a której obrót kasowy wynosił 482,938 złr.; jarmark koński na środopoście (niegdyś słynny), targi tygodniowe. D. leży w równinie, przy drodze bitej krajowej z Tarnowa do Szczucina nad Wislą. Podczas zawieruchy reformatorskiej w Polsce istniała w D. prasa drukarska i wyszła tu książka: „Schola Jesu Christi meditationum mentalium“, Dobroviae 1618. D. była w dawnych czasach dziedzictwem możnej rodziny Ligęzów de Bobrek, która zbudowała tutaj piękny pałac, jak to liczne herby, tak w alabastrze jak i w marmurze rzeźbione, spotykane za ludzkiej pamięci w salach pałacu oraz i kościelne nagrobki udowodniały. Później przeszła D., zdaje się w drodze spadku, w dom Lubomirskich, którzy znacznie rozszerzyli pałac i ozdobili go ogrodem. Do tych robót użyci byli jeńcy tureccy, wzięci do niewoli w pamiętnej wyprawie 1683 r. W kościele spoczywa Jerzy Paweł Lubomirski, wojewoda sandomierski, feldmarszałek wojsk c. niemieckich, zmarły w Warszawie 14 pazdź. 1735 r. W r. 1780 dostała się D. w posiadanie familii Jordanów Stojowskich, w której rękach po dziś dzień zostaje. Jeszcze podówczas pałac był w całej świetności a prześliczne malowidła włoskiego pędzla zdobiły [ 926 ]sklepienia wielkich komnat starożytnego gmachu. Podczas zamieszek 1846 r. został pałac znacznie uszkodzony, a pożar powstały w r. 1847 dokonał zupełnej jego zagłady, tak że dzisiaj ruiny tylko (Tyg. ill. 1866, XIV, 16) świadczą o jego dawnej chwale.

Powiat dąbrowski położony jest pomiędzy 50° 2′ do 50° 5′ szer. półn. a 38° 5′ do 38° 11′ dług. wschod. od Ferro. Graniczy od wschodu z pow. Mielec i Pilzno, od połud. z pow. Tarnów, od zach. z pow. Brzesko a od północy oddziela Wisła powiat dąbrowski od królestwa polskiego. Powiat jest przeważnie płaski, z wyjątkiem części wschodniej, w której spotykają się pagórki, ciągnące się wzdłuż granicy powiatu pilźnieńskiego aż do Radgoszczy. Rzeki znajdują się w powiecie następujące: Wisła stanowiąca granicę od Królestwa Polskiego, wkracza w granice powiatu naprzeciwko Opatowca, wychodzi z powiatu po za Czołnowem. Dunajec, będący granicą od powiatu brzeskiego, płynie przez terrytoryum powiatu od Otfinowa do Opatowca; mniejsze strumyki Żabnica i Breń biorą swój początek w granicach powiatu i w powiecie też wpadają do Wisły, Breń około Szczucina. Powiat ma rozległości 619.77 kil. kwadratowych (10.87 mil. kw. geogr.), 8868 domow mieszkalnych i 56500 mieszkańców; z nich 27655 mężczyzn a 28845 kobiet; według wyznania 51275 rz. katol., 23 akatolików a 5202 izraelitów; ludność powiększyła się od r. 1857 do 1869 o 8605 dusz; obecnie wypada 91 mieszkańców na kil. kw. powierzchni. Ludność ta zamieszkuje 102 osad stanowiących samoistne gminy polityczne, z tych 2 miasta a 100 wsi, i 91 obszarów dworskich. Miasta powiatu są: D. i Szczucin, z ludnością około 4000 dusz. Tak więc powiat posiada tylko 7 mieszkańców miast (mieszczan) a za to 84 mieszkańców wsi na kil. kw. powierzchni. W powiecie znajduje się tylko jeden sąd powiatowy, mający swą siedzibę w Dąbrowy, i którego okrąg schodzi się z okręgiem powiatu politycznego. Pod względem policyjnym podzielony jest powiat na dystrykty z dwoma posterunkami żandarmeryi w Dąbrowy i Szczucinie. Również istnieje tylko jeden dekanat w Dąbrowy. W powiecie znajdują się następujące szkoły, zostające pod nadzorem rady szkolnej okręgowej w Pilźnie: czteroklasowa szkoła w Dąbrowy, szkół ludowych jednoklasowych 6, szkół ludowych filialnych 4, razem szkół 11, do których uczęszcza uczniów 879. Wypada zatem jedna szkoła na 56 kilometrów kwad. powierzchni, na 9.2 gmin i na 5136 mieszk. Nadto przypada 1 uczeń na 64 mieszk., a na jednę szkołę 80 uczni; wymowny dowód, że w powiecie tym stosunki szkolnictwa są nadzwyczajnie zaniedbane. Służbę zdrowia spełniają: 3 doktorów medycyny i 2 chirurgów; w powiecie istnieje tylko jedna apteka. Według obowiązujących ustaw gminy autonomiczne rządzą się pod nadzorem wydziału powiatowego we własnym zakresie działania całkiem samoistnie. Gminy powiatu D. jako osoby moralne są dosyć zamożne; posiadają bowiem majątki składające się z 3643 morg. gruntów i 34137 złr. kapitałów, Administracya gminna kosztuje rocznie 3147 zł., które zostają pokryte w części dochodem z majątków gminnych, a w części dodatkami gminnemi do podatków. Kasy pożyczkowe gminne nie zostały dotąd w powiecie zaprowadzone; za to istnieje kasa pożyczkowa powiatowa, oparta na wzajemnej poręce członków. Urzędów pocztowych w powiecie jest dwa, telegraficzny jeden. Dróg bitych znajduje się: krajowych 23.5 kil. czyli 3.64% wszystkich dróg; powiatowych 21.3 kil. czyli 3.29% wszyst. dróg; gminnych 603 kil. czyli 93.07% wszyst. dróg: razem 647,9 kil. czyli 104.5 kil. dróg na 100 kil. kw. powierzchni powiatu. Drogi krajowe i powiatowe są porządnie szutrowane, gminne tylko wyjątkowo. Droga krajowa prowadzi z Żabna a właściwie z Tarnowa przez Dąbrowę do Szczucina; droga powiatowa od granicy tarnowskiego przez Otfinów do Opatowca nad Wisłą. Na koszta budowy i utrzymania dróg ponosi sam powiat dosyć znaczne ofiary: w r. 1877 wynosiły te koszta 5672 złr. i zostały pokryte przez nałożenie 9.4% dodatku do podatków stałych. Oprócz dróg bitych, które w dwóch kierunkach od południa ku północy powiat przerzynają, stanowią przez znaczną część roku rzeki spławne Dunajec i Wisła łatwy sposób komunikacyi. Cała prawie powierzchnia powiatu jest kultywowaną i rozdziela się na następujące rodzaje uprawy: więk. włas. roli or. 26345, łąk i ogrodów 5549 morg., past. 4637, lasów 9885 morg.; pos. mniej. roli orn. 39111, łąk i ogr. 8167 m., past. 8284, lasów 618: razem 102587 m. urodzaj. powierz. Przeważną część urodzajnej powierzchni stanowi więc rola orna mająca glebę dosyć urodzajną. Najurodzajniejszym jest pas ziemi nad Dunajcem około Otfinowa i Siedluszowic, gdyż tu gleba jest nasypowa pszeniczna. Reszta powiatu ma glębę przypiaskową żytnią. Rolnictwo, stanowiące wyłączne zajęcie największej części ludności, stoi dosyć wysoko. Własność tak większa jak i mniejsza jest bardzo rozdrobniona. Do większych dóbr należą: Szczucin hr. Heleny Husarzewskiej, Siedluszowice spadkobierców hr. Józefa Załuskiego, generała, i Breń Jana hr. Konopki. Włościanie wynajmują wiele gruntów od większych właścicieli i płacą znaczne czynsze dzierżawne, które przenoszą w niektórych okolicach 20 złr. z jednego morga. Około Szczucina nad [ 927 ]Wisłą znajdują się bardzo urodzajne łąki i pastwiska, i chów bydła stoi tutaj wysoko. Stan bydła w powiecie, według policzenia z r. 1869, był następujący w okrągłych cyfrach: koni 8 tysięcy sztuk, bydła rogatego 25 tysięcy, owiec 6 tysięcy, nierogacizny 9 tysięcy: razem 49 tysięcy. Wypada zatem na jeden kil. kw. powierzchni koni 12, bydła rogatego 40, owiec 10, nierogacizny 19, razem 79 sztuk bydła. Lasy zajmują tylko w powiecie 7.9% całej przestrzeni urodzajnej i wypada 0.08 hekt. lasu na głowę mieszkańca. Pokrywają one zaledwie potrzebę miejscową. Przemysł w powiecie jest nadzwyczajnie mało rozwinięty. Na większych własnościach znajduje się tylko kilka zwyczajnych gorzelni i młynów, pomiędzy któremi jedem amerykański. Przemysł mniejszy także prawie wcale nie istnieje. Z początkiem r. 1878 wynosiła należytość podatkowa powiatu: podatku gruntowego 54618 złr. czyli 68.28%, podatku domowo-klasowego 16468, czyli 20.59°, podatku domowo czynszowego 1564, czyli 1.96%, podatku zarobkowego 3145 czyli 3.93%, podatku dochodowego 4188 czyli 5.29% całej należytości: razem 79985 złr. wszystkich podatków stałych. Wypada zatem podatków stałych 126 złr. na jeden kil. kw. powierzchni a 1 złr. 39 kr. na głowę mieszkańca. Cyfry te wymownie udowadniają, że powiat dąbrowski należy do najuboższych w Galicyi i że oprócz rolnictwa mało ma innych źródeł dochodu. Pod względem historycznym i archeologicznym powiat ten, z wyjątkiem ruin pałacu dąbrowskiego, przedstawia także mało interesu.

2.) D. narodowa z Barakami i Podłężem, wś, pow. chrzanowski, o 16 kil. na płn.-zach, od Chrzanowa, o 7 kil. na płn. zach. od stacyi pocz. i par. rzym. kat. Jaworzno, o 3 kil. od Szczakowy. Liczy dm. 154, mk. 1242 (606 męż., 636 kob.). Obszar dworski na 5 mg. roli ornej; włośc. posiadają grun. ornych 515., łąk i ogr. 11, past. 114, lasu 7 mg. dol. austr. We wsi jest szkoła etatowa dwuklasowa. Kopalnie węgla kamiennego, do których prowadzi odnoga drogi żel. wychodząca z linii Trzebinia–Mysłowice. R. 1876 dobyto węgla 542977 ctnr. metr., robotników 476. Czyt. Geol. Jahrbuch z r. 1852, str. 155, rozbiór chemiczny tego węgla. Właścicielem: firma handl. Springer.

3.) D. szlachecka, wś, pow. krakowski, o 4 kil. na płn. wsch. od stac. poczt. i par. rzym. kat. w Czernichowie, dm. 49, mk. 306 (132 męż., 174 kob.). Obszar dworski posiada grun. orn. 15, łąk i ogr. 6, past. 23, lasu 195 mg. dln. austr.; włośc. grun. orn. 202, łąk i ogr. 55, past. 56, lasu 2 mg. Własność Maks. Michalskiego.

4.) D., wś, pow. wielicki, o 12 kil. na płn. ws. od Wieliczki, 6 kil. na płd. ws. od stac. pocz. Niepołomice, przy kol. żel. Kar. Ludwika i gościńcu wiodącym z Bochni do Niepołomic. Par. rzym. kat. w Brzeziu. Dm. 58, mk. 340 (172 męż., 168 kob.). Obszar dworski ma grun. orn. 190, łąk i ogr. 94, pastw. 14, lasu 506 mg. dl. austr.; włośc. grun. orn. 108, łąk i. ogr. 231, pastw. 10 mg. Własność Stan. hr. Żeleńskiego.

5.) D., wś, pow. ropczycki, o 16 kil. na wsch. od Ropczyc, o 5 kil. na płd. zach. od stac. pocz. i par. rzym. kat. w Trzcianie; dm. 102, mk. 604 (279 męż., 325 kob.). Obszar dworski posiada grun. orn. 356, łąk i ogr. 45, pastw. 19, lasu 109 mg. dol. aust.; włośc. grun. orn. 615, łąk i ogr. 94, pastw. 83 mg. Własność Wiktora Wojciechowskiego.

6.) D. rzeczycka z Kępą rzeczycką, wś, pow. tarnobrzeski, o 30 kil. na. płn. wsch. od Tarnobrzega, o 7 kil. na płn. od stac. pocz. i par. rzym. kat. w Rozwadowie, dm. 71, mk. 406 (192 męż, 214 kob.). Obszar dworski grun. orn. 129, łąk i ogr. 27, past. 12, lasu 10 mg.; włośc. grun. orn. 233, łąk i ogr. 31, pastw. 22 mg. dl. austr. Kasa pożycz. gm. z kapitałem 534 zł. 82 ct. Własność ks. Jerzego Lubomirskiego.

7). D. z Goczałkowicami, Białkowicami i Pączkiem wrzawskim, wś, pow. tarnobrzeski, o 18 kil. na płn. wsch. od Tarnobrzega, na praw. brz. Wisły, par. rzym. kat. Wrzawy. Dm. 76, mk. 417 (192 męż., 225 kob.). Obszar dworski ma grun. orn. 230, łąk i ogr. 57, pastw. 54, lasu 111 mg.; włośc. grun. orn. 307, łąk i ogr. 26, past. 125 mg. dl. austr. Własność Kaliksta br. Horocha.

8.) D., z Kornagami, Rudą i Szczutkami, wś, pow. cieszanowski. o 18 kil. na płd. od Cieszanowa, nad Lubaczówką (dop. Sanu), a o 6 kil. na płd. od stac. pocz. Lubaczów, par. rzym. kat. w Lubaczowie, gr. kat. w Szczutkowie. Dm. 93, mk. 505 (248 męż., 257 kob.). Obszar dworski posiada grun. orn. 47 mg.; włośc. grun. or. 376, łąk i ogr. 65, pastw. 62 mg. dol. austr. Własność spadkob. Bernsteina.

9.) D., przysiołek Chotyńca.

10.). D., przys. Zameczka.

11.) D., przys. Borków Janowskich.

12.) D., przys. Sienkowa.

13.). D., przys. Baszni górnej.

14.) D., wś, pow. sądecki, par. Wielogłowy, nad rz. Dunajcem, przy drodze pow. sądecko–tarnowskiej, o 6,8 kil. od N. Sącza, ma 345 mk., 45 dm., 626 m. rozl., w czem obszaru dwor. roli ornej 145 m., ogr. 1 m., pastw. 33 m., lasu bukowego 81 mg. Gleba w pagórkach bardzo urodzajna glinka i rędzina. Oprócz tego dominium ma w przyległej wsi Klimkówce 305 m. gruntu, w czem 203 m. boru szpilkowego.

15.) D., wś, pow. kałuski, o 1 milę na płn. zach. od Wojniłowa, o 2½ na płn. wsch. od Kałusza, o ½ mili na wsch. od wsi Protessy, o ¾ mili na płd. od prawego brzegu Dniestru. Jest to przys. wsi Tomaszowiec, oddalonej o ½ mili na płd. Właściciel większej posiadłości rodzina Suchodolskich. Lu. Dz., M., M. Ż. S., B R.

[ 928 ]Dąbrowa, 1.) folw., pow. odolanowski, ob. Raszkówek.

2.) D., folw., pow. ostrzeszowski, ob. Myślniew.

3.) D., wś, pow. poznański; 37 dm., 294 mk., 24 ew., 270 kat., 80 analf.; stac. pocz. i kol. żel. Dąbrówka o 4 kil.

4.) D. mała, niem. Mittenwalde, wś, pow. bydgoski; 22 dm. 192 mk., 190 ew., 21 kat., 41 analf.; najbliższa stac. poczt. Wodzek; stac. kol. żel. w Gniewkowie (Argenau) o 15 kil.

5.) D. wielka, niem. Elsendorf, wś, pow. bydgoski; 621 dm., 493 mk., 488 ew., 3 kat., 8 żydów; 99 analf. Najbliższa stac. pocz. Wodzek; stac. kol. żel. w Gniewkowie 14 kil.

6.) D., niem. Louisenfelde, wś, pow., inowrocławski; 70 dm., 614 mk., 480 ewan.; 134 kat., 146 analf. Stac. pocz. na miejscu, stac. kol. żel. w Gniewkowie o 20 kil.

7.) D. kruchowska, niem. Grünhof, wś, pow. mogilnicki, 7 dm., 67 mk., 61 ewan., 6 kat., 14 analf.; stac. pocz. i kol. żel. Trzemeszno o 8 kil.

8.) D., folw., pow. wyrzyski, ob. Dębowo.

9.) D., folw., pow. mogilski, ob. Orchowe.

10.) D., folw. proboszczowski, pow. pleszewski; 326 mg. rozl.; stac. poczt. Mieszków o 5 kil., stac. kol. żel. Chocicza (Falkstaedt) o 8 kil.

11.) D., por. Dąbrówka. M. St.

Dąbrowa, 1.) wś ryc. z dwiema posiadłościami włośc., pow. chojnicki, par. Wiele, pocz. Karsin. Istniała od najdawniejszych czasów. Urządzona była początkowo na prawie pomorsko-polskiem. R. 1367 komtur tucholski Zygfryd von Gerlachsheim nadał jej prawo chełmińskie. Sołtysem był wtedy Herman z Karsina, który posiadał 3 włóki wolne dziedziczne; od sądów mniejszych które wykonywa bierze trzeci grosz; także i z karczmy trzeci grosz był jego. Od reszty 30 włók dawali osadnicy od każdej włóki po 13 skotów czynszu i po 2 korce owsa, jeden korzec za chełmińskie prawo, a drugi korzec za kury. Z łąk te należały do wsi, które się ciągnęły niżej mostu, który idzie przez strugę Parzencię aż do wody Jezierze nazwanej. Na krzyżackich łąkach mieszkańcy tutejsi od każdej włóki siekli pół morgi siana, grabili i zwozili. Obecnie ma D. 5904 mg. szlacheckiej części i 154 mg. włośc.; bud., 35, dm. mieszk. 13; kat. 153, ewang. 29.

2.), D., niem. Damerau, w starych dokumentach krzyżackich Dachsdamerow, wś włośc. i ryc., pow. człuchowski, par. i pocz. Przechlewo. Szkoła we wsi. Wieś ta istniała od najdawniejszych czasów; urządzona była na prawie pomorsko-polskiem. R. 1373 Henryk von Kniprode mistrz wielki krzyżacki zaprowadził prawo chełmińskie. Dwie trzecie wioski i młyn posiadał jako dziedziczną własność Jakób z Dąbrowy. Za to pełnił służbę wojenną na każde zawołanie w wyprawach i w domu ku obronie z koniem ze zbroją (Platendienst), pomagał z ludźmi swymi w potrzebie zamków krzyżackich: budować, stare naprawiać i rozwalać. Od każdej włóki dawali 1 korzec owsa, 1 funt wosku rocznie i jeden chełmiński fenig, albo 5 pruskich na św. Marcin. Pozostałą trzecią część trzymali pod temi samemi warunkami Mikusz i Tomasz bracia i Wojtek Wentzke, Jakób i Tomasz bracia. Stawali także konno na wojnę, naprawiali zamki i t. d. Granice wioski tak podaje dokument niemiecki, który nazwy polskie zapewne nie zawsze dokładnie wypisuje: Od jeziora Rybna drogą idąc do bagna Cieszerzino, stąd do Weislasedliczka po lewej mając; stąd w górę idąc aż do Slonynegac, stąd do Lipiny, stąd do granic Przichilona, stąd do strugi Cirzyszna, stąd do rzeki Sępolny i stąd znowu do jeziora Rybna, które z obu brzegami do wsi należy. Obecnie obszaru ziemi obejmują dobra szlach. 3091 mg., włość. 1849 mg.; pospołu budyn. 109, domów miesz. 48, katol. 265, ewang. 139.

3.) D., niem. Damerau, osada do miasta Człuchowa należąca, pow. człuchowski; par. i poczta Człuchowo, szkoła Kałdowo; obszaru 293 mg., budyn. 10, domów mieszk. 3, kat. 23.

4.) D., niem. Damerau, król. leśnictwo, należace do nadleśnictwa Lindenberg, pow. człuchowski; par. i pocz. Człuchowo, szkoła Kałdowo; 3 domy, kat. 2, ewang. 7.

5.) D., niem. Damerau, wś włośc., ma przywilej z r. 1352, pow. malborski. Obejmuje 8 włośc., 1 ogrodnika, obszaru sto włók, kat. 241, ewan. 116, dm. mieszk. 21. Szkoła w miejscu. Par. Lichnowy, pocz. Tczew. Odległość od Malborga 2 mile.

6.) D., inaczej Grabowa Buchta, folw. nad Czarną wodą i król. leśn., pow. świecki, należy do nadleśn. Przewodnik (Bühlowsheide), parafia i szkoła Jeżewo, poczta i stac. kol. żel. Laskowice. Budynk. 4, katol. 5, ewang. 22.

7.) D., wś włośc., założona przez miasto Elbląg, pow. elbląski, leży na wzgórzu nad rzeczką Homel, która tu pędzi dość intratną papiernię. Zawiera obszaru 1396 mórg, w czem i bór liczony; posiadłości włośc. 9, ogrodników 24, katol. 26, ewang. 250, baptystów 10, menonitów 2. Dom. mieszk. 37; szkoła, parafia i poczta Elbląg. Odległość od miasta ¾ mili.

8.) D., była wś w Prusach zachodnich, która należała do klasztoru oo. cystersów w Oliwie pod Gdańskiem. Według oryginalnego dokumentu archiwum królewieckiego znajdował się tu oddawna kościół katolicki pod wezwaniem św. Jakóba. Dawniejszy zakonnik oliwskiego klasztoru a wtedy oficyał i sufragan pomorski Mikołaj nadał temu kościołowi odpust roku 1452; ob. Ledebur „Neues Allg. Archiv“ II, 234. Obecnie wioska po cystersach oliwskich z nazwą Dąbrowa, w którejby istniał kościół, nie jest znajoma.

9.) D., osada, należąca do Świecina, pow. wejherowski; odległość od Wejherowa 2¼ mili. Dobra dawniejszych cystersów w Oliwie.

10.) D., dobra ryc., pow. kartuski, należące do Puzdrowa, pół mili od poczty i paraf. [ 929 ]Sierakowice; 750 m. ornej roli, 85 m. łąki, 10 m. torfu. R. 1858 dziedzic Leon Łaszewski.

11.) D., niem. Dombrowo, wś włośc., pow. starogrodzki. Obejmuje 9 posiadłości włościańs., 13 ogrodników, 685 mórg, katol. 130, ewang. 69, domów mieszk. 22. Par. Zblewo, szkoła Bytonia, poczta Frankenfelde. Odległość od Starogrodu 2¾ mili.

12.) D., ob. Dąbrówka, Dąbrowo i t. p. Kś. F.

Dąbrowa, niem. Damerau, Dombrowa, Dombrowken, Dombrowo. Wiele wsi, folwarków, osad i t. p. w Prusiech wschodnich, które są dziś znane w urzędowych spisach pod wymienionemi tu nazwiskami niemieckiemi, nosi w ustach ludu polskiego tych okolic lub sąsiednich miano Dąbrowy, Dąbrówki i t. p. Niektóre z nich Kętrzyński, wymieniając w swoim spisie, ustalił i te pod właściwemi zamieszczamy artykułami. Innych spis podajemy tutaj, jako prawdopodobnie noszących nazwę Dąbrowy. I tak naprzód te które noszą dziś nazwę Damerau: 1) Ddbra i dwa folw., pow. iławski, st. poczt. Alembork. 2) Dobra ryc. tamże, st. poczt. Tapiewo. 3) Wś, pow. frylądzki, st. poczt. Bartoszyce. 4) Os. leśna tamże, st. p. Glommen. 5) Os. leśna tamże, st. p. Szempopel. 6) Wś, pow. reszelski, st. p. Bisztynek. 7) Wś i fol., pow. rybacki, st. p. Rybaki. 8) Dobra i osada leśna, pow. gierdawski, st. p. Gierdawa (u Kętrzyńskiego zwana też Dąbrową). 9) Os. leśna, pow. labiewski, st. p. Golbach. 10) Leśnictwo, pow. świętosiekierski, st. poczt. Lindenau. 11) Neu-Damerau, wś, tamże, st. p. Swięta Siekierka. 12) Wś, pow. stołupiański, st. p. Mehlkehmen. 13) Folw., pow. szczycieński, st. p. Dźwierzuty. 14) Wś, pow. wystrucki, st. p. Puschdorf. 15.) Gross Damerau, wś, pow. olsztyński, st. p. Spręcowo. 16) Klein Damerau, dobra, tamże, st. p. Wartembork, 17) Klein-Damerau, wś, pow. brunsberski, st. p. Orneta. 18) Damerau-Wolka, wś, pow. szczycieński, st. p. Dźwierzuty. 19) Wieś, pow. węgoborski, (Kętrz.). 20) Finster Damerau, pow. szczycieński, według Kętrz. Ciemna Dąbrowa, pośród wzg. 210 m. wys. Dalej te co noszą nazwę urzędową Dombrowa: 21) Os. pow. olecki, st. p. Wieliczki. 22) D. czarna, wś, tamże i pow. i st. p. Znane p. n. Dombrowken: 23) Dobra, pow. szczycieński, st. p. Biskupiec. 24) Wś, pow. ostródzki, st. p. Rychnowo. 25) Adelig Dombrowken lub Mauenfeld, wś, pow. gierdawski, st. p, Klein-Gnie. 26) Klsin Dombrowken, dobra, pow. węgoborski, st. p. Engielsztyn. 27) Polnisch Dombrowken, wś, pow. węgoborski, st. p. Banie. Niemieckie Dombrowo: 28) Fol., pow. ostródzki, st. p. Dąbrówno. Niemieckie Dombrowsken: 29) Fol., pow. jańsborski, st. p. Drygały. 30) Wś, pow. olecki, st. p. Margrabowa. 31) Wś i leśnictwo, pow. łecki, st. p. Ostrykół. F. S.

Dąbrowa, 1.) niem. Damrau, wś, pow. słupski na Pomorzu. Tamże wś zwana Dombrowe i inna, niem. Silow, pol. Stara Dąbrowa.

2.) D., niem. Gr. Damerkau, wś, pow. lęborski ziemi pomorskiej.

Dąbrowa, niem. Dombrau, wś, pow. frysztacki, o godzinę drogi na zachód od Frysztatu na tak zw. górze Węglowej między Karwiną a Orłową, par. kat. i ewang. Orłowa, własność barona von Mattencloit. Zamek z kaplicą, fol., gospodarstwo mleczne, gorzelnia, młyn, szkoła z wykładem polskim i niem. (260 dzieci 1878) katolicka. Mk. 1753, rozl. m. 1335, wtem 41 m. nieużytków. Kopalnie węgla w D., jedne z najstarszych na Szląsku, są prowadzone racyonalnie od r. 1836; teraz wydają przeciętnie 3 miliony centnarów celnych węgla; 30 domków robotniczych stanowi t. z. „kolonią Meksyk“. Jest tu st. dr. żel. koszycko–bogumińskiej, 1868 otwarta, między Karwiną a Boguminem, o 13 kil. od Bogumina, o 18 od Cieszyna, z kilku bocznemi gałęźmi, w zimie bardzo ożywionemi. Do D. należą kol. Opicze i Spluchów. F. S.

Dąbrowa, 1.) niem. Dombrowa, kol., pow. toszecko-gliwicki, par. Kopienice, na połd.-wsch. od wsi Lubie, na wzgórzu położonem w obrębie pól wsi Jaśkowice, 7 dm. (1865), 84 m. gruntn piaszczystego.

2.) D., niem. Dombrowa, pustkowie, pow. olesiński, należy do Starych Karmunek.

3.) D., niem. Dombrowa, fol., pow. wielkostrzelecki, należy do dóbr Kalinowice.

4.) D., niem. Dombrowa, folw., pow. pszczyński, ob. Góra.

5.) D., niem. Dombrowa, kol., pow. raciborski, ob. Syryn.

6.) D., niem. Dombrowa, folw., pow. kozielski, należy do dóbr Pawłowice.

7.) D., niem. Dombrowa, piękny zamek myśliwski w lasach sławęcickich, w dobrsch Brześć, pow. kozielski.

8.) D., niem. Dambrau, wś i dobra, pow. niemodliński, niedaleko dr. żel. z Opola do Brzegu i stacyi Ciepłowice. Dobra D. obejmują folw. D., Ciepłowice, Sokolniki i Lipowę. Folw. D. ma piękny zamek, park, bażantarnię, wyborową owczarnię i 4351 m. rozl., wtem 3497 m. lasu, Wś D. ma 156 dm., 1600 m. rozl. i browar. Par. kat. D. dek niemodlińskiego liczy 3200 dusz kat. Jest też szkoła 2-klasowa i kaplica ewangelicka.

9.) D., niem. Dombrowa, wś i kol., pow. sycowski, par. Synwald.

10.) D., niem. Dombrowe, przysiołek wsi Masslisch-Hammer, pow. mielicki.

11.) D., niem. Dammer, wś, pow. mielicki, st. p. Mielice.

12.) D., niem. Dammer, wś i dobra, pow. namysłowski, par. Biestrzykowice, ma kośc. fil. i szkołę początkową. Do dóbr D. należą folw. Kuźnica, Neuvorwerk, Ulrikenhof, osady Osiek i Starymłyn.

13.) D., niem. Dombrowe, folw. i owczarnia dóbr Carolath, pow. koźuchowski.

14.) D., ob. Dąbrówka Wielka.

15.) D., niem. Dammer. Wiele wsi na Szląsku, w pow. [ 930 ]głogowskim, oleśnickim, sztynowskim, zielonogórskim, dziś zupełnie zniemczonych i tylko p. n. Dammer znanych. F. S.

Dąbrowa 1.) potok w obrębie gminy Laskówki, w pow. brzozowskim, wypływa z leśnych wzgórz, w północnej stronie tejże gminy, z pod tak zwanego wzgórza „U figury“, 419 m. Płynie na południe, zabierając liczne strugi obustronnie, przez wieś Laskówkę, poczem zwraca się nieco na wschód, wreszcie od folwarku laskowieckiego, na połud., tworząc granicę Kosztowy i Bachorzca z jednej, a Laskówki i Chodorówki z drugiej strony. Przerżnąwszy gościniec dynowsko–dubiecki, po 6 kil. biegu wpada do Sanu z lewego brzegu. Potok ten także Chodorówką i Laskówką się zowie.

2.) D., potok, źródła leśne w obrębie gminy Podusowa, pow. przemyślański, płynie przez sam środek wsi Podusowa, a następnie łąkami przez obręb gminy Biłki, poniżej której dolinka się nieco rozszerza; w Biłce przyjmuje z prawego brz. potok bezimienny, nastający z pod wzgórza lesistego Obręczówki 399 m. W obrębie gm. Kosteniowa wpada do Gniłej Lipy. Długość biegu 9 kil.

3.) D., potok wytryskujący w lesie Dąbrowie, w obrębie gminy Krawiec, pow. tarnobrzeski. Płynie zrazu na południowy zachód tymże lasem, potem w obrębie gm. Stałych nasamprzód lasami (rewir Buda), następnie łąkami moczarowatemi (Pańska łaka, Wielki Ług) na północny zachód, wykopanym rowem, służącym razem do sprowadzania wód całej tej przestrzeni moczarowatej; od leśniczówki na Klewcu (171 m.) płynie własnem korytem po pod Smugi (166 m.), przez wieś Stałe, po pod Orlą górę (161 m.) i przez obręb gminy Sobowa. Poniżej wsi Sobowa, połączywszy się z lewego brzegu z Mokrzyszowym potokiem, przybiera nazwę „Trześń“ od wsi, przez którą w dalszym biegu płynie. Minąwszy gminy Ostrowiec i Zalesie, gdzie zowią go Waleryą, na granicy wsi Dąbrowy z Zalesiem, pod folwarkiem Cyplem, łączy się z prawego brzegu z Łęgiem i wpada do Wisły w miejscu ujścia starego Sanu. Długość biegu 30 kil. Przyjmuje oprócz tego potok Dęba (ob.) z lewego brzegu.

4.) D., ob. Czeczwa Br. G.